آشنایی با مدارس و مساجد قدیمی تهران

[Borna66]

سلام به همه دوستان خوبم امیدوارم که حاله همی خوب باشه .
راجع به چند تا از مسجد مدرسه ها و مساجد قدیم تهران مطالبی نوشتم کوتاه که امید وارم بدردتون بخوره خیل دوست داشتم برم و عکسم براتون بگیرم اما واقعا وقتشو ندارم از این سر تهران تا اون سر تهران 2 ساعت راه نمیشه به بزرگی خدتون ببخشید.
البته قرار بود هرکی شهر خودشو معرفی کنه یا بناهای قدیمیشو معرفی کنه اما خبری نشود راجب ( دعوت به همکاری) صحبت میکنم . خیلی وقته کسی بهش سر نمیزنه.:!:

[Borna66]

مسجد و مدرسه شيخ عبدالحسين

ویزگیهای شاخص و جذاب:

این مسجد و مدرسهرا وصی مرحوم شیخ عبدالحسین تهرانی ( شیخ العراقین ) از ثلث مال « میرزا تقی خان امیرکبیر » بعد از فوت او ساخت و به نام خود وی مشهور شد. این مسجد در ضلع جنوبی بازارچه و جلوخان سید ولی در محل قدیمی باغ و خرابه های پاچنار جا دارد. مدرسه دارای سر در کاشی کاری بسیار زیبایی است که بر اساس نوشته های آن به تصدی آقا یوسف در کارخانه استاد محمد قلی شیرازی به سال 1281 ساخته شده است. در منبت ارزشمندی نیز وجود دارد که اثر استاد « نوروز تهرانی » در تاریخ 1279 ه.ق است. این مسجد مشتمل بر مقصوره گنبد و دو مناره کوچک در ضلع جنوبی، طاق نماهای متناسب کوچک در جوانب دیگر و شبستانی در ضلع شرقی است. مسجد از کاشی کاری های عالی دوره قاجاریه ( ناصرالدین شاه ) بهره بسیار دارد. این مسجد دارای دو شبستان؛ یکی شبستان گرم خانه و دیگری شبستان پشت به قبله است. در کتیبه سردر علاوه بر آیه قرآن و نام امیرکبیر و شیخ عبدالحسین، نام قویلر آقاسی و تاریخ 1270 نیز ذکر شده است.
دوره تاريخی: قرن 13 ه.ق
آدرس: تهران - خیابان خيام، بازار پاچنار

.................................................. .................................................. .........................
مسجد و مدرسه سپهسالار (قدیم)

ویزگیهای شاخص و جذاب:

این مسجد و مدرسه که از ساخته های قرن 13 ه.ق است در خیابان ناصرخسرو قرار دارد و از سمت غرب به مدرسه خان مروی متصل است. این مجموعه در ابتدا به مسجد و مدرسه مرحوم « میرزا محمد خان سپهسالار » شهرت داشت، اما با ساخت مسجد و مدرسه « میرزا حسن خان مشیرالدوله » و نامیده شدن آن به عنوان مسجد و مدرسه سپهسالار، این مجموعه سپهسالار قدیم نامیده شد. این مجموعه از آثار میرزا محمدخان قاجار دولو کشیکچی باشی، پسر دوم « امیر خان سردار » و خالوزاده عباس میرزا نایب السلطنه است. نقشه این مدرسه شبیه مساجد چهار ایوانی و دارای دو شبستان است که از یکی برای مسجد و از دیگری به عنوان مدرس استفاده می شود. شبستان ضلع جنوبی ضلع جنوبی که به عنوان مسجد مورد استفاده است، دارای ستون های سنگی بلند و استواری است که از نظر معماری اهمیت دارد. شبستان دیگر که از آن به عنوان مدرسه استفاده می شود، در ضلع شمالی قرار دارد. در داخل این شبستان 21 بیت شعر به خط عبدالحسین زرین قلم در مدح ناصرالدین شاه و محمدخان سپهسالار دیده می شود. این مدرسه 19 حجره دارد که 8 حجره آن در حال حاضر به امور اداری و مدرس اختصاص دارد. این مسجد و مدرسه صحن زیبایی دارد و سر در آن به دو منار کوتاه مزین شده است.
دوره تاريخی: قرن 13 ه.ق
آدرس: تهران - خیابان ناصرخسرو، كوچه مروي

