مقاله ای جامع درباره بهداشت

[Isooda]

بهداشت
بهداشت مجموعه‌اي از علوم مختلف است و بطور کلي منظور از آن، انجام کارهايي براي جلوگيري از ابتلا مردم به بيماري و رسيدن به سلامتي است. تعريف سازمان بهداشت جهاني (WHO) از بهداشت به صورت زير است: بهداشت علم و هنر پيشگيري از بيماريها و طولاني کردن عمر و ارتقا سلامتي بوسيله کوششهاي متشکل اجتماعي است.

کوششهاي اجتماعي
منظور از کوششهاي اجتماعي موارد زير است:
آموزش بهداشت بهداشت محيط تشخيص بيماريها پيشگيري عليه بيماريها عفون (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)ي ايجاد يک سيستم اجتماعي که هر فرد بتواند از حق (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) طبيعي خود برخوردار باشد.

با فراهم آوردن اين امکانات سلامتي مردم تامين مي‌شود. البته امروزه دامنه بهداشت عمومي توسعه يافته است و تامين سلامتي سالخوردگان، مادران، تغذيه، جامعه، نوتواني، آلودگي هوا و آلودگي صوتي جز وظايف بهداشت قلمداد شده است. در علوم تجربي عوامل در شرايط يکسان نتيجه يکسان بدست مي‌دهند، يعني از ترکيب دو اتم هيدروژن با يک اتم اکسيژن، آب بدست مي‌آيد. اما بايد توجه داشت که در مورد يک امر بهداشتي مثل واکسيناسيون، تنها جنبه علمي قضيه کافي نيست. زيرا يک برنامه بهداشتي موفق لزوما در منطقه و فرهنگ ديگر موفق نمي‌باشد، چون جنبه‌هاي اجتماعي، اقتصادي، رواني و ... نيز موثرند. پس بهداشت هنر است.

هدف ديگر بهداشت، طولاني کردن عمر (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) انسان است. عوامل مختلفي بر طول عمر اثر دارند و از آن جمله رفاه اقتصادي، آرامش فکري، خدمات پزشکي، تغذيه، حقوق بشر، آموزش، ارتباط مردم با دوست و با همديگر، آزادي و روابط دولت و ملت است. بايد توجه داشت باشيم که امروزه اصطلاحات متفاوتي از نظر ظاهر براي بهداشت مطرح است. مثل بهداشت جامعه، جامعه‌شناسي بهداشت، پزشکي اجتماعي، پزشکي جامعه نگر و ... که در واقع همگي مترادف بهداشت عمومي هستند. بايد گفت مفهوم تمام اين عناوين يکي است، ولي طرز نگرش آنها با هم متفاوت است، چون نيازهاي جوامع باهم تفاوت دارد.

بعد سومي هم مطرح است و آن اين که بايد آينده افراد (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)را براي پرورش استعدادها در نظر بگيريم که مترادف با هدفهاي حياتي‌اند و منظور از هدفهاي حياتي اين است که انسان چنان تکامل کند که خليفه‌الله روي زمين باشد. زماني اين امر محقق مي‌شود که فرد از نظر فيزيولوژيکي، رواني و عاطفي و بعد فلسفي و ... در سطح عالي باشد و آن سلامتي در موازات اهداف حيات است، چرا که ما هر قدر امکانات بيشتري را بتوانيم ايجاد کنيم، براي تبديل استعدادهاي بالقوه به بالفعل در راستاي سلامتي مردم قدم برداشته‌ايم.

[Isooda]

روشهاي مختلف استفاده از بهداشت عمومي
سيستم معاونت بهداشت عمومي (Public Health Asistanse) تقريبا 55 درصد جمعيت با اين سيستم اداره مي‌گرديد. مخصوص کشورهاي جهان سوم بود که در هر زماني حالت انتزاعي مخصوصي به خود مي‌گرفتند. در اين سيستم مديريت بر اساس تمرکز بوده، يعني مسائل بهداشتي از بالا يعني از مراکز به سازمانهاي کوچک و شهرستانها جاري مي‌شد. يعني بودجه مديريت از مرکز به استانها، شهرستانها و بخشها و روستاها جريان پيدا مي‌کرد. منتها اين تصميم‌گيري با خصوصيات اقتصادي و فرهنگي هماهنگ نبوده، در نتيجه، نتيجه مثبت گرفته نمي‌شد و از طرف ديگر، اکثريت منابع مالي و انساني در شهرها بکار گرفته مي‌شد و روستائيان و شهرهاي محروم، از عدالت و توزيع مناسب برخوردار نبودند. و در سيستم معاونت بهداشتي عمومي حتي 30% کودکان تحت پوشش نبودند و يا مرگ و مير کودکان زير يک سال قبل از سال 1355 ،‌ يکصد و بيست در هزار بود، ولي امروزه مرگ و مير کودکان زير يک سال به کمتر از 28 در هزار رسيده است. يکي از عيبهاي سيستم، عدم پوشش منابع بهداشتي و اداري در روستا بود. طرز (http://www.pnu-club.com/forum.php)ارائه خدمات بهداشتي به سه شکل ذيل بود:

از طريق مراکز بهداشتي و درماني و بيمارستانها :
چون در کشورهاي در حال توسعه، تعداد پزشک کم بود، پزشکان در بيمارستانهاي دولتي از کارايي چندان برخوردار نبودند و حتي کيفيت ارائه خدمات ناقص بوده و اکثريت مردم بخصوص روستائيان دسترسي به بيمارستانها نداشتند و خود پزشکان از رساندن خدمات به مردم بنا به عللي کوتاه مي‌کردند. چون حقوق کافي دريافت نمي‌کردند و بيماران را به مطبهاي خصوصي عودت مي‌دادند و در مردم اين باور بوجود آمده بود که بيمارستانهاي دولتي خدمات کافي ارائه نمي‌دهند.

از طريق بيمه :
چون فقر اقتصادي در کشورهاي در حال توسعه وجود دارد، بدان جهت همه مردم قدت پرداخت حق بيمه نداشته و تنها کارگران و کارمندان با پرداخت حق (http://www.pnu-club.com/forum.php) بيمه از خدمات بيمه استفاده مي‌کردند و آن هم در عمل با اشکال روبرو بود، زيرا بيمه کننده دولت بوده و حالت مشابه کشورهاي غربي را نداشت. بيمه شوندگان نيز از خدمات بيمه ناراضي بودند، اما راه ديگري وجود نداشت.

از طريق طب خصوصي :
معمولا همان پزشکاني هستند که روزها در بيمارستانهاي دولتي مشغول بوده و در عصر با دريافت حق ويزيت، خدمات را ارئه مي‌دهند و آنها نيز به عللي از دادن خدمات به بيمه شوندگان به تعرفه‌هاي دولتي خوشنود نبوده و اخلال بوجود مي‌آوردند. سيستم بيمه پزشکي اين سيستم مخصوص کشورهاي پيشرفته غربي بود که همه مردم با پرداخت حق بيمه از خدمات درماني بهداشتي بهره‌مند مي‌شوند. البته در کشورهاي غربي در آمد سرانه بيشتر است (68% مردم متوسط در آمد را دارند.) و لذا قدرت پرداخت حق بيمه را دارند و چنانچه اشاره شد، رقابت ميان شرکتها وجود دارد، اما در کشورهاي در حال (http://www.pnu-club.com/forum.php) توسعه ارائه‌گر خدمات فقط دولت است و کيفيت خدمات نامطلوب مي‌باشد. ولي در کشورهاي غربي بيمه شوندگان با اختيار خود بيمه‌گر را از بين هزاران بيمه‌گر انتخاب مي‌نمايند و در نتيجه بين بيمه‌گران رقابت وجود داشته و هر بيمه‌گر سعي دارد با دادن خدمات بهتر مشتري جذب کند.

سيستم طب ملي اين سيستم مخصوص کشورهاي کمونيستي بوده که 18% کل مردم دنيا از اين سيستم استفاده مي‌کردند و اين سيستم توسط دولت ارائه مي‌شد. مردم بدون پرداخت کوچکترين وجهي از خدمات بهداشتي استفاده مي‌کردند و اين کشورها از نظر سلامتي وضعشان بهتر بود. اساس اين سيستم بر روي کلوني‌ها يا واحدهاي بهداشتي بود که خدمات بر اساس بهداشت و پيشگيري بود که در سطوح روستاها پراکنده شده بودند و خدمات ارائه مي‌دادند.

يعني تمام مناطق از حداقل امکانات بهداشتي درماني استفاده مي‌کردند و در اثر آن با وجودي که کشورهاي سوسياليستي از نظر اقتصادي و اجتماعي وضع خوبي از ساير جهات نداشتند، ولي از نظر بهداشتي حتي از کشورهاي غربي هم بهتر بودند و اولين کشورهايي بودند که در آنجا به علت رعايت تنظيم خانواده نرخ رشد جمعيت به منفي گرايش کرد.

سيستم شبکه (خدمات بهداشتي اوليه و شبکه‌هاي بهداشتي) به علت پيشرفت سريع و تخصصي شدن علم پزشکي، امکان دسترسي به خدمات درماني براي غير ثروتمندان مشکل بود. بخصوص بدان جهت در کشورهاي در حال توسعه، با پيشرفت علم پزشکي، در ترفيع سلامتي مردم تفاوتي بوجود نيامده بود و هنوز در کشورهاي در حال توسعه مردم از سو تغذيه، افزايش جمعيت، بيماريهاي عفوني و عدم دسترسي به آب تصفيه شده در رنج بودند. براي همين ارکان و شرايط خاصي (http://www.pnu-club.com/forum.php) تعيين شد که عمده ارکان وجه اجتماعي، سياسي و استراتژيک دارد و براي رسيدن به اهداف زير تاکيد مي‌کند:

همکاري و هماهنگي ساير بخشها اجتناب ناپذير است، يعني براي سلامتي تنها وزارت بهداشت درمان نمي‌تواند سلامتي مردم را تامين کند. ساير نهادهاي سياسي و اقتصادي و اجتماعي نيز بايد براي ترفيع و تامين سلامتي مردم همکاري نمايند.

تعهد سياسي دولتها در قبول مسئوليت مردم ضروري است. بهداشت و تامين سلامتي، حق و وظيفه انفرادي و اجتماعي و حکومتي است. مشارکت مردم الزامي است. توزيع منصفانه در مورد منابع بهداشتي و مالي بايد صورت گيرد. حداقل خدمات درماني و بهداشتي و توانبخشي جامعيت يابد. حداقل خدمات بهداشتي اوليه حداقل خدمات بهداشتي اوليه شامل موارد زير است:

آموزش همگاني در زمينه بهداشت بهبود روش تغذيه تامين آب سالم و کافي و بهسازي ايمني سازي عليه بيماريهاي عفوني پيشگيري از بيماريهاي شايع بومي در مان مناسب بيماريها و حوادث پيش بيني و تدارک داروهاي اساسي ارائه خدمات بهداشتي مادر و کودک و تنظيم خانواده
علاوه بر 8 عامل فوق، بايد عوامل رواني و کنترل عفونتهاي تنفسي و اسهال کنترل شود. سازمان بهداشت جهاني هدفهاي ذيل را براي کشورهاي عضو به عنوان استراتژي بهداشت انتخاب کرده و تمام کشورها بايد به اين اهداف تا سال 2000 دست يابند:

کاهش مرگ و مير کودکان زير يک سال به 50 در 1000 افزايش اميد به زندگي که عبارت است از اميد زنده ماندن بعد از تولد افزايش در آمد سرانه تا پانصد دلار اختصاص پنج درصد از توليد ناخالص به بهداشت که در ايران 4 درصد مي‌باشد.

فراهم آوردن تغذيه که ده درصد متولدين کمتر از دو هزار و پانصد گرم وزن داشته باشند. در کشور ما اين شاخص به علت وجود خانه‌هاي بهداشت به پنج در هزار کاهش يافته و در کشورهاي پيشرفته صفر مي‌باشد. (در يک کودک نرمال وزن طبيعي سه هزار و پانصد گرم، قد پنجاه سانتيمتر و دور سر سي و پنج سانتيمتر است.)
افزايش ميزان باسوادي تا هفتاد درصد حداقل با يک ربع پياده روي به آب آشاميدني دسترسي نداشته باشند. در ايران در سال 1357 پنجاه درصد آب بهداشتي داشته و اکنون اين مقدار به هشتاد و سه درصد رسيده است. حداقل نود درصد بر عليه شش بيماري واکسينه شده باشند. (در ايران حداقل نود درصد روستائيها عليه شش بيماري واکسينه شده‌اند.) مرگ و مير مادران چهل در صد هزار است.

بنابراين وظايف ديگر بهداشت عمومي تهيه آب آشاميدني سالم در هر منطقه و واکسينه کردن مردم و کاهش مرگ و مير مي‌باشد.

[Isooda]

بهداشت محيط

دانش بهداشت محيط به رفاه انسان، تأثير متقابل انسان بر محيط زيست ومسايل فني و مديريتي مربوط با اينها براي بهبود محيط زيست انسان از نقطه نظر بهداشت مي‌‌پردازد. زير شاخه‌هاي بهداشت محيط شامل بهداشت آب، تصفيه خانه‌هاي آب و فاضلاب، آلودگي هوا، مواد زائد جامد، بهداشت پرتو و غيره مي‌‌باشد.

بهداشت محيط علم و فن کنترل عواملي از محيط زيست که به هر نحوي از انحاء مي‌‌توانند در رفاه، وسلامت جسمي، روحي و اجتماعي فرد تاثير داشته يا در آينده خواهند داشت مي‌شود. در اين تعريف محيط زيست شامل "هر آنچه غير از خود فرد" مي‌شود علاوه بر آن بايد به مسئله رفاه و سلامتي نيز دقت نمود که بهداشت محيط شامل هر دو مي‌شود .مضافاً بر اينکه عواملي که در حال حاضر تاثير دارند يا در آينده تاثير گذار خواهند بود نيز توسط علم بهداشت محيط بررسي و کنترل مي‌‌گردند. بهداشت محيط امروزه به عنوان يکي از رشته‌هاي دانشگاهي تدريس مي‌شود. در اين رشته چهار محور اصلي شامل موضوعات بسيار مختلف و متنوع در زمينه آب، فاضلاب، هوا و زباله مي‌شود. در کنار اين مطالب دانشجويان رشته‌هاي بهداشت محيط با موضوعات ديگري مانند بهداشت پرتوها، انواع گندزداها، انوع روش‌هاي به (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)سازي محيط، بهداشت مواد غذايي، بهداشت حرفه‌اي، حشره شناسي، سموم و غيره آشنا مي‌‌شوند. اين رشته در مقطع کارشناسي ارشد داراي مدرک مهندسي بوده و دانشجويان در اين مقطع تبحر خاصي در طراحي تصفيه خانه‌هاي اب و فاضلاب و نيز مديريت مواد زائد جامد کسب مي‌‌کنند. رشته بهداشت محيط تا مقطع دکتراي تخصصي در دانشگاههاي ايران وجود دارد و ارتباط بسيار نزديکي با مهندسي محيط زيستدارد

بهداشت رواني

بهداشت رواني (Mental Health)

نگاه کلي
• کلمه بهداشت رواني چقدر براي شما آشناست؟
• چه ارتباطي بين بهداشت رواني و اختلالات رواني وجود دارد؟
• چگونه مي‌توانيم بهداشت رواني خود را حفظ کرده يا بهبود ببخشيم؟

واژه بهداشت (Health) و سلامتي هميشه انسان را در طول تاريخ به خود مشغول کرده است. تدوين برنامه‌هاي تربيتي – بهداشتي براي حفظ سلامتي و مطالعه ، جلوگيري و درمان بيماريها نمونه‌اي از اين اقدامات بشري است. بهداشت در يک تقسيم کلي به دو نوع "بهداشت جسمي" و "بهداشت رواني" تقسيم مي‌شود. ولي آنها همپوشي‌هاي زيادي را با هم دارند (بر يکديگر تاثير مي‌گذارند).

بهداشت رواني از آن جهت که رابطه مستقيمي با "عملکرد فردي – اجتماعي" و آسيب‌هاي رواني – اجتماعي" دارد، از اهميت زيادي برخوردار است و اين اهميت باعث تدوين و اجراي برنامه‌هاي متعدد بهداشت رواني در سه بعد " پيشگيري ، درمان (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) و توانبخشي" مي‌شود اين سه بعد در برگيرنده تمام اهداف و فعاليت‌هاي بهداشت رواني است.

تعاريف بهداشت رواني
تعريف سازمان بهداشت جهاني
سازمان بهداشت جهاني ، بهداشت رواني را اينگونه تعريف مي‌کند: "بهداشت رواني در درون مفهوم کلي بهداشت قرار دارد و بهداشت يعني توانايي کامل براي ايفاي نقش‌هاي رواني و جسمي ، بهداشت به معناي نبود بيماري يا عقب ماندگي نيست."

تعريف انجمن بهداشت رواني کانادا
انجمن بهداشت رواني کانادا در يک ديد جامع بهداشت رواني را در سه قسمت "نگرش‌هاي مربوط به خود ، نگرش‌هاي مربوط به ديگران و نگرش‌هاي مربو به زندگي" تعريف مي‌کند. از نظر اين انجمن بهداشت رواني يعني : "توانايي سازگاري با ديدگاههاي خود ، ديگران و رويارويي با مشکلات روزمره زندگي."

عوامل موثر بربهداشت رواني
بهداشت رواني افراد متاثر از عوامل متعددي است، اگر چه اين عوامل به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار مي‌گيرند ولي در واقع اين موضو ع چند وجهي متاثر از يکديگر است. بدين معني که افراد به علت شرايط محيطي يا عوامل فردي تعادل و آرامش روحي شان دچار تغييراتي مي‌شود و هر چه شدت اين عوامل زيادتر باشد، تاثير و تهديدش بيشتر خواهد بود. عواملي همچون : "عدم برآورده شدن نيازهاي اوليه، ناکامي، استرس، يادگيري، مسائل اجتماعي و رسانه هاي جمعي و... از عمده ترين تاثيرگذاران بر بهداشت رواني هستند.

