«سمنو پزون»رسم دیرینه درآستانه نوروز/دعای سمنو پزان آبرومندی مردم

[sunyboy]

به گزارش خبرنگار مهر، نوروز یکی از جشن های مهم ایرانی ها است که مناطق مختلف کشور برای برگزاری ایام نوروز رسوم و رسوم خاص خود را دارند؛ در چهارمحال و بختیاری نیز پیش از آغاز نوروز و ایام نوروز نیز رسم های مختلفی از قدیم وجود دارد که بسیاری از آنها هنوز انجام می شود و بسیاری از انها نیز انجام نمی شود و فقط یادی از آنها می شود.
آداب و رسوم چهارمحالی ها پیش و بعد از عید نوروز
سمنو پزی نیز یکی از آداب چهارمحالی ها پیش از عید است که هنوز در بسیاری از خانه های استان به ویژه در منطقه های روستا نشین انجام می شود.
هنوز مادربزرگانی نیز هستند که در شهر های بزرگ این استان از جمله شهرکرد، فرخ شهر و... و. دیگ های بزرگ سمنو را بار می گذارند و با کمک اعضای فامیل و همسایگان این سنت دیرینه چهارمحالی ها را انجام می دهند.
ساعت هشت تا نه شب همه خانم هایی فامیل و همسایگان که دوست دارند در این مراسم شرکت کنند، دور دیگ نذری گرد می‌آیند.پس از آنکه دیگ گرم شد صاحب خانه که نذردار اصلی و همچنین پزنده سمنو است. هم زن را با دو دست می‌گیرد و چند دور با آن سمنو را به هم می‌زند. پس از او خانم های دیگر یکایک همین کار را انجام می دهند. وقتی که سمنو جوش آمد خانم هایی که نذر ریختن پسته یا بادام در دیگ سمنو را دارند، نذری خود را مشت مشت در آن می‌ریزند.
پختن سمنو تا نزدیک سحر به درازا می‌کشد. پس از آن هم زن را کنار می‌گذارند و سمنو را «دم» می‌کنند. پس از شستشوی  هم زن و گرفتن وضو به نماز می‌ایستند و پیش از آنکه سمنو سرخ شود و نماز صبح بخوانند دو رکعت نماز حاجت می‌گزارند. پس از پایان نماز حاجت نشسته می‌مانند و دستها را گشاده و در برابر صورت خود نگاه می‌دارند و آرزوی خویش را به‌ وسیله حضرت فاطمه از خداوند خواستار می‌شوند و شرط می‌کنند که اگر نیازشان برآورده شود سال دیگر در سمنو پزان دیگری دو یا چند برابر آرد یا پسته یا بادام خواهیم آورد و یا خود سمنوی نذری را خواهیم پخت.
پس از اینکه نماز و دعا به پایان رسید چند ساعتی استراحت می کنند و سپس دور دیگ گرد می‌آیند و زن نذردار اصلی در آن را بر می‌دارد و به سمنوی پخته نگاه می‌کند. سر دیگ سمنو این مادربزرگ ها همیشه دعایشان کسب آبرومندی و سلامتی برای مردم است.
توزیع سمنو از صبح آغاز می شود.
http://pnu-club.com/imported/2015/03/994.jpg
آجیل پزون یکی از سنت های قدیمی چهارمحالی ها بوده است که قبل از عید نوروز آجیل شب عبد خود را خود بو می دادند و برای پذیرایی از میهمانان تهیه می کردند.
با توجه به اینکه در گذشته اکثر شغل مردم کشاورزی و باغداری بوده است، مردم از محصولات باغی و زراعی خود برای تهیه آجیل استفاده می کردند و آجیل پژون یکی از سنت های مهم پیش از عید در این استان بوده است که این سنت هم اکنون در منطقه سامان مرکز تولید محصولات باغی چهارمحال و بختیاری توسط بانوان انجام می شود.
بانوان گردو، بادام، بادام تلخه، تخم کدو و.... را روی حرارت با نمک بو می دهند وقسمتی از آن را برای پذیرایی در ایام نوروز از میهمانان نگه می دارند و بقیه آن را به صورت کاسه ای مانند پخش نذری بین وابستگان و فامیل پخش می کنند.
پخت غذای های مخصوص قبل از عید نوروز
از سنت ها دیگر چهارمحالی ها در پیش از عید پخت غذاهای ویژه در شب ها است.
یک شب قبل از عید نوروز چهارمحالی ها اقدام به پخت کوفته محلی مختص چهارمحال و بختیاری می کنند و شب عید نیز چهارمحالی ها اقدام به پخت پلو ماهی می کنند. این سنت بیشتر توسط بزرگان فامیل انجام می شود.
یکی از سنت های چهارمحالی زیارت اهل قبور در اولین روز نوروز است که امسال با توجه به اینکه اولین روز نوروز شنبه است این سنت در پنج شنبه هفته جاری و پیش از عید نوروز انجام شد.
