alamatesoall
10-31-2012, 05:14 PM
طوفان موسمی چیست؟
دریانوردان دوران باستان كه در شمال اقیانوس هند كشتیرانی می كردند، با باران های موسمی تابستان آشنایی داشتند. این باران ها پیرامون شبه قاره هند، به ویژه خلیج بنگال را طوفانی و ناامن می كرده است و دامنه آن، حتی در برخی موارد به قلب دریای پارس هم كشیده می شد به طوری كه در چند مورد مركز ایران را هم تحت تاثیر قرار داده است. در خرداد ماه و در حالی كه نیم كره شمالی به سوی تابستانی سوزنده پیش می تازد، در شبه قاره هند گویی زمستان آغاز می شود. گرمای دهشتناك و مرگ آور توسط بارانی سیل آسا به نام مانسون یا طوفان های موسمی قطع شده و زندگی در این سرزمین را امكان پذیر می سازد. خط استوای هواشناسی ITCZ كه بر خلاف استوای جغرافیایی ثابت نیست و به شدت متغیر است، بر روی فلات تبت مستقر شده و شبه قاره هند را كه از دیدگاه جغرافیایی در نیمكره شمالی قرار دارد، در نیم كره جنوبی قرار می دهد.
سرچشمه اصلی نیروی مانسون(Monsoon)
همانند همه سیستم های اقیانوس شناسی و هواشناسی در سیاره زمین، مانسون ها هم نیروی اصلی خود را از خورشید می گیرند. كم و بیش حدود 30% از انرژی خورشیدی كه به سطوح بالای جوی می رسد، به وسیله سطوح فوقانی ابرها و سطح زمین به فضا بازتاب می شوند. مقدار بسیار كمی از آن نیز به وسیله جو جذب می شود. تضاد و تقابل فصل ها در دو نیمكره شمالی و جنوبی، موجب حركت آرام هوا از نیمكره زمستانی به سوی نیمكره تابستانی، به وسیله گرادیان افقی فشار و نیروی عمودی شناوری از اختلاف درجه حرارت، می شود. اما آب و خشكی، به مقدار یكسان انرژی دریافتی از خورشید، دو واكنش متفاوت نشان می دهند. دو دلیل برای این تفاوت ذكر شده است. نخست این كه دمای ویژه آب دو برابر دمای ویژه خاك است، یعنی با مقدار مساوی انرژی دریافتی، خاك دو برابر آب گرم می شود. دلیل دوم كه از دلیل نخست بسیار مهم‌تر است این است كه، گنجایش مؤثر دما، (توانایی یك ماده برای نگه داشتن گرما)، برای اقیانوس ها بسیار بیشتر از قاره هاست. در فصل زمستان، خشكی بیش از انرژی كه از خورشید دریافت می كند، انرژی به هوا گسیل می كند. گرمایی كه در تابستان پیش در ژرفای خاك ذخیره شده بود، اینك به سطح زمین می آید. از آن جایی كه در اقیانوس، گرمای بیشتری ذخیره می شود، در زمستان سطح آن كمتر سرد می شود.
چرخه تابستانی مانسون هند
در فصل تابستان در هر نیمكره، انرژی دریافتی خورشید، بیش از انرژی باز تابشی است. هم چنین خشكی گرمای خود را زودتر از دست می دهد. این خصوصیت به ویژه بر روی بیابان رب الخالی، یكی از بزرگترین بیابان های جنب حاره، و فلات تبت، با ارتفاع متوسط 4 كیلومتر از سطح دریا، در میانه قاره آسیا، نمایان است. این گرمای از دست رفته، حد غربی و شمالی مانسون هند را توجیه می كند. در خرداد ماه هندوستان شمالی از چندین ماه پیش هم چنان خشك است و دما در آن به بیش از 40 درجه سانتیگراد می رسد. هم زمان در نیمكره جنوبی، زمین سرد است. در هر نیمكره، تبادل انرژی میان خشكی و دریا برقرار می شود. نتیجه كلی، بالا رفتن گرمای هندوستان و شمال افریقا در برابر پایین آمدن گرمای اقیانوس هند است. هنگامی كه ناحیه مانسون آسیا به بیشینه دمای خود می رسد، گرادیان افقی فشار بر فراز خشكی و دریا شدت می یابد. گرادیان فشار و نیروهای شناوری كه به وسیله گرمای هوا ایجاد می شوند، موجب حركت همگرائی در نزدیكی سطح زمین می گردند. این خود موجب حركت هوای مرطوب و سنگین از سوی استوا و اقیانوس هند به سوی منطقه كم فشار جنوب آسیا می شود. به دلیل وجود شتاب كوریولیس(نیروی حاصل از چرخش محوری زمین)، مسیر واقعی حركت بادها منحنی است.