ابعاد بهداشت رواني

پيشگيري نوع اول (Primary Prevention)
هدف اين نوع از بهداشت رواني ممانعت از شروع يک بيماري يا اختلال است، "با حذف عوامل کلي کاهش عوامل خطرساز ، تقويت مقاومت افراد ، دخالت در فرايند اختلال" بدست مي‌آيد." برنامه‌هاي آموزش بهداشت رواني (نظير آموزش والدين براي تربيت کودکان ، آموزش تاثيرات مصرف الکل و مواد و...)، برنامه‌هاي بالا بردن کارايي و توان افراد (نظير برنامه‌هاي تقويتي براي کودکان محروم) ، ايجاد سيستم‌هاي حمايت اجتماعي (نظير بيمه‌هاي درماني ، ايجاد و حمايت از گروه‌هاي محلي و اجتماعي حمايت کننده از افراد مبتلا)" نمونه‌هاي پيشگيري نوع اول مي‌باشد.

پيشگيري نوع دوم (Secondary Prevention)
هدف اقدامات اين بعد از برنامه بهداشت رواني ، شناخت به موقع (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) و درمان فوري و مناسب اختلال (يا بيماري) است. تمام نظريه‌ها و اقدامات درماني نظير "دارو درماني ، رفتار درماني ، شناخت درماني ، گروه درماني ، روانکاوي و ..." در غالب اين بعد از بهداشت رواني قرار مي‌گيرد.

پيشگيري نوع سوم
هدف اين بعد از بهداشت رواني ، بازگرداندن و حفظ تمام يا قسمتي از توانايي‌هاي از دست رفته فرد به علت اختلال (يا بيماري) است، تا فرد بتواند به گونه‌اي مفيد و سازنده به زندگي "خانوادگي ، اجتماعي و شغلي" خود باز گردد. در واقع برنامه‌هاي اين بعد با "توانبخشي" (Rehabilitation) افراد و جلوگيري از بازگشت مجدد اختلال (يا بيماري) در فرد و حفظ و پيشبرد سلامت ايجاد شده توسط درمان ، سروکار داشته ، اقدامات قبلي را تکميل مي‌کند.

چشم انداز بحث
موضوع بهداشت رواني و تامين آن براي "مردم ، سازمانها و دولتها" بسيار مهم است، چرا که با کارايي فردي و اجتماعي افراد و در کنار آن با پيشرفت‌هاي "علمي ، صنعتي و..." جامعه (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) گره خورده است. امروزه اکثر کشورها منابع زيادي را براي بهبود بهداشت رواني جامعه صرف مي‌کنند و در کنار آن با تدوين برنامه‌هاي جامع از "سازمان‌ها و منابع محلي – اجتماعي" نيز استفاده مي‌کنند. متاسفانه ايران از اين حرکت جامعه بشري به دور مانده است.

بطوري که افراد و بيماران دچار مشکلات روحي از ابتدايي‌ترين حق خود يعني بيمه خدمات درماني بهداشتي محروم هستند و تاکنون هيچگونه نشانه و حرکت موثري که نشان دهنده اهميت بهداشت و سلامتي اين افراد باشد در دولت ديده نشده است. در واقع افراد و بيماران دچار "مشکلات روحي – رواني" افراد "فراموش شده" در ايران هستند.





منابع :
مهندسي محيط زيست، ترجمه دکتر ايوب ترکيان
بهداشت - ویکی‌پدیا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA)
http://daneshnameh.roshd.ir

[Isooda]

بهداشت خانواده
بهداشت روانی

کلیات بهداشت روانی

اصول بهداشت روانی

سلامت جسم و روان
معیارهای سنجش رفتار نابهنجار

تاریخچه بهداشت روانی
بهداشت روانى شاخه‌اى از بهداشت عمومى است که در درجه اول به پيشگيرى از وقوع بيمارى و در درجه دوم به تشخيص به‌موقع بيمارى‌ها، اقدام فورى براى درمان آنها و در نهايت (http://www.pnu-club.com/forum.php) به يارى فرد مى‌پردازد تا از توانمندى‌هاى باقى مانده او حداکثر استفاده را بنمايد.

گفتنى است که تأمين بهداشت روانى به سادگى بهداشت جسمانى نيست، زيرا عواملى که بيمارى‌هاى جسمانى را ايجاد مى‌نمايند تقريباً شناخته‌ شده‌اند. به‌ويژه راه‌هاى پيشگيرى و درمان بيمارى‌هاى عفونى و تب‌زا، براى پزشکان کار ساده‌اى است و توصيه‌هاى سهل‌الوصولى را مى‌توانند براى عموم داشته باشند. عوامل بيمارى‌زا و طرز سرايت آنها مى‌تواند توضيح داده شود و راه‌هاى پيشگيرى آن اعمال گردد. ولى در مورد بيمارى‌هاى روانى هنوز وضع به اين روشنى نيست، زيرا در ايجاد و بروز بيمارى‌هاى روانى عوامل متعددى دخالت دارند و حتى در مورد برخى از بيمارى‌هاى روانى زمينه ابتلاء به آن قبل از تولد يعنى در دوران جنينى و يا دوران اوليه زندگى بعد از تولد شروع مى‌شود و همچنين عوامل رواني، فضا و جو روانى حاکم در خانواده و نحوهٔ برخورد والدين با فرزندان از اهميت ويژه‌اى برخوردار است.

به‌طور خلاصه مى‌توان گفت که بهداشت روانى عبارت است از تأمين سلامت فکر و روان در جهت سازگارى و تطبيق فرد با خود و با محيط زندگي، قدرت پذيرش واقعيت‌هاى موجود و شکوفائى استعدادهاى بالقوه خويش.

اصول بهداشت روانى
احترام فرد به شخصيت خود و ديگران
يکى از اصول بهداشت رواني، اين است که افراد (http://www.pnu-club.com/forum.php) خود را دوست داشته باشند و به شخصيت خود احترام بگذارند. برعکس اگر افرادى از خود متنفر بوده، براى خود ارزشى قائل نباشند، نشان غيرعادى بودنِ آنها است. اينکه آيا فردى خود را دوست دارد؟ آيا به خود احترام مى‌گذارد؟ و آيا فکر مى‌کند که مردم او را دوست دارند يا خير، نشان‌دهندهٔ عواطف، احساسات و طرز سازش فرد با محيط است. بدبيني، بدگماني، سوءظن به ديگران، نداشتن وسعت واقعي، اعتماد نداشتن به ديگران و ارزش قائل نشدن براى خود، از ويژگى‌هاى فرد غيرطبيعى مى‌باشد.

انسان سالم بايد خود را چنان که هست دوست داشته باشد و بپذيرد و البته در صدد رشد خود نيز برآيد. با به کار گرفتن اصل در زندگى هر فردى مى‌تواند به خود و افراد جامعه کمک فراوانى بنمايد. تنها در صورتى که فرد خود را دوست داشته باشد و به ديگران احترام بگذارد قادر خواهد بود که ديگران را نيز دوست بدارد و به آنها احترام بگذارد. افرادى که مرتب ديگران را تحقير مى‌نمايند و ديگران را دوست ندارند بدين معنى است که در واقع خود را دوست ندارند.

شناخت محدوديت‌ها و توانائى‌ها در خود و افراد ديگر
هر فرد سالم بايد محدوديت‌هاى جسمى و روانى خود را بشناسد و بپذيرد. او ضمن اينکه توانائى‌هاى خود را شناخته و از آنها بهره مى‌گيرد سعى (http://www.pnu-club.com/forum.php) مى‌نمايد تا محدوديت‌هاى خود را خالى از هرگونه تعصبى بشناسد و در صدد رفع آنها در حد امکان برآيد.

مثلاً اگر شخصى از اعتماد به‌نفس پائينى برخوردار است، مى‌تواند با کشف استعدادها و توانمندى‌هاى خود آنها را رشد داده، در صدد کسب موفقيت برآيد و در پى کسب موفقيت، اعتماد به‌نفس او نيز بالاتر خواهد رفت. البته فردى که داراى محدوديت‌هاى جسمانى باشد بايد واقعيت وجودى خود را قبول کرده، زندگى عادى خود را ادامه دهد. لازم به ذکر است که همه افراد داراى محدوديت‌هائى هستند که با (http://www.pnu-club.com/forum.php)شناخت هر چه بهتر آنها مى‌توانند در جهت رفع، کاهش، جبران و يا پذيرش آن اقدام نمايند.

[Isooda]

پى بردن به علل رفتار
هر رفتارى تابع علتى است و هيچ رفتارى خودبه‌خود صورت (http://www.pnu-club.com/pnu.1379.html) نمى‌پذيرد. مثلاً فردى که دچار ترس‌هاى بى‌مورد است، اگرچه علت آن از نظر خود فرد پنهان مى‌باشد ولى مى‌‌تواند عللى همچون يادگيري، تجربيات ترسناک دوران قبل و يا تقليد داشته باشد و يا فردى که رفتار پرخاشگرانه دارد، اين رفتار مى‌تواند عللى همچون ناکامي، يادگيري، تقليد و يا عدم تعادل هورمونى در بدن داشته باشد.

توجه به تماميت وجود هر فرد
رفتار هر فرد تابع وضعيت جسمانى و روانى او است. مسائل جسمى بر روان انسان و مسائل روانى بر جسم او تأثير مى‌گذارد. مثلاً زمانى که انسان از درد جسمانى رنج مى‌برد نمى‌تواند بشّاش و با نشاط باشد و همچنين زمانى که دچار خستگى روانى است نمى‌تواند اعمال جسمانى را به‌خوبى انجام دهد.

امروزه ثابت شده است که بسيارى از بيمارى‌هاى جسمانى ماهيّت روانى دارند، از اين دسته‌اند بيمارى‌هائى مثل زخم معده، زخم روده، آسم، ميگرن و...

متخصصان و مربيان نبايد تنها يک بعد (http://www.pnu-club.com/pnu.1379.html) وجودى دانش‌آموزان را مورد توجه قرار دهند بلکه توجه به جنبه‌هاى جسماني، عاطفي، عقلانى و روانى توأماً ضرورى است.

شناسائى نيازها و انگيزه‌هاى مسبب رفتار انسان
بهداشت روانى بر اين اصول استوار است که نيازهاى هر فرد در هر مقطع سنى بايد شناخته شده، به موقع ارضاء گردد. احتياجات افراد بشر به دو دسته تقسيم مى‌شوند: احتياجات جسمانى و احتياجات رواني.
احتياجات جسمانى شامل احتياج به غذا، آب و استراحت است. احتياجات روانى مانند نياز به امنيّت رواني، نياز به پيشرفت، نياز به محبت، نياز به مورد تأييد قرار گرفتن و غيره. انسان دائماً تحت تأثير اين نيازها است و رفتار او براساس ارضاء و يا محروميت از نيازه (http://www.pnu-club.com/pnu.1379.html)اى او تبيين مى‌گردد.

انسان به‌طور دائم در حال مبارزه و تلاش است تا به نيازهاى خود دست يابد. انسان سالم اين اصول را مى‌فهمد و مى‌پذيرد و به‌طور واقع‌بينانه با مشکلات زندگى مقابله مى‌کند و با وجود موانع دلسرد نمى‌شود. زيرا مى‌داند که زندگى يعنى مبارزه با عوامل مختلف. او مى‌داند که هميشه تقاضاهاى انسان با مقتضيات اجتماعى مطابقت نمى‌کند، بنابراين سعى مى‌کند در اين راستا واقعيات را در نظر گرفته و بيشتر از اندازه توقع نداشته باشد.

سلامت جسم و روان
سلامت روانى
رفتار انسان تابع تماميت وجود او است. يعنى هم جسم و هم روان در رفتار انسان تأثير مى‌گذارند. بنابراين رفتار انسان تحت‌تأثير سلامت جسم و روان اوست.

سلامتى روانى صرفاً به معناى نداشتن علامت‌هاى بيمارى نيست بلکه فرد سالم علاوه بر نداشتن نشان‌هاى بيمارى روانى بتواند از ارتباطات سالمى را با ديگران برقرار نمايد؛ واقعيت‌ها را بپذيرد؛ خود را با محيط سازگار کند و در جهت شکوفا ساختن استعدادهاى فطرى خود بکوشد و اهداف خود را به‌طور منطقى تحقق بخشد.
سازمان بهداشت جهاني، سلامتى را چنين تعريف کرده است: ”سلامتى عبارت است از تأمين رفاه (منظور از رفاه کامل وضعيت مطلوب جسمانى - روانى و اجتماعى است) کامل جسمي- رواني، اجتماعى و نه فقط نبودن بيمارى و نقص عضو“.

اهميت سلامت روانى
سلامتى جسم و روان از اين نظر حائز اهميت است که رفتار انسان را تحت‌تأثير قرار مى‌دهد. امروزه ثابت شده است که بسيارى از عوامل روانى و تغييرات محيط زندگى که با فشار روانى همراه هستند عوامل به‌وجود آورندهٔ بيمارى جسمانى و يا تشديدکنندهٔ تظاهرات اين بيمارى‌ها مى‌باشند.

با به خطر افتادن سلامتى جسمانى واکنش‌هاى روانى نيز در افراد به‌وجود مى‌آيد. مثلاً بيمارى‌هاى مزمن جسماني، بيمارى قلبي، بيمارى‌هائى درازمدت و محدودکننده‌اى را براى فرد ايجاد مى‌کند، تبعات منفى رفتارى را به دنبال دارد. همچنين مشکلات روانى مى‌‌تواند تبعاتى (http://www.pnu-club.com/pnu.1379.html) به‌صورت بيمارى شبه جسمانى (Somato-Form)، (مانند کسى که از شدت فشارهاى روانى قدرت تکلم خود را از دست مى‌دهد) و يا دچار بيمارى‌هاى روان-تنى (Psycho-Somatic)، (مانند زخم معده و فشار خون عصبي). داشته باشد. بنابراين سلامت جسم و روان از لحاظ بروز رفتارهاى عادى و طبيعي، رفتارهاى منطبق با ملاک‌هاى اجتماعى بسيار حائز اهميت است.

[Isooda]

معيارهاى سنجش رفتار نابهنجار
ممکن است عامهٔ مردم، کسى را غيرعادى (نابهنجار) بدانند که از حيث رفتار، تفکر و عواطف عجيب و غيرمعمول باشد و از اين لحاظ با ديگران تفاوت داشته باشد ولى در واقع غيرعادى بودن به معناى ”جنون داشتن“ نيست و معناى گسترده و پيچيده‌اى دارد. غيرعادى بودن ممکن است در ابعاد مختلف روان به شکل‌هاى گوناگون ظاهر شود، مثلاً فرد غيرعادى ممکن است در فعاليت‌هاى ذهنى و عقلانى و يا فعاليت‌هاى عاطفي، ادراکي، انگيزشى يا حسى و حرکتى تفاوت‌هائى را با افراد عادى نشان دهد.

يک رفتار غيرعادى مى‌تواند در اثر عوامل ارثي، عضوى و يا عوامل ديگرى مانند عوامل اجتماعي، فرهنگي، عقلى و عاطفى به‌وجود آيد.

در سال‌هاى اخير روانشناسان و روان‌پزشکان سعى نموده‌اند که معيارهاى خاص علمى را براى متمايز نمودن رفتار عادى (بهنجار) از رفتار غيرعادى (نابهنجار) تعيين نمايند. ملاک‌های تعیین شده به قرار زیر می‌باشند:

۱. ملاک آمارى:
يکى از روش‌هاى متداول براى تعريف رفتار غيرعادى (روش توزيع فراوانى خصوصيات متوسط و معمول است) که انحراف از آن، غيرعادى بودن را نشان مى‌دهد. ما مى‌توانيم صفات قابل سنجش انسان را به‌صورت اعداد و ارقام درآوريم و آنها را بر روى منحنى (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) طبيعى (زنگوله شکل) به نحوى رسم نمائيم که توزيع فراوانى در اکثر موارد روى قسمت وسط منحنى قرار گيرد و تعداد کمى در دو طرف منحنى قرار مى‌گيرند غيرطبيعى محسوب مى‌شوند. اغلب آزمون‌هاى روانى به‌خصوص آزمون‌هاى عينى (منظور از آزمون‌هاى عيني، آزمون‌هاى پرسشنامه‌اى است) براساس ”معيار متوسط آماري“ تهيه مى‌شوند و سنجش و اندازه‌گيرى انحراف از معيار متوسط، ملاک ارزيابى و بازشناسى رفتار سالم از ناسالم است. در تعريف رفتار غيرعادى از لحاظ آمارى کافى است که برروى منحنى نرمال دو نقطه قراردادى درنظر گرفته شود، رفتارهائى که در بين اين دو نقطه قرار مى‌گيرند عادى و رفتارهائى که بيرون از اين دو نقطه هستند غيرعادى تلقى مى‌شوند. چنانکه در شکل زير ملاحظه مى‌شود.




http://up.pnu-club.com/images/apyp75oqp7o58wy0jagq.jpg


«البته اين تعريف به تنهائى نواقصى دارد و يک تعريف کامل از رفتار غيرعادى نيست.»
تغيير رفتار از بهنجار به نابهنجار تدريجى است پس نمى‌توان مرز کاملاً مشخصى بين اين دو قائل شد.

۲. ملاک فردى:
يکى از معيارهاى تشخيص رفتار غيرعادى پى بردن به قضاوت فرد در مورد احساس درونى خود او است. در ملاک فردى ذهنيّت فرد بيمار مورد توجه قرار مى‌گيرد که کافى نيست و بايد ملاک‌هاى عينى را در تشخيص رفتار غيرعادى در نظر گرفت.
مانند زمانى که فرد رفتارهاى خود را کاملاً قبول دارد و عادى مى‌پندارد در حالى‌که تظاهرات آن از ديدگاه افراد ديگر غيرعادى است و يا مى‌توان به گوشه‌گيرى و انزواء افراطى اشاره کرد که گرچه فرد خود را عادى مى‌داند ولى مسلماً رفتار او نشان‌دهندهٔ رفتار غيرعادى مى‌باشد.

۳. ملاک اجتماعى:
انسان موجودى اجتماعى است که بايد رفتار او مطابق با موازين، سنت‌ها و انتظارات جامعه باشد. البته اين معيار نيز محدوديت‌هائى دارد و يکى از محدوديت‌هاى آن نسبى بودن آن مى‌باشد. مثلاً رفتارى ممکن است در يک جامعه عادى تلقى شود در صورتى‌که در جامعه ديگر غيرعادى باشد.

