alamatesoall
09-17-2012, 04:56 PM
http://pnu-club.com/imported/2012/09/528.jpg
دستار مردان، چارقدزنان، کشف حجاب رضا خانی، کلاه شاپو، روسری های جیغ و بنفش... ،کافی است نیم نگاهی به قرن اخیر داشته باشید تا متوجه شوید لباس و ظاهر مردمان ایران که هر گوشه ای از آن به رنگی و پوششی بوده اند، در این عصر «جهان وندی» شاهد چه دگرگونی هایی بوده است.
«لباس» همان خانه اول است که انسان در آن سکونت دارد همان طور که امروز از گرامافون و حوض و باغچه در خانه ها خبری نیست دیگر نمی توان انتظار داشت مردان هم سر خود را لای دستار بپیچند و زنان با لباس های پرچین و شکن در محافل ظاهر شوند. همه چیز به روز تغییر می کند از آرایش مو گرفته تا رنگ لباس به روز حرکت نکنی «دمده» ای و از قطار «مد» جا مانده.
● مد در قاب تاریخ
کاش می شد ثانیه های زمان به عقب باز می گشت و خود را در آینه گذشته به نظاره نشست. حالا که این چرخیدن معکوس ممکن نیست حداقل بنشینید و آلبوم های خاک خورده قدیمی را ورق بزنید. مطمئن باشید کلی ذوق زده خواهید شد وقتی که شلوار گشاد مردان، موهای چتری و دامن های چین دار قدیمی را ببینید. اما در این میان عکس هایی وجود دارد که عمر آلبوم شما به قدمت آنها قد نمی دهد! این را هم باید گفت