باران های موسمی
جریان هوای برخاسته در روی شبه قاره هند، محیطی با فشار كم را ایجاد می كند. این هوا نخست منبسط شده سپس سرد می شود، آن گاه رطوبتی را كه با خود حمل می كرده به ابر و سرانجام باران تبدیل می گردد. فرآیند میعان نیز گرمای نهان (latent heat) ذخیره شده در مولكول های آب را آزاد می كند. این منبع عظیم گرما به نیروی شناوری برای ایجاد چرخه مانسون افزوده می شود. رشته كوه های Ghats در ساحل غربی هند و رشته كوه های سترگ هیمالایا در فلات تبت در شمال شبه قاره هند، نیروی مكانیكی بالارونده‌ای تولید می كنند كه این نیرو به فرآیند میعان و بارش بسیار كمك می كند. باران های موسمی تابستانی آسیا، برای حدود یك صد روز، تقریبا هم زمان با بادهای 120 روزه سیستان، از روزهای پایانی خرداد ماه آغاز شده و در روزهای آغازین مهر ماه به پایان می رسد.
روز آغازین این باران ها برای هر سال متفاوت از سال های دیگر است، اما این روز در یك محدوده یك ماهه قرار دارد. در Kerala، كه در عرض جغرافیایی 8 درجه شمالی قرار دارد، این باران ها در روز 12 خرداد، با تقریب یك هفته‌ای، آغاز می شود. سپس مانسون به آهستگی به سوی شمال غربی پیشروی می كند. روز 21 خرداد در بمبی، 19 درجه شمالی، و روز 26 خرداد در دهلی، 28.5 درجه شمالی، خود را نشان می دهد. در نیمه نخست تیر ماه، تمامی شبه قاره هند زیر نفوذ مانسون قرار می گیرد. تعادل آب در هندوستان چنان مو به مو و تنگاتنگ است كه فقط یك هفته تاخیر در باران به فاجعه‌ای بزرگ منجر می شود. هر چند تاریخ آغاز این باران ها اغتشاشی یك ماهه دارد، اما پژوهش ها نشان می دهد كه مقدار باران موسمی، ربطی به تاریخ آغاز آن ندارد. بیشینه این بارش ها در Cherranpunji با میانگین 425 اینچ در سال است، اما در یك مورد حتی 1024 اینچ بارندگی هم ثبت شده است.
بررسی و مطالعه باران های موسمی نشان می دهد كه این جریان در حدود اواخر مرداد و اوایل شهریور، یك وقفه 3 الی 21 روزه دارد. از مهر ماه تا خرداد ماه در شبه قاره هند، به‌جز منطقه تامیل نادو و رشته كوه های Ghats، به ندرت بیش از چند میلی متر باران می بارد. در مهر ماه باران های موسمی به سوی جنوب شرقی هند حركت می كند. در آبان ماه جبهه مانسون به تامیل‌نادو رسیده و تقریبا در همین زمان مانسون زمستانی در جنوب هند به آرامی آغاز می شود. در این زمان، دیگر مناطق شبه قاره هند به سوی خشكی پیش می رود، بادهای گرم و مرطوب جنوب غربی به بادهای سرد و خشك شمال شرقی، و مانسون تابستانی به مانسون زمستانی تبدیل می شود. در زمستان بادهای شمال وز، هوای سرد و خشكی را بر روی شبه قاره حاكم می كنند. این فرآیند موجب ایجاد هوایی سرد، خشك و بدون ابر، به ویژه در ماه های بهمن و اسفند می شود. از میانه های اسفند ماه تا آغاز باران های موسمی در خرداد‌ماه، طوفان های تندری پیش درآمد مانسون، گاهی این گرمای دهشتناك را می شكند. در اواخر خرداد ماه، كرانه های هند شاهد ظهور دوباره باران های موسمی خواهند بود. این چرخه هوایی زندگی مردم در این منطقه را به شدت تحت تاثیر خود قرار می دهد.
