alamatesoall
10-07-2012, 06:11 PM
مطالعات رسوب شناسی و ژئوشیمی و ژئوفیزیک سریهای رسوبی موجب کشف تغییرات مهمی در سریهای چینه شناسی شدهاند که اغلب به حوادث چینه نگاری نسبت داده میشود. انواع حوادث چینه نگاری به قرار زیر هستند.
حوادث بیولوژیکی
این حوادث اصولا مربوط به تکامل موجودات بوده و معمولا پدیدهای آرام است اما گاهی تغییرات ناگهانی موجب پیدایش گونههای جدید میگردد. ناگفته نماند که پیدایش و از بین رفتن موجودات خصوصا گونههای پلاژیک وابسته به عوامل تکاملی و تغییرات و تبدیلات محیط است که در بیوستراتیگرافی (Bio stratigraphy) فوقالعاده مفید است.
حوادث مغناطیسی
این حوادث مربوط به وارونگی میدان مغناطیسی زمین است. برای تفسیر این حوادث باید وارونگی مغناطیسی را در یک مقیاس مگنتوستراتیگرافی استاندارد بگنجانیم. با وجود اندازه گیریهای دقیق ، امروزه هنوز وضعیت و طرز قرار گرفتن مگنتوزونهای 25 و 26 در پالئوسن بطور قاطع و یقین برقرار نگردیده است. دیگر اینکه ناهنجاری (Anomalie) در 14ائوسن نامشخص است. از طرف دیگر ، مشکل بتوان گفت یک ناهنجاری مغناطیسی واقعا مشخص یک مگنتوزون است و یا بطور ساده مربوط به یک حرکت کوتاه مدت داخل یک زون قطبی عادی یا معکوس است.
حوادث شیمی
تغییرات نسبتهای ایزوتوپی ، معمولا اکسیژن 18O به 16O و 13C به 12C و تغییرات مقدار و میزان عناصر نادر مانند استرانسیوم ، بور ، منگنز که در یک سنگ کامل و یا در صدفهای ارگانیسم مشخص میشود، به نظر میرسد مانند مگنتواستراتیگرافی دارای ارزش کلی ، حداقل در محیط اقیانوس است، گرچه گاهی تفسیر آنها مشکل است. به همین دلیل است که افزایش18O میتواند نشان سرد شدن آب اقیانوس باشد (مانند حد ائوسن ، الیگوسن). به هر حال افزایش 18O نشانه سرد شدن آب و حتی یک یخبندان است.
حوادث رسوب شناسی
این حوادث معمولا با یک رسوبگذاری آرام یا رسوبگذاری ناگهانی و شدید قابل تفسیر است. رسوبگذاری آرام مربوط به وسعت زیاد مدت طولانی است. حوادث در این حالت به صورت سکانسها و یا سیکلهای رسوبی تظاهر میکنند که خود وابسته به تغییرات آب و هوایی ، تغییرات سطح آب و تولید آبهای سطحی هستند. رسوبگذاری ناگهانی و شدید مربوط به رسوبات تخریبی حاصل از فرسایش قارهها است که فراوانترین و معروفترین آنها توربیدیتها (Turbidites) بوده و منشا آنها از لغزش زیر دریایی (Slump) است. مثل توربیدیت گراندبنک (Grandbance) یا سنگ بزرگ مه در سال 1929 ، روی چند صد کیلومتر در دشت آبیسال با سرعت برابر 19 متر در ثانیه جابجا گردیده است.
توربیدیتها با سکانسهای دانهای جور شده (mature) گاهی با جریانهای تخریبی (debris-flows) در مناطق عمیق همراه هستند. قطعات در حدود یک متر قطر در قاعده تا رسوبات دانه ریز در قله سکانس تغییر میکند و ضخامت آن تقریبا بطور متوسط 20 تا 30 متر در یک وسعت طولی حدود 1 تا 2 کیلومتر است. علت حرکات توربیدیتها میتواند نیروی ثقل و یا حرکات لرزهای باشد.
حوادث آب و هوایی
این حوادث بستگی به تغییرات درجه حرارت ، تحرکی (Dynamism) و غیره … داشته و با مطالعه برخی عناصر ژئوشیمی اثبات میشود. مثل تغییرات نسبی ایزوتوپی اکسیژن ، طغیانهای آب دریاها ، طوفان و غیره میتواند مربوط به ذوب یخهای اقیانوس باشد.
