Isooda
05-12-2013, 08:21 PM
در وریدها دریچه های یک طرفه ای قرار دارند که کار آنها پیشگیری از بازگشت خون به عقب است. اگر این دریچه ها کار خود را به خوبی انجام ندهند، خون به عقب بازمی گردد و در وریدها تجمع می یابد و سبب تورم آنها می شود.
(http://www.kermanshahnews.com/%D8%AE%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%84-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA/37902-%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3-%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C/) این مشکل به طور عمده در دیواره ی وریدهای قسمت تحتانی ساق پا دیده می شود. ورید های ساق پا کار دشوارتری دارند، چرا که باید خون را در مسیری طولانی، در خلاف جهت جاذبه زمین و فشار وزن بدن به جلو برانند. در وریدها دریچه های یک طرفه ای قرار دارند که کار آنها پیشگیری از بازگشت خون به عقب است. اگر این دریچه ها کار خود را به خوبی انجام ندهند، خون به عقب بازمی گردد و در وریدها تجمع می یابد و سبب تورم آنها می شود. واریس هنگامی رخ می دهد که این دریچه ها دچار نارسایی شده باشند و به فعالیت طبیعی خود ادامه ندهد.
بعضی از سیاه رگ های واریسی به طور عمیقی درون ساق پا قرار داشته و قابل مشاهده نیستند. وریدهای متورم و بادکرده به دو شکل دیده می شوند: وریدهای واریسی و وریدهای تارعنکبوتی (که در پزشکی بدان تلانژیکتازی گفته می شود) .
وریدهای واریسی بزرگ تر بوده و به رنگ آبی تیره یا ارغوانی هستند و اغلب در سطح پوست، به صورت پرپیچ و خم دیده می شوند. . بزرگ ترین و طولانی ترین ورید سطحی، ورید صافن بزرگ است که از سمت داخلی مچ پا وارد کشاله ران می گردد.
وریدهای تارعنکبوتی، کوچک ترند و شبیه تارهای عنکبوت به نظر می رسند و رنگ آنها آبی یا قرمز است. این ورید ها به سطح پوست نزدیک بوده و درد و تورم ندارند زمانی که دریچه ها در مسیر این ورید و یا اتصالات آن با سایر وریدها خراب می شوند، خون، تجمع یافته و یا در شاخه های وریدی به عقب بازمی گردد و واریس را ایجاد می کند.
وریدهای واریسی معمولا بصورت طنابهایی برجسته و آبی رنگ درست زیر سطح پوست دیده می شوند. در هر قسمتی از بدن می توان این وریدها را دید، اما بیشتر پاها درگیر می شوند. وریدهای متورم و پیچ در پیچ قابل رویت که گاهی به وسیله مویرگ های پرخونی به نام وریدهای با نمای عنکبوتی شکل احاطه شده اند، همان وریدهای واریسی سطحی هستند. این وریدها دردناک و ظاهرا بد شکل هستند، اما معمولا بی ضرر هستند. گاهی اوقات این وریدها متورم می شوند حین تماس حساس هستند.
مانع جریان خون می شوند که در این صورت باعث تورم ناحیه، خارش پوست و درد در ناحیه مبتلا می شوند.
پاهای ما علاوه بر شبکه ورید سطحی یک شبکه وریدی داخلی یا عمیق هم دارد. در مواردی نادر، ورید داخلی پا به حالت واریسی در می آید. این وریدهای واریسی عمقی معمولا دیده نمی شوند، اما می توانند باعث تورم یا درد در سراسر پا بشوند. در وریدهای واریسی عمقی ممکن است لخته های خون هم تشکیل شود.
واریس نسبتا شایع است و بسیاری از مردم در خانواده خود این مشکل را دارند. احتمال بروز واریس در زنان ۲برابر مردان است.
دلایل ایجاد واریس
وریدهای متورم واریسی و تارعنکبوتی بسیار شایع هستند. بیش از ۴۰ درصد زنان بالای ۵۰ سال به این بیماری دچارند. عوامل این بیماری شامل موارد زیر است:
- توارث: به نظر می رسد که تمایل به این بیماری به ویژه در سنین جوانی، در میان برخی خانواده ها بیشتر باشد. برخی زنان با دریچه های وریدی با کارایی پایین تر و یا دیواره های عروقی ضعیف تر به دنیا می آیند.
