موزاییک چيست؟چه كاربردي دارد؟

[Borna66]

موزاییک یکی از پر کاربردترین مصالح ساختمانی می باشد ولی متاسفانه در کشور ما هیچ کاری بر روی اون صورت نگرفته. و شما در هیچ کتابخانه ای نمی تونین مطلبی در مورد اون پیدا کنین. و متاسفانه من تنها در سایت سیویلیکا اون هم به صورت خیلی خلاصه و تنها در مورد موزاییک های تک لایه ای تونسم مطلبی پیدا کنم. این توضیحاتی و جمع آوری ها هم کار شخصی بنده می باشد که انجام دادم . لازم به ذکر است که موزاییک در اروپا و بخصوص آلمان و ایتالیا بسیار مورد استفاده می باشد و موزاییک های تک لایه ای نیز در اونجا برای اولین بار تولید شده و در کشور ما نیز تنها یک کارخانه در یزد به تولید این نوع موزاییک مشغول است . تعريف: موزاييک کف پوشی است متراکم ، در حقيقت يک جور بتن است که تراکم خود را يا از طريق فشار پرسی و يا از طريق لرزش به دست می آورد و از ماسه ، سيمان ، سنگ دانه، پودر سنگ و آب در ابعاد و طرحهای گوناگون وجود دارد. به طور کلی موزاييک از دو سطح تشکيل شده است : 1) لايه رويه و يا رنگ موزاييک : اين لايه که نقش موزاييک را تشکيل می دهد و در آن از پودر سنگ ، سيمان، آب و از ترکيبات دانه بندی شده و رنگی استفاده شده است . 2) لايه زيرين يا نارين: اين لايه از موزائيک دارای ضخامت بيشتری نسب به لايه رويه می باشد نقش تحمل فشار را نيز بر عهده دارد. و مانند لايه رويه از سيمان ،آب و ماسه تشکيل شده است. روشهای توليد موزائيک : 1 ) روش پرسی : در اين مورد اعمال فشار با استفاده از دستگاه پرس باعث ايجاد تراکم در موزائيک می شود. که اين فشار بسته به ابعاد و نوع سنگ دانه های به کار رفته متغيير می باشد. موزاييک هايي که از اين طريق توليد می شوند حتما نياز به ساب خوردن دارند.( دو قشری) 2 ) روش ويبره ای: در اين مورد اصلا فشاری وجود ندارد و عمل تراکم و يکنواخت سازی به کمک دستگاه لرزاننده انجام می گيرد و معملا به علت داشتن سطحی صاف نياز به ساب ندارد اما نوعی از موزائيک های ويبره ای هستند که در آنها سنگ تزيينی به کار رفته است و عمل سايش بر روی آنها انجام می گيرد.( تک قشری) انواع موزاييک : 1) موزاييکها گرانيتی و معمولی 2) موزاييک های ويبره ای موزاييکهای تک لايه ای بدون ساب خوردن و فشار پرسی می باشد و برای توليد آن به دستگاه های پيچيده ای موزاييکهای تک لايه ای بدون ساب خوردن و فشار پرسی می باشد و برای توليد آن به دستگاه های پيچيده ای نياز ندارد . تنها یک هم زن ،یک دزاتور (پيمانه کن ) و ي تسمه نقاله به طول 10_12 مجهز به ويبراتور کافی است . روش توليد آن بدين ترتيب است که مواد پس از مخلوط شدن توسط پيمانه کن به ميزتن مورد نياز هر قالب ، درون قالبهای لاستيکی ريخته می شوند و بر روی نوار نقاله قرار می گيرند که اين نوار لرزان است و با ويبره کردن مواد باعث خارج شدن هوای از بين مواد موزاييک می شود و قالب ها را به مدت 5 ساعت می گذارند خشک شود سپس قالبها را جدا می کنند و موزايک ها را درون آب می خوابانند و بعد بسته بندی می کنند. 3) موزاييک شسته: توليد اين موزاييک مانند موزاييک های گرانيتی و معمولی می ماند با اين تفاوت که مدتی که موزاييک در گرمخانه می مانند تا آب فيزکی خود را از دست بدهد 5 ساعت می باشد و پس از آن در زمان ساب نيز به صورت متفاوتی بابا موزاييک عادی ساب می خورند بدين گونه که در دستگاه ساب آنها به جای کله های ساب (سنگ سمباده) فرچه های سيمی است که در 3 مرحله که به ترتيب از زبر به نرم قرار گرفته اند موزاييک ها را پرداخت می کنند و در زمان ساب نيز آب با فشار بر روی موزاييک ها پاشيده می شود. 4) موزاييک ها تک لايه ای: نوع ديگر موزاييک وجود دارد که بيشتر در کشورهای آلمان و ايتاليا توليد شده و استفاده می شود .اين موزاييک تک لايه بوده و به علت وزن کم در ساختمانهای چندين طبقه ازآن استفاده می شود اين نوع موزاييک فاقد قسمت زيرين يا نارين است و در آن سنگ دانه های بسيار ريز استفاده شده است ولی به طور کلی روش توليد آن مانند موزاييک گرانيتی می باشد و در قسمت پرس نيز در زير پرس کانالهايي وجود دارد که بر روی آن ***** است که پرس شده و آن کاملا خارج می شود. طبقه بندی موزاييک ها بر اساس شکل ظاهری و نمای سطح رويه : 1) موزاييک سيمانی: موزاييکی که در سطح رويه فاقد سنگ دانه های تزئينی است و تنها دارای شيار و طرحهای ساده است. 2) موزاييک سنگ دار: موزاييکی است که در سطح رويه ی آن از سنگ های تزئينی استفاده شده است و به 3 صورت شياردار(طرح دار)، صاف، شسته ساخته می شود و برحسب اندازه و قطر دانه های سنگی قابل مشاهده به 5 دسته تقسيم می شوند. 3) موزاييک شياردار: موزاييکی است که در سطح رويه آن به اشکال مختلف دارای فرورفتگی و برجستگی بوده و به عنوانه فرش کف پياده رو و محوطه استفاده می شود. 4) موزائيک شسته : موزائيکی است که در سطح آن دانه های شن به صورت برجسته نمايان ست. 5) موزائيک پلاکی: موزائيکی است که در سطح رويه آن مصالح ساختمانی سخت و صيقل پذير وجود دارد و اندازه اين سنگها برحسب ابعاد موزائيک متفاوت است و به صورت صاف ساخته می شود. آزمايش ها : آزمون مقدماتی ابعاد موزائيک تعيين مقاومت خمشی سايش مقاومت در برابر يخ زدگی استاندارد 755 ايران: با توجه به استاندارد 755 ايران موزائيک بايد اين ويژگی ها را داشته باشد: ميزان جذب آب Water absorbtion Max:8% مقاومت خمشی Compression resistance Min:45 kg/cm2( به صورت ميانگين) Max:40 kg/cm2( به صورت منفرد) تلورانس ابعاد Dimension telorance Max: +- 2 mm تقعر و تحدب Concave&convex Max:+-2mm ميانگين سايش Mean abrasion lenght Max:32 mm مراحل تولید موزاییک 6 تاست که بر روی دستگاه پرس انجام می گیرد که داری 6 ایستگاه است.(البته اگر به طور کلی در نظر بگیریم این 6 مرحله در تولید موزاییک نقش اصلی را دارند)