به‌طور کلى براساس هيچ معيا (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)ر واحدى به‌طور مطلق نمى‌توان نابهنجارى را تعريف نمود و هر يک از معيارهاى محدوديت‌هائى دارد. البته در مورد نابهنجارى‌هاى شديد روانى هر يک از ملاک‌هاى آماري، بالينى و اجتماعى را مى‌توان به‌کار برد. شخص بيمار از هر سه جهت نارسائى‌هائى دارد او معمولاً از نظر آمارى از ميانگين جمعيت کل دور است، اغلب احساس مى‌کند که خوشحال و سلامت نيست و غالباً با اجتماع خود ناسازگار است.

ملاک‌هاى رفتار غيرعادى در کودکان
از آنجا که کودکان در حال رشد هستند رفتار غيرعادى آنها، انحراف از رشد طبيعى محسوب مى‌گردد. براى قضاوت دربارهٔ اينکه رفتار يک کودک منطبق با شرايط و وضعيت رشدى او مى‌باشد يا خير، نکات چندى را بايد در نظر داشت.

سن
رفتار هر کودک با توجه به سن او تبيين مى‌شود. بعضى از رفتارهاى کودک براى سن خودش طبيعى است در حالى‌که اگر اين رفتار را با رفتار کودکان بزرگتر مقايسه نمائيم ممکن است غيرطبيعى تلقى بشود. بسيارى از کودکان تا سن پنج‌سالگى گهگاهى ممکن است رفتارهائى از خود نشان دهند که غيرطبيعى جلوه نمايد مانند بهانه‌جوئى ولى بعد از پنج‌سالگى آن رفتارها کاملاً از بين مى‌رود و فقط در صورتى‌که آن رفتارها ادامه پيدا کند و پايدار باقى بماند غيرطبيعى محسوب مى‌‌گردد.

جنس
در دوران کودکي، به‌خصوص در دوران اوليه کودکي، ممکن است بعضى از دختران رفتارهاى پسرانه و بعضى از پسران رفتارهاى دخترانه از خود بروز (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)دهند که اين رفتارها پايدار نيست. البته بسيار نادر است مواردى که يک پسر تمام خصوصيات دخترانه و يا يک دختر تمام خصوصيات پسرانه را از خود نشان دهد. البته اين مسائل زمانى اهميت پيدا مى‌کند که اولاً تکرار شوند و در ثانى ملاک‌هاى ديگر رفتارهارى غيرعادى کوکان را نيز شامل شوند.

تدام يک رفتار غيرعادى
اينکه آيا يک رفتار غيرعادى براى ماه‌ها و سال‌ها در کودک ادامه مى‌يابد، حائز اهميت است. مانند کودکى که به‌طور کمتر علامت‌هاى ترس و پرخاشگرى را از خود ظاهر مى‌سازد. در غير اين‌صورت، يعنى زمانى که يک رفتار براى مدت بسيار کوتاهى ظاهر شده و سپس از بين (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)برود غيرعادى محوسب نمى‌گردد.

[Isooda]

اوضاع خاص زندگى
تغييرات و نوسانات عاطفى و رفتارى موقت، در بين (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)کودکان کاملاً عادى و شايع است. بسيارى از کودکان در وضعيت خاص زندگى خود رفتارهاى غيرعادى و يا غيرمناسب با وضعيت رشد خود نشان مى‌دهند که بعد از مدتى نيز برطرف مى‌گردد. چنانچه اين رفتارها را با شرايط زندگى فرد بسنجيم خيلى غيرطبيعى به‌نظر نمى‌رسد. مثلاً اغلب کودکان در شروع مدرسه کمى اضطراب دارند. اين اضطراب غيرطبيعى نيست و يا اينکه بسيارى از کودکان پس از به دنيا آمدن خواهر و يا برادر کوچکتر خود، رفتارهاى بازگشتى (منظور از رفتارهاى بازگشتى رفتارهائى است که مناسب سن خود آنها نيست بلکه متعلق به سنين پائين‌تر باشد) از خود بروز مى‌دهند. اين نوع رفتارها، نابهنجار تلقى نمى‌گردد.

مجموعه عوامل فرهنگى - اجتماعى
رفتار کودک به‌طور مطلق عادى و غيرعادى نيست بلکه اين رفتار براساس معيارهاى فرهنگي، اجتماعى و محيطى که در آن زندگى مى‌کنند مورد ارزيابى قرار مى‌گيرد. منظور اين است از آنجا که ملاک‌ها و ارزش‌هاى اجتماعى تعيين‌کنندهٔ رفتار طبيعى و غيرطبيعى نيز مى‌باشند و با توجه به اينکه ارزش‌هاى اجتماعى در جوامع مختلف ممکن است متفاوت باشد. از اين‌رو، يک رفتار ممکن است در يک جامعه و فرهنگ، طبيعى و در جامعه و فرهنگ ديگر، غيرطبيعى تلقى شود. (مثلاً نحوهٔ پوشش، آداب غذا خوردن).

دامنه اختلال
هميشه مجموعهٔ علائم و نشانه‌هاى غيرعادى از اهميت بيشترى برخوردار هستند تا يک علامت. در بين کودکان علامت‌هاى واحد شايع‌تر از مجموعه علامت‌ها هستند. معمولاً رفتارهاى نابهنجار و يا بيمارى‌هاى رواني، دامنهٔ وسيع‌ترى را که شامل چند علامت باشد در برمى‌گيرد.
(مثلاً کم‌اشتهائى و يا کم‌خوابى به تنهائى نمى‌تواند معرّف يک اختلال روانى باشد مگر اينکه با علامت‌هاى ديگر نيز همراه شود).

نوع نشانه و يا علامت رفتارى
ماهيت و نوعٔ علامت و نشانه، تا اندازه‌اى تعيين‌کننده آن مى‌باشد. تحقيقات نشان داده است که بعضى از نشانه‌هاى ديده شده در بين کودکان نشان‌دهندهٔ يک اختلال روان‌شناختى در کودک است در حالى‌که بعضى از رفتارهاى ديگر از چنين وخامتى برخوردار نيستند. مثلاً ناخن جويدن در کودکان يک عادت غلط است که در هنگام هيجان شکل مى‌گيرد و از وخامت کمترى برخوردار است ولى عدم ارتباط با همسالان و يا داشتن ارتباط آشفته و مختل با ديگران و يا توّهم و هذيان، حاکى از يک اختلال روانى عميق مى‌باشد.

شدت و تکرار يک علامت رفتارى
يک رفتار غيرعادى هرچه بيشتر تکرار شود و هرچه از شدت بيشترى برخوردار باشد حاکى از عمق نابهنجار بودن آن است. در حالى‌که رفتارهاى گهگاهى هرچند اهميت دارند، با اين همه از وخامت کمترى برخوردار مى‌باشند.

معمولاً رفتارهاى نابهنجار، غيرعادى و بيمارگونه (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) براى کودک محدوديت‌ اجتماعى توليد مى‌نمايند و در رشد عادى آنها مداخله دارند و در ارتباط متقابل کودک با ديگران تأثير مى‌گذراند و در عين حال، خود کودک نيز از حالات خود رنج مى‌برد.

تاريخچه بهداشت روانى
توجه به دوران ماقبل تاريخ، توجه بشر را به خصوصيات غيرعادى و کوشش براى پيشگيرى و برطرف کردن اين نابهنجار نشان مى‌دهد. انسان هميشه در مورد خود و پديده‌هاى اطراف او کنجکاوى نشان مى‌داده است. شباهت رفتارها و همچنين تفاوت رفتارهاى موجود در بين انسان، او را وادار به تفکر مى‌نموده و سؤالاتى را در ذهن او ايجاد کرده است. از جمله اينکه آيا اين حالات مشاهده شدهٔ بيمارى است؟ علت يا علل اين رفتارها چيست؟ آيا به افراد بيمار مى‌توان کمک نمود؟ و آيا راه‌هاى پيشگيرى از مبتلا شدن به اين حالات وجود دارد؟
شواهد نشان مى‌دهد که در دوران ابتدائي، انسان‌ها تفاوتى بين بيمارى‌هاى جسمانى و روانى قائل نبودند و تمام اختلالات را به ماوراءالطبيعه و هم‌چنين ارواح (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)شيطانى نسبت مى‌دادند. در آن زمان با بيماران روانى به‌طور بسيار وحشيانه و خشن رفتار مى‌شد و آنها را مورد شکنجه و آزاد قرار مى‌دادند و تصور مى‌کردند که با انجام اين اعمال، ارواح پليد و شيطانى از بدن آنها خارج مى‌شود و رفتار غيرعادى آنها برطرف خواهد شد. داستان‌ها و افسانه‌هاى قديمى نشان مى‌دهد که در مورد چگونگى ايجاد بيمارى روانى طرز فکرى کاملاً خرافى و غيرواقعى بر ذهن بشر حاکم بوده است.

بين سال‌هاى ۴۰۰ تا ۲۰۰ قبل از ميلاد مسيح (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)، طرز فکر يونانيان از عقايد ابتدائى جدا شد. در اين دوران کشفيات، نظريات و پيشرفت‌هاى علمى ابتدا در يونان و سپس در رم جريان گرفت. سرآغاز اين فعاليت‌ها به‌دست بقراط پدر علم پزشکى صورت گرفته است. او بنيانگذار واقعى روش‌هاى به‌خصوص به آسيب مغزى و تغييرات هورمونى بدن در رابطه با بيمارى‌هاى روانى اشاره داشت. افلاطون که در سال‌هاى بين ۴۲۷ تا ۳۴۷ قبل از ميلاد مسيح مى‌زيست طرز تفکر فلسفى را عنوان نمود او به روان منطقى و روان غير منطقى در انسان اشاره داشت و معتقد بود هر زمان که دوران غيرمنطقى انسان حاکم شود رفتارهاى او غيرعادى خواهد شد. پس از افلاطون افراد ديگرى پيدا شدند که در مورد ماهيّت رفتارهاى غير عادى دلايلى را ذکر نمودند و رفتارهاى غيرعادى را طبقه‌بندى کردند و روش‌هاى خشن برخوردار با بيماران روانى را تغيير دادند و روش انسان‌دوستانه را در برخورد با بيماران پيشنهاد نمودند. در سال‌هاى بين ۳۰ تا ۹۰ بعد از ميلاد مسيح، پزشکى به نام اريتاعوس در طبقه‌بندى بيمارى‌هاى روانى ابتکارات زيادى ارائه کرد و بين بيمارى‌هاى روانى مختلف تفاوت قائل شد. اگرچه تفکرات خرافى تا اواخر قرن ۱۸ ادامه پيدا کرد ولى قرن ۱۶ نقطه شروعى براى تضعيف چنين تفکراتى به حساب مى‌آيد.
آغاز قرن شانزدهم که دورهٔ رنسانس نامگذارى شده است نهضت علمى مخالف جريان‌هاى خرافى به‌وجود آمد و افرادى مانند مونتن (Montaigne)، و وايوز (Vives)، به‌وجود ضمير ناخودآگاه پى بردند و کوشيدند به جامعهٔ خود بفهمانند که بيماران روانى مانند بيماران جسمانى بايد به‌طور انفرادى و با روش‌هاى انسانى مورد مداوا قرار بگيرند.

[Isooda]

بعد از رنسانس در عصر جديد قرار مى‌گيريم که خود دو دورهٔ مهم را در بردارد:

۱. دورهٔ ارگانيک از قرن شانزدهم به بعد:
با پيشرفت چشمگيرى که در رشتهٔ آناتومى و فيز (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)يولوژى رخ داد علت بيمارى‌هاى روانى ناشى از بيمارى‌هاى جسمانى شناخته شد. يکى از پيشگامان اين مکتب ارگانيک اميل کراپلين (Emil Krapline)، بود که معتقد بود علت بيمارى‌‌هاى رواني، بيمارى‌هاى جسمانى هستند که ريشه در مغز دارند. در اين تعريف، اينکه بيمار چگونه احساس مى‌کند، چگونه فکر مى‌کند، چه نگرانى‌هائى دارد و چه عوامل محيطى و خانوادگى در او اثر داشته باشد، مورد توجه قرار نمى‌گيرد.

۲. دورهٔ روان‌شناختى از حدود سال ۱۸۸۰ ميلادى به بعد:
در واقع در اواخر قرن نوزدهم، تفکر جديدى شکل گرفت و آن اين بود که همهٔ بيمارى‌هاى روانى صرفاً معلول عوامل جسمانى نيستند و بايد عوامل روان‌شناختى را نيز در نظر گرفت.

پس از اين حرکت علمى بود که در سبب‌شناسى بيمارى‌هاى روانى و رفتارهاى غيرعادى تفکرات جديد پا گرفت و تجارب دوران کودکي، تجربه‌ها و يادگيرى‌هاى دوران کودکى و نوجواني، ساختار خانواده و طرز برخورد والدين با کودکان و نوجوانان، خاطرات گذشته و در کل عوامل محيطى به‌عنوان منابع قوى براى تبيين علت مشکلات روانى مطرح شد و به دنبال آن، طرز برخورد مناسب و صحيح در خانواده و در نظر گرفتن وضعيت و نحوهٔ زندگى فرد که مى‌تواند در پيشگيرى از مشکلات روانى (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) در سال ۱۹۳۰ کنگرهٔ ملى بهداشت روانى با حضور ۵۰ کشور در واشنگتن تشکيل گرديد و اساسنامه سازمان بهداشت جهانى در سال ۱۹۴۶ به تصويب رسيد و در سال ۱۹۵۹ از طرف سازمان بهداشت جهانى روز هفتم آوريل روز جهانى سلامت روانى اعلام گرديد.

تاريخچهٔ بهداشت روانى در ايران
در ايران از حدود سه‌هزار سال پيش به بيماران روانى توجه، و محل‌هاى خاصى براى نگهدارى آنها ساخته مى‌شده است و توسط مغ‌ها (روحانيون آئين زرتشت) داروهائى براى مداوا در اختيار آنها قرار مى‌گرفت. بيمارستان جندى شاپور در دورهٔ ساسانيان اقدام به بسترى نمودن بيماران روانى نمود.

البته آغاز توجه خاص به سبب‌شناسى و درمان بيمارى‌هاى روانى را بايد بعد از ظهور اسلام دانست.
دانشمندان و حکماى ايرانى مثل ابن‌سينا و زکرياى رازى به افرادى که مشکلات روانى داشتند به‌عنوان بيماران روانى مى‌نگرسيتند و براى آنها داروها و شيوه‌ٔ درمان خاصى را در نظر داشتند.

توصيه‌هاى ابن‌سينا براى درمان بعضى از بيماران روانى بسيار جالب و حائز اهميت است. وى براى درمان و بهبود حال بيماران رواني، خوشحالي، ديدن مناظر و صحنه‌هاى زيبا؛ مسافرت و مصاحبت با افراد نشاط‌آور را توصيه نمود.

در تاريخ طب اسلامى نيز افرادى همچون ابوبکر اخوينى متوفى به سال ۳۷۳هـ.ق مؤلّف کتاب ”هدايةالمتعلمين فى‌الطب“ و سيداسماعيل جرجانى (۵۳۱-۴۳۴) مؤلّف (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) کتاب ”اغراض اطبيّه“ وجود داشتند که به بيمارى‌هاى روانى توجه خاصى مبذول مى‌نمودند.

دانشمندان ديگرى مانند امام محمد غزالى مؤلّف کتاب ”کيمياى سعادت“، خواجه نصيرالدين طوسى مؤلّف کتاب ”اخلاق ناصري“ و ملا احمد نراقى مؤلّف کتاب ”معراج السعادة“ توجه به بيمارى‌هاى روانى را در آثار خود نشان داده‌اند.

در ايران معاصر از سال ۱۲۹۳ توجه به امر درمان و بهداشت روانى آغاز شد. براى اولين بار در بيمارستان سينا مکانى براى نگهدارى بيماران روانى در نظر گرفته شد. در سال ۱۳۱۵ براى اولين بار در دانشکدهٔ پزشکى دانشگاه تهران تدريس بيمارى‌هاى روانى جزء برنامه‌هاى آموزشى قرار گرفت و در سال ۱۳۳۹ برنامهٔ بهداشت و پرستارى روانى براى مربيان آموزشگاه‌هاى پرستارى از طرف وزارت بهدارى در دوره‌هاى يکساله ترتيب داده شد و تدريس ”بهداشت رواني“ در اکثر آموزشگاه‌هاى پرستارى (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) و بهيارى آغاز گرديد.

[Isooda]

بهداشت دوران بارداري

1- اهداف مراقبتهاي دوران بارداري را توضيح دهيد؟
هدف از مراقبتهاي دوران حاملگي، تأمين و حفظ (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)سلامت مادر و جنين اوست. در طي اين مراقبتها مادران براي زايماني طبيعي آماده مي شوند. آموزشهاي لازم را در زمينه خطرات، عوارض و مسايل طبيعي همراه حاملگي فرامي گيرند که نتيجه آن حفظ سلامت جسمي و روحي مادر و کاهش مرگ و مير مادران به دليل عوارض بارداري مي شود.

2- بهترين سن حاملگي چه سني است؟
بهترين سن براي بارداري بين 35-18 سالگي است.

3- حاملگيهاي زودرس و ديررس چه عوارضي را به همراه دارند؟
حاملگيهاي زودرس به دليل عدم بلوغ فيزيولوژيک، نداشتن آمادگي و اطلاعات لازم، مشکلاتي را ايجاد مي کند. حاملگيهاي سنين پايين که لگن هنوز به رشد کافي و کامل خود نرسيده است مي تواند براي مادر باردار خطراتي را به دنبال داشته باشد. حاملگي در سنين بالا باعث نقايص مادرزادي مي شود.

4- علائم حاملگي را توضيح دهيد؟
اولين و معمولترين علامت حاملگي در خانمها قطع قاعدگي (عادت ماهانه) است. علايم ديگري نظير بزرگ و حساس شدن پستانها، تهوع و استفراغ صبحگاهي و تکرّر ادرار نيز در بعضي از خانمهاي باردار ديده مي شود.