- ایستادن به مدت طولانی: یک بررسی در مورد کارگران دانمارکی در دسامبر ۲۰۰۵ نشان داد زنانی که ۷۵ درصد مدت زمان کار خود را به حالت ایستاده و یا در حال راه رفتن گذرانده بودند، تقریباً دو برابر زنانی که مدت زمان کمتری بر روی پاهایشان ایستاده بودند، نیاز به درمان واریس پیدا کردند. پژوهشگران تخمین می زنند در بزرگسالانی که سنین فعالیت و اشتغال را می گذرانند، ایستادن های طولانی مدت مسئول بیش از ۲۰ درصد موارد پیدایش واریس است.
- سن: خطر واریس با افزایش سن زیادتر می شود. رگ های خونی و عضلات پشت ساق پا که در موقع راه رفتن با فشار بر وریدها، بازگشت خون را به سمت قلب تسهیل می کنند، با گذشت زمان ضعیف تر می شوند. کمتر از ده درصد زنان زیر ۳۰ سال و بیش از ۷۵درصد زنان بالای ۷۰ سال به واریس مبتلا هستند.
- جنسیت: زنان بیش از مردان مستعد واریس هستند و بارداری عامل اصلی آن است. در دوران بارداری، وریدهای ساق پا پرتر بوده و راحت تر پاره می شوند، زیرا حجم خون و فشار شکمی در این دوران افزایش می یابد و هورمون ها سبب گشاد شدن رگ های خونی می شوند. هرچه حاملگی به پایان خود نزدیک می شود، خطر واریس افزایش می یابد.
- وزن: وزن اضافی به ویژه در اطراف شکم، فشار اضافی را بر وریدهای ساق پا تحمیل می کند. زنانی که اضافه وزن دارند، نسبت به زنان لاغر بیشتر در معرض ابتلا به واریس هستند و این خطر در مورد زنان چاق سه بار بیشتر است.
علائم واریس
وریدهای تارعنکبوتی بیشتر به لحاظ زیبایی ناراحت کننده هستند، حال آن که وریدهای واریسی علاوه بر ظاهر طناب مانند، مشکلات متعدد دیگری نیز به همراه دارند. در صورتی که مبتلا به ورید واریسی هستید، پس از ایستادن یا نشستن طولانی، در ساق پاهایتان احساس درد مبهم، سنگینی، سوزش، فشار و یا ضعف خواهید کرد. معمولاً بالا نگاه داشتن ساق های پا به بهبود این مشکل کمک می کند. ممکن است شب ها گرفتگی دردناک عضلات پشت ساق پا را تجربه کنید.
پاها و مچ پاهایتان ورم می کند و ممکن است پوست اطراف ناحیه واریس دچار خارش و خشکی شده و یا بر روی آن بثوراتی پیدا شود و یا رنگ آن به قهوه ای یا آبی تغییر کند. ورید های واریسی بزرگ تر لزوماً علائم شدیدتری ندارند. در واقع، بسیاری از مردم مدت ها قبل از بروز تغییرات قابل رویت در ورید هایشان، سایر علائم را تجربه می کنند.
اگر ورید های واریسی درمان نشوند، علائم بدتر شده و گاه عوارضی چون پارگی، زخم پوستی و ترومبوفلبیت (thrombophlebitis یا التهاب وریدی همراه با لخته شدن خون) پیدا می شود.
موارد زیر را نیز به خاطر داشته باشید و در صورت بروز آنها حتما به پزشک مراجعه کنید:
اگر تورم بیش از حد یا وقتی پوست روی وریدهای واریسی پوسته پوسته شد، زخمی شده تغییر رنگ داد یا مستعد خونریزی شد احتمال ابتلا به درماتیت (التهاب پوست) ناشی از توقف خون در رگ وجود دارد. ممکن است در این صورت برای اجتناب از گرفتاری بیشتر و پیشگیری از مشکلات جدی در گردش خون جراح، ناچار به برداشتن وریدهای مبتلا شود. اگر وریدهای واریسی قرمزرنگ هستند باید به پزشک مراجعه شود زیرا احتمال دارد به فلبیت (التهاب رگ) مبتلا باشید. اگر بر اثر حادثه ای وریدهای واریسی پاره یا بریده شوند برای کنترل خونریزی و پیشگیری از عوارض باید به پزشک مراجعه شود.