باران های موسمی در مالزی - استرالیا
جنوب شرقی آسیا و شمال استرالیا تحت تاثیر سیستم مانسون واحدی قرار دارند كه در دو سوی خط استوا گسترده شده و به این دلیل با مانسون های دیگر متفاوت است. البته مانسون شمال شرقی استرالیا از این سیستم مجزاست و جداگانه عمل می كند. حجم عظیم آب میان استرالیا و آسیا تاثیر شگرفی بر آب و هوای منطقه حاره و مانسون تابستانی آن دارد. جزایر فراوان، اندونزی، فیلیپین، مالزی، پلی‌نزی، پلی‌پونزی و ...، آب و هوای متنوع حاره‌ای را در خود جای داده است. طوفان های پیچنده‌ی تایفون كه در فصل مانسون ایجاد می شوند به پیچیدگی آن می افزایند. شمال چین، كره و ژاپن را، به دلیل فصول، آهنگ بارش در عرض های میانی، هوای سرد قاره‌ای در زمستان، جبهه زایی، نوسان باران و سیستم های پر فشار خشك در فصل گرم، از این گروه جدا می كنیم. در حقیقت این مناطق، بیشتر در زیر نفوذ سیستم مانسون هندوستان قرار دارند. مرز طبیعی منطقه حاره، مابین ناحیه غیر و سرزمین های جنوبی مانسون دار به شدت به چشم می خورد.
حد شمالی مانسون حاره‌ای، حتی به عرض 25 درجه شمالی هم می رسد. در مناطق شمالی تر، مانسون نیروی چندانی ندارد كه با سیستم پر فشار جنب حاره‌ای مقابله كند. به این ترتیب باران های موسمی در تیر ماه و شهریور ماه، كه به وسیله واچرخندهای پر فشار در مرداد ماه از هم دیگر جدا می شوند، رخ می دهد. در جنوب چین و فیلیپین، بادهای تجارتی حاره‌ای شرق وز، از مهر ماه تا اردیبهشت ماه وزیده و اغلب به وسیله سیستم پر فشار ایجاد شده در منطقه سیبری تقویت می شوند. جایگزینی این باد در ماه های خرداد تا شهریور به وسیله بادهای جنوب غربی، در اثر مانسون ایجاد می شود. در هند و چین مانسون های تابستانی بسیار نیرومند ترند. جریان رسیده از جنوب غربی از خرداد ماه تا آبان ماه، با ابرهایی به ضخامت 4 الی 5 كیلومتر، بارانی فراوان را به همراه می آورد.
ماه های آذر و دی، فصل سرد و خشك، و ماه‌های فروردین و اردیبهشت فصل بسیار گرم منطقه است. در شرق و جنوب شرقی مانسون زمستانی باران زاست. در اندونزی به دلیل گسترش آب عرض جغرافیائی پایین منطقه، مانسون بسیار ضعیف عمل می كند. به دلیل كوچكی ابعاد و سادگی زمینه، استرالیا ساده ترین الگوی مانسون را دارد. شمال آن دارای یك برش باد میان تابستان (شمال غربی) و زمستان(جنوب شرقی) است. اما دو تفاوت نیز با دیگر مانسون ها دارد. نخست این كه باد شمال‌شرقی، مانسونی است كه با خود باران را به ژرفای قاره می برد و دوم این كه حتی در تابستان بادهای تجارتی جنوب شرقی به دلیل واچرخندهای پرفشار گذری، چشمگیر هستند.