یکی از سنت ها دیگر چهارمحالی ها که بیشتر در منطقه فرخ شهر انجام می شود سنت «شنبه گردی» است که مردم اولین شنبه سال نو را در طبیعت سپری می کنند.
سنت ها دیگر چهارمحال و بختیاری نیز مانند سایر نقاط کشور مانند دید بازدید، سیزده به در و.... است.
سوغات های چهارمحال و بختیاری
چهارمحال و بختیاری سوغات مختلفی دارد که می توان این سوغات ها در دو بخش خوراکی و صنایع دستی تقسیم بندی کرد.
سوغات مهم چهارمحال و بختیاری در بخش خوراکی شامل کشک و قارا(قره و قوروت)، گز، پولکی، نبات، گیاهان خشک شده دارویی کوهستان و... است.
سوغات چهارمحالی ها در بخش صنایع دستی شامل قالی، جاجیم، نمد، گیوه، تن پوش بختیاری(چوقا)، قفل و... است.
در خصوص گز مهمترین برند تولید گز بلداجی است و اگرچه گز بیشتر به سوغات شهر اصفهان شهرت دارد اما با توجه به اینکه مهمترین شهر تولید شیرینی گز در چهارمحال و بختیاری است و بیش از ۸۰ کارگاه دارد و گز این شهر بلداجی توانسته شهرت جهانی پیدا کند، این شیرینی جایگاه بالای سوغات چهارمحال و بختیاری را به خود اختصاص داده است.
http://pnu-club.com/imported/2015/03/995.jpg
 رئیس اتحادیه گز سازان بلداجی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در طول ایام نوروز بسیاری از واحد های تولید گز همچنان فعال هستند تا کمبودی برای تامین گز مسافران و گردشگران به وجود نیاید و همچنین گز تازه در دسترس مردم باشد.
بهمن رفیعی اظهار داشت: هم اکنون در شهر بلداجی ۸۰ کارگاه گز ساز فعال هستند که از دو ماه پیش از ایام نوروز تاکنون به صورت تمام وقت در حال تولید گز بوده اند.
وی عنوان کرد: گز تولیدی شهر بلداجی به واسطه استفاده از ترکیبات گیاهی اصلی وعسل طبیعی منطقه دارای شهرت جهانی است و هم اکنون این گز توانسته بازار های بسیاری را به خود اختصاص دهد.
 رئیس اتحادیه گز سازان بلداجی افزود: در ایام عید نوروز فروشگاه های کارگاه های گز سازی فعال هستند و آماده پذیرایی و فروش گز تازه بلداجی به مسافران و گردشگران هستند.
برپایی نمایشگاه های معرفی و فروش سوغات چهارمحال و بختیاری
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گرشگری چهارمحال و بختیاری نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: چهارمحال و بختیاری یکی از استان های طبیعت گردی زاگرس است که هر ساله مسافران و گردشگران بسیاری وارد این استان می شوند.
بهمن عسگری سوادجانی عنوان کرد: چهارمحال و بختیاری سوغات مختلفی دارد که مهمترین آنها را تولیدان دستی زنان عشایری و زنان این استان مانند قالی، جاجیم، لباس های بختیاری، لچک و...است.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گرشگری چهارمحال و بختیاری گفت: قفل چالشتر، کلاه نمدی، محصولات نمدی و... از دیگر صنایع دستی چهارمحال و بختیاری به شمار می رود.
وی با اشاره به راه اندازی نمایشگاه های معرفی صنایع دستی استان در نقاط مختلف چهارمحال و بختیاری، گفت: برای راحتی مسافران نوروزی نمایشگاه های معرفی و فروش صنایع دستی در نقاط مختلف استان راه اندازی شده است.
وی گفت: در این نمایشگاه ها صنایع دستی استان و سوغات چهارمحال و بختیاری در معرض دید مسافران و گردشگران نوروزی این استان قرار گرفته است.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گرشگری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: این نمایشگاه ها تا پایان ایام نوروز فعال هستند.
وی تاکید کرد: این نمایشگاه ها در شهرستان های شهرکرد، لردگان، سامان و کیار راه اندازی شده است.
گزارش از بهاره صمیمی

http://pnu-club.com/imported/2015/02/30.gif