راهکارهایی برای ییشگیری از واریس و مراقبت از خود
نوع خفیف واریس معمولا به درمان نیاز ندارد. در این موارد در خانه با انجام کارهایی می توان درد و ناراحتی را تسکین داد. وریدهای واریسی سطحی به طور طبیعی به درمان نیاز ندارد، اما نباید از آنها غافل شد. ممکن است پزشک برای تسکین درد و فراهم کردن راحتی برای بیمار جوراب های الاستیک مخصوص واریس را توصیه کند. این جوراب ها به عضلات پای شما کمک می کنند که با تمرکز فشار در نزدیکی وریدها خون را به سمت بالا پمپ کنند. باید صبحها بعد از بیدار شدن و قبل از این که از بستر حرکت کنید، این جوراب ها را بپوشید. در بستر که هستید پاها را بلند کنید و بالا ببرید، سپس جورابها را بپوشید. جوراب ها نباید در قسمت مچ پا یا کشاله ران فشار وارد کنند و تنگ باشند. در طول روز چندین بار به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه پای خود را بالاتر از سطح بدن نگه دارید. گاهی پزشک برای تسکین تورم و درد، داروهای ضدالتهاب مثل آسپرین یا بروفن را تجویز می کند. اگر احساس کردید پوست اطراف وریدهای واریسی زخمی شده یا تغییر شکل داده اند یا اگر بدون نشانه های خارجی احساس درد مداوم دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ چراکه ممکن است وریدهای عمقی شما مبتلا شده باشند. در بیشتر موارد لازم نیست وریدهای واریسی برداشته شوند. اگر واریس خیلی اذیت کرد با چند روش می توان آنها را برداشت. وریدهای عنکبوتی را براحتی می توان به وسیله لیزر برداشت. در مواردی که واریس حالت خفیفی دارد، جراح با روش اسکلروتراپی درمان را انجام می دهد یعنی ماده ای شیمیایی به نام عامل اسکلروزینگ به درون ورید تزریق می شود تا دیواره های آن روی هم بخوابد و دیگر نتواند خون را جابه جا کند و به عبارتی ورید واریسی از مسیر خون حذف شود و خون از وریدهای دیگر به حرکت درآید. در موارد شدیدتر با عمل جراحی ورید مبتلا به واریس برداشته می شود. متاسفانه هیچ درمانی نمی تواند از تشکیل واریس مجدد جلوگیری کند. قبل از اقدام درمانی باید با جراح عروق مشورت کنید تا راه درمانی مناسب برایتان در نظر گرفته شود.
وریدهای واریسی ساق پا نیاز به هیچ گونه درمانی ندارند، مگر اینکه علائم بروز کنند. در بسیاری موارد، روش های مراقبت از خود برای کاهش فشار وریدهای ساق پا، تقویت جریان خون و پرهیز از استفاده از روش های موثرتر و یا به تاخیر انداختن آن ها کفایت می کند. این روش ها به قرار زیر هستند:
۱) پاهایتان را بالا نگاه دارید. روزی چند بار با نگه داشتن پاها در بالای سطح قلب به مدت ۱۵ دقیقه، به آن ها استراحت دهید. بدین ترتیب ورید های شما ناچار نخواهند بود که در خلاف جهت جاذبه کار کنند.
۲) فعالیت ساق پا را تغییر دهید. اگر برای مدت طولانی می نشینید یا می ایستید، چندین بار برای مدتی کوتاه به قدم زدن سریع بپردازید. عضلات پشت ساق پایتان را با فعالیت های فیزیکی از قبیل قدم زدن های سریع و تمرین های استقامتی تقویت کنید.
