alamatesoall
10-27-2012, 04:06 PM
پژوهشگر پس از آن كه مسئله پژوهش را براي خود روشن كرد، پاسخي را به عنوان فرضيه تحقيق بيان مي كند. فرضيه، پاسخي بخردانه، احتمالي و موقت به سوال پژوهشي است كه در مراحل بعدي تحقيق، درستي يا نادرستي آن مورد ازمايش قرار مي گيرد( شريفي، 23،1380 نقل در تقي زاده 1386 ص 16).
به عبارت ديگر ، فرضيه حدس بخردانه اي درباره رابطه دو يا چند متغير است كه به صورت جمله اي خبري بيان شده و نشانگر نتايج مورد انتظار است( مقيمي ، 1383، 22) .دربياني ديگر ، فرضيه حدسي است زيركانه و علمي كه بايد به كمك واقعيات ( داده ها) مورد بررسي قرار گرفته و سپس تاييد يا رد گردد. ( نگهبان ، 1384، 6 نقل در تقي زاده ، 1386، 16).
• تفاوت فرضيه و نظريه چيست ؟
• نظريه و قوانين عمدتا مشتمل بر قضاياي کلي و عمومي هستند و به مورد خاصي تعلق ندارند و مي توانند مصاديق زيادي داشته باشند . در حالي که فرضيه حالت کلي ندارد و مختص مساله تحقيق است که از قضاياي کلي ناشي مي شود ولي در يک قلمرو خاص شکل ميگيرد .
گاهی اوقات از يک فرمول برای بيان فرضيه استفاده می شود، بدين شکل که:" اگر چنين و چنان رخ دهد چنين و چنان خواهد شد"
بيان فرضيه :
• در هنگام بيان فرضيه محقق به بررسی روابط بين متغيرها می پردازد. به طور متداول اين بيان به سه شکل صورت خواهد گرفت : الف : بررسی رابطه علت و معلولی بين دو يا چند متغير (تاثير عامل هوش در پيشرفت تحصيلي) ب: بررسی همبستگی و شدت آن بين دو يا چند متغير (بررسي همبستگي مشكلات رواني و گرايش به اعتياد) ج: بررسی و مقايسه ميزان تفاوت تاثير يک يا چند متغير بر يک يا چند متغير(. مانند تفاوت تاثير دو روش تدريس بر شاگردان) .
انواع فرضيه در تحقيقات همبستگي و تجربي :
اين فرضيه ها به دو نوع تقسيم ميشود:
فرضيه تحقيق (1h) و فرضيه صفر (h0)
فرضيه تحقيق از احتمال وجود رابطه يا اثر و يا تفاوت بين متغيرها خبر ميدهداين فرضيه ها به دو نوع جهت دار و بدون جهت تقسيم مي شود .
فرضيه صفر که به فرضيه آماري يا پوچ نيزموسوم است وجود رابطه ،اثر يا تفاوت بين متغيرها را رد کرده و انکار ميکند .
مثال :
الف : فرضيه تحقيق(h1) دو نوع مي باشد 1- فرضيه جهت دار و 2- فرضيه تحقيق بدون جهت
1- فرضيه تحقيق جهت دار : به نظر مي رسد كارايي معلمان آموزش ديده بيشتر از معلمان آموزش نديده است.
2- فرضيه تحقيق بدون جهت: به نظر مي رسد بين آموزش معلمان و كارايي آنها رابطه وجود دارد.
ب : فرضيه صفر h0) ) در همين مثال: به نظر مي رسد بين كارآيي معلمان آموزش ديده و آموزش نديده رابطه اي وجود ندارد.
اگرچه محقق فرضيه تحقيق را مطرح مي كند و درصدد آزمايش آن است، پس از گرداوري اطلاعات و داده ها و طبقه بندي آن ها عملافرضيه صفر را مورد آزمايش قرار مي دهد.زيرا روش هاي آماري تجزيه و تحليل داده ها قادر به آزمون فرضيه صفر مي باشند. درصورتي كه فرض صفر رد شود آنگاه فرضيه تحقيق مورد تاييد است . اما وقتي فرض صفر رد نشود گواه بر اين است كه داده هاي نمونه گواه كافي براي رد فرض صفر بدست نمي دهند و آزمون بي نتيجه مي ماند . پيشنهاد مي شود در صورت تاكيد بر نتيجه گيري بايد نمونه بيشتري مورد بررسي قرار بگيرد.
ويژگيهاي يک فرضيه خوب:
الف)فرضيه بايد قدرت تبيين حقايق را داشته باشد.
ب)فرضيه بايد بتواند پاسخ مساله تحقيق را بدهد
ج) فرضيه بايد قابليت حذف حقايق نامرتبط با مساله تحقيق را داشته باشد
د)فرضيه بايد شفاف ،ساده،و قابل فهم باشد.
ه)فرضيه بايد قابليت آزمون را داشته باشد.
و)فرضيه نبايد با حقايق و قوانين مسلم و اصول علمي تاييد شده مغايرت داشته باشد .
ز)فرضيه نبايد از واژه ها و مفاهيم ارزشي استفاده کند .
ح)فرضيه بايد به مطالعه و پژوهش جهت بدهد.
ي)بايد به صورت جمله خبري باشد.
ک)فرضيه ها بايد مختص مساله تحقيق باشند
ل)بايد بين فرضيه ها و سوالهاي ويژه تناظر صوري و محتوايي وجود داشته باشد؛
منظور از تناظر صوري اين است که :
اولا : به تعداد سوالهاي فرعي ،فرضيه تدوين شود.
