مدیریت مصرف

[javad jan]

در سال های اخیر نوعی آگاهی و توجه به افزایش بی رویه مصرف انرژی و وجود محدودیت های متعدد در توسعه منابع تولید سبب شده است که مطالعات همه جانبه ای در سطح جهان در مورد راهکارهای کاهش مصرف انرژی به عمل آید و در عین حال به روند توسعه و رشد کشورها لطمه ای وارد نیاید. در این راستا صنعت برق که از صنایع زیربنایی کشور است می بایست مورد توجه قرار گیرد. احداث تاسیسات تولید، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی نیاز به سرمایه گذاری سنگین و صرف زمان طولانی دارد، به عنوان مثال حداقل زمان لازم برای احداث یک نیروگاه 3 سال است و برای اینکه یک کیلووات برق به مصرف کننده برسد صدها دلار سرمایه لازم دارد. بنابراین با یک کیلووات صرفه جویی در مصرف برق مقدار زیادی در هزینه و زمان صرفه جویی می شود. در کشورهای در حال توسعه عوامل جبری از جمله رشد سریع جمعیت، توسعه شهرنشینی، افزایش سطح زندگی و رفاه و توسعه صنعتی و تجاری موجب شده است که ضرورتا دامنه مصرف انرژی گسترش یابد. در چنین کشورهایی در عین نیاز به توسعه سریع در ابعاد مختلف زندگی با توجه به تنگناها ناگزیر باید در جهت منطقی ساختن و نیز صرفه جویی مصرف انرژی اقدام و چاره جویی به عمل آید. افزایش سطح زندگی و توسعه صنعت و در نتیجه رشد تولید ناخالص ملی هر کشوری به صورت سریع و تزایدی دامنه مصرف انرژی را گسترده تر می سازد. از این رو در کنار مسائل مهندسی و فناوری های بهینه سازی مصرف انرژی باید در زمینه فرهنگ سازی از طریق آموزش و اطلاع رسانی نیز فعال باشد به گونه ای که جامعه در حال توسعه خود را به صورت منطقی در جهت مصرف بهینه و کاهش مصارف زائد و جلوگیری از اتلاف انرژی هدایت کنیم بدون آنکه به رشد متناسب اقتصادی و اجتماعی لطمه ای وارد سازیم. در حال حاضر راهکارهای متعددی برای صرفه جویی در مصرف انرژی مطرح شده است که عمدتا در چهار گروه اصلی فنی مهندسی، اقتصادی، حقوقی و فرهنگی دسته بندی می شوند که در اینجا به چند مورد اشاره می شود. می دانیم که تغییرات بار مصرفی نسبت به یک دوره زمانی مشخص نظیر ساعت، روز، ماه و سال را منحنی بار می نامند. الگوی زمانی مصرف در گروهای مختلف مصرف کنندگان تا حد زیادی مشابه است و در منحنی روزانه منجر به ایجاد قله ( Peak ) یا در دره (Valley) می شود. یعنی در زمان هایی مصرف بالاست و در زمان های دیگر مصرف کمتر است. در ساعات دره امکانات تولیدی با حداکثر ظرفیت کار می کنند و نیاز به سرمایه گذاری برای ظرفیت های جدید را کاهش می دهد. برخی از راهکارهای اجرایی اعمال مدیریت مصرف در بخش های مختلف به قرار زیر است؛ خانگی، تجاری، عمومی؛ استفاده از لامپ های کم مصرف و پر بازده به جای لامپ های رشته ای، عدم استفاده از وسایل پرمصرف در ساعات اوج مصرف، محدودیت ساعات کار اصناف. صنعتی؛ برنامه ریزی برای انتقال پاره ای از تعمیرات به ساعات پیک بار، استفاده از سیستم گرمایش دو سوختی، سیستم اولویت دهی بار، برنامه ریزی مجدد فرآیند تولید، ذخیره سازی انرژی. سرما و مواد میانی فرایند، استفاده از نیروگاه اختصاصی، نصب خازن در صنایع جهت کاهش تلفات شبکه، حذف مراحل اصنافی در روند تولید. کشاورزی؛ با احداث استخر و مخازن آب، کشاورزان محترم می توانند در ساعات کم باری که معمولا ساعات اولیه روز است آب مورد نیاز را ذخیره و در ساعات اولیه شب استفاده کنند، همچنین اصلاح و افزایش بازدهی تجهیزات نصب شده موجود تاثیر مثبتی در مصرف صحیح برق دارد. در هر حال پتانسیل های قابل توجهی در خصوص بهینه سازی مصرف انرژی الکتریکی در بخش های مختلف مصرف وجود دارد و اجرای روش های مدیریت مصرف نیازمند یک عزم ملی و مشارکت همگانی است که امید است با تکیه بر باورهای اعتقادی و فرهنگ ملی، این مهم هر چه سریعتر و کاملتر به مرحله اجرا درآید.