۳) از مسکن استفاده کنید. استامینوفن، آسپیرین یا ایبوپروفن می توانند دردهای خفیف وریدهای واریسی را که گه گاه بروز می کنند، تسکین بخشند.
۴) جوراب های ساق بلند کشی بپوشید. این جوراب ها با تحت فشار قرار دادن وریدهای ساق پا از بازگشت خون به عقب جلوگیری می کنند. اگر علائم خفیف باشند، جوراب های ساق بلند معمولی کفایت می کنند. اگر علائم شدیدتر باشند، پزشک شما جوراب های ساق بلند فشاردهنده ای را تجویز خواهد کرد که از مچ پا تا ران ها خاصیت کشسانی (سفتی) آنها کاهش می یابد. این جوراب ها باید صبح ها قبل از برخاستن از رختخواب پوشیده شوند.
۵) از پوشیدن هرگونه لباس و پوشش تنگ در ناحیه کمر یا ساق پا خودداری کنید.
چگونه می توان از تشکیل واریس جلوگیری کرد؟
-به طور منظم ورزش کنید. تناسب وزن و فعالیت بهترین راه برای قوی نگهداشتن عضلات پا و به حرکت درآمدن خون در بدن است.
-وزنتان را کنترل کنید و از چاقی بپرهیزید.
-از غذاهای کم چرب، کم نمک و کم شیرین استفاده کنید. آب زیاد بنوشید.
-اگر کارتان طوری است که باید در طول روز سرپا بایستید، هر از گاهی پاهای خود را به حالت کشش درآورده و نرمش دهید تا جریان خون زیاد شود و فشار وریدی کاهش یابد.
-از مصرف دخانیات خودداری کنید. تحقیقات نشان داده است سیگار باعث افزایش فشارخون و بدترشدن واریس می شود.
-اگر باردار هستید به جای آن که به پشت بخوابید روی پهلوی چپ بخوابید تا فشار وارده از رحم روی وریدهای لگن به حداقل برسد. این وضعیت باعث می شود جریان خون به جنین هم راحت تر برسد
واریس و تغذیه
یکی از علل به وجود آورنده واریس، فشارهای درون لوله گوارشی مثلا به دلیل ابتلا به یبوست است. برطرف کردن یبوست گام نخست در بهبود این بیماری است. یبوست فشار وارده بر سیاه رگ های ساق پا را افزایش می دهد و منجر به تشکیل واریس می شود. رژیم غذایی غنی از فیبر، سبب کاهش یبوست و پیش گیری از بروز واریس می شود.
برای حجیم کردن مدفوع و پیش گیری از یبوست، مصرف غلات سبوس دار، نان سبوس دار، ماکارونی و برنج توصیه می شود. غلات غنی از فیبر نامحلول، مدفوع را حجیم کرده و آب را در خود نگه می دارند، در نتیجه مدفوع حاصل، نرم تر و بزرگ تر بوده و آسان تر از دستگاه گوارش عبور می کند. بدین ترتیب فشار کمتری به وریدهای پا وارد می شود. این نکته حائز اهمیت است که افزایش دریافت فیبر در رژیم غذایی باید همراه با افزایش دریافت آب، حداقل به میزان ۶ لیوان در روز باشد.
سبزیجات دارای برگ سبز و انواع کلم به وسیله تامین فیبر نامحلول به ویژه در طول دوران بارداری اهمیت دارد. چرا که در این زمان، سطوح بالای هورمون پروژسترون، سبب آهسته کردن انقباضات روده بزرگ می شود و احتمال بروز یبوست را افزایش می دهد.
مرکبات به ویژه پرتقال و گریپ فروت همچنین شاتوت، توت فرنگی، فلفل دلمه ای و انواع سبزیجات دارای برگ سبز تامین کننده ویتامینC هستند. این ویتامین برای حفظ استحکام کلاژن ضروری است. کلاژن ماده ای است که به حفاظت از دیواره رگ ها کمک می کند. فقدان ویتامین C در رژیم غذایی منجر به پارگی وریدهای کوچک و بدتر شدن واریس وریدها می شود.