نمونهای از حوادث آب و هوایی
طغیان مهم و بزرگ اسکابلندس (Scablands) که حدود بیش از 22000 سال پیش در نواحی واشنگتن حادث گردید، چینهایی تپهمانند از ریگ و شن به بلندی 10 متر در طول حدود 100 متر بجای گذاشت که هنوز محفوظ مانده است. اثرات طوفان نیز مخصوصا طوفانهای استوایی میتواند هر سال اتفاق بیفتد.
مثلا طوفان کارلا (Carla) یک موج 4 متری در حال بازگشت یک لایه رسوبی 4 تا 6 سانتیمتری بر جای گذاشته که روی پلاتفرم ساحلی را در طول 200 کیلومتر و عرض 50 کیلومتر می پوشاند. این رسوبات که اصولا دارای دانه بندی جورشده (Well storted) بوده اند، امروزه آشفته یا بیوتوربه (Bioturbited) شدهاند.
حوادث آتشفشانی
این حوادث چنانچه از نظر وسعت زیاد ولی در زمان کوتاهی حادث شده باشد، ارزش چینه شناسی دارد ( چند روز تا چند ماه ) و علمی است که تحت عنوان تفروستراتیگرافی (Tephrostratigraphy) مطرح است. این سنگها معمولا پیروکلاستیک یا آذر آواری هستند، مانند توفها. بعضی رسوبات میتوانند فرسایش یافته و از هوازدگی آنها کائولینیت یا بنتونیتهای پتاسیک و کانیهایی مانند اوژیت ، کوارتز ، پونس و زیرکنهای ولکانیکی حاصل گردد. به همین دلیل بوسیله این کانیها که خصوصا حامل ولکانیسم پلیو - کواترنری است، توانستهاند سن ماسهها و رسهای میو - پلیوسن را مشخص نمایند.
حوادث زلزلهای
این حوادث شامل تسونامی (Tsunamis) بوده و میتواند توسط یک آتشفشانی شدید حاصل گردد. طبق گفته Cita & Ckastens) 1981) تسونامی آتشفشانی است سانتورن (Santrorin) است که در 3500 سال قبل از میلاد (B P) اتفاق افتاده است: تشکیلاتی روی دشت آبیسال دریای مدیترانه غربی شامل یک قشر مارنی همگن که نتیجه جابجایی رسوبات توسط لرزههای (Vibrations) ناشی از امواج فشار تسونامی بوده میباشد.
حوادث تکنونیکی
این حوادث تحت تاثیر عوارض گسترش کف اقیانوسها که سطح و افق آبها را کنترل میکنند قرار دارد و پیشروی و پسرویها را باعث میشوند. فرونشینیها (Subsidences) ، بالاآمدگیها (Uplifting) و خشکی زائی (Epirogenesis) از آثار این حرکات میباشند.
حوادث کیهانی (Cosmic=vents)
برخی از قطع شدگی های رسوبی بزرگ در سری چینه شناسی خصوصا در حد کرتاسه - ترشیری و مرز بین ائوسن و الیگوسن اتفاق افتاده است. یک سنگ آسمانی (Meteorice) بسیار بزرگ در صورتی که در یک فضای اقیانوسی سقوط کند موجب یک تسونامی وسیع گردیده و تغییرات فیزیکوشیمیایی و آب و هوایی را باعث میشود. در نتیجه باعث افزایش مقدار ایریدیوم (Iridium) در رسوبات میگردد (حد کرتاسه - ترشیری) و یا یک باران میکروتکتیت (Microtectite) را موجب میگردد (حد ائوسن - الیگوسن).
ابتدا تصور میشد این پدیدهها در یک افق خاص و در حقیقت در برخی برشهای چینی انتشار دارند. ولی بعدا مشخص شد که حضور و وجود آنها نمیتواند نتیجه یک حادثه لحظهای باشد. پس میتوان به وجود یک ابر یا یک حلقه گازی به دور زمین فکر کرد. در مورد حوادث کیهانی که در چینه شناسی نقش ایفا میکنند میتوان به بهم خوردگی و بهم ریختگی نظم حرکت زمین در بین سیستم خورشیدی (منظومه شمسی) اشاره نمود و آن مربوط به تغییرات جهت محور چرخ زمین و میزان تمایل محور گردش زمین به دور خود در طول عمر این سیاره است.