[Borna66]

واژۀ موزائیک به معنی نقش یا تصویری است که از چیدن تکه های کوچک رنگی سنگ، شیشه، سرامیک، کاشی و ... در کنار یکدیگر تشکیل می گردد. حتی می توان از تکه های کاغذ و یا هر چیز دیگری استفاده نمود. شیشه های رنگی و سنگها در گذشته بیشترین استفاده را داشته اند و امروزه می توان علاوه بر آنها از سرامیک، کاشی و مواد جدیدی که تحت نام های مختلف به همین منظور تولید می شوند استفاده کرد.


شیشه در گذشته های بسیار دور گرانبها بوده و جنبۀ تزئینی داشته است و امروزه با اینکه انبوه، ارزان و متنوع در رنگ تولید می شود، بعد هنری خود را از دست نداده بلکه وارد عرصۀ نوین طراحی و معماری شده است.
در معماری قدیم ایران پنجره ها با پاره های کوچک شیشه رنگی در انواع نقش های زیبای هندسی و غیر هندسی تزئین می شدند. برخی از این پنجره ها اورسی نامیده می شوند. نمونه های این پنجره ها را می توان در کاخ گلستان مشاهده کرد. این هنر که از عصر باستان همواره جزئی از زندگی بشر بوده است، چشم اندازهای زیباتری را برای زندگی فردا ایجاد خواهد کرد.
هنر موزائیک نیز بیش از همه در معماری سرزمین ایران و به خصوص در بناهای مذهبی به کار گرفته شده است. این هنر در به وجود آوردن فضاهای رنگارنگ تأثیر بسزایی بر بیننده دارد. اکتشاف خشت های لعاب دار چغازنبیل، جام موزائیکی مارلیک که متعلق به هزارۀ اول پیش از میلاد است و آجرهای لعاب دار رنگین و منقوش به جا مانده از زمان هخامنشیان، همگی حکایت از قدمت این هنر در ایران دارد.همچنین به عنوان نمونه ای از آثار پس از اسلام می توان از مسجد شیخ لطف الله در اصفهان نام برد.
متاسفانه علی رغم پیشینه این هنر در ایران، در این زمینه در معماری امروز کشورمان کمتر فعالیتی صورت گرفته و جایگاه این هنر در اطراف ما خالی است و حتی می توان گفت جایگاه قدیمی خود را نیز از دست داده است، چنانکه تقریباً امروزه در بناهای جدید موزائیک و شیشه رنگی دیده نمی شود.