مانسون غرب آفریقا
در حدود 200 سال است كه باران های موسمی غرب افریقا شناخته شده‌اند. در زمستان این باران‌ها از جنوب غربی به جایی می آیند كه بادهای تجارتی شمال شرقی كه از صحرا و كرانه های شرقی افریقا می وزند، گرمای زیادی به همراه طوفان شن را با خود به آن جا می آورند. منطقه‌ای با شب های سرد و روزهای بسیار گرم.
در چنین شرایطی مراكز پرفشار واچرخند در عرض جغرافیایی 20 درجه شمالی به همراهی رود‌بادهای شرقی(Jet stream) در عرض جغرافیایی 10 درجه شمالی، كه از شبه قاره هند به خط استوا بسیار نزدیك تر هستند، باران های موسمی را ایجاد می كنند. مانسون غرب افریقا از نظر مكانی تقریبا میان بادهای جنوب غربی و بادهای سطحی خشك زمستانی كرانه های غربی افریقا Harmattan قرار دارد. وجود این باران های موسمی از نفوذ هوای خشك از عرض 20 درجه شمالی به پایین تر جلوگیری می كند. هوای گرم و خشك در حدود عرض 8 درجه شمالی به طور كامل ناپدید می شود.
مانسون در اروپا و امریكای شمالی
مانسون های تكامل نیافته: باران های موسمی تاثیر فراوانی در اروپای مركزی دارد. جایی كه جهت باد از سوی اقیانوس اطلس حدود 30 الی 40 درجه تغییر می كند و نه به طور پیوسته اما بسیار زیاد با دگرگونی های جبهه‌ای، سرما، هوای ابری، باران و طوفان تندری را همراه است. از دیدگاه اقلیم شناسی این باران ها موسمی هستند، اما فقط مراحل بدوی و نخستین یك مانسون، كه پی‌آمد هوایی منحصر به فرد است. این حالات تا تبدیل شدن به یك مانسون واقعی راه زیادی در پیش رو دارد. در عرض های پایین جغرافیایی امریكای شمالی و در كرانه های خلیج مكزیك، فضای مناسبی برای گسترش مانسون وجود دارد. در طول تابستان، بر روی مناطق گرم، بارها سیستم‌های كم فشار چرخندی ایجاد می شوند. بادهای تجارتی شمال‌شرقی، به بادهای شرقی، جنوب شرقی و حتی جنوبی تبدیل می شوند.
ایالت تگزاس و كشورهای پیرامون خلیج مكزیك، تحت تاثیر هوای مرطوب اقیانوسی، كه تا حد زیادی داخل خشكی نفوذ می‌كنند، قرار دارند. البته باران ها، ویژگی های یك مانسون را نشان نمی دهند. در كل بارش ها 2 یا 3 و یا حتی 4 نقطه اوج بارش وجود دارد. در زمستان جریان های شمالی كه اغلب به وسیله سیستم‌های پرفشار واچرخندی ایجاد می شوند، سرما را با خود به داخل خشكی می آورند. اگر چه بارش‌های تابستانی و زمستانی، ویژگی های باران موسمی را از خود نشان می دهد، اما هیچ كدام آن چنان توانمند نیستند كه در گروه مانسون طبقه‌بندی شوند. در امریكای مركزی یك مانسون واقعی در بین عرض های جغرافیایی 5 و 12 درجه شمالی، در منطقه كوچكی از اقیانوس آرام رخ می دهد. نه فقط بادهای فصلی آن، بلكه بارش آن هم كاملا مانسون است. فصل زمستان آن جا بسیار خشك است. فصل بارش آن خرداد ماه در شمال خلیج مكزیك و تیر‌ماه در جنوب مكزیك آغاز می شود و در مهر ماه در شمال و آذر ماه در جنوب به پایان می رسد. این روند در جنوب مكزیك حدود 3 ماه و در كستاریكا حدود 7 ماه به طول می كشد. این مانسون در حقیقت نمونه كوچكی از مانسون هند است.