منبع: رشد
حوادث بیولوژیکی
این حوادث اصولا مربوط به تکامل موجودات بوده و معمولا پدیدهای آرام است اما گاهی تغییرات ناگهانی موجب پیدایش گونههای جدید میگردد. ناگفته نماند که پیدایش و از بین رفتن موجودات خصوصا گونههای پلاژیک وابسته به عوامل تکاملی و تغییرات و تبدیلات محیط است که در بیوستراتیگرافی (Bio stratigraphy) فوقالعاده مفید است.
حوادث مغناطیسی
این حوادث مربوط به وارونگی میدان مغناطیسی زمین است. برای تفسیر این حوادث باید وارونگی مغناطیسی را در یک مقیاس مگنتوستراتیگرافی استاندارد بگنجانیم. با وجود اندازه گیریهای دقیق ، امروزه هنوز وضعیت و طرز قرار گرفتن مگنتوزونهای 25 و 26 در پالئوسن بطور قاطع و یقین برقرار نگردیده است. دیگر اینکه ناهنجاری (Anomalie) در 14ائوسن نامشخص است. از طرف دیگر ، مشکل بتوان گفت یک ناهنجاری مغناطیسی واقعا مشخص یک مگنتوزون است و یا بطور ساده مربوط به یک حرکت کوتاه مدت داخل یک زون قطبی عادی یا معکوس است.
حوادث شیمی
تغییرات نسبتهای ایزوتوپی ، معمولا اکسیژن 18O به 16O و 13C به 12C و تغییرات مقدار و میزان عناصر نادر مانند استرانسیوم ، بور ، منگنز که در یک سنگ کامل و یا در صدفهای ارگانیسم مشخص میشود، به نظر میرسد مانند مگنتواستراتیگرافی دارای ارزش کلی ، حداقل در محیط اقیانوس است، گرچه گاهی تفسیر آنها مشکل است. به همین دلیل است که افزایش18O میتواند نشان سرد شدن آب اقیانوس باشد (مانند حد ائوسن ، الیگوسن). به هر حال افزایش 18O نشانه سرد شدن آب و حتی یک یخبندان است.
حوادث رسوب شناسی
این حوادث معمولا با یک رسوبگذاری آرام یا رسوبگذاری ناگهانی و شدید قابل تفسیر است. رسوبگذاری آرام مربوط به وسعت زیاد مدت طولانی است. حوادث در این حالت به صورت سکانسها و یا سیکلهای رسوبی تظاهر میکنند که خود وابسته به تغییرات آب و هوایی ، تغییرات سطح آب و تولید آبهای سطحی هستند. رسوبگذاری ناگهانی و شدید مربوط به رسوبات تخریبی حاصل از فرسایش قارهها است که فراوانترین و معروفترین آنها توربیدیتها (Turbidites) بوده و منشا آنها از لغزش زیر دریایی (Slump) است. مثل توربیدیت گراندبنک (Grandbance) یا سنگ بزرگ مه در سال 1929 ، روی چند صد کیلومتر در دشت آبیسال با سرعت برابر 19 متر در ثانیه جابجا گردیده است.
توربیدیتها با سکانسهای دانهای جور شده (mature) گاهی با جریانهای تخریبی (debris-flows) در مناطق عمیق همراه هستند. قطعات در حدود یک متر قطر در قاعده تا رسوبات دانه ریز در قله سکانس تغییر میکند و ضخامت آن تقریبا بطور متوسط 20 تا 30 متر در یک وسعت طولی حدود 1 تا 2 کیلومتر است. علت حرکات توربیدیتها میتواند نیروی ثقل و یا حرکات لرزهای باشد.
حوادث آب و هوایی
این حوادث بستگی به تغییرات درجه حرارت ، تحرکی (Dynamism) و غیره … داشته و با مطالعه برخی عناصر ژئوشیمی اثبات میشود. مثل تغییرات نسبی ایزوتوپی اکسیژن ، طغیانهای آب دریاها ، طوفان و غیره میتواند مربوط به ذوب یخهای اقیانوس باشد.