5- اولين مرحله مراقبتهاي دوران بارداري چه مرحله اي است؟
معمولاً در اولين معاينه، شرح حال دقيقي از مادر گرفته مي شود که در طي آن درباره سابقه بيماري مادر (مثلاً بيماري قلبي يا کليوي) سابقه حاملگيهاي قبلي، سابقه جراحي نيز سؤال مي شود و تاريخ احتمالي زايمان با توجه به تاريخ آخرين قاعدگي محاسبه مي شود.

6- آزمايشهايي که از زن باردار درخواست مي شود را نام ببريد؟
1. اندازه گيري هم (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)وگلوبين – هماتوکريت و شمارش پلاکتها.
2. تعيين گروه خوني و RH
3. بررسي از نظر ديابت
4. آزمايش ادرار از نظر وجود عفونت
5. آزمايش VDRL براي تشخيص سفليس
6. تست پاپ اسمير

7- تغييرات طبيعي دوران بارداري در سه ماهه اول را نام ببريد؟
- خواب آلودگي
- احساس سنگيني در پستانها
- احساس سنگيني و پرشدن در لگن
- تکرّر ادرار
- افزايش ترشحات تناسلي
- تهوع صبحگاهي
- اختلالات گوارشي

8- علائم خطر دوران بارداري را نام ببريد؟
- احساس درد، درد زايماني يا هر نوع درد لگني و شکمي
- خونريزي و يا خروج هر نوع مايع
- ورم دستها و صورت
- سردرد شديد يا مداوم
- تاري ديد
- تب و لرز
- سوزش ادرار
- استفراغ مداوم
- احساس کاهش حرکات جنين

9- مواردي که در دوران بارداري مورد تأکيد قرار مي گيرد را نام ببريد؟
1. تغذيه زن باردار
2. استراحت
3. استحمام
4. مراقبت از دندانها
5. لباس زن (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) باردار
6. ورزش
7. مسافرت
8. مراقبت از پستانها
9. واکسيناسيون

10- چرا مادران در دوران بارداري واکسينه مي شوند؟
همه مادران در دوران بارداري عليه بيماري کزاز واکسينه مي شوند. اين کار باعث ايمن شدن آنها و نوزادشان درمقابل بيماري کزاز خواهد شد.

11- آيا مادران باردار مي توانند به مسافرت بروند؟
بارداري، مانعي براي مسافرت مادران نيست به شرطي که در هر حال دسترسي به امکانات پزشکي داشته باشند. چنانچه مادران مسيرهاي طولاني را با اتومبيل طي مي کنند بهتر است هر 2 ساعت يک بار از ماشين پياده شوند و چند قدم راه بروند. در اواخر دوره حاملگي، مسافرتهاي طولاني توصيه نمي شود و لازم است مادران، قبل از مسافرت با پزشک خود مشورت نمايند.

12- از چه مواردي در حاملگي بايد پرهيز شود؟
1. مصرف هرگونه دارو و مواد شيميايي
2.عکسبرداري
3. مصرف دخانيات

13- چه عواملي باعث مي شود دندانهاي زنان باردار مستعد پوسيدگي شود؟
مادران باردار به علل مختلف در معرض پوسيدگي دندانها قرار دارند. کم شدن بزاق، تغييرات هورموني و نوع تغذيه از آن جمله اند. لازم است خانمها به محض اطمينان از حامله بودن به دندانپزشک مراجعه نمايند تا لثه ها و دندانهاي آنها معاينه شود.

14- حاملگيهاي پر خطر را نام ببريد؟
1. حاملگي قبل از سن 18 و بعد از 35 سالگي؛
2. فاصله بارداري کمتر از 2 سال؛
3. حاملگي چهارم به بعد؛
4. مادري که قدش از 45 سانتيمتر کمتر باشد؛
5. مادري که وزن او قبل از بارداري کمتر از 38 کليوگرم باشد؛
6. حاملگيهاي چند قلو؛
7. سوء تغذيه مادر؛
8. سابقه سقط و زايمان مشکل در مادر؛

15- چه عواملي باعث تغييرات روحي و رواني در مادر باردار مي شود و وظيفه اطرافيان در کمک به بهداشت رواني مادر باردار چيست؟
احساسات مادر نسبت به بارداري، همسر و نوزادش در اين تغييرات مؤثرند. مسايل خانوادگي، وضعيت اقتصادي خانواده، روابط حاکم بر خانواده نيز در اين تغييرات، تأثير دارند. تغييرات هورموني دوران بارداري نيز به بروز اين حالات کمک مي کنند. تمام اين عوامل دست به دست هم داده، ممکن است مادر باردار را زودرنج، کم حوصله و عصبي نمايند.

در اين حال وظيفه اطرافيان و مخصوصاً شوهر، بسيار مهم (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)و کمک کننده است. آنها با ايجاد جوي عاطفي و صميمي مي توانند باعث ايجاد اعتماد به نفس در زن باردار شده، فضا و محيطي آرامش بخش در خانواده ايجاد کنند تا مادر، اين دوران را با سلامتي و اطمينان طي نمايد.

[Isooda]

بهداشت زايمان و پس از زايمان

1- زايمان را تعريف کنيد؟
به مجموعه مراحلي گفته مي شود که در طي (http://www.pnu-club.com/forum.php)آن نوزاد، جفت و پرده هاي جنيني از کانال زايماني خارج مي شوند. زايمان با دردهاي زايماني شروع مي شود، با ولادت نوزاد ادامه مي يابد و با خروج جفت پايان مي پذيرد.

2- مرحله اول زايمان را توضيح دهيد؟
مرحله اول، بازشدن رحم است که ممکن است از چند ساعت تا دو روز طول بکشد. علت بازشدن دهانه رحم انقباضات رحمي است. اين انقباضات سبب دردهاي زايماني مي شوند. در آغاز مرحله اول، فاصله دردهاي زايماني در حدود 15 دقيقه و مدت هر درد چند ثانيه است. در اين مرحله کيسه جنيني که محتواي مايع آبکي است خود به خود با دست پزشک يا ماما پاره مي شود و مايعي که جنين در آن شناور است جاري مي گردد.

3- مرحله دوم زايمان را توضيح دهيد؟
مرحله دوم زايمان، جريان واقعي تولد است که ممکن است از ده دقيقه تا يک ساعت و نيم طول بکشد. در اين مرحله است که نوزاد از بدن مادر خارج مي شود و زندگي مستقل خود را آغاز مي کند.

4- اپي زيوتومي به چه منظور صورت مي گيرد؟
در بعضي از زايمانها، به علت اينکه عضلات اطراف مهبل سفت هستند، مرحله دوم زايمان طولاني مي شود؛ در اين صورت پزشک براي جلوگيري از وارد آمدن فشار بر سر جنين و تسريع زايمان، مجراي زايمان را با قيچي مي برد تا مجراي زايماني وسيعتر شده، سر کودک به راحتي خارج شود. اين عمل را اپي زيوتومي مي گويند. با خروج نوزاد، محل بريده شده را با نخي که خود به خود جذب مي شود، مي دوزند.

5- مرحله سوم زايمان را توضيح دهيد؟
پس از به دنيا آمدن نوزاد، در مرحله دوم، انقباضات رحمي خفيفتر مي شود و مادر احساس کاهش درد و آرامش مي کند. اين انقباضات خفيف تا خروج جفت ادامه مي يابد. جفت، معمولاً به طور خود به خود از جدار رحم جدا شده تا نيم ساعت بعد از تولد نوزاد، خارج مي شود. گاه لازم است جفت را با مالش روي شکم يا به کمک دست، خارج کرد
.
6- سزارين چيست؟ در چه مواقعي سزارين بر زايمان طبيعي برتري دارد؟
نوعي عمل جراحي است که طي آن با بريدن جدار شکم و رحم، نوزاد بيرون آورده مي شود. هنگامي که اندازه سر نوزاد با لگن مادر هماهنگ نباشد يا لگن مادر در قسمتي بيش از حد تنگ باشد همچنين در مواقعي که جنين وضعيت غيرطبيعي داشته باشد، لازم (http://www.pnu-club.com/forum.php)است زايمان با روش سزارين انجام شود.

7- دوران نقاعت بعد از زايمان چه دوراني است و چه قدر به طول مي انجامد؟
دوران نقاهت پس از زايمان به6 تا 8 هفته اول بعد از زايمان گفته مي شود که در طي آن تغييرات فيزيکي و فيزيولوژيک ايجاد شده بر اثر بارداري برگشت مي کند.

8- تغييرات طبيعي بعد از زايمان چيست؟
- کاهش حجم رحم
- کاهش وزن به ميزان تقريباً 8 کيلو
- ترشح شير از پستانها که در ابتدا به صورت آغوز بوده. با گذشت سه تا چهار روز ترشح شير آغاز مي شود.
- ترشحات رحم که در ابتدا به صورت خوني است ولي به زودي از قرمزي آن کاسته مي شود و به صورت ترشحات بعد از زايمان درمي آيد.

9- مادر چه زماني بعد از زايمان مي تواند غذا بخورد؟
مادر هر زمان که ميل به غذا داشته باشد مي تواند غذاي مايع يا جامد مصرف کند. رژيم غذايي وي همان رژيم دوران بارداري است و خانمهاي شيرده بايد حداقل يک ليتر شير اضافه بخورند.

10- فايده ورزشهاي پس از زايمان چيست؟
براي اينکه عضلات شکم، پشت و لگن و ساي (http://www.pnu-club.com/forum.php)ر اعضاي بدن که در دوران حاملگي و زايمان دچار تغييراتي شده اند هر چه زودتر به حالت طبيعي برگردند. پس از هفته دوم زايمان، ورزش توصيه مي شود.

11- معمولاً چه مدت پس از زايمان، قاعدگي برمي گردد؟
برگشت قاعدگي در زنان مختلف، متفاوت است. اين زمان ممکن است از 6 هفته تا يک سال پس از زايمان متغيير باشد. مادراني که نوزاد خود را شير مي دهند ديرتر قاعده مي شوند ولي اکثر مادران در ماه پنجم يا ششم بعد از زايمان قاع (http://www.pnu-club.com/forum.php)ده خواهند شد.

[Isooda]

بهداشت صنعتی

1-بهداشت صنعتي چيست ؟
بهداشت صنعتي شاخه اي از علم بهداشت حرفه اي است كه از بروز بيماريهايي كه در محل كار توسط عوامل شيميايي ، فيزيكي ، و بيولوژيكي بوجود مي آيد ، جلوگيري ميكند . پزشك فقط تشخيص و درمان بيماريها و آسيب ديدگي ها را انجام ميدهد ، ولي يك متخصص بهداشت صنعتي، تشخيص ، ارزيابي و كنترل وضعيت كار را كه ممكنه باعث بيماريهاي شغلي در ميان كارگران شود را بر عهده دارد . به عنوان يك كوشش واضح بهداشتي ، بهداشت صنعتي سعي ميكند مشكلات را قبل از اينكه وضعيت به بيماري منجر شود ، حل كند . بيشتر از چندين سال است كه محل اصلي بهداشت صنعتي فراتر از كارخانجات و معادن بلكه به بخشهاي خدماتي و اداري نيز توسعه يافته است . بنابراين واژه (http://www.pnu-club.com/pnu.1379.html) صنعتي و حرفه اي به جاي هم ، همراه كلمه بهداشت بكار ميروند .

2-اصول بهداشت صنعتي چيست ؟
ابتدا پزشكان بودند كه رابطه بيماري و وضعيت كار را تشخيص دادند. در طي قرن بيستم دكتر آ ليس هميليتون از اولين پزشكان در امريكا بود كه مشغول معالجه كارهاي پر خطر در كارخانه ها بود كه علل مسلم مريضها را از ريشه رسيدگي ميكرد. او كارخانجاتي را كه مستقيماَ وضعيتشان مرتبط با ناراحتيهاي بيماري خطرناك همراه با مسموميت با سرب بود را بازديد كرد .او بر اين مطلب صحه گذاشت كه انتشار كنترل نشده گرد و غبار به هواي محل كار و تنفس آنها بوسيله كارگران ، اين عوارض را باعث شده بود . پس از تشخيص دادن مشكل، او بعنوان يك پزشك مرحله بعدي را يافت ، كه آن درمان بود . او مطمئن بود كه ميتوان از مسموميت با سرب جلوگيري كرد ، اگر حجم گرد و غبار منتشره در محل كار كاهش يابد . او بعنوان يك متخصص بهداشت صنعتي فكر كرد و فرايند كار را فهميد و منابع و مقدار تماس و راه حل مساله را شناسايي كرد . بهداشت صنعتي كه با اين نام در اواخر قرن بيستم شناخته شده ، واقعاً تا سالهاي 1930و 1940 شروع نشده بود تا زمانيكه كار پيشگاماني چون آليس هميلتون با مهندسي و شيمي كامل گرديد .

بالاخره بهداشت صنعتي در بخشهاي صنايع سنگين از قبيل معادن ، ريخته گري ، فلزات ، فولاد و كارخانجات اتوماتيك و هر جايي كه خطر جدي براي سلامتي وجود داشت ، بكار گرفته شد . زمينه ترقي به آرامي فراهم ميشد . بين سالهاي 1910 و 1940 واحدهاي بهداشت صنعتي كوچك شخصي در دپارتمان كاري ( اداره كار ) توسعه يافت . مجمعهاي حرفه اي بهداشت صنعتي در سال1939 تاًسيس شدند .در سال1940 يك درجه مهم دانشگاهي براي بهداشت صنعتي يا مباحث مرتبط اعطا شد. اگر چه تا سال 1970 كاربرد بهداشت صنعتي محدود بود و در پائينترين سطح مديريتي باقي ماند و فقط در دولت بعنوان ثانويه در بخش سرويس خدمات بهداشت عمومي فدرال بود. در طي اواخر سالهاي 1960 و آغاز 1970پيوند ميان اجتماع، سياست، دانش و اقتصاد بوجود آمد كه براي بهداشت صنعتي و حرفه (http://www.pnu-club.com/pnu.1379.html) اي يك جهش بزرگ به جلو بوجود آمد .

3- چه اجبارهاي قانوني و سياسي اجتماعي بهداشت صنعتي را به پيش برد. ؟
سا لهاي 1960 سالهايي بود كه تغييرات اجتماعي سريعي بوجود آمد. يكي از نتايج اين تحولات حركاتي در جهت تشكيل حقوق بشر و ضد جنگ ويتنام بود و رشد آگاهي هاي بهداشتي محيطي و حرفه اي كارها سازمان يافته شد .محيط زيست بهداشت عمومي سازمان يافتن جوامع و مبارزه براي استاندارهايي براي پيشگيري محيطي و كاري .

در سال 1969 ، EPA و در سال 1970 ويليامز استجر OSHA تاسيس شد .OSHA محلي امن و بي خطر را براي كارگران ضمانت ميكند . با تصويب OSHAزمينه شكوفايي بهداشت صنعتي فراهم شد . در پاسخ به تهديد تصويب قانونهايي براي خشونت در محل كار بهداشت و استانداردهاي ايمني كمپانيهاي بزرگ شروع به استخدام متخصصين بهداشتي صنعتي بمنظور مراقبت از كارخانجاتشان كردند . در مجم (http://www.pnu-club.com/pnu.1379.html)وع گروههاي مشاوره اي ، با افزايش تقاضا براي بازرسي كارگاهها و آموزش كارگران پيشرفت كرد . همچنين OSHA در رده مراكزي براي كنترل بيماريها قرار گرفت (دپارتمان بهداشت و خدمات انساني ) . NIOSH مختص تحقيق درباره علل بيماريهاي شغلي و منابعي كه منجر به افزايش آنها ميشوند ، افزايش يافت و حيطه وظائف بهداشت صنعتي فراتر از كارخانجات و معادن به مراكز خدمات صنعتي و همكاري جهاني گسترش يافت . بهداشت صنعتي يا حرفه اي امروزه بصورت منظم در دانشگاهها و مراكز (http://www.pnu-club.com/pnu.1379.html) آموزشي سراسر ايالات متحده آموزش داده ميشود .

[Isooda]

4- تحصيلات مورد نياز براي يك متخصص بهداشت صنعتي چيست ؟
درجه ليسانس مورد نياز است كه بهتر است دز يكي از رشته هاي علوم پايه باشد . عموماً بيشتر متخصصين بهداشت صنعتي درجه ليسانس يا مهندسي دارند . و يا استاد بهداشت صنعتي يا استاد بهداشت عمومي دروس مشترك براي اين درجات شامل آمار حياتي اپيدميولوژي سم شناسي اصول بهداشت صنعتي فرايند تو ليد تهويه صنعتي و خطرات فيزيكي ميباش (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html)د . در مجموع متخصصين بهداشت صنعتي ممكنه گواهينامه بهداشت صنعتي CTH را از بورد بهداشت صنعتي امريكا ABIH دريافت كنند. شرايط مورد نياز براي آزمون اين گواهينامه اين است كه داوطلب بايستي درجه ليسانس با 60 واحد درسي و 5 سال تجربه بعنوان متخصص بهداشت صنعتي داشته باشد . آزمون تشريحي 2 روز طول ميكشد و آزمون تستي دانش داوطلب در 10 ناحيه علمي بهداشت صنعتي مي سنجد .

چون شغل بهداشت صنعتي بوسيله دولت و فدرال كنترل نمي شد ABIH سازماني خصوصي هيچ شخصي از طرحهايي كه افراد حرفه اي بعنوان متخصص بهداشت صنعتي طراحي كرده اند جلو گيري نمي كند . اگر چه طرحهاي CTH در اين زمينه بطور قانوني نمي تواند استفاده شود .

5-متخصصين بهداشت صنعتي كجا و به چه كاري مشغول ميشوند ؟
كار عمده بهداشت صنعتي در صنايع خصوصي و براي شركتهاي مشاوره اي است . در صنايع خصوصي متخصصين بهداشت صنعتي برنامه هاي ايمني و بهداشتي را مديريت مي كنند ، تماس كار گران را با عوامل زبان آور ارزيابي مي كنند ، پيشنهادات كنترلي ميدهند ، كار گران را در مورد مسايل ايمني و بهداشتي مستمر آموزش ميدهند و مقداري هم كار براي بيمه كارخانجات دولت محلي ، اتحاديه هاي تجاري ، آكادميها و دانشگاهها و مراكز آموزشي . ميزان فعاليت متخصصين بهداشت صنعتي بستگي به اداره اي كه براي آنها كار مي كنند و عملكرد شان در اين ادارات دارد . ميزان فعاليتشان از مديريت برنامه هاي بهداشتي و ايمني كه هدف است تا پيشگيري كاركنان و تحقيق در باره امكان بيماريهاي مرتبط با كار باشد . البته تعداد زيادي از متخصصين در دولتها بوسيلهOSHA استخدام ميشوند و براي تراضي صاحب منصبان ( كارفرمايان ) همچنين اتحاديه هاي تجاري براي بيمه اعضايشان توسعه آموزش اعضاي شركت در مذاكرات قرار دادها و نماينده اتحاديه در دادرسي و روشهاي مرتبط با بهداشت و ايمني استخدام ميشوند. متخصصين بهداشت صنعتي بطور آكادميك آموزش ميدهند و تحقيقات را هدايت مي كنند .