منبع: شبكه فیزیك هوپا
دریانوردان دوران باستان كه در شمال اقیانوس هند كشتیرانی می كردند، با باران های موسمی تابستان آشنایی داشتند. این باران ها پیرامون شبه قاره هند، به ویژه خلیج بنگال را طوفانی و ناامن می كرده است و دامنه آن، حتی در برخی موارد به قلب دریای پارس هم كشیده می شد به طوری كه در چند مورد مركز ایران را هم تحت تاثیر قرار داده است. در خرداد ماه و در حالی كه نیم كره شمالی به سوی تابستانی سوزنده پیش می تازد، در شبه قاره هند گویی زمستان آغاز می شود. گرمای دهشتناك و مرگ آور توسط بارانی سیل آسا به نام مانسون یا طوفان های موسمی قطع شده و زندگی در این سرزمین را امكان پذیر می سازد. خط استوای هواشناسی ITCZ كه بر خلاف استوای جغرافیایی ثابت نیست و به شدت متغیر است، بر روی فلات تبت مستقر شده و شبه قاره هند را كه از دیدگاه جغرافیایی در نیمكره شمالی قرار دارد، در نیم كره جنوبی قرار می دهد.
سرچشمه اصلی نیروی مانسون(Monsoon)
همانند همه سیستم های اقیانوس شناسی و هواشناسی در سیاره زمین، مانسون ها هم نیروی اصلی خود را از خورشید می گیرند. كم و بیش حدود 30% از انرژی خورشیدی كه به سطوح بالای جوی می رسد، به وسیله سطوح فوقانی ابرها و سطح زمین به فضا بازتاب می شوند. مقدار بسیار كمی از آن نیز به وسیله جو جذب می شود. تضاد و تقابل فصل ها در دو نیمكره شمالی و جنوبی، موجب حركت آرام هوا از نیمكره زمستانی به سوی نیمكره تابستانی، به وسیله گرادیان افقی فشار و نیروی عمودی شناوری از اختلاف درجه حرارت، می شود. اما آب و خشكی، به مقدار یكسان انرژی دریافتی از خورشید، دو واكنش متفاوت نشان می دهند. دو دلیل برای این تفاوت ذكر شده است. نخست این كه دمای ویژه آب دو برابر دمای ویژه خاك است، یعنی با مقدار مساوی انرژی دریافتی، خاك دو برابر آب گرم می شود. دلیل دوم كه از دلیل نخست بسیار مهم‌تر است این است كه، گنجایش مؤثر دما، (توانایی یك ماده برای نگه داشتن گرما)، برای اقیانوس ها بسیار بیشتر از قاره هاست. در فصل زمستان، خشكی بیش از انرژی كه از خورشید دریافت می كند، انرژی به هوا گسیل می كند. گرمایی كه در تابستان پیش در ژرفای خاك ذخیره شده بود، اینك به سطح زمین می آید. از آن جایی كه در اقیانوس، گرمای بیشتری ذخیره می شود، در زمستان سطح آن كمتر سرد می شود.
چرخه تابستانی مانسون هند
در فصل تابستان در هر نیمكره، انرژی دریافتی خورشید، بیش از انرژی باز تابشی است. هم چنین خشكی گرمای خود را زودتر از دست می دهد. این خصوصیت به ویژه بر روی بیابان رب الخالی، یكی از بزرگترین بیابان های جنب حاره، و فلات تبت، با ارتفاع متوسط 4 كیلومتر از سطح دریا، در میانه قاره آسیا، نمایان است. این گرمای از دست رفته، حد غربی و شمالی مانسون هند را توجیه می كند. در خرداد ماه هندوستان شمالی از چندین ماه پیش هم چنان خشك است و دما در آن به بیش از 40 درجه سانتیگراد می رسد. هم زمان در نیمكره جنوبی، زمین سرد است. در هر نیمكره، تبادل انرژی میان خشكی و دریا برقرار می شود. نتیجه كلی، بالا رفتن گرمای هندوستان و شمال افریقا در برابر پایین آمدن گرمای اقیانوس هند است. هنگامی كه ناحیه مانسون آسیا به بیشینه دمای خود می رسد، گرادیان افقی فشار بر فراز خشكی و دریا شدت می یابد. گرادیان فشار و نیروهای شناوری كه به وسیله گرمای هوا ایجاد می شوند، موجب حركت همگرائی در نزدیكی سطح زمین می گردند. این خود موجب حركت هوای مرطوب و سنگین از سوی استوا و اقیانوس هند به سوی منطقه كم فشار جنوب آسیا می شود. به دلیل وجود شتاب كوریولیس(نیروی حاصل از چرخش محوری زمین)، مسیر واقعی حركت بادها منحنی است.
