PDA

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده می باشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمی کنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : بهره برداري از ضايعات آبزيان در ايسلند



Borna66
07-04-2009, 08:20 PM
مقدمه مترجم
در ?شورهاي پيشرفته ي شيلاتي وا?ه ي ضايعات آبزيان (1) به وا?ه ي باقي مانده ي مواد خام (2) تبديل شده است . اگر چه در بسياري از ?شورها از ضايعات ماهي براي توليد غذاي دام و آبزيان و در مواقعي ?ود استفاده مي شود ولي هم اين? در ?شورهاي پيشرو صنايع شيلاتي نظير ?اپن و ايسلند از اين باقي مانده ي مواد خام براي توليد طيف گسترده يي از محصولاتي ?ه ?اربردهاي گوناگوني از جمله مصرف انساني دارند استفاده مي شود.
در اين مقاله ?ه به قلم آقاي سيگوريون اريسون ?ارشناس خبره ي وزارت شيلات و استاد دانشگاه ايسلند است به محصولات ارزش افزوده يي ?ه از ضايعات ماهي يا بهتر بگويم باقي مانده ي مواد خام در آن ?شور توليد مي شود اشاره مي گردد .
مقدمه
ذخاير آبزيان دريايي در ايسلند مهمترين منبع طبيعي اين ?شور است. ?ل مقدار صيد آبزيان در ايسلند حدود 2 ميليون تن است ?ه بيش از 60 درصد آن صادر مي شود. حدود 50 درصد از درآمد ارزي ?شور مربوط به صادرات آبزيان است.گونه هاي خانواده ي گادوييد (3) نظير ?اد(4) هدا? (5) پولا? (6) و بلووايتينگ (7) مهم ترين گونه هايي هستند ?ه در آب هاي ايسلند صيد مي شوند.
در آب هاي اين ?شور گونه هاي ديگري نيز صيد مي شوند ?ه از نظر ارزآوري اهميت ?م تري دارند. اين آبزيان عبارتند از:سوف اقيانوسي هليبوت (8) هرينگ (9) ?پلين (10) ميگو شاه ميگو و اس?الوپ (11). ناوگان ماهيگيري و واحدهاي فرآوري ايسلند به طور ?امل به دستگاه هاي پيشرفته مجهز شده طوري ?ه استفاده از نيروي انساني به حداقل رسيده است. از سال 1984 براي حفاظت از منابع آبزيان صيد انواع گونه ها سهميه بندي شده است. مهم ترين هدف سهميه يندي صيد جلوگيري از صيد بي رويه ي گونه هاي ممتاز بهبود عمليات جابه جايي و حفظ تازگي آبزيان و تشويق ماهيگيران براي بهره برداري از گونه هاي نامرغوب دريايي است.