6-استاندارهاي ايمني و بهداشتي چه هستند و چطور بوسيله متخصصين بهداشت صنعتي بكار ميروند؟
عموماً استانداردهاي بهداشتي براي عوامل فيزيكي و شيميايي (صدا ، ارتعاش ، گرما ، تشعشع) ميزان آلودگي است كه معتقدند بيشترين كارگر ممكنه هر روز در معرض آن باشد (حتي بيشتر از زمان كار ) بدون اينكه صدمات بهداشتي و بيماري بر فرد عارض شود . اصولاً اين سط (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html)وح بوسيله سازمانهاي خصوصي بهداشتي و ايمني حرفه اي و گروههايي كه اهميت استانداردهايي را كه در صنايع داوطلبانه موافقت ميكنند ، تشخيص ميدهد . استانداردها بيشتر بر اصول تجربيات انساني و آزمايش روي حيوانات توسعه يافته است . يكي از سازمانهاي مهم كه استانداردها را توسعه داده است ACGIH ميباشد (متخصصين دولتي بهداشت صنعتي آمريكا). استانداردهاي ACGIH حد آستانه مجاز TLV را نشان ميدهد كه در تمام كشورها قابل قبول است . در حقيقت زمانيكه OSHA در سال 1971 شروع بكار كرد با تمام TLV هاي موجود خود را تطبيق داد ، TLV هاي پيشنهاد شده سپس حدود تماس قابل قبول را به عنوان حدود قانوني كه قابل اجرا بوسيله قانون فدرال بود را تعيين كرد . در مجموع PEL غلضت تماس را با واحد بيان ميكرد .

برخي از استانداردها جامع ترند مانند استاندارد براي موادي مانند سرب ، آزبست و كلرووينيل كلرايد . برخي استانداردها شامل جزئياتي براي روشهاي پيشگيري كارگران با استفاده از لباس مخصوص ، ماسكهاي تنفسي ، تستهاي پزشكي و آموزش ميباشد . با توجه ويژه نسبت به ناكافي بودن پيشگيري از بيماريهاي مزمن بحث زيادي بر روي سطوحي است كه بعنوان TLV يا PEL (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) مطرح است . خيلي از متخصصين در جوامع بهداشت عمومي معتقدند كه TLV يا PEL نماينده توافق ميان دانش علمي و سياستهاي اقتصادي است . چون PEL ها اغلب بعنوان خطوطي كه سلامتي و بيماري را از هم جدا ميكند ، تفسير ميشوند آنها نقش فرمانده را در بهداشت صنعتي بازي ميكنند اگرچه بيشتر متخصصين بهداشت صنعتي اين عقيده را توضيح ميدهند كه تماس بايستي در پائينترين سطح ممكن نگه داشته شود .« پائينترين سطح ممكن » ممكنه اغلب توسط كارفرمايان (يعني از ديد اقتصادي ) تعريف شود .

از آنجائيكه PEL ها به كميتهاي قابل اندازه گيري آلودگي بازميگردند يك بخش بزرگي از كار متخصصين بهداشت صنعتي مرتبط با اندازه گيري ميزا (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html)ن تماس كارگران است . در چندين دهه گذشته در نمونه برداري و روشهاي تجزيه اي پيشرفت حاصل شده كه براي بهداشت صنعتي ابزاري با حساسيت بالا براي ارزيابي تماس شغلي فراهم نموده است .

[Isooda]

7- توضيح دهيد چطور اطلاعات برگه هاي ايمني (MSDS ) و بررسيها ميتواند به شناخت منابع تماس توسط متخصصين بهداشت صنعتي كمك كند ؟
اگر هنوز مشكل شناخته ، يا مشاهده نشده (مثل نشت لوله ها) بررسي گام به گام اولين مرحله تشخيص خطر است . ابزار اصلي بررسي گام به گام ، محل كار است . در طي يك بازرسي دقيق از تمام نقاط محل كار متخصص بهداشت صنعتي براي فرايندي كه ممكنه منجر به تماس با آسيابها ، ماشينهاي سند بلاست .اسپري سازي يا چربي زدايي شود .تحقيق ميكند و مشاهدات بهداشتي خود را روي كارگران با تمركز بر روي سوالات زير انجام ميدهد
1- آيا تماس متناوب است يا منقطع؟
2- آيا كارگرانيكه در محيط بسته قرار دارند در آن محل تهويه كافي وجود دارد؟
3- آيا كارگران از وسايل حفاظتي (ماسكها) استفاده ميكنند؟
4- آيا محل كار علائم آشكارز خطر زا بودن دارد ؟ (از قبيل ماشينهاي گردوغبارزا)

شايد مهمتر اين باشد كه متخصص بهداش (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)ت صنعتي بايستي با كارگران و ديگر پرسنل محل كار به منظور تشخيص مسائل ويژه منطقه عملياتي كه فوراً ظاهر نميشود ، صحبت كند . بهيار بايستي سعي كند تا موارد ويژه كه ممكنه داراي خطرات شيميايي يا فيزيكي باشند و افراد با آن در تماس هستند را تعيين مقدار كند مثل صدا ، تششع يا تماسهاي بيولوژيكي . براي ارزيابي خطرات شيميايي، بهداشتي اطلاعاتي را بوسيله خواندن برچسب و برگه هاي اطلاعات ايمني جمع آوري ميكند . تمام كارخانجات به داشتن برگه هاي ايمني مواد روي هر توليد كه عرضه ميشود ، احتياج دارند و كارفرمايان بوسيله OSHA اين اطلاعات را بدست مي آورند و در محل كار خود بايگاني ميكنند . اگرچه برگه هاي لطلاعات ايمني اطلاعات مفيدي را فراهم ميكند شامل اثرات شيميايي آن روي سلامتي و معيار حفاظتي كه براي حمل آن لازم است اطلاعات جمع آوري شده از برگه هاي اطلاعات ايمني در شناخت خطرات مهم است .

8- پس از اينكه منبع خطر شناخته شد ، چطور شدت مشكل ارزيابي و سطح تماس اندازه گيري ميشود؟
تعيين مقدار ، بوسيله ارزيابي سطح تماس انجام ميشود. راههاي زيادي براي ارزيابي تماس وجود دارد و انواع مختلف تماس ارزيابي ميشود . بيشتر متداول است متخصصين بهداشت صنعتي علاقمندند تماس كارگر را تا زمانيكه او در حال انجام كار روزانه اش در طول كل زمان كاري يا انجام يك كار مشخص است ، اندازه گيري كنند . به منظور اندازه گيري تماس ، منطقه تنفسي كارگر (دهان و بيني) ارزيابي ميشود . اين طريق ارزيابي به ارزيابي شخصي معروف است . بررسي با استفاده از چندين وسيله نمونه گير انجام ميشود . كمربندي كه روي آن پمپ نمونه برداري كوچك قرار ميگيرد و به كارگر وصل (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) ميشود به طور مداوم دبي جريان هوا را نشان ميدهد . نمونه برداري متوسط كه بوسيله پمپ و لوله هاي مخصوص انجام ميشود . نمونه برداري ثانويه ، نوعاً جذب براي گازها و بخارات با وسايلي از قبيل زغال فعال و فيلتر براي گردوغبار استفاده ميكنيد و براي آناليز ، ذرات آلوده به آزمايشگاه فرستاده ميشوند . بيشتر از چندين دهه است كه وسائليكه در آناليز شيميايي بكار ميرود بسيار بهبود پيدا كرده ، و امكان اندازه گيري غلظت آلودگي تا قسمت در ميليون (PPM ) ممكن شده است. همچنين متخصصين بهداشت صنعتي توانايي بسياري در ارائه ابزارهايي كه هم تجزيه و نمونه برداري حجمي از هوا براي آلودگي انجام ميدهد ، پيدا كردند . ابزارهاي قرائت مستقيم عموماً بر اساس خاصيت شيميايي يا فيزيكي آلودگي ، براي تعيين مقدار غلظت آن در هوا استفاده ميشوند . مانند توانايي ورود به حلال ، جذب اشعه با طيف مشخص يا تغيير رنگ در اثر فعل و انفعال شيميايي .برخي از وسائل قرائت مستقيم براي تعيين سريع و تقريبي ميزان تماس كارگران در طي بررسي گام به گام استفاده ميشوند.به منظور تعيين مقدار آن نمونه برداري طولاني مدت لازم است.

برخي ديگر از وسائل قرائت مستقيم ممكنه به وسائل هشدار دهنده (اخطارها) وصل شوند كه كارگران را از وضعيت خطرناك آگاه سازد . اين وسائل ممكنه براي تست يك يا چند ماده شيميايي طراحي شوند .برخي ديگر از اين وسائل آنقدر كوچك هستند كه در كف دست جاي ميگيرند . متخصصين بهداشت صنعتي ممكنه انواع ديگري از نمونه ها را بگيرند كه ممكنه منابع بالقوه خطرزا را آشكار كند براي مثال wipe sample براي ارزيابي آلودگي روي سطوح كار يا پوست استفاده ميشوند . كارگران ممكنه آلودگي را اگر دستهايشان كمك ميكند . حدود تماس شغلي فقط به غلظت مواد در هوا باز ميگردد و به قدرت جذب پوست توجه نميكند ، بنابراين به منظور ارزشيابي كامل تماس كارگران ميزان مواد شيميايي كه ممكنه روي پوست قرار گيرد يك مشخصه مهم است . در مجموع براي آزمودن آلودگي هوا ، تماس يا دقت بيشتر ، ميزان جذب شده ممكنه بوسيله ميزان آلودگي (يكي از آنها متابوليسمشان ) در بدن اندازه گيري شود . بيشتر ميزان مواد شيميايي در خون ، ادرار يا هواي بازدمي اندازه گيري ميشود . براي مثال تماس با منو (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)كسيد كربن ممكنه بوسيله ميزان مونوكسيد كربن در هواي بازدمي يا اندازه گيري كربوكسي هموگلوبين در نمونه خون سياهرگي اندازه گيري شود . تماس با جيوه ممكنه در ادرار و تماس با بنزن بوسيله فنل در ادرار ارزيابي ميشود . اندازه گيريهاي بيولوژيكي براي ارزيابي سطح تماس سودمند است مواد شيميايي كمي در عموم صنايع به عنوان شاخص تماس بيولوژيك استفاده ميشود كه در حال توسعه يافتن است .

9- پس از اينكه ميزان تماس اندازه گيري شد براي جلوگيري از تماس كارگران چه كاري انجام ميشود؟
كنترل مهندسي شامل تهويه ، تغيير فرايند يا تجهيزات ، جانشيني يك ماده ايمن تر شيميايي ، تكنيك هاي كاهش گردوغبار ، نظافت و كارهاي بهداشتي ، كنترل مديريتي براي كاهش تعداد كارگران مواجه با خطر يا تعيين طول مدت زمان در مواجه شخصي استفاده ميشود اگرچه آنها ميزان خطر در محيط كار را حذف نميكنند و كاهش نميدهند . كنترلهاي مديريتي شامل دوره هاي استراحت ، تغيير شيفت كاري يا محلي كه افراد كمتري در آن كار ميكنند . يا چرخش كاري ، تجهيزات حفاظت فردي (ماسكها،دستكشهاو عينكهاي ايمني) تماس با خطر را براي كارگران كاهش ميدهد . اگرچه از سه روش كنترلي ذكر شده ، آنهايي كمتر مطلوبند كه راحت نيستند،اغلب اوقات غير اختصاصي استفاده ميشوند و ممكنه ضعيف تنظيم شوند . هنگاميكه تجهيزات حفاظت فردي بايستي در محل كار استفاده شود اين مهم است كه تاثير برنامه حفاظت فردي را كارگران باور داشته باشند.و كارگران بطور اختصاصي استفاده از اين تجهيزات را آموزش ببينند . اگر اينطور نيست در اين وضعيت هيچ برنامه ايمني و بهداشتي نبايد كلاً وابسته به تجهي (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)زات حفاظت فردي باشد

[Isooda]

بهداشت مو

مو؛ نصف زيبايي رو




http://up.pnu-club.com/images/dupe0inckrqijdhk37bj.jpg



توجه به اين نكته ضروري است كه هر چند مو (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)از سلول هاي مرده تشكيل شده ولي خود از وضع درون انسان حکايت مي کند. نگهداري از مو از جمله حساسيت هاي يك فرد اجتماعي است و مو كه خود سلولي بي جان است به انسان جان مي بخشد تصور يك انسان بدون مو، ابرو و مژه كه بيشتر به يك روح شبيه است تصوري ترسناك است. متأسفانه برخي محصولات آرايشي و به اصطلاح بهداشتي بيش از سودي كه به مو برسانند ضرري مي رسانند كه تا سال ها ماندگار و پابرجاست! استفاده از مواد نفتي چون پارافين يا روغن هايي كه از تركيبات آن كسي جز سازنده اش آگاه نيست (چون نظير انواع واكس و كرم مو و...) براي بعضي از مردم علي الخصوص جوانان عادت شده و جالب اينجاست كه انتظار ريزش و يا سفيد شدن يك دانه مو را هم ندارند. استفاده از موادي كه هيچ بار تغذيه اي براي بدن ندارند، فقط شكم پركن هستند و بدن را با فقر مواد غذايي روبرو مي كنند كه خود از عوامل مؤثر ريزش مو سفيد شدن و... است. موادي چون چيپس، پفك، تخمه و...از همين دسته اند. يكي ديگر از علل بسيار مهم ريزش و ضعف مو در مردان، استعمال دخانيات است كه حتي با علم به ضرر آن باز هم شاهد ترويج آن در بين جوانان و حتي پزشكان هستيم. سيگار کشيدن باعث جمع شدن چربي زائد در اطراف پياز مو و مانع رسيدن مواد غذايي به آن مي شود. انجام برخي كارها كه البته نياز به همت و اراده دارد در مراقبت از مو از اهميت زيادي برخودار است. مثلاً كمتر خانواده اي است كه برنج اين منبع بزرگ ويتامين به خصوص ويتامين هاي خانواده «B» را به طور صحيح مصرف كند و آن را آبكش نكند. ما به پوست «برنج» كه همان سبوس است به چشم ماده اي زائد و كاه صفت نگاه مي كنيم در حالي كه در کشورهاي غربي با استفاده از آن انواع داروها را براي سفيد شدن پوست و سياه شدن مو و... مي سازند و با چند برابر قيمت به كشورهاي مصرفي مي فروشند. چند دستور راحت كه فقط نياز به كمي رعايت دارد را براي شما مي آوريم:

1- سعي كنيد در برنامه غذايي خود از سبزيجات و ميوه (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) هاي تازه بسيار استفاده شود. خوردن سبزيجاتي چون كرفس، جعفري، كاهو و اسفناج توصيه مي شود. اسفناج جدا از تقويت غده هاي رنگينه اي مو، منبع عظيم آهن است كه باعث تقويت استخوان، ناخن و مو مي شود. ذكر اين نكته ضروري است كه اسفناج در حالت عادي در بدن داراي جذب بسيار پاييني است و بايد همراه آبليمو يا ماست خورده شود.

2- بعد از استحمام اگر موهاي شما پف مي كند به جاي استفاده از ژل ها كه باعث خفه شدن مو مي شود، از روغن هاي مفيد گياهي استفاده كنيد و البته به ياد داشته باشيد كه هيچ روغني نبايد بيش از 3 ساعت روي سر بماند و پس از آن بايد با يك شامپوي خوب شسته شود.

3- از حنا - اين گياه مفيد - استفاده كنيد. خود حنا به هيچ وجه با شامپوهاي حنا قابل مقايسه نيست. اگر از رنگ دادن حنا خوشتان نمي آيد مي توانيد از پودر گل ختمي استفاده كنيد. به اين ترتيب ديگر حنايتان رنگ نمي دهد، به علاوه از خواص خود ختمي نيز بهره برده ايد.

4-شلتوك يا همان سبوس برنج، گياه ارزان قيم (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)تي است كه در هر عطاري يافت مي شود. مي توانيد براي سفيد شدن پوست و سياه شدن مو از دم كرده آن مانند چاي استفاده كنيد.

5- از رسيدن گرد و خاك و دود به موهايتان جلوگيري كنيد كه دشمن مو هستند.
سعي كنيد موهاي خود را با شانه پلاستيكي شانه نكنيد؛ بهترين شانه شانه چوبي است. در ضمن استفاده از سشوار نيز به هيچ وجه توصيه نمي شود و اگر مجبور به استفاده از آن هستيد حتي الامكان از درجه بسيار گرم آن استفاده نكنيد. به علاوه از شانه كردن مو (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)ي خيس خودداري کنيد يا به علاوه ، در حالي که موهايتان خيس هستند، آنها را شانه نکنيد.

[Isooda]

براي داشتن موهايي زيبا چه كاري انجام دهيم؟
اگر دوست داريد هنگامي كه مقابل آينه (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) ايستاده ايد و به شانه كردن موهاي خود مشغول هستيد، از برق و زيبايي موهايتان به وجد بياييد؛ رعايت نكاتي را كه مي تواند كمك بسياري به اين امر بكند در برنامه زندگي خود قرار دهيد.در اين جا به برخي نكات اشاره مي كنيم:

1-انتخاب يك شامپوي مناسب مهمترين راه براي حفظ سلامت موي سر است. شامپو مسئول پاك كردن موها از هرگونه آلودگي، گرد و خاك و چربي است كه بر روي سر انباشته شده و برايش دردسر ساز شده اند. حال اگر شامپوي انتخابي ما توان از بين بردن اين مواد زايد را نداشته باشد، در واقع به مهمترين وظيفه خود عمل نكرده است.