نمونهای از حوادث آب و هوایی
طغیان مهم و بزرگ اسکابلندس (Scablands) که حدود بیش از 22000 سال پیش در نواحی واشنگتن حادث گردید، چینهایی تپهمانند از ریگ و شن به بلندی 10 متر در طول حدود 100 متر بجای گذاشت که هنوز محفوظ مانده است. اثرات طوفان نیز مخصوصا طوفانهای استوایی میتواند هر سال اتفاق بیفتد.
مثلا طوفان کارلا (Carla) یک موج 4 متری در حال بازگشت یک لایه رسوبی 4 تا 6 سانتیمتری بر جای گذاشته که روی پلاتفرم ساحلی را در طول 200 کیلومتر و عرض 50 کیلومتر می پوشاند. این رسوبات که اصولا دارای دانه بندی جورشده (Well storted) بوده اند، امروزه آشفته یا بیوتوربه (Bioturbited) شدهاند.
حوادث آتشفشانی
این حوادث چنانچه از نظر وسعت زیاد ولی در زمان کوتاهی حادث شده باشد، ارزش چینه شناسی دارد ( چند روز تا چند ماه ) و علمی است که تحت عنوان تفروستراتیگرافی (Tephrostratigraphy) مطرح است. این سنگها معمولا پیروکلاستیک یا آذر آواری هستند، مانند توفها. بعضی رسوبات میتوانند فرسایش یافته و از هوازدگی آنها کائولینیت یا بنتونیتهای پتاسیک و کانیهایی مانند اوژیت ، کوارتز ، پونس و زیرکنهای ولکانیکی حاصل گردد. به همین دلیل بوسیله این کانیها که خصوصا حامل ولکانیسم پلیو - کواترنری است، توانستهاند سن ماسهها و رسهای میو - پلیوسن را مشخص نمایند.
حوادث زلزلهای
این حوادث شامل تسونامی (Tsunamis) بوده و میتواند توسط یک آتشفشانی شدید حاصل گردد. طبق گفته Cita & Ckastens) 1981) تسونامی آتشفشانی است سانتورن (Santrorin) است که در 3500 سال قبل از میلاد (B P) اتفاق افتاده است: تشکیلاتی روی دشت آبیسال دریای مدیترانه غربی شامل یک قشر مارنی همگن که نتیجه جابجایی رسوبات توسط لرزههای (Vibrations) ناشی از امواج فشار تسونامی بوده میباشد.
حوادث تکنونیکی
این حوادث تحت تاثیر عوارض گسترش کف اقیانوسها که سطح و افق آبها را کنترل میکنند قرار دارد و پیشروی و پسرویها را باعث میشوند. فرونشینیها (Subsidences) ، بالاآمدگیها (Uplifting) و خشکی زائی (Epirogenesis) از آثار این حرکات میباشند.
حوادث کیهانی (Cosmic=vents)
برخی از قطع شدگی های رسوبی بزرگ در سری چینه شناسی خصوصا در حد کرتاسه - ترشیری و مرز بین ائوسن و الیگوسن اتفاق افتاده است. یک سنگ آسمانی (Meteorice) بسیار بزرگ در صورتی که در یک فضای اقیانوسی سقوط کند موجب یک تسونامی وسیع گردیده و تغییرات فیزیکوشیمیایی و آب و هوایی را باعث میشود. در نتیجه باعث افزایش مقدار ایریدیوم (Iridium) در رسوبات میگردد (حد کرتاسه - ترشیری) و یا یک باران میکروتکتیت (Microtectite) را موجب میگردد (حد ائوسن - الیگوسن).
ابتدا تصور میشد این پدیدهها در یک افق خاص و در حقیقت در برخی برشهای چینی انتشار دارند. ولی بعدا مشخص شد که حضور و وجود آنها نمیتواند نتیجه یک حادثه لحظهای باشد. پس میتوان به وجود یک ابر یا یک حلقه گازی به دور زمین فکر کرد. در مورد حوادث کیهانی که در چینه شناسی نقش ایفا میکنند میتوان به بهم خوردگی و بهم ریختگی نظم حرکت زمین در بین سیستم خورشیدی (منظومه شمسی) اشاره نمود و آن مربوط به تغییرات جهت محور چرخ زمین و میزان تمایل محور گردش زمین به دور خود در طول عمر این سیاره است.
منبع: رشد