باران های موسمی
جریان هوای برخاسته در روی شبه قاره هند، محیطی با فشار كم را ایجاد می كند. این هوا نخست منبسط شده سپس سرد می شود، آن گاه رطوبتی را كه با خود حمل می كرده به ابر و سرانجام باران تبدیل می گردد. فرآیند میعان نیز گرمای نهان (latent heat) ذخیره شده در مولكول های آب را آزاد می كند. این منبع عظیم گرما به نیروی شناوری برای ایجاد چرخه مانسون افزوده می شود. رشته كوه های Ghats در ساحل غربی هند و رشته كوه های سترگ هیمالایا در فلات تبت در شمال شبه قاره هند، نیروی مكانیكی بالارونده‌ای تولید می كنند كه این نیرو به فرآیند میعان و بارش بسیار كمك می كند. باران های موسمی تابستانی آسیا، برای حدود یك صد روز، تقریبا هم زمان با بادهای 120 روزه سیستان، از روزهای پایانی خرداد ماه آغاز شده و در روزهای آغازین مهر ماه به پایان می رسد.
روز آغازین این باران ها برای هر سال متفاوت از سال های دیگر است، اما این روز در یك محدوده یك ماهه قرار دارد. در Kerala، كه در عرض جغرافیایی 8 درجه شمالی قرار دارد، این باران ها در روز 12 خرداد، با تقریب یك هفته‌ای، آغاز می شود. سپس مانسون به آهستگی به سوی شمال غربی پیشروی می كند. روز 21 خرداد در بمبی، 19 درجه شمالی، و روز 26 خرداد در دهلی، 28.5 درجه شمالی، خود را نشان می دهد. در نیمه نخست تیر ماه، تمامی شبه قاره هند زیر نفوذ مانسون قرار می گیرد. تعادل آب در هندوستان چنان مو به مو و تنگاتنگ است كه فقط یك هفته تاخیر در باران به فاجعه‌ای بزرگ منجر می شود. هر چند تاریخ آغاز این باران ها اغتشاشی یك ماهه دارد، اما پژوهش ها نشان می دهد كه مقدار باران موسمی، ربطی به تاریخ آغاز آن ندارد. بیشینه این بارش ها در Cherranpunji با میانگین 425 اینچ در سال است، اما در یك مورد حتی 1024 اینچ بارندگی هم ثبت شده است.
بررسی و مطالعه باران های موسمی نشان می دهد كه این جریان در حدود اواخر مرداد و اوایل شهریور، یك وقفه 3 الی 21 روزه دارد. از مهر ماه تا خرداد ماه در شبه قاره هند، به‌جز منطقه تامیل نادو و رشته كوه های Ghats، به ندرت بیش از چند میلی متر باران می بارد. در مهر ماه باران های موسمی به سوی جنوب شرقی هند حركت می كند. در آبان ماه جبهه مانسون به تامیل‌نادو رسیده و تقریبا در همین زمان مانسون زمستانی در جنوب هند به آرامی آغاز می شود. در این زمان، دیگر مناطق شبه قاره هند به سوی خشكی پیش می رود، بادهای گرم و مرطوب جنوب غربی به بادهای سرد و خشك شمال شرقی، و مانسون تابستانی به مانسون زمستانی تبدیل می شود. در زمستان بادهای شمال وز، هوای سرد و خشكی را بر روی شبه قاره حاكم می كنند. این فرآیند موجب ایجاد هوایی سرد، خشك و بدون ابر، به ویژه در ماه های بهمن و اسفند می شود. از میانه های اسفند ماه تا آغاز باران های موسمی در خرداد‌ماه، طوفان های تندری پیش درآمد مانسون، گاهی این گرمای دهشتناك را می شكند. در اواخر خرداد ماه، كرانه های هند شاهد ظهور دوباره باران های موسمی خواهند بود. این چرخه هوایی زندگی مردم در این منطقه را به شدت تحت تاثیر خود قرار می دهد.