از نظر تغذیه ای مهم ترین کارها برای بهبود واریس، برطرف کردن یبوست و کاهش وزن اضافی در افراد چاق است.
(http://www.kermanshahnews.com/%D8%AE%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%84-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA/37902-%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3-%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C/) این مشکل به طور عمده در دیواره ی وریدهای قسمت تحتانی ساق پا دیده می شود. ورید های ساق پا کار دشوارتری دارند، چرا که باید خون را در مسیری طولانی، در خلاف جهت جاذبه زمین و فشار وزن بدن به جلو برانند. در وریدها دریچه های یک طرفه ای قرار دارند که کار آنها پیشگیری از بازگشت خون به عقب است. اگر این دریچه ها کار خود را به خوبی انجام ندهند، خون به عقب بازمی گردد و در وریدها تجمع می یابد و سبب تورم آنها می شود. واریس هنگامی رخ می دهد که این دریچه ها دچار نارسایی شده باشند و به فعالیت طبیعی خود ادامه ندهد.
بعضی از سیاه رگ های واریسی به طور عمیقی درون ساق پا قرار داشته و قابل مشاهده نیستند. وریدهای متورم و بادکرده به دو شکل دیده می شوند: وریدهای واریسی و وریدهای تارعنکبوتی (که در پزشکی بدان تلانژیکتازی گفته می شود) .
وریدهای واریسی بزرگ تر بوده و به رنگ آبی تیره یا ارغوانی هستند و اغلب در سطح پوست، به صورت پرپیچ و خم دیده می شوند. . بزرگ ترین و طولانی ترین ورید سطحی، ورید صافن بزرگ است که از سمت داخلی مچ پا وارد کشاله ران می گردد.
وریدهای تارعنکبوتی، کوچک ترند و شبیه تارهای عنکبوت به نظر می رسند و رنگ آنها آبی یا قرمز است. این ورید ها به سطح پوست نزدیک بوده و درد و تورم ندارند زمانی که دریچه ها در مسیر این ورید و یا اتصالات آن با سایر وریدها خراب می شوند، خون، تجمع یافته و یا در شاخه های وریدی به عقب بازمی گردد و واریس را ایجاد می کند.
وریدهای واریسی معمولا بصورت طنابهایی برجسته و آبی رنگ درست زیر سطح پوست دیده می شوند. در هر قسمتی از بدن می توان این وریدها را دید، اما بیشتر پاها درگیر می شوند. وریدهای متورم و پیچ در پیچ قابل رویت که گاهی به وسیله مویرگ های پرخونی به نام وریدهای با نمای عنکبوتی شکل احاطه شده اند، همان وریدهای واریسی سطحی هستند. این وریدها دردناک و ظاهرا بد شکل هستند، اما معمولا بی ضرر هستند. گاهی اوقات این وریدها متورم می شوند حین تماس حساس هستند.
مانع جریان خون می شوند که در این صورت باعث تورم ناحیه، خارش پوست و درد در ناحیه مبتلا می شوند.
پاهای ما علاوه بر شبکه ورید سطحی یک شبکه وریدی داخلی یا عمیق هم دارد. در مواردی نادر، ورید داخلی پا به حالت واریسی در می آید. این وریدهای واریسی عمقی معمولا دیده نمی شوند، اما می توانند باعث تورم یا درد در سراسر پا بشوند. در وریدهای واریسی عمقی ممکن است لخته های خون هم تشکیل شود.
واریس نسبتا شایع است و بسیاری از مردم در خانواده خود این مشکل را دارند. احتمال بروز واریس در زنان ۲برابر مردان است.
دلایل ایجاد واریس
وریدهای متورم واریسی و تارعنکبوتی بسیار شایع هستند. بیش از ۴۰ درصد زنان بالای ۵۰ سال به این بیماری دچارند. عوامل این بیماری شامل موارد زیر است:
- توارث: به نظر می رسد که تمایل به این بیماری به ویژه در سنین جوانی، در میان برخی خانواده ها بیشتر باشد. برخی زنان با دریچه های وریدی با کارایی پایین تر و یا دیواره های عروقی ضعیف تر به دنیا می آیند.