.................................................. .................................................. .........................
مسجد و مدرسه خان مروي

ویزگیهای شاخص و جذاب:

این مسجد و مدرسه را « حاجی محمدحسین خان » ملقب به « فخرالدوله » والی مرو در زمان سلطنت فتحعلی شاه بنیاد نهاد. از آن رو این مدرسه را « خان مروی » نامیده اند. این مدرسه به نام « فخریه » هم مشهور است. این مجموعه شامل مسجد با صحن بزرگ، حجره ها و طاق نماهای اطراف صحن است. در سمت شمال صحن، ایوان بزرگ و مدرسه قرار دارد. بنا دارای تزیینات کاشی کاری و کتیبه هایی حاوی اشعار عالمانه است و نام فتحعلی شاه و فخر الدوله بر آنها آمده است. تاریخ بنا در کتیبه، سال 1231 ه.ق را نشان می دهد.
دوره تاريخی: قرن 13 ه.ق
آدرس: تهران - خیابان ناصرخسرو، كوچه مروي

.................................................. .................................................. .........................
مسجد جامع دماوند
ویزگیهای شاخص و جذاب:
این مسجد با ستون های آجری و سنگی به سبک بناهای ساسانی بنا شده است. بر چوب های بالای ستون های شبستان مسجد، نام شاه اسماعیل اول صفوی و تاریخ 927 ه.ق و « مصطفی بن جمال الدین » به عنوان بانی و « محمد شجاعی » به عنوان کاتب آمده است. در سال 882 نیز خواجه یاقوت نامی، بانی تجدید ساختمان مسجد بود. در کتیبه ها علی فرزند فتح اله بود. در مسجد آثاری از اواخر دوره صفویه موجود بود که بر اثر نوسازی، از بین رفته است. مناره مجاور مسجد از دوره مغول برجای مانده است.
دوره تاريخی: ساجوقی
آدرس: دماوند - داخل شهر دماوند، محله درويش

.................................................. .................................................. .........................
مسجد جامع
ویزگیهای شاخص و جذاب:
مسجد جامع در مرکز بازار و نزدیک مسجد امام خمینی قرار دارد. فاصله بین این مسجد و مسجد امام خمینی را « بازار بین الحرمین » می گویند. تاریخ دقیق ساخت این مسجد مشخص نیست ولی از شواهد چنین استنباط می شود که در عهد شاه عباس دوم، در سال 1074 ه.ق به اهتمام فردیبه نام« رضی الدین » ساخته شده باشد.
دوره تاريخی: قاجاریه
آدرس: تهران - جنوب شرقي ميدان 15 خرداد- بازار- شرق مسجد امام خمینی

.................................................. .................................................. .........................

مسجد امام خميني

ویزگیهای شاخص و جذاب:
این مسجد با قدمتی در حدود 180 سال از زیباترین مساجد تاریخی تهران است. بانی آن « فتحعلی شاه » قاجار ( 1212 _ 1250 ه.ق ) بود و از این رو در آغاز آن را مسجد شاه می نامیدند. بنابر شواهد تاریخی این دومین جامع بزرگ شهر تهران بعد از مسجد جامع بازار یا جامع عتیق بود. بنابر کاشی نوشته ها و کتیبه هایی که در ایوان جنوبی مسجد به جای مانده، زمان تقریبی شروع ساخت این مسجد سال 1222 یا 1224 ه.ق است. در سال 1307 ه.ق به دستور ناصرالدین شاه قاجار در اصلی در جهت شمال تعمیر و نیز به دستور وی دو مناره در دو طرف گل دسته مسجد ساخته شد. بنابراین تکمیل کننده اصلی این مسجد ناصرالدین شاه قاجار بوده است. این مسجد، بنایی چهار ایوانی است که شبستان های اصلی آن در جبهه جنوبی قرار دارد و معماری کلی و نیز پاره ای از جزئیات آن از مسجد وکیل شیراز گرفته شده و در طراحی و ساخت آن مانند سایر ابنیه آن زمان هنرمندان و استادان شیرازی دست داشته اند.
دوره تاريخی: قاجاریه
آدرس: تهران - جنوب شرقي ميدان 15 خرداد
.................................................. .................................................. ..........................................
منبع: سایت سازمان میزاس فرهنگی
__________________