باران های موسمی در مالزی - استرالیا
جنوب شرقی آسیا و شمال استرالیا تحت تاثیر سیستم مانسون واحدی قرار دارند كه در دو سوی خط استوا گسترده شده و به این دلیل با مانسون های دیگر متفاوت است. البته مانسون شمال شرقی استرالیا از این سیستم مجزاست و جداگانه عمل می كند. حجم عظیم آب میان استرالیا و آسیا تاثیر شگرفی بر آب و هوای منطقه حاره و مانسون تابستانی آن دارد. جزایر فراوان، اندونزی، فیلیپین، مالزی، پلی‌نزی، پلی‌پونزی و ...، آب و هوای متنوع حاره‌ای را در خود جای داده است. طوفان های پیچنده‌ی تایفون كه در فصل مانسون ایجاد می شوند به پیچیدگی آن می افزایند. شمال چین، كره و ژاپن را، به دلیل فصول، آهنگ بارش در عرض های میانی، هوای سرد قاره‌ای در زمستان، جبهه زایی، نوسان باران و سیستم های پر فشار خشك در فصل گرم، از این گروه جدا می كنیم. در حقیقت این مناطق، بیشتر در زیر نفوذ سیستم مانسون هندوستان قرار دارند. مرز طبیعی منطقه حاره، مابین ناحیه غیر و سرزمین های جنوبی مانسون دار به شدت به چشم می خورد.
حد شمالی مانسون حاره‌ای، حتی به عرض 25 درجه شمالی هم می رسد. در مناطق شمالی تر، مانسون نیروی چندانی ندارد كه با سیستم پر فشار جنب حاره‌ای مقابله كند. به این ترتیب باران های موسمی در تیر ماه و شهریور ماه، كه به وسیله واچرخندهای پر فشار در مرداد ماه از هم دیگر جدا می شوند، رخ می دهد. در جنوب چین و فیلیپین، بادهای تجارتی حاره‌ای شرق وز، از مهر ماه تا اردیبهشت ماه وزیده و اغلب به وسیله سیستم پر فشار ایجاد شده در منطقه سیبری تقویت می شوند. جایگزینی این باد در ماه های خرداد تا شهریور به وسیله بادهای جنوب غربی، در اثر مانسون ایجاد می شود. در هند و چین مانسون های تابستانی بسیار نیرومند ترند. جریان رسیده از جنوب غربی از خرداد ماه تا آبان ماه، با ابرهایی به ضخامت 4 الی 5 كیلومتر، بارانی فراوان را به همراه می آورد.
ماه های آذر و دی، فصل سرد و خشك، و ماه‌های فروردین و اردیبهشت فصل بسیار گرم منطقه است. در شرق و جنوب شرقی مانسون زمستانی باران زاست. در اندونزی به دلیل گسترش آب عرض جغرافیائی پایین منطقه، مانسون بسیار ضعیف عمل می كند. به دلیل كوچكی ابعاد و سادگی زمینه، استرالیا ساده ترین الگوی مانسون را دارد. شمال آن دارای یك برش باد میان تابستان (شمال غربی) و زمستان(جنوب شرقی) است. اما دو تفاوت نیز با دیگر مانسون ها دارد. نخست این كه باد شمال‌شرقی، مانسونی است كه با خود باران را به ژرفای قاره می برد و دوم این كه حتی در تابستان بادهای تجارتی جنوب شرقی به دلیل واچرخندهای پرفشار گذری، چشمگیر هستند.