- ایستادن به مدت طولانی: یک بررسی در مورد کارگران دانمارکی در دسامبر ۲۰۰۵ نشان داد زنانی که ۷۵ درصد مدت زمان کار خود را به حالت ایستاده و یا در حال راه رفتن گذرانده بودند، تقریباً دو برابر زنانی که مدت زمان کمتری بر روی پاهایشان ایستاده بودند، نیاز به درمان واریس پیدا کردند. پژوهشگران تخمین می زنند در بزرگسالانی که سنین فعالیت و اشتغال را می گذرانند، ایستادن های طولانی مدت مسئول بیش از ۲۰ درصد موارد پیدایش واریس است.
- سن: خطر واریس با افزایش سن زیادتر می شود. رگ های خونی و عضلات پشت ساق پا که در موقع راه رفتن با فشار بر وریدها، بازگشت خون را به سمت قلب تسهیل می کنند، با گذشت زمان ضعیف تر می شوند. کمتر از ده درصد زنان زیر ۳۰ سال و بیش از ۷۵درصد زنان بالای ۷۰ سال به واریس مبتلا هستند.
- جنسیت: زنان بیش از مردان مستعد واریس هستند و بارداری عامل اصلی آن است. در دوران بارداری، وریدهای ساق پا پرتر بوده و راحت تر پاره می شوند، زیرا حجم خون و فشار شکمی در این دوران افزایش می یابد و هورمون ها سبب گشاد شدن رگ های خونی می شوند. هرچه حاملگی به پایان خود نزدیک می شود، خطر واریس افزایش می یابد.
- وزن: وزن اضافی به ویژه در اطراف شکم، فشار اضافی را بر وریدهای ساق پا تحمیل می کند. زنانی که اضافه وزن دارند، نسبت به زنان لاغر بیشتر در معرض ابتلا به واریس هستند و این خطر در مورد زنان چاق سه بار بیشتر است.
علائم واریس
وریدهای تارعنکبوتی بیشتر به لحاظ زیبایی ناراحت کننده هستند، حال آن که وریدهای واریسی علاوه بر ظاهر طناب مانند، مشکلات متعدد دیگری نیز به همراه دارند. در صورتی که مبتلا به ورید واریسی هستید، پس از ایستادن یا نشستن طولانی، در ساق پاهایتان احساس درد مبهم، سنگینی، سوزش، فشار و یا ضعف خواهید کرد. معمولاً بالا نگاه داشتن ساق های پا به بهبود این مشکل کمک می کند. ممکن است شب ها گرفتگی دردناک عضلات پشت ساق پا را تجربه کنید.
پاها و مچ پاهایتان ورم می کند و ممکن است پوست اطراف ناحیه واریس دچار خارش و خشکی شده و یا بر روی آن بثوراتی پیدا شود و یا رنگ آن به قهوه ای یا آبی تغییر کند. ورید های واریسی بزرگ تر لزوماً علائم شدیدتری ندارند. در واقع، بسیاری از مردم مدت ها قبل از بروز تغییرات قابل رویت در ورید هایشان، سایر علائم را تجربه می کنند.
اگر ورید های واریسی درمان نشوند، علائم بدتر شده و گاه عوارضی چون پارگی، زخم پوستی و ترومبوفلبیت (thrombophlebitis یا التهاب وریدی همراه با لخته شدن خون) پیدا می شود.
موارد زیر را نیز به خاطر داشته باشید و در صورت بروز آنها حتما به پزشک مراجعه کنید:
اگر تورم بیش از حد یا وقتی پوست روی وریدهای واریسی پوسته پوسته شد، زخمی شده تغییر رنگ داد یا مستعد خونریزی شد احتمال ابتلا به درماتیت (التهاب پوست) ناشی از توقف خون در رگ وجود دارد. ممکن است در این صورت برای اجتناب از گرفتاری بیشتر و پیشگیری از مشکلات جدی در گردش خون جراح، ناچار به برداشتن وریدهای مبتلا شود. اگر وریدهای واریسی قرمزرنگ هستند باید به پزشک مراجعه شود زیرا احتمال دارد به فلبیت (التهاب رگ) مبتلا باشید. اگر بر اثر حادثه ای وریدهای واریسی پاره یا بریده شوند برای کنترل خونریزی و پیشگیری از عوارض باید به پزشک مراجعه شود.