هيچگاه سشوار داغ را روي موي خيس نگيريد چرا كه اين كار باعث شكنندگي مو مي شود. اگر هم عجله به خشك شدن سريع مو داشتيد، سشوار را روي گرماي كم يا متوسط بگذاريد و آن را از فاصله دور به شكلي كه مرتب آن را روي قسمت هاي مختلف مو مي چرخانيد نگه داريد. هيچگاه براي چند دقيقه بر روي يك نقطه متوقف نشويد.

2-هميشه با توجه به نوع و جنس مو شامپوي خود را انتخاب كنيد. شخصي كه موي چرب دارد نبايد از شامپويي كه مختص موهاي خشك است استفاده كند.

3-به نحوه شستن موها دقت كنيد. به آرامي موها را بشوييد و به تميز شدن تمامي قسمت هاي آن توجه نماييد.

4-براي نرمي مو از نرم كننده استفاده كنيد. اگرچه بسياري از توليدكنندگان ادعا مي كنند كه شامپوهايشان حاوي نرم كننده است، اما بسياري از آنها فاقد اين ماده هستند و در نتيجه شخص نياز دارد تا از يك نرم كننده جانبي نيز بهره ببرد.

5-پس از شستن، موهاي خود را به آرامي با يك حوله خشك كنيد. توجه داشته باشيد كه هيچگاه سشوار داغ را روي موي خيس نگيريد چرا كه اين كار باعث شكنندگي مو مي شود. اگر هم در خشك کردن سريع مو عجله داشتيد، سشوار را روي گرماي كم يا متوسط بگذاريد و آن را از فاصله دور به شكلي كه مرتب آن را روي قسمت هاي مختلف مو مي چرخانيد نگه داريد. هيچگاه براي چند دقيقه بر روي يك نقطه متوقف نشويد.

6-از شانه كردن موي خيس، جداً بپرهيزيد. بگذاريد موهايتان كمي خشك شوند سپس با شانه اي كه دندانه هايش نيز درشت است، موي خود را شانه كنيد.

7-از برس هايي استفاده كنيد كه نرم و انعطاف پذير باشد.
انتخاب يك شامپوي مناسب مهم ترين (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) راه براي حفظ سلامت موي سر است.

8-از رنگ مو كمتر استفاده كنيد. در صورت استفاده، مو را مرتب تقويت كنيد.

9-از قرار گرفتن در نور شديد خورشيد براي مدت زمان طولاني پرهيز كنيد. اين كار مي تواند بر ساختمان پروتئيني مو اثر بگذارد و آن را شكننده كند.

چه برسی به موهایمان بزنیم و چطور بزنیم؟
بُرس زدن جريان هوا را بهتر به موها مي رساند، پوست سر را نرم كرده و آب رساني و تغذيه ريشه هاي مو را آسان تر مي كند.
بُرس زدن مو يكي از معمولي‌ترين و ابتدائي‌ترين كارهايي است كه توسط افراد انجام مي شود، اما آيا تا به حال به اين مسئله فكر كرده ايد كه ممكن است انتخاب نامناسب بُرسي كه به كار مي‌بريد، باعث ايجاد مو خوره، ريزش مو و مشكلات ديگرتان شده باشد؟ آيا بُرس سرتان را با دقت و آگاهي انتخاب كرده‌ايد يا مي‌دانيد كه چه نوع بُرسي براي موهايتان مناسب‌تر است؟

بيشتر ما موهايمان را بسيار با عجله و سريع شانه (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) مي‌كنيم(البته اگر وقت كنيم كه آنها را شانه كنيم). اما واقعيت اين است كه بُرس زدن آرام و روزمره براي موها بسيار سودمند است.

اين كار باعث مي‌شود روغن‌هاي طبيعي موجود بر سطح موها گسترش يابند و مو را تغذيه كنند، ضمن آنكه موها پس از آن، درخشندگي خاصي مي‌يابند. همچنين بُرس (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) زدن باعث تحريك جريانات بر سطح پوست سر شده و انواع آلودگي و سلول‌هاي ‌مرده‌را مي زدايد.

[Isooda]

انواع و اقسام بُرس ها
به طور كلي مي توان برس ها را به پنج دسته تقسيم (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html)کرد كه هر كدام براي هدف و منظور ويژه‌اي طراحي شده‌اند‌. براي اينكه بهترين گزينه را در انتخاب بُرس داشته باشيم، لازم است انواع بُرس را بشناسيم.

برس تونلي
اين برس را به خاطر مجراهاي باز‌ ‌و V شكل آن تونلي مي‌نامند. اين مجراهاي باز به جريان هوا اجازه عبور مي‌دهد. در نتيجه هواي گرم سشوار در لابه‌لاي مو به گردش در آمده و خود را به ريشه مو مي رساند و باعث افزايش سرعت در امر خشك شدن مو و انبوه به نظر آمدن آن مي‌شود. اين برس به خاطر فاصله زياد سوزن‌هايش براي گره گشائي از مو نيز انتخاب مناسبي است.

برس كوسن دار
‌اين برس داراي يك پايه كوسن دار پلاستيكي است كه سوزن‌هاي برس روي آن سوار شده است. عموما به پايه اين نوع برس ها كمي انحنا داده مي‌شود. از اين برس براي صاف و هموار كردن موها (بدون حجم دادن) استفاده مي‌شود. در صورت استفاده از سوزن‌هاي فلزي بهتر است نوك سوزن‌ها، به توپي‌هاي پلاستيكي ختم شوند‌ تا موجب خراش پوست سر و شكستگي مو نشوند.

برس پدالي
اين برس تا حدودي شبيه برس كوسن دار است. وجه تمايز آن در نوع كوسن، اندازه و شكل آن است و نسبت به برس كوسن دار، بزرگ‌تر و پهن تر است. مورد استفاده آن بيشتر موهاي بلند و انبوه است، اما اندازه هاي كوچكتر آن براي موي كوتاه و متوسط هم مي تواند به كار برده شود.
‌
برس هاي مدور
همانطور كه از نام آن پيداست اين برس به صورت مدور يا لوله‌اي است، يعني سوزن‌هاي آن پيرامون يك ميله استوانه‌اي شكل سوار شده و بيرون آمده است.

نكته مهمي كه بايد در مورد اين نوع برس ها گفته شود آن است كه بر خلاف آنچه به نظر مي آيد اين برس تنها براي فر كردن مو كاربرد ندارد. بلكه با انتخاب نوع مناسب از اين برس‌ها مي توان به مدل دلخواه مو دست يافت، مثلا براي دستيابي به موي راست و ايستاده از برس‌هائي كه سوزن‌هاي آن از هم فاصله زيادي دارند و براي صاف كردن موها از برس هاي متراكم تر استفاده مي‌شود. توجه داشته باشيد كه هرچه قطر برس بيشتر باشد مو صاف‌تر مي‌شود پس براي دستيابي به فر بايد از برس‌هايي با قطر كمتر استفاده كرد.

برس هاي حرارتي
امروزه انواع جديدي از برس‌ها به نام برس‌هاي حرارتي وارد بازار شده است. اين برس ها جزء طبقه‌بندي اصلي‌برس‌ها‌قرار نمي گيرند . بلكه نسخه هاي جديد بُرس هستند كه‌ ‌در درون آن عنصر حرارتي به كار رفته تا كار برس و سشوار را همزمان انجام دهند و در وقت صرفه جوئي كنند.

برس هاي حرارتي معمولا از نوع مدور هستند اما انواع تونلي و مدل دهنده آن نيز در بازار ديده مي‌شود. اگر شما جزء افرادي هستيد كه موي آسيب ديده دارند، به شما ‌اكيدا‌ً توصيه مي‌كنيم كه از برس هاي حرارتي استفاده نكنيد.

چطور موهايمان را شانه كنيم؟
حالا كه برس مناسب را انتخاب كرديد خوب است كه به چند نكته مهم در مورد چگونه شانه كردن مو اشاره كنيم.
نكته مهمي كه بايد به آن توجه داشته باشيد اين است كه با موي خود به ملايمت رفتار كنيد. غلاف اطراف هر تار مو به سمت پائين رشد مي‌كند. هنگام خشک کردن موها با حوله يا شانه و سشوار زدن هميشه از سمت ريشه به سمت نوك مو دست را حركت دهيد تا مو نشكند.

همانطور كه در بالا اشاره شد، از برس مناسب براي هر كاري استفاده كنيد. براي صاف كردن مو از يك برس گرد و قطور، براي مجعد كردن و حالت دادن از برس گرد نازك و از برس تخت براي صاف و يكدست كردن سطح مو استفاده كنيد.

استفاده از كرم‌ يا شامپوهاي نرم كننده مو پس از حمام کردن، مو را نرم تر كرده و شانه كردن مو را راحت تر مي‌كند.

موهايتان را پيش از شست وشو با شامپو برس كنيد تا خوب از هم جدا شوند.

وقتي كه مو خيس (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) است شكننده تر است، بنابراين از خشك كردن خشن مو با حوله و شانه زدن و برس كشيدن سفت و سخت بايد جدا خودداري كنيد.

برس زدن بايد دو بار در روز (صبح و شب ) و هر بار دست كم يك دقيقه انجام شود.

براي از هم جدا كردن موها، ابتدا شانه را روي نقاطي كه گره‌هاي احتمالي وجود دارد بگذاريد‌ و گره‌ها را باز كنيد. موها را نكشيد و به تدريج دسته هايي از مويتان را شانه كنيد.

بهترين راه برس زدن موها اين است كه سر به طرف پايين باشد و از پشت گردن به طرف پيشاني موها برس شوند و سپس از كناره ها به طرف بالاي سر اين كار را ادامه دهيد و در انتها با بُرس كردن از پيشاني به طرف پشت سر كار را خاتمه دهيد.

اگر موهايتان را شستيد، صبر كنيد تا 80 درصد (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) از موهايتان خشك شوند و بعد برس بکشيد.

‌از شامپوهاي معمولي و مناسب با نوع موهايتان استفاده كنيد.

توصيه مي‌شود از دو نوع شامپو به طور متناوب استفاده كنيد.

به قدرت كف اعتماد نكنيد، كف زياد نمي تواند دليل پاكي و تميزي موها باشد. اكثر شامپوها نرم كننده هستند و كمتر كف مي‌كنند.

دو بار شست و شو با شامپو در هفته توصيه مي‌شود، اما براي كساني كه احساس لزوم مي كنند، شست وشوي هر روزه هم ايرادي ندارد(البته به شرطي که از شامپوهاي معمولي و مناسب مو استفاده شود).

دو بار شامپو كردن پي در پي بي فايده است و همان يك بار كافي استو در واقع بار دوم شستن، بيهوده پوست سر را حساس مي كند و باعث ايجاد الكتريسيته در موها مي‌شود.

اگر مي‌توانيد آبكشي را با آب سرد خاتمه دهيد، چرا كه اين عمل باعث مي‌شود كراتين موجود بر روي سطح بيروني مو صاف شود. لذا موي شما با اين عمل صاف تر، درخشان تر و براق تر خواهد شد.

‌به طور مداوم از سشوار استفاده نكنيد. بگذاريد گاهي اوقات موهايتان در هواي آزاد خشك شوند.

نكته آخر(كه بسيار مهم است واغلب فراموش مي شود) اينكه شانه (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html)و برس خود را حداقل هفته اي يك بار با آب و صابون بشوييد.

[Isooda]

موخوره و درمان آن
موخوره(TRICHOPTLOSIS) آسيبى است كه برس و سشوار به موى سر وارد مى كنند. در اين آسيب لايه و سطح محافظ مو در انتهاى فيبرهاى مويى نوك مو از بين مى رود. موخوره بيشتر در موهاى خشك و شكننده به وجود مى آيد. وقتى سطح محافظت كننده مو از بين مى رود و امكان جايگزينى آن به وجود نمى آيد، سر ِ مو چند شاخه مى شود. هرچند سال ها قبل زنان (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html)براى مبارزه با موخوره نوك موهاى خود را مى سوزاندند ولى اين كار باعث مى شود، سلول هاى بيشترى نابود شود.در هر حال اين مشكل بسيار رايج است.

شامپوهاى اسيدى يا قليايى، فرهاى دائمى، رنگ كردن زياد، دكلره كردن بيش از حد، استفاده از برس هاى نايلونى و فلزى و شانه هايى كه دندانه هايى نوك تيز دارند در به وجود آمدن و تشديد موخوره مؤثر هستند.

درمان موخوره
راه هاى متفاوتى براى درمان موخوره وجود دارد:
- يك ليوان شيرين بيان را در سه ليوان آب جوشيده بريزيد و بگذاريد 10 دقيقه بجوشد و آرام آرام دم بكشد. بعد از اين كه سرد شد، آن را صاف كنيد و هر روز از اين مايع به موى سرتان بماليد. پس از مدت كوتاهى متوجه خواهيد شد موخوره تان درمان شده است.

- ريشه كنجد را در آب جوش خيس كنيد و بگذاريد 15 دقيقه به همين حالت بماند. بعد از آن ريشه كنجد را به مدت 30 دقيقه در آب جوش، بجوشانيد؛ مايع صاف شده را به موهايتان بماليد.

- موهايتان را در آب ِ جوشانده تخم پياز قرار دهيد.

- استفاده از جوشانده گل بابونه و گل ختمى به صورت ماهى يكبار، براى درمان موخوره مفيد است.

- در يك لگن آب چند قطره آمونياك بريزيد و موهايتان را با آن بشوييد.
به مقدار مساوى قهوه خام، نخود خام، روناس و زرده تخم مرغ را مخلوط كنيد و به صورت خمير در آوريد و به موهايتان بماليد. صبح موهايتان را بشوييد و با روغن زيتون چرب كنيد.

- گل ريواس، شاه تره و سدر را به ميزان مساوى در آب خيس كنيد و پس از اين كه 24 ساعت ماند، مايع صاف شده آن را به سر بماليد.

- نيم كيلو آرد نخود خام را با 200 گرم برگ مورد و نيم كيلو حنا مخلوط کنيد، سپس آن را به پنج قسمت تقسيم كنيد و پنج شب پشت سر هم با زرده تخم مرغ به سر بماليد.

- روغن بادام و بنفشه و كتيرا براى درمان موخوره مفيد است.

با موخوره چه كنيم ؟
يكي‌ از نكاتي‌ كه‌ براي هر خانمي اهميت‌ فراوان‌ دارد بهداشت‌ و سلامت‌ مو است. موي‌ بانوان‌ كه‌ به‌ تعبيري‌ حكم‌ تاج‌ سر را دارد، خواه‌ مشکي، بور، خرمايي‌ يا هر رنگ‌ ديگر، بايد سالم‌ باشد. در اين‌ نوشتار به‌ موخوره‌ كه‌ يكي‌ از بيماري‌هاي‌ شايع‌ مو مي ‌باشد، اشاره‌ شده‌ است.

موخوره‌ را مي‌ توان‌ بيشتر در خانم‌هايي‌ كه‌ به‌ آرايش‌ مداوم‌ موها و استفاده‌ از مواد اكسيدان‌ و رنگ‌ موهاي‌ گوناگون‌ مي‌ پردازند مشاهده‌ كرد. ايجاد شكاف‌ طولي‌ در مسير موها و يا چند شاخه ‌شدن‌ انتهاي‌ آزاد مو، موخوره‌ ناميده‌ مي ‌شود. اين‌ عارضه‌ ناشي‌ از تجمع‌ آسيب‌هاي‌ مكانيكي‌ و شيميايي‌ وارد بر مو است‌ كه‌ به‌ تخريب‌ موها منجر مي ‌شود؛ و شايع ‌ترين‌ تظاهر قابل‌ ديدن‌ از ميان‌ صدمات‌ فيزيكي‌ و شيميايي‌ به‌ ساقه‌ مو است. موخوره‌ از راه‌ برس ‌زدن‌هاي‌ خشن‌ و ممتد موها نيز به‌ وجود مي ‌آيد. استفاده‌ بيش‌ از حد از سشوار، بيگودي‌ و... منجر به‌ خشكي‌ بيش‌ از حد موها مي‌شود، همچنين‌ نور آفتاب، سايش‌ و مالش‌ مداوم‌ موها و تماس‌ زياد با گرد و غبار عواملي‌ هستند كه‌ به‌ ايجاد موخوره‌ مي ‌انجامند. گفتني‌ است‌ اين‌ عارضه‌ را مي‌ توان‌ در موهايي‌ كه‌ عمر آنها طولاني‌ شده‌ مشاهده‌ كرد.

موخوره‌ در افرادي‌ كه‌ از خشكي‌ و شكنن (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html)دگي‌ مو شكايت‌ دارند نيز ديده‌ مي ‌شود. گاهي‌ در طول‌ اين‌ موها گره‌هاي‌ برجسته‌ اي‌ ظاهر مي ‌شود اين‌ مسئله‌ در اثر ضربه‌ هاي‌ مكانيكي‌ متعددي‌ است‌ كه‌ در حين‌ برس ‌زدن‌هاي‌ شديد به‌ ساقه‌ مو وارد مي‌ آيد.

موخوره‌ بيشتر به‌ پيشگيري‌ نياز دارد تا درمان؛ چون‌ بخش‌ مرده‌ مو دچار اين‌ عارضه‌ مي ‌شود و در اين‌ ناحيه‌ قدرت‌ ترميم‌ وجود ندارد. بهترين‌ روش، چيدن‌ قسمت‌ آسيب ‌ديده‌ مو است. به ‌علاوه استفاده‌ از تركيبات‌ ملايم‌ و غيرمحرك‌ براي‌ شست‌ و شوي‌ موهاي‌ خشك‌ و نيز چرب‌ كردن‌ موها مؤثر است.