زيبايي موزائيك در ايجاد و ارزش نهادن به فضاهاي مختلف


هنگامي كه قطعات كوچك و رنگين شيشه، سنگ، يا كاشي كنار هم قرار مي گيرند و تصاوير گوناگون يا طرح هاي تزييني پديد مي آيد، به اين كار موزائيك گفته مي شود؛ اين هنري باستاني است كه همواره در حال كشف مجدد است. در اين پيدايي دائمي، موزائيك به عنوان يك هنر تزييني چون نقش روي ديوار، آشنا ولي پيش پا افتاده مي نمايد تا بالاخره در دستان چيره دست يك هنرمند قرار گيرد، آنگاه اين بيان هنري به طراوت و تازگي ذهن خالق آن خواهد شد.
قطعات سنگي اي كه براي يك طرح موزائيك كف به كار مي روند آن قدر كوچك هستند كه اين طرح موزائيك در واقع نقاشي با سنگ محسوب مي شود و از اين رو موزائيك كف ، پا را بسيار فراتر از محدوده هاي اين رسانه گذاشته است. امروزه موزائيك ها را به همان طريقي درست مي كنند كه روزگاري به عنوان مواد كفپوش در پومپئي به كار مي رفت. بدين ترتيب كه قطعات كوچك سنگي را برداشته و با دست در ملات قرار مي دهند. اين روش فوق العاده ساده از لحاظ طراحي انعطاف پذير محسوب مي شود و به همين خاطر كفپوش هاي موزائيك را دائماً در لبه برش سبك فضاهاي داخلي قرار مي دهد. بنابراين جاي تعجب نيست موزائيك كه در تمام دوره ها از عهد باستان گرفته تا به حال استفاده مي شده و نمايانگر قدرت صاحب خانه بوده است، همواره كفپوشي والا و مظهر عشق به سبك هاي نوين شمرده شده؛ حتي امروزه نيز تفاوتي حاصل نشده : كفپوش هاي موزاييك به طور مرسوم داراي رنگ ها و طرح هاي بي حد و اندازه اي هستند.

موزائيك هاي آماده
روشي ارزان تر براي پوشش كف ؛ استفاده از موزائيك هاي آماده براي خلق مرزها و عناصر تزييني است. پس زمينه مشبك مي تواند براي هرگونه پوشش كف استفاده شود؛ گرچه استفاده از سنگ رايج تر است. امواج پيچشي، درختان مو يا برگ هاي پاييزي برخي اوقات حاشيه يك طرح ساده را تشكيل مي دهند. مي توانيد با تدبير و تمهيدي كه مي انديشيد، عناصر تزييني موزائيك را داخل كاشي هاي سراميك يا حتي درون كفپوش هاي چوبي درج نماييد تا در كل يك جنس مخلوطي مطابق با سليقه تان به وجود آيد.

مثلاً شايد تمايل داشته باشيد تصويري رنگي در كف آشپزخانه نقش بزنيد. احتمالاً قطعه اي موزائيك به رنگ كفپوش هاي ورودي مي تواند حروف اول اسم صاحبخانه را بر خود داشته باشند كه اين نيز موقعيت برجسته و والاي صاحبخانه را مي رساند. يا در نظر بگيريد چه هيجان انگيز خواهد شد اگرموزائيك هاي شيشه اي داخل قطعات سنگ مرمر قرار گيرند. اين قطعات شيشه اي مانند جواهري گرانبها از سطح كدر و مات اتاق بازتاب مي كنند. در واقع هيچ محدوديتي وجود ندارد. موزائيك ها همان قدر به آرامي بر كف حمام جاي مي گيرند كه بر كف اتاق پذيرايي.

همچنان كه مي توانيد وسايل و لوازم مختلف را با افزودن چيزهاي مناسب غنا بخشيد، اين مطلب درباره كف اتاق نيز صادق است كه مي تواند با موزائيك آراسته شود، اما تصاوير سنگي چند منظوره تر از لوازم پارچه اي هستند؛ در يك تركيب شورانگيز، قطعات كنار هم رديف شده موزائيك مي تواند مانند يك ستاره نقشي محوري در طراحي كف اتاق ايفا كند. معدودي از طرح هاي كف ، حالتي پر اقتدار بسان كف هاي تماشايي تشكيل شده از سنگ هاي رنگي دارا هستند. اگر خواهان طرحي رنگي و ظريف هستيد، قطعات موزائيك را براي پوشش كف مد نظر قرار دهيد.

[stuszh]

مواد تشکیل دهنده موزاییک (http://instruction-material.blogfa.com/post/2) ماسه ، سیمان ، سنگ دانه، پودر سنگ و آب در ابعاد و طرح های متفاوت است که موجب تولید طرح های موزاییک متنوع می شود. در مجموع موزاییک ها دارای دو سطح شامل لایه رویه و یا رنگ موزاییک و لایه زیرین یا نارین هستند.