ثانيا : هر فرضيه در مقابل سوال مربوط به آن قرار گيرد.
به عبارت ديگر ، فرضيه حدس بخردانه اي درباره رابطه دو يا چند متغير است كه به صورت جمله اي خبري بيان شده و نشانگر نتايج مورد انتظار است( مقيمي ، 1383، 22) .دربياني ديگر ، فرضيه حدسي است زيركانه و علمي كه بايد به كمك واقعيات ( داده ها) مورد بررسي قرار گرفته و سپس تاييد يا رد گردد. ( نگهبان ، 1384، 6 نقل در تقي زاده ، 1386، 16).
• تفاوت فرضيه و نظريه چيست ؟
• نظريه و قوانين عمدتا مشتمل بر قضاياي کلي و عمومي هستند و به مورد خاصي تعلق ندارند و مي توانند مصاديق زيادي داشته باشند . در حالي که فرضيه حالت کلي ندارد و مختص مساله تحقيق است که از قضاياي کلي ناشي مي شود ولي در يک قلمرو خاص شکل ميگيرد .
گاهی اوقات از يک فرمول برای بيان فرضيه استفاده می شود، بدين شکل که:" اگر چنين و چنان رخ دهد چنين و چنان خواهد شد"
بيان فرضيه :
• در هنگام بيان فرضيه محقق به بررسی روابط بين متغيرها می پردازد. به طور متداول اين بيان به سه شکل صورت خواهد گرفت : الف : بررسی رابطه علت و معلولی بين دو يا چند متغير (تاثير عامل هوش در پيشرفت تحصيلي) ب: بررسی همبستگی و شدت آن بين دو يا چند متغير (بررسي همبستگي مشكلات رواني و گرايش به اعتياد) ج: بررسی و مقايسه ميزان تفاوت تاثير يک يا چند متغير بر يک يا چند متغير(. مانند تفاوت تاثير دو روش تدريس بر شاگردان) .
انواع فرضيه در تحقيقات همبستگي و تجربي :
اين فرضيه ها به دو نوع تقسيم ميشود:
فرضيه تحقيق (1h) و فرضيه صفر (h0)
فرضيه تحقيق از احتمال وجود رابطه يا اثر و يا تفاوت بين متغيرها خبر ميدهداين فرضيه ها به دو نوع جهت دار و بدون جهت تقسيم مي شود .
فرضيه صفر که به فرضيه آماري يا پوچ نيزموسوم است وجود رابطه ،اثر يا تفاوت بين متغيرها را رد کرده و انکار ميکند .
مثال :
الف : فرضيه تحقيق(h1) دو نوع مي باشد 1- فرضيه جهت دار و 2- فرضيه تحقيق بدون جهت
1- فرضيه تحقيق جهت دار : به نظر مي رسد كارايي معلمان آموزش ديده بيشتر از معلمان آموزش نديده است.
2- فرضيه تحقيق بدون جهت: به نظر مي رسد بين آموزش معلمان و كارايي آنها رابطه وجود دارد.
ب : فرضيه صفر h0) ) در همين مثال: به نظر مي رسد بين كارآيي معلمان آموزش ديده و آموزش نديده رابطه اي وجود ندارد.
اگرچه محقق فرضيه تحقيق را مطرح مي كند و درصدد آزمايش آن است، پس از گرداوري اطلاعات و داده ها و طبقه بندي آن ها عملافرضيه صفر را مورد آزمايش قرار مي دهد.زيرا روش هاي آماري تجزيه و تحليل داده ها قادر به آزمون فرضيه صفر مي باشند. درصورتي كه فرض صفر رد شود آنگاه فرضيه تحقيق مورد تاييد است . اما وقتي فرض صفر رد نشود گواه بر اين است كه داده هاي نمونه گواه كافي براي رد فرض صفر بدست نمي دهند و آزمون بي نتيجه مي ماند . پيشنهاد مي شود در صورت تاكيد بر نتيجه گيري بايد نمونه بيشتري مورد بررسي قرار بگيرد.
ويژگيهاي يک فرضيه خوب:
الف)فرضيه بايد قدرت تبيين حقايق را داشته باشد.
ب)فرضيه بايد بتواند پاسخ مساله تحقيق را بدهد
ج) فرضيه بايد قابليت حذف حقايق نامرتبط با مساله تحقيق را داشته باشد
د)فرضيه بايد شفاف ،ساده،و قابل فهم باشد.
ه)فرضيه بايد قابليت آزمون را داشته باشد.
و)فرضيه نبايد با حقايق و قوانين مسلم و اصول علمي تاييد شده مغايرت داشته باشد .
ز)فرضيه نبايد از واژه ها و مفاهيم ارزشي استفاده کند .
ح)فرضيه بايد به مطالعه و پژوهش جهت بدهد.
ي)بايد به صورت جمله خبري باشد.
ک)فرضيه ها بايد مختص مساله تحقيق باشند
ل)بايد بين فرضيه ها و سوالهاي ويژه تناظر صوري و محتوايي وجود داشته باشد؛
منظور از تناظر صوري اين است که :
اولا : به تعداد سوالهاي فرعي ،فرضيه تدوين شود.
ثانيا : هر فرضيه در مقابل سوال مربوط به آن قرار گيرد.