ماهيگيران و فرآيند?نندگان با آگاهي ?امل از بازارهاي خود محصولات بازارپسندي را توليد مي ?نند. موسسه هاي دولتي يا خصوصي از طريق تحقيق و توسعه صنعت شيلات ايسلند را براي بهره برداري بهينه از آبزيان ياري مي دهند. در 10 سال گذشته ?ل صيد ساليانه ي ?شور حدود 5/1 تا 2 ميليون تن بوده است. بر اساس نظر متخصصان زيست شناسي ماهي نبايد انتظار افرايش اين مقدار را در آينده ي نزدي? داشت . از اين رو اهميت بهره برداري بهينه از محصولات شيلاتي و استفاده ي ?امل از مواد خام براي توليد فرآورده هاي مختلف رو به افزايش است.
مقدار ضايعات در فرآيندهاي مختلف آبزيان متفاوت است. در صنعت فرآوري آبزيان محاسبه ي بازده (استحصال) بر اساس مقدار وزن سر و محتويات ش?م ماهي است. در بسياري از شناورهاي ماهيگيري اقدام به نگهداري سر و احشاي ماهي براي فرآوري بعدي مي شود.
بهره برداري از باقي مانده ي مواد خام
احشاي ماهي 10-25 درصد از وزن ماهي را تش?يل مي دهد. دستگاه گوارش ماهي حاوي آنزيم هايي است ?ه در صورت استخراج مي توان آن ها را در صنايع مختلف به ?ار برد. در دانشگاه ايسلند براي خالص سازي آنزيم هاي ماهي نظير تريپسين (13) و ?يموتريپسين (14) مطالعاتي انجام شده است. پروتئينازها(15) در صنايع داروسازي و موسسه هاي پ?وهشي ?اربردهاي زيادي دارد. آنزيم هاي توليدي از آبزيان مناطق گرمسيري در صنايع غذايي شيميايي (توليد شوينده ها) چرم سازي و غيره ?اربرد دارند. هم اين? آنزيم هاي پروتئيناز تريپسين ?يموتريپسين الاستاز (16) و ?ولا?ناز (17) در مقياس نيمه صنعتي توليد مي شود. توليد صنعتي اين آنزيم ها به زودي آغاز خواهد شد. از پروتئيناز توليدي از احشاي ماهي ?اد پمادي با نام تجاري پنزيم (18) با بازار عرضه شده است ?ه داراي خواص مرطوب ?نندگي و پا? ?نندگي پوست و نيز جوان سازي پوست است.
تخمدان ماهي
تقاضا براي تخمدان منجمد يا نم? سود ماهي ?اد در حال افزايش است. از تخمدان ?اد محصولات دودي مارمالاد(19) و غيره توليد مي شود. تخمدان ?اد هدا? و پولا? فقط سه ماه در سال در دسترس هستند. در ايسلند تخليه ي ش?م ماهيان صيد شده – چنانچه طول مدت سفر دريايي بيش از 24 ساعت باشد- اجباري است.
?ارگران شناورهاي ماهيگيري هنگام تخليه ي ش?م ماهي تخمدان ماهي را جدا ?رده و در جعبه هاي پلاستي?ي به همراه نم? نگهداري مي ?نند. در شناورهاي سردخانه دار تخمدان ماهي منجمد مي شود.
صنعت فرآوري تخمدان ماهي در ايسلند به خوبي توسعه يافته و محصول توليدي به عنوان خاويار و با نام هاي مختلف خارجي در بازارهاي اروپايي عرضه مي شود. درآمد ارزي حاصل از صادرات تخمدان ماهي به 50 ميليون دلار در سال مي رسد.

?بد ماهي
توليد روغن ?بد ماهي در ايسلند بيش از ي? صد سال پيشينه دارد . ?بد ماهي به دو صورت بسته بندي مي شود. بخشي از آن براي توليد روغن ماهي و نيز توليد اسيدهاي چرب امگا-3 به ?ار مي رود و بخشي نيز به مصرف ?نسروسازي مي رسد. روغن ?بد ماهي ?ه حاوي ويتامين هاي محلول در چربي و نيز اسيدهاي چرب امگا-3 است در ?شورهاي اروپايي به مقدار زيادي مصرف مي شود. بخش زيادي از محصولات توليدي از ?بد ماهي به اروپا و آمري?ا صادر مي شود.

استخوان ستون فقرات و گوشت ناحيه ي گردن ماهي
مقدار قابل توجهي از گوشت ماهي را مي توان از استخوان ستون فقرات و گوشت ناحيه ي گردن ماهي پس از عمليات توليد فيله جدا و بازيافت ?رد. دستگاه هاي جدا?ننده ي گوشت براي اين ?ار به خوبي توسعه يافته اند. از هر تن ماهي ?اد ش?م خالي پس از فرآيند توليد فيله 100-180 ?يلوگرم گوشت چرخ شده ي ماهي(20) توليد مي شود. به طور ?لي درصد بازده گوشت چرخ شده ي ماهي 15-18 درصد وزن ماهي ش?م خالي است ?ه به صورت زير برآورد شده است:

پوست ماهي
پوست ماهي پس از جمع آوري و آماده سازي به ?شورهاي اسپانيا و ?انادا صادر مي شود. پ?وهش هاي انجام شده در ايسلند حا?ي از آن است ?ه پوست ماهي را مي توان براي مدت ?وتاهي منجمد ?رد بدون آن ?ه به وي?گي هاي ?اربردي آن لطمه يي وارد شود. از پوست ماهي براي توليد ?لاتين ماهي و نيز چرم استفاده مي شود.درآمد ارزي حاصل از صادرات پوست ماهي ساليانه حدود 2 ميليون دلار است. ?لاتين ماهي در آب سرد محلول است بنابراين ?اربرد وسيعي در محصولات فرآوري شده ي منجمد و نيز صنايع داروسازي دارد.