مانسون غرب آفریقا
در حدود 200 سال است كه باران های موسمی غرب افریقا شناخته شده‌اند. در زمستان این باران‌ها از جنوب غربی به جایی می آیند كه بادهای تجارتی شمال شرقی كه از صحرا و كرانه های شرقی افریقا می وزند، گرمای زیادی به همراه طوفان شن را با خود به آن جا می آورند. منطقه‌ای با شب های سرد و روزهای بسیار گرم.
در چنین شرایطی مراكز پرفشار واچرخند در عرض جغرافیایی 20 درجه شمالی به همراهی رود‌بادهای شرقی(Jet stream) در عرض جغرافیایی 10 درجه شمالی، كه از شبه قاره هند به خط استوا بسیار نزدیك تر هستند، باران های موسمی را ایجاد می كنند. مانسون غرب افریقا از نظر مكانی تقریبا میان بادهای جنوب غربی و بادهای سطحی خشك زمستانی كرانه های غربی افریقا Harmattan قرار دارد. وجود این باران های موسمی از نفوذ هوای خشك از عرض 20 درجه شمالی به پایین تر جلوگیری می كند. هوای گرم و خشك در حدود عرض 8 درجه شمالی به طور كامل ناپدید می شود.
مانسون در اروپا و امریكای شمالی
مانسون های تكامل نیافته: باران های موسمی تاثیر فراوانی در اروپای مركزی دارد. جایی كه جهت باد از سوی اقیانوس اطلس حدود 30 الی 40 درجه تغییر می كند و نه به طور پیوسته اما بسیار زیاد با دگرگونی های جبهه‌ای، سرما، هوای ابری، باران و طوفان تندری را همراه است. از دیدگاه اقلیم شناسی این باران ها موسمی هستند، اما فقط مراحل بدوی و نخستین یك مانسون، كه پی‌آمد هوایی منحصر به فرد است. این حالات تا تبدیل شدن به یك مانسون واقعی راه زیادی در پیش رو دارد. در عرض های پایین جغرافیایی امریكای شمالی و در كرانه های خلیج مكزیك، فضای مناسبی برای گسترش مانسون وجود دارد. در طول تابستان، بر روی مناطق گرم، بارها سیستم‌های كم فشار چرخندی ایجاد می شوند. بادهای تجارتی شمال‌شرقی، به بادهای شرقی، جنوب شرقی و حتی جنوبی تبدیل می شوند.
ایالت تگزاس و كشورهای پیرامون خلیج مكزیك، تحت تاثیر هوای مرطوب اقیانوسی، كه تا حد زیادی داخل خشكی نفوذ می‌كنند، قرار دارند. البته باران ها، ویژگی های یك مانسون را نشان نمی دهند. در كل بارش ها 2 یا 3 و یا حتی 4 نقطه اوج بارش وجود دارد. در زمستان جریان های شمالی كه اغلب به وسیله سیستم‌های پرفشار واچرخندی ایجاد می شوند، سرما را با خود به داخل خشكی می آورند. اگر چه بارش‌های تابستانی و زمستانی، ویژگی های باران موسمی را از خود نشان می دهد، اما هیچ كدام آن چنان توانمند نیستند كه در گروه مانسون طبقه‌بندی شوند. در امریكای مركزی یك مانسون واقعی در بین عرض های جغرافیایی 5 و 12 درجه شمالی، در منطقه كوچكی از اقیانوس آرام رخ می دهد. نه فقط بادهای فصلی آن، بلكه بارش آن هم كاملا مانسون است. فصل زمستان آن جا بسیار خشك است. فصل بارش آن خرداد ماه در شمال خلیج مكزیك و تیر‌ماه در جنوب مكزیك آغاز می شود و در مهر ماه در شمال و آذر ماه در جنوب به پایان می رسد. این روند در جنوب مكزیك حدود 3 ماه و در كستاریكا حدود 7 ماه به طول می كشد. این مانسون در حقیقت نمونه كوچكی از مانسون هند است.
منبع: شبكه فیزیك هوپا