راهکارهایی برای ییشگیری از واریس و مراقبت از خود
نوع خفیف واریس معمولا به درمان نیاز ندارد. در این موارد در خانه با انجام کارهایی می توان درد و ناراحتی را تسکین داد. وریدهای واریسی سطحی به طور طبیعی به درمان نیاز ندارد، اما نباید از آنها غافل شد. ممکن است پزشک برای تسکین درد و فراهم کردن راحتی برای بیمار جوراب های الاستیک مخصوص واریس را توصیه کند. این جوراب ها به عضلات پای شما کمک می کنند که با تمرکز فشار در نزدیکی وریدها خون را به سمت بالا پمپ کنند. باید صبحها بعد از بیدار شدن و قبل از این که از بستر حرکت کنید، این جوراب ها را بپوشید. در بستر که هستید پاها را بلند کنید و بالا ببرید، سپس جورابها را بپوشید. جوراب ها نباید در قسمت مچ پا یا کشاله ران فشار وارد کنند و تنگ باشند. در طول روز چندین بار به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه پای خود را بالاتر از سطح بدن نگه دارید. گاهی پزشک برای تسکین تورم و درد، داروهای ضدالتهاب مثل آسپرین یا بروفن را تجویز می کند. اگر احساس کردید پوست اطراف وریدهای واریسی زخمی شده یا تغییر شکل داده اند یا اگر بدون نشانه های خارجی احساس درد مداوم دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ چراکه ممکن است وریدهای عمقی شما مبتلا شده باشند. در بیشتر موارد لازم نیست وریدهای واریسی برداشته شوند. اگر واریس خیلی اذیت کرد با چند روش می توان آنها را برداشت. وریدهای عنکبوتی را براحتی می توان به وسیله لیزر برداشت. در مواردی که واریس حالت خفیفی دارد، جراح با روش اسکلروتراپی درمان را انجام می دهد یعنی ماده ای شیمیایی به نام عامل اسکلروزینگ به درون ورید تزریق می شود تا دیواره های آن روی هم بخوابد و دیگر نتواند خون را جابه جا کند و به عبارتی ورید واریسی از مسیر خون حذف شود و خون از وریدهای دیگر به حرکت درآید. در موارد شدیدتر با عمل جراحی ورید مبتلا به واریس برداشته می شود. متاسفانه هیچ درمانی نمی تواند از تشکیل واریس مجدد جلوگیری کند. قبل از اقدام درمانی باید با جراح عروق مشورت کنید تا راه درمانی مناسب برایتان در نظر گرفته شود.
وریدهای واریسی ساق پا نیاز به هیچ گونه درمانی ندارند، مگر اینکه علائم بروز کنند. در بسیاری موارد، روش های مراقبت از خود برای کاهش فشار وریدهای ساق پا، تقویت جریان خون و پرهیز از استفاده از روش های موثرتر و یا به تاخیر انداختن آن ها کفایت می کند. این روش ها به قرار زیر هستند:
۱) پاهایتان را بالا نگاه دارید. روزی چند بار با نگه داشتن پاها در بالای سطح قلب به مدت ۱۵ دقیقه، به آن ها استراحت دهید. بدین ترتیب ورید های شما ناچار نخواهند بود که در خلاف جهت جاذبه کار کنند.
۲) فعالیت ساق پا را تغییر دهید. اگر برای مدت طولانی می نشینید یا می ایستید، چندین بار برای مدتی کوتاه به قدم زدن سریع بپردازید. عضلات پشت ساق پایتان را با فعالیت های فیزیکی از قبیل قدم زدن های سریع و تمرین های استقامتی تقویت کنید.
۳) از مسکن استفاده کنید. استامینوفن، آسپیرین یا ایبوپروفن می توانند دردهای خفیف وریدهای واریسی را که گه گاه بروز می کنند، تسکین بخشند.