تغييرات موها در بارداري و شيردهي


http://up.pnu-club.com/images/ucu29lfi399ri2t5zl.jpg


بيشتر زنان در زمان بارداري به درجاتي از پر مويي دچار مي شوند که در ناحيه ي صورت واضح تر از نواحي ديگر است. اين پرمويي در نتيجه ي اثرات هورموني دوران بارداري است و در فواصلي بعد از زايمان از بين مي روند. در سر هم موها پر پشت تر مي شوند و ريزش طبيعي مو هم کم مي شود. بعد از زايمان به دليل برگشت وضعيت هورموني به قبل از بارداري، نسبت موهاي در حال رشد نيز به حالت طبيعي بر مي گردد و5-3 ماه بعد از زايمان ريزش نسبتاْ زياد مو را خواهيم داشت که به دليل کاهش هورمون هاي دوران بارداري است. همچنين عوامل تغذيه اي و کاهش املاح خوني بخصوص آهن و همچنين مسائل روحي (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) و رواني بعد از زايمان نيز در اين ريزش مو سهيم هستند.

شير دادن غير از مسائل تغذيه اي، هيچ نقشي در ريزش مو ندارد و اگر مادري بطور صحيح تغذيه شود و کالري و ويتامين و آهن به مقدار کافي به بدنش برسد، با شير دادن هيچ نوع اثري در بدن وي بوجود نمي آيد.
ريزش مو بعد از زايمان با جبران کمبود مواد خوني و تغذيه کافي، معمولاْ بعد از چندين ماه بر طرف مي شود و تراکم موها به مقدار قبل از بارداري مي رسد. البته در موارد نادري موهاي ريزش کرده به حد قبل از بارداري بر نمي گردد که نياز به بررسي بيشتري دارد.

در صورتي که تا يک سال بعد از زايمان، ريزش موي سر کاهش نيابد يا موهاي ضخيم صورت و نواحي ديگر بدن که در دوره بارداري بوجود آمده از بين نروند، بايد بيمار از نظر هورمون آندروژ (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html)ن(هورمون مردانه) و وجود کيست و علل ديگر توسط پزشک بررسي گردد.

[Isooda]

آيا براي درمان طاسي و کم پشتي موي سر راهي وجود دارد؟


http://up.pnu-club.com/images/s8su7uwcrtfgeba21wp0.jpg



ريزش مو يکي از ناراحت کننده ترين مسائلي است که يک فرد (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html) در دوران زندگي خود با آن برخورد مي کند، چون وجود مو بر روي سر از نظر ظاهر بسيار موثر است و افرادي که دچار ريزش وسيع مو هستند از نظر ظاهري مسن تر از همسن هاي خود (که موهايشان نريخته) به نظر مي رسند.

بعضاً ريزش مو در افراد عکس العمل هاي مختلفي را ايجاد مي کند در مواردي برخي از بيماران با اين مسئله به اين علت که کاري نمي توان براي درمان ريزش مو يا طاسي کرد، کنار آمده اند ولي برخي ديگر از بيماران که در سنين 18 تا 35 سال قرار دارند دچار استرس و حتي افسردگي مي گردند. اين گروه به دليل ريزش مو و عوارض روحي و رواني، اعتماد به نفس خود را از دست مي دهند و از انجام کارهاي روزمره و حضور در اجتماعات دوري مي کنند.

براي ريزش مو چندين عامل مطرح گرديده که عبارتند از :
1- ارث
2- تغييرات هورموني
3- استرس و شوک ها
4- تغذيه
5- بهداشت
6- داروها
7- تصادفات- سوختگي و ...
از موارد ذکر شده، دو عامل اول و دوم بيشترين دليل در ريزش موها (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html) مي باشد. ارث و تغييرات هورموني حدود 90 درصد علت ريزش مو و طاسي را در آقايان و خانمها تشکيل مي دهند.


http://up.pnu-club.com/images/9kypc8lnabq4n0dhv75.jpg


درمان دارويي:
براي ريزش مو تا به حال درمان دارويي قطعي مطرح نگرديده، البته توسط شرکتهاي مختلف داروهاي زيادي براي درمان طاسي و يا ريزش مو عرضه گرديده که در حد تبليغات مي باشد. يعني تمام اين داروها چه شيميايي و چه گياهي يا موثر نمي باشند و يا تا حدودي ريزش مو را به تاخير مي اندازد ولي اين داروها توان رشد مجدد موهاي از بين رفته را ندارند.
از اين داروها مي توان به دو دارو اشاره کرد که در حال حاضر با وسعت زياد در حال مصرف مي باشند.

1- ماينوکسيديل MINOXIDIL
با اسامي تجاري لونيتين LONTTEN – روگين ROGAINE که در اصل يک داروي کاهش دهنده فشار خون بوده؛ در بررسي هايي روي بيماراني که از اين دارو استفاده مي کردند مشاهده گرديد که در بعضي از آنها سرعت ريزش مو کاهش يافته و در مواردي نيز قسمت هايي از موي سر که دچار ريزش گرديده، موهاي کرکي و بسيار نازک (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html) در آن قسمت رشد نموده، ولي در همان اندازه باقي مانده و رشد بيشتري نخواهند کرد.

البته اين دارو را در خانمها و آقايان مي توان استفاده نمود ولي در خانمها احتمال رشد موهاي زائد در قسمتهاي ديگر بدن وجود دارد. اين دارو نيز مانند ساير داروها مي تواند ايجاد عارضه نمايد لذا مصرف اين دارو حتما بايد زير نظر پزشک باشد. البته بايد به اين نکته بسيار مهم توجه نمود که در صورت قطع مصرف دارو، موهاي سر با شدت و تعداد بيشتري دچار ريزش خواهند شد.


http://up.pnu-club.com/images/tjbok5nmx043s649mltw.jpg


2- فيناستريد FINASTERIDE
در اصل دارويي است که براي جلوگيري از رشد خوش خيم غده پروستات در آقايان مصرف مي شود و حدود سه سال است که اين دارو به عنوان داروي جلوگيري از ريزش مو براي آقايان تجويز مي گردد.

مورد مصرف اين دارو فقط در آقايان است و عارضه بسيار مهم آن که بايد به آن توجه شود کاهش توان جنسي است. زمان مصرف اين دارو نيز مانند داروي قبلي دائمي است و در صورت قطع آن با ريزش شديد مو مواجه خواهيم شد؛ لذا پيشنهاد مي شود که قبل از مصرف دارو به اين نکته مهم توجه شود که آيا براي زمان طولاني قادر به مصرف مداوم (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html) آن خواهيد بود؟ و آيا عوارض ناشي از مصرف اين دارو را مي توانيد قبول نماييد؟

[Isooda]

معرفي يکي از روش هاي درمان طاسي و کاهش تراکم مو:
جراحي کاشت موي زنده و قابل رشد
در اکثر افرادي که دچار ريزش مو (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) با زمينه ارثي مي باشند موهاي ناحيه پشت سر و کنار گوشها به علت نداشتن ژن حساس به ريزش مو دچار صدمه کمتر مي گردند و معمولا موهاي اين ناحيه در تمامي طول عمر باقي مي مانند. از حدود دهه پنجاه، انتقال مو از ناحيه پشت سر به قسمتهايي که دچار ريزش شده به صورت جراحي شروع گرديد که تا حدود 15 سال قبل به صورت کاشت درشت بود که اصطلاحاً به آن «کاشت عروسکي» گفته مي شود. در اين روش توسط وسيله اي به شکل استوانه با لبه (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) اي تيز به نام پانچ که داراي قطر3 تا 5 ميلمتر است از ناحيه پشت سر، پوست با ريشه مو برداشته مي شود و در ناحيه جلوي سر که دچار ريزش يا کم پشتي شده است کاشته مي شود. از مشکلاتي که در اين روش وجود دارد اين است که در هر جلسه بيش از 20 تا حداکثر 150 گرافت درشت نمي توان منتقل نمود و مسئله دوم و مهمتر رويش اين موها است که به صورت دسته اي رشد مي کنند يعني در هر گرافت حدود 8 الي 10 تار مو موجود دارد و در ضمن فاصله گرافت ها از يکديگر حدود 1سانتي متر يا بيشتر است و موها مانند موهاي عروسک از يک منفذ به صورت دسته هاي 8 الي 10 تار مويي رشد مي نمايد و در نتيجه منظره خوبي ايجاد نمي کنند.


http://up.pnu-club.com/images/0w2nml68a016edrks4p6.jpg


روش جديد کاشت مو که از حدود پانزده سال پيش انجام مي گيرد روش ميکروگرافت و ميني گرافت ناميده مي شود. اين روش با توجه به وسايل و ابزار جديدي که ساخته شده دچار تحول عظيمي گرديده و به موهايي که به اين سبک کاشته مي شوند حالت طبيع (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html)ي و زيباتري مي دهد.

در اين نوع جراحي يک نوار از پشت سر بيمار برداشته مي شود که عرض حدود 15 ميليمتر و طولي در حدود 150 تا 300 ميليمتر ( 15 تا 30 سانتي متر) خواهد داشت. پس از برداشت نوار قسمت بالاي محل برداشت به قسمت پايين بخيه زده مي شود و محل بخيه به وسيله موهاي خود بيمار پوشيده مي شود.

سپس اين نوار توسط تيم کاشت به قطعات يک ميليمتر و 0/7 ميليمتر تقسيم مي شود به هر يک از اين قطعات گرافت گفته مي شود.

هر ميکرو گرافت بسته به تراکم موي پشت سر مريض داراي يک تار مو و ميني گرافتها 2 الي 4 تار مويي خواهند بود.

پس از مشخص شدن تعداد گرافتها توسط تيم کاشت، به همان تعداد در محلي که دچار ريزش يا کم پشتي شده توسط پانچ هاي 0/7 و 1 ميليمتر پانچ و آماده مي گردد. سپس گرافتها يکي يکي در محل خود کاشته شده و اين موهاي کاشته شده پس از 2 الي 3 ماه رشد دائمي خود را شروع خواهند کرد.

چند توضيح
1- در اين روش سرعت عمل جراحي بسيار مهم است زيرا اين قسمت از پوست سر که از جريان خون خود جدا گرديده بايد هر چه سريع تر در محل خود جايگزين شود. لذا به طور مثال اگر از زمان برداشت نوار پشت سر تا کاشت مو در منطقه مربوطه 5 الي 6 ساعت به طول بيانجامد، حدود 2درصد از موهاي کاشته شده ديرتر از بقيه موها رشد خواهند کرد و يا دچار عدم رشد خواهند شد. حالا اگر طول عمل جراحي برداشت و کاشت مو از 6ساعت بيشتر شود تعداد گرافت هايي که دچار آسيب ديدگي مي شود، به 8 تا 12 درصد افزايش خواهند يافت، پس يک ساعت اختلاف زمان در انجام عمل جراحي درصد عدم رشد را 3 الي 4 برابر افزايش خواهد داد. لذا سرعت عمل تيم جراحي کاشت مو در ميزان رشد موهاي کاشته شده بسيار موثر خواهد بود.

2-تعداد گرافتي که در يک جلسه مي توان براي يک فرد کاشته شود بستگي به طول نواري دارد که توسط پزشک برداشته مي شود و معمولاً بين 0100 تا 1800 گرافت مي باشند و در اين تعداد گرافت، حدود 3000 تا 6000 تار مو رشد خواهد کرد. البته اين تعداد تار مو بستگي به فاصله مويي پشت سر خود بيمار نيز دارد.

3- پس از عمل جراحي که حدود 6-5 ساعت به طول مي انجامد بيمار پانسمان شده و به منزل فرستاده مي شود.

4-موهاي کاشته شده 2 الي 3 ماه پس از کاشت، رشد (http://www.pnu-club.com/pnu.1432.html) دائمي خود را شروع خواهند نمود و احتياج به نگهداري و مراقبت دارويي خاصي ندارند.

5-از ناحيه پشت سر (بستگي به وضعيت بيمار) بين 1 الي 5 جلسه 1000 تا 1800 گرافتي (در جلسه) مي توان برداشت کرد و براي فردي که دچار طاسي وسيع مي باشد 3 الي 4 جلسه جراحي نياز است.

6- بايد توجه داشت که هزينه اين روش بسيار بالاست و قبل از اقدام بايد تمام جوانب آن را درنظر گرفت.

[Isooda]

مروری بر مراقبت از دهان و دندان ( بهداشت دهان و دندان )
این مقاله اطلاعات کامل در رابطه با بهداشت دهان ودندان برای تمام افراد جامعه به تفکیک ارائه می گردد
مقدمه:
سلامت انسانها و در نتيجه سلامت جامعه نقش مؤثري در توسعه و توانمندي جامعه دارد ،سلامت محور توسعه است و سطح سلامتي جامعه نيز از توسعه يافتگي آن تا ثير (http://www.pnu-club.com/forum.php) مي پذيرد . مهمترين مساله در اين راستا آگاهي و شناخت كامل افراد مي باشد و اين امر ميسر نمي گردد مگر به كمك بهره گيري از روشهاي جديد آموزشي و انجام پژوهشهاي لازم ومتعدد .

با ارتقاء سطح آگاهي عموم مردم در زمينه بهداشت دهان ودندان از طريق آموزش روشهاي صحيح بهداشت و پيشگيري ، فرهنگ سازي وجلب مشاركت آنها ميتوان نگرش و رفتار و عملكرد آنان را در رابطه با سلامت دهان ودندان تغيير داده و با اين افزايش آگاهي ، تغيير نگرش ها ،باورها و در نهايت ايجاد الگوهاي صحيح رفتارهاي بهداشتي مي توانيم قدم مؤثري در تا مين سلامتي جامعه بر داريم .

مطالعات و تحقيقات انجام گرفته نشان مي دهد كه پوسيدگي دندان بطور چشمگيري در بين افراد جامعه شايع است .اين مساله بيانگر اين مهم است كه وجود مشكل پوسيدگي دندان به عنوان يكي از اولويتهاي بهداشتي درماني جامعه امروز بوده و به برنا مه ريزي دقيق آموزشي و بهداشتي درزمينه پيشگيري نياز دارد.

دهان و ساختمان دندان :
نقش دهان :
دهان در اعمال زيادي چون صحبت كردن ، خنديدن ، چشيدن ، گاز گرفتن ،جويدن وبلعيدن غذا نقش اصلي را به عهده دارد و اولين قسمت دستگاه گوارش است كه از لبها شروع و به حلق منتهي مي شود ، اولين قدم در عمل گوارش غذا ، خرد كردن و جويدن مواد غذائي است كه وظيفه آ ن به عهده دندانها مي باشد ،دندانها هر يك با شكل ويژه خود به اعمال بريدن (دندانهاي پيش )، پاره كردن (دندانهاي نيش)،نرم وله كردن (دندانهاي آسيا) و نهايتاّ به عمل جويدن غذا كمك مي كنند .

دندانها در عمل جويدن غذا نقش مهمي دارند اگر غذا خوب جويده نشود هضم آن مشكل ميشود .

هر انسان در زندگي خود دو نوع دندان در مي آورد :
۱- دندان شيري
۲- دندان دايمي

دندانهاي شيري :
رويش دندانهاي شيري معمولا از ۶ ماهگي شروع مي شود و تا حدود ۵/۲ سالگي طول مي كشد تعداد دندانهاي شيري ۲۰ عدد است . اگر رويش دندانهاي شيري چند ماه زودتر يا ديرتر از ۶ ماهگي شروع شود طبيعي است و نبايد نگران شد .ولي اگر بيشتر از ۹ ماه عقب بيفتد بايد ارجاع فوري داده شود.

دندانهاي دايمي:
از حدود ۵/۵ تا ۱۲ سالگي به تدريج دندانهاي شيري لق (http://www.pnu-club.com/forum.php)مي شوند و مي افتند . هر دندان شيري كه مي افتد ۲ تا ۶ ماه طول مي كشد تا جاي آن دندان دايمي در بيايد .تعداد دندانهاي دايمي ۳۲ عدد است .

پوسيدگي دندان :
پوسيدگي دندان را در اصطلاح عاميانه كرم خوردگي دندان گويند .پوسيدگي دندان با فعاليت ميكروبهاي داخل دهان در سطح خارجي دندان شروع مي شود .

هر دندان پوسيده يك يا چند علامت زير را دارا مي با شد:
-تغيير رنگ دندان از سفيد به قهوه اي يا سياه
-سوراخ شدن دندان در محل پوسيدگي
-حساس بودن يا درد گرفتن دندان در موقع خوردن غذا (http://www.pnu-club.com/forum.php)هاي گرم و سرد وترش يا شيرين ويا وقتي كه دندانها را روي هم فشار مي دهيم

بوي بد دهان.
علت پوسيدگي دندان :
به طور طبيعي صد ها نوع ميكروب در دهان وجود دارد . بيشتر ميكروبهاي داخل دهان بي خطر هستند .حتي بعضي از اين ميكروبها به هضم غذا كمك مي كنند . وقتي از دندانها به خوبي مراقبت نشود اين ميكروبها با مواد موجود در بزاق لايه نرم بيرنگ وچسينده اي تشكيل مي دهند كه بر روي دندانها مي چسبد وبا آب خالي شسته نمي شود .اين لايه را پلاك (http://www.pnu-club.com/forum.php) ميكروبي مي گويند .باكتريهاي موجود در پلاك از مواد قندي غذاها تغذيه مي كنند و در جريان اين كار اسيد توليد مي شود .اين اسيد توليد شده ميناي دندان را حل مي كند وپوسيدگي ايجاد مي گردد .

[Isooda]

لثه وبيماريهاي آن :
لثه سالم صورتي رنگ است وكاملا به استخوان فك (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) مي چسبد لبه لثه معمولاتيز است ومثل لايه اي روي دندان كشيده شده است . اگر بهداشت دهان ودندان رعايت نشود بافت نگهدارنده لثه دچار بيماري مي شود .در آغاز بيماري اول لثه پر خون قرمز ومتورم ميشود سپس با پيشرفت بيماري استخوان فك خورده شده ولثه عقب نشيني مي كند به تدريج دندان لق ميشود وخود به خود مي افتد .علت بيماري ماندن پلاك ميكروبي روي دندان به مدت طولاني وتبديل آن به لايه زرد يا قهوه اي كه به آن جرم دنداني گويند ميباشد.

روش درست مسواك كردن دندانها واستفاده از نخ دندان :
اول :انتخاب يك مسواك خوب :
-موهاي آن از نايلون نرم (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) درست شده بود .
-موهاي آن مرتب ومنظم باشد

دوم :-خمير دندان :
قدرت پاك كنندگي كه باعث براق شدن دندانها مي شود
-خوشبو وخوش طعم كردن دهان و
-افزايش مقاومت دندانها در برابر پوسيدگي به دليل داشتن فلورايد .