سر ماهي
در ايسلند گوشت ناحيه ي صورت ماهي و نيز زبان ماهي محبوبيت زيادي دارد ضمن اين ?ه بخشي از توليدات نيز صادر مي شود. مهم ترين مانع در بهره برداري از اين قسمت ها نياز به نيروي انساني ي زياد است ولي اين مش?ل با دستگاهي ?ه توسط ي?ي از شر?ت هاي ايسلندي ابداع شد رفع گرديده است. در اين دستگاه گوشت ناحيه ي صورت ماهي و نيز زبان ماهي جدا مي شوند. اين دستگاه براي همه ي گونه هاي ?اهي ?اربرد دارد. گوشت و زبان جدا شده نم? سود مي شود. پرتغال و اسپانيا بازارهاي عمده ي اين محصولات هستند. درآمد ارزي حاصل از صادرات اين محصولات ساليانه حدود 50 ميليون دلار است. اگر چه گوشت صورت ماهي ?م است ولي به دليل طعم و بافت بي نظير آن از بازارپسندي زيادي برخوردار است. به طور مثال در ماهي ?اد زبان 1-4 درصد گوشت صورت 5-15 درصد گوشت ناحيه ي گردن 15-20 درصد و گوشت بين دو چشم ماهي 5-15 درصد وزن سر ماهي را شامل مي شود.
قطعات خش? شده ي ماهي محصولات جديد صادراتي ايسلند
تعداد واحدهاي پودر ماهي ايسلند در 10 سال گذشته 90 درصد ?اهش داشته است. دليل اصلي اين امر ?اهش مواد اوليه يعني سر ماهي و استخوان ستون فقرات ماهي بوده است. ?اهش مواد اوليه نه به دليل ?اهش مقدار صيد و توليد ماهي بل?ه به دليل استفاده از اين مواد براي توليد محصولات مصرف انساني است.
نيجريه تنها بازار افريقايي است ?ه تمايل به مصرف سر خش? شده ي ماهي و استخوان خش? شده ي ستون فقرات ماهي دارد. اين بازار بزرگ فرآيند ?نندگان ايسلندي را به سمت ابداع دستگاه هاي خش? ?ن ماهي و جذب مواد اوليه يي ?ه پيش از اين به مصرف توليد پودر ماهي مي رسيد سوق داد. انر?ي ارزان قيمت مصرفي در ايسلند [ انر?ي زمين گرمايي (21)] باعث اقتصادي تر شدن توليد محصولات و سودآوري بالا براي فرآيند?نندگان شده است.
ضايعات ميگو
ضايعان ميگو 50 درصد وزن اوليه ي اين محصول است. ضايعات ميگو حاوي پروتيين ?يتين(22) و رنگدانه ي آستازانتين (23) ?ه ي? افزودني مهم در توليد غذاي ماهي آزاد پرورشي است مي باشد. 3 شر?ت فرآوري در ايسلند اقدام به توليد محصولات ?يتين از پوست ميگو مي ?نند. ارزآوري حاصل از صادرات ?يتين و پودر پوسته ي ميگو ساليانه 3 ميليون دلار برآورد مي شود.

برنامه هاي توسعه
وزارت شيلات ايسلند براي بهره برداري بهينه از آبزيان و بالا بردن ارزش افزوده ي حاصل از توليد و صادرات محصولات شيلاتي برنامه هاي مختلفي را تدوين ?رده است. بر اساس اين برنامه ها در سال 2012 ميلادي رشد 24 ميليارد ?روني [واحد پول ايسلند( 1 دلار آمري?ا معادل 70 ?رون ايسلند است)] براي صنايع شيلاتي ايسلند برآورد شده است.
ذخاير آبزيان پايان ناپذير نيستند و براي حفظ و حراست از آن ها نياز به مديريتي ?ارامد است. براي افزايش درامد و بالا بردن توليد محصولات شيلاتي بايد راه هاي ديگري غير از افزايش ميزان صيد را جستجو ?رد. افزايش توليد محصولات پرورشي و نيز ?اهش ضايعات و استفاده ي بهتر از باقي مانده ي مواد خام و نيز توجه به نيازهاي بازار از راه ?ارهاي مديريت شيلاتي است.

براي مشاهده ديگر تصاوير مرتبط اين مقاله به گالري تصوير مزاجعه نمائيد

توضيحات متن
1-By-Products
2- Rest Raw Material
3- Gadoids
4- Cod
5- Haddock
6- Pollock
7- Blue Whiting
8- Halibut
9-Herring
10- Capelin
11-Scallop
12- Cutt-off
13- Trypsin
14- Chymotripsin
15- Preteinases
16- Elastases
17- Collagenases
18- PENZIM
19- Marmalade
20- Minced fish
21- Geothermal energy
22- Chitin
23-Astaxanthin

Source:
Arason, Sigurion,2006, Utilization of Fish By products in Iceland, UNU-FTP 2006-2007, Iceland