۴) جوراب های ساق بلند کشی بپوشید. این جوراب ها با تحت فشار قرار دادن وریدهای ساق پا از بازگشت خون به عقب جلوگیری می کنند. اگر علائم خفیف باشند، جوراب های ساق بلند معمولی کفایت می کنند. اگر علائم شدیدتر باشند، پزشک شما جوراب های ساق بلند فشاردهنده ای را تجویز خواهد کرد که از مچ پا تا ران ها خاصیت کشسانی (سفتی) آنها کاهش می یابد. این جوراب ها باید صبح ها قبل از برخاستن از رختخواب پوشیده شوند.
۵) از پوشیدن هرگونه لباس و پوشش تنگ در ناحیه کمر یا ساق پا خودداری کنید.
چگونه می توان از تشکیل واریس جلوگیری کرد؟
-به طور منظم ورزش کنید. تناسب وزن و فعالیت بهترین راه برای قوی نگهداشتن عضلات پا و به حرکت درآمدن خون در بدن است.
-وزنتان را کنترل کنید و از چاقی بپرهیزید.
-از غذاهای کم چرب، کم نمک و کم شیرین استفاده کنید. آب زیاد بنوشید.
-اگر کارتان طوری است که باید در طول روز سرپا بایستید، هر از گاهی پاهای خود را به حالت کشش درآورده و نرمش دهید تا جریان خون زیاد شود و فشار وریدی کاهش یابد.
-از مصرف دخانیات خودداری کنید. تحقیقات نشان داده است سیگار باعث افزایش فشارخون و بدترشدن واریس می شود.
-اگر باردار هستید به جای آن که به پشت بخوابید روی پهلوی چپ بخوابید تا فشار وارده از رحم روی وریدهای لگن به حداقل برسد. این وضعیت باعث می شود جریان خون به جنین هم راحت تر برسد
واریس و تغذیه
یکی از علل به وجود آورنده واریس، فشارهای درون لوله گوارشی مثلا به دلیل ابتلا به یبوست است. برطرف کردن یبوست گام نخست در بهبود این بیماری است. یبوست فشار وارده بر سیاه رگ های ساق پا را افزایش می دهد و منجر به تشکیل واریس می شود. رژیم غذایی غنی از فیبر، سبب کاهش یبوست و پیش گیری از بروز واریس می شود.
برای حجیم کردن مدفوع و پیش گیری از یبوست، مصرف غلات سبوس دار، نان سبوس دار، ماکارونی و برنج توصیه می شود. غلات غنی از فیبر نامحلول، مدفوع را حجیم کرده و آب را در خود نگه می دارند، در نتیجه مدفوع حاصل، نرم تر و بزرگ تر بوده و آسان تر از دستگاه گوارش عبور می کند. بدین ترتیب فشار کمتری به وریدهای پا وارد می شود. این نکته حائز اهمیت است که افزایش دریافت فیبر در رژیم غذایی باید همراه با افزایش دریافت آب، حداقل به میزان ۶ لیوان در روز باشد.
سبزیجات دارای برگ سبز و انواع کلم به وسیله تامین فیبر نامحلول به ویژه در طول دوران بارداری اهمیت دارد. چرا که در این زمان، سطوح بالای هورمون پروژسترون، سبب آهسته کردن انقباضات روده بزرگ می شود و احتمال بروز یبوست را افزایش می دهد.
مرکبات به ویژه پرتقال و گریپ فروت همچنین شاتوت، توت فرنگی، فلفل دلمه ای و انواع سبزیجات دارای برگ سبز تامین کننده ویتامینC هستند. این ویتامین برای حفظ استحکام کلاژن ضروری است. کلاژن ماده ای است که به حفاظت از دیواره رگ ها کمک می کند. فقدان ویتامین C در رژیم غذایی منجر به پارگی وریدهای کوچک و بدتر شدن واریس وریدها می شود.
از نظر تغذیه ای مهم ترین کارها برای بهبود واریس، برطرف کردن یبوست و کاهش وزن اضافی در افراد چاق است.