*نكته مهم :لازم نيست مسواك كردن حتما با خمير دندان انجام گيرد بلكه اگر خمير دندان در دسترس نباشد بايد حتي با آب خالي مسواك كرد . توجه داشته باشيد كه استفاده از نمك خشك جوش شيرين يا ساير پودرها براي مسواك كردن درست نيست و باعث ساييدگي ميناي دندان و خراشيدگي لثه مي شود ولي استفاده از اب نمك رقيق شده ۰(نصف قاشق چاي خوري در يك ليوان آب جوشيده سرد شده )اشكالي ندارد .

سوم :مسواك كردن درست
۱- مسواك را با آب خيس كنيد وبه اندازه يك نخود (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) از خمير را روي آن قرار دهيد .

۲- موهاي مسواك را به طور مايل (با زاويه ۴۵ درجه )روي سطح خارجي دندانها قرار دهيد به طوريكه نصف موهاي مسواك روي لثه قرار گيرد .در هر بار سعي كنيد مسواك روي دو دندان را به طور كامل بپوشاند .

۳-مسواك را همانطور كه روي دو دندان گذاشته ايد با دقت وملايمت به داخل فضاهاي بين دندانها ولثه فشار دهيد و۱۰ تا ۱۵ بار به سمت سطح جونده بكشيد .

۴-اين كار را براي سطحهاي خارجي و داخلي تمام دندانهاي آن فك انجام دهيد .

۵-براي سطحهاي داخلي دندانهاي جلو مسواك را به صورت عمودي بر روي دندانها قرار دهيد وبا حركات بالا وپايين اين سطحها را تميز كنيد .
۶-براي سطحهاي جونده مسواك را در روي سطح جونده دندانها كمي فشار دهيد تا موهاي مسواك به خوبي به داخل شيار هاي سطح جونده وارد شود . بعد چند بار مسواك را به جلو وعقب بكشيد تا سطح جونده به خوبي تميز شود

۷- چون خرده هاي مواد غذايي وميكروبها روي سطح زبان جمع مي شود بهتر است هر چند روز يكبار روي زبان را هم با مسواك تميز كنيد .براي اين كار مسواك را در عقب زبان قرار دهيد وبه طرف جلو بكشيد .(تميز كردن زبان نقش مهمي براي از بين بردن بوي بد دهان دارد .)

۸- پس از مسواك كردن دندانها وزبان دهان را چند بار با آب بشوييد.

۹- وقتي مسواك كردن دندانها تمام شد مسواك را خوب با آ ب بشوييد ودر جايي دور از آلودگي نگهداري كنيد .
توجه داشته باشيد كه هيچوقت مسواك خيس را در جعبه سر بسته نگذاريد چون هواي داخل جعبه دم مي كند و باعث رشد ميكروبها مي شود .

استفاده از نخ دندان :
با مسواك كردن نمي توان سطحهاي بين دنداني را به خوبي تميز كرد .براي اين كار بايد از نخ دندان استفاده شود .نخ دندان ، نخ مخصوصي است كه ا ز ابريشم يا نايلون ساخته شده است .قبل از مسواك كردن دندانها بايد با استفاده از نخ دندان سطحهاي بين دنداني را تميز كرد براي استفاده از نخ دندان بايد :

۱-قبل از استفاده از نخ ، دستها را باآب و صابون خوب بشوييد .

۲-حدود ۳۵ سانتيمتر از نخ دندان را ببريد .

۳-دو طرف نخي را كه بريده ايد ،در هر دو دست ، به دور انگشت وسط بپيچيد .

۴-سه انگشت آخر را ببنديد ودو دست را از هم دور كنيد تا نخ محكم كشيده شود .به اين ترتيب انگشت نشانه وشست هر دست آزاد مي ماند .

۵- قطعه اي از نخ به طول ۲ تا ۵/۲ سانتيمتر را بين انگشتا ن شست واشاره هر دست نگاه داريد .

۶-نخ را با حركتي شبيه اره كشيدن ،به آرامي به فضاي (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) بين دندانها وارد كنيد ، مواظب باشيد فشار نخ لثه را زخم نكند .( براي وارد كردن نخ بين دندانهاي فك پايين از دو انگشت اشاره استفاده كنيد ،براي وارد كردن نخ بين دندانهاي فك بالا از دو انگشت شست يا يك شست ويك انگشت اشاره استفاده كنيد .)

۷- نخ را به كناره يكي از دندانها تكيه دهيد وبا ملايمت به زير لبه لثه ببريد . وقتي نخ را تا آنجا كه ممكن است به زير لثه برديد ، به سطح كناري دندان بچسبانيد و چند بار به طرف بالا وپايين حركت دهيد .

۸-نخ را كمي جابجا كنيد و قسمت تميز نخ را در همان محل ، به سطح كناري دندان ديگر بچسبانيد و همين كار را تكرار كنيد . بعد از آن ، نخ را از لاي دندانها خارج كنيد . آن قسمت از نخ را كه براي اين دندانها استفاده كرده ايد جا به جا كنيد و نخ كشيدن دندان بعدي را شروع كنيد . اين كار را براي تمام سطحهاي بين دندانها تكرار كنيد .

۹- پشت آخرين دندان هر فك را نيز مثل دندانهاي ديگر نخ بكشيد

[Isooda]

روش معاينه دهان و دندان:
وسائل مورد نیاز :
چوب زبان ، چراغ قوه (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html) و گاز تميز

روش كار :
۱- معاينه شونده را روي يك صندلي بنشانيد .خود شما ،جلو روي او با يستيد ، از او بخواهيد كه دهان خود را كاملا باز كند . با چراغ قوه فضاي دهان را روشن كنيد .

۲- براي اينكه لثه وهمه سطحهاي دندانها را به خوبي معاينه كنيد ،بايد در كار خود نظم داشته باشيد و از يك طرف فك شروع كنيد .

۳- براي اينكه لثه وسطح زباني دندانهاي فك پايين يك طرف به خوبي ديده شود . بايد از بيمار بخواهيد كه زبان را به طرف ديگر ببرد وبا استفاده از چوب زبان آن را نگهداريد.

۴- براي اينكه لثه وسطح لبي دندانهاي فك بالا وپايين را بخوبي معاينه كنيد بايد با چوب زبان ، لبها و گونه را از سطح لثه دور كنيد .

۵- در داخل دهان ولاي دندانها ، به باقي مانده خرده هاي غذا توجه كنيد . اگر در لاي دندانها خرده هاي غذا ديده شود ، نشانه آن است كه شخص از دندانهاي خود خوب مراقبت نمي كند .

۶- همه سطحهاي مختلف را در تك تك دندانها معاينه كنيد ، وجود پلاك ، جرم و پوسيدگي دندان ( از يك لك كوچك قهوه اي يا سياه رنگ گرفته تا سوراخ شدگي دندان ) را بررسي نماييد .

۷-به تمام قسمتهاي لثه (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html)، خوب نكاه كنيد تا در صورت وجود تورم متوجه آن بشويد .

۸-كف دهان ( زير زبان ) ، كام ، داخل گونه ها ولبها را به خوبي نگاه كنيد تا اگر زخم يا هر چيز غير طبيعي ديگر وجود داشته باشد .

۹- نوك زبان را با گاز تميز بگيريد و كمي به سمت خارج از دهان بكشيد . روي زبان ، زير زبان و دو طرف آن را به دقت نگاه كنيد تا در صورت وجود زخم يا غده متوجه آن بشويد .

مراقبت از دهان ودندان زنان باردار :
بعضي ها مي گويند كه ، زنان با هر زايمان يك دندان خود را از دست مي دهند . اين عقيده درست نيست . مادران زيادي هستند كه ، چون بهداشت دهان ودندان خود را رعايت ميكنند ، در تمام زايمانهايشان حتي يك دندان هم از دست نداده اند .ولي بايد بدانيم كه در دوران آبستني ، تغييراتي در بدن زن حامله پيدا مي شود كه امكان ايجاد پوسيدگي دندان وبيماري لثه را در آنها زيادتر مي كند :

۱-بيشتر زنان حامله ، علاقه زيادي به مصرف مواد قندي وشيريني دارند . مصرف زياد مواد قندي زمينه را براي پوسيدگي دندان وبيماري لثه مساعد مي سازد .

۲-زنان حامله در دوران بارداري ، گاه دچار حالت تهوع واستفراغهاي مكرر مي شوند . استفراغ كردن باعث مي شود كه بزاق دهان آنها اسيدي شود . اسيدي شدن بزاق هم احتمال ايجاد پوسيدگي دندان و بيماري لثه را زياد مي كند .

۳-بيشتر زنان حامله در اين دوران كم حوصله هستند وكمتر به بهداشت دهان ودندان خود توجه دارند .

توجه مهم :
گاهي به دليل رعايت نكردن بهداشت دهان و دندان ، روي لثه زن حامله يك غده پيدا ميشود .
قطر اين غده ممكن است يك سانتيمتر يا بزرگتر باشد . گاهي اين غده دردناك است .اين غده خطرناك نيست وبه آن تومور حاملگي مي گويند .در صورت وجود تومور حاملگي زن حامله را به مركز بهداشتي درماني ارجاع فوري دهيد .

روش مراقبت دهان و دندان در زنان باردار :
۱- رعايت بهداشت دهان ودندان را به زنان حامله توصيه كنيد وآ موزش دهيد .

۲- ضمن مراقبتهاي دوران بارداري ، در هر بار مراجعه زن باردار ، ضمن ساير مراقبتها ، دهان ودندان ولثه او را هم بايد به طور كامل معاينه ولزوم رعايت بهداشت دهان ودندان و روش صحيح آن را ياد آ وري كنيد . بنابر اين ، هر زن باردار را در ماههاي سوم تا هفتم هر ماه يكبار ودر ماههاي هشتم ونهم ، هر ماه دو بار معاينه (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html) ودر ما ههاي سوم ، پنجم وهفتم حاملگي در فرم مربوطه ثبت کنيد ودر صورت لزوم ارجاع دهيد .

۳- در صورت وجود استفراغ توصيه كنيد كه بعد از هر استفراغ ، دهان را با دقت بشويند وبا جوش شيرين دهانشويه كنند . براي اين كار ،مي توانند نصف قاشق چايخوري جوش شيرين را در يك ليوان آب جوشيده سرد شده حل كنند و با اين محلول غرغره نمايند .

۴- در صورت وجود تورم و خون ريزي از لثه ،ادامه نخ كشيدن ومسواك كردن دندانها ودهانشويه با آ ب نمك رقيق را توصيه كنيد براي دهانشويه با آب نمك ، نصف قاشق چايخوري نمك را در يك ليوان آب جوشيده سرد شده حل مي نمايند ودهان را با اين محلول غرغره مي كنند .

۵- اگر تورم و خونريزي لثه ادامه پيدا كرد ، يا تومور حاملگي يا مورد غير عادي ديگر ديده شد ،بايد فوري به مركز بهداشتي درماني ارجاع داده شود .

۶- پس از زايمان مادران باردار بايد يك بار تا سه ماه پس از زايمان وبار ديگر از سه ماه تا يك سال پس از زايمان توسط شما معاينه شوند ، وضعيت دهان ودندان آنها در پرونده خانوار ثبت گردد ودر صورت لزوم به دندانپزشك يا بهداشتكار دهان (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html) ودندان ارجاع داده شوند.

[Isooda]

مراقبت از دهان ودندان كودكان زير ۲ سال :
گاهي ممكن است ، در هنگام تولد ناهنجاريهايي در ناحيه (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) دهان نوزادان ديده شود . مثل :شكاف در ناحيه لبها كه در اصطلاح به آن لب شكري مي گويند . امكان دارد شكاف لبها يك طرفه يا دو طرفه باشد .

شكاف در كام كه ممكن است تنها يا همراه با شكاف لبها باشد .

امكان دارد بعضي از نوزادان هنگام تولد يك يا دو دندان داشته باشند يا تا يك ماهگي دندان در بياورند ، به اين دندانها ،دندانهاي نوزادي مي گويند . اين دندانها ممكن است موقع خوردن شير ، پستان مادر يا زبان نوزاد را زخم كند .گاهي هم ، لق شدن آنها باعث خونريزي وزخم شدن لثه نوزاد مي شود . همچنين ممكن است ، اين دندانها كنده شود وبه داخل حلق كودك بيفتد و خطر جدي ايجاد كند .

وظيفه شما : در اولين مراقبت هر نوزاد ،وقتي مي خواهيد پرونده مراقبت كودك را تشكيل دهيد ، بايد دهان كودك را نيز با ملايمت كامل وبا دقت معاينه كنيد .اگر هر يك از ناهنجاريهائی كه در بالا شرح داده شد وجود داشته باشد ، بايد كودك را به مركز بهداشتي درماني ارجاع فوري دهيد .

توجه مهم : هر وقت مي خواهيد دهان نوزاد را معاينه كنيد ، حتما اول دستهاي خود را با آب و صابون بخوبي بشويد .

نكات مهم :
-پستان يا شيشه شير را به مدت طولاني در دهان كودك نگه نداريد .

-مواد شيرين به پستانك نزنند .

-تا آنجا كه ممكن است ، از دادن مواد ومايعات شيرين مثل آب قند ،نبات داغ و … به كودك بخصوص در شب ،خودداري كنند .

- پس از سن ۶ ماهگي بعد از هر نوبت شير دادن ، بخصوص در طول شب ، مقدار كمي آب به كودك بدهند تا دهانش تميز شود .

- حداقل روزي دو بار ، بخصوص بعد از شير يا شربت دارويي يك تكه گاز يا پارچه تميز را به دور انگشت اشاره خود بپيچيد وآن را با آب خيس كنند ، بعد انگشت خود را با ملايمت وبا دقت روي لثه ودندانهاي شير خوار بكشند . لازم است اين كار را ، از همان آغاز رويش اولين دندان شيري انجام دهند .

- قطره آهن را در انتهاي زبان كودك بريزند تا با دندانها تماس پيدا نكند وباعث تغيير رنگ آنها نشود .

- از ماه سوم تولد كودك ، درباره مشكلات مربوط به دندان درآ وردن كودك با مادر صحبت كنيد تادر صورت بروز ناراحتي نگران نشوند . به مادر ياد بدهيد كه براي كمك به رويش دندان وكم كردن ناراحتيهاي كودك مي تواند پس از شستن دست با آب وصابون ، با انگشت تميز لثه كودك را با ملايمت ماساز دهد .

- از ماه ششم تولد كودك ، هر بار كه كودك را براي پايش رشد مي آ ورند رويش دندانها را بررسي و با جدول رويش دندانها مقايسه كنيد . اگررويش دندانها بيشتر از ۹ ماه تاخير داشته باشد او را به مركز بهداشتي درماني ارجاع غير فوري دهيد .

- عده اي از مردم اعتقاد دارند كه موقع (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) دندان درآوردن ، بچه ها دچار اسهال مي شوند وبه اين دليل اين گونه اسهالها را جدي نمي گيرند . ولي اگر هم اسهال همزمان با در آمدن دندان كودك باشد . بايد اسهال را مثل هميشه جدي گرفت ودرمان كرد .

مراقبت از دهان ودندان كودكان ۲ تا ۶ سال :

آنچه كه بايد به مادران وخود كودكان ياد داد :
۱- اهميت دندانهاي شيري در جويدن غذا ، حرف زدن ، زيبايي ، الگو بودن براي رويش دندانهاي دايمي

۲- اهميت پر كردن دندانهاي شيري پوسيده و خودداري از كشيدن آنها .

۳-اهميت تغذيه صحيح وروش استفاده درست از مواد قندي

۴-انتخاب مسواك مناسب ( كوچك ونرم )براي کودكان .

۵-شروع مسواك كردن دندانها ي كودك از ۵/۲ سالگي
اين كار تا پايان ۳ سالگي كاملا به وسيله مادر يا پدر انجام (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) مي گيرد . براي اين كار پدر يا مادر بايد سر كودك را روي زانوي خود بگذارد ( بعد از ۳ سالگي كودك مي تواند روبروي والدين به حالت ايستاده قرار گيرد ) وبا ملايمت وبه آرامي مسواك را روي سطحهاي داخلي وخارجي وجونده دندانهاي كودك به طور افقي حركت دهد .
در كودكاني كه خمير دندان را قورت مي دهند ، بهتر است تا رفع عادت از خمير دندان استفاده
نكنند .

توجه مهم :
الف – به هيچ وجه نبايد براي مسواك كردن دندان بچه خشونت بكار برد . بلكه بايد با آموزش و
تشويق مداوم كودك، او را به اين كار راضي كرد .

ب –براي آموزش كودكان ، بهتر است والدين در حضور (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html) فرزندانشان دندانهاي خود را مسواك بزنند .


نخ كشيدن دندان :
اين كار نيز بايد از ۳ سالگي شروع وبه وسيله پدر ومادر به روشي كه در بند ۵ گفته شد انجام گيرد . از حدود ۸ سالگي ، نخ كشيدن مي تواند توسط خود كودك . ولي با نظارت پدر يا مادر انجام شود . وقتي اطمينان حاصل شد كه كودك مي تواند نخ كشيدن و مسواك كردن را به طور صحيح انجام دهد . پدر ومادر مي توانند انجام اين كار را به خود كودك واگذار كنند .فقط مراقب باشند كه كودك همه روزه با نظم وحوصله اين كار را انجام دهد .

۷-اثرهاي بد ناشي از مكيدن انگشت يا پستانك بعد از سن ۴ سالگي :
مكيدن انگشت يا پستانك فقط تا ۴ سالگي اشكالي ندارد اگر بعد از آن ادامه پيدا كند ، اثر بدي در شكل گيري و رشد دندانها و فكها خواهد شد .

روش كار :
اول – در هر مراجعه متناسب با سن كودك بايد نكات ۱ تا ۷ را به مادر يا پدر بچه آموزش داد .

دوم – در هر مراقبت ، حتما دهان ، دندان و لثه كودك را معاينه كنيد وو ضعيت دهان ودندان او را در پرونده خانوار ثبت كنيد .

سوم- اگر رويش اولين دندان آسياي بزرگ دايمي در سن ۶ سالگي انجام شده باشد ، آن دندان را به كودك و اولياي او نشان دهيد و اهيمت نگهداري از آن را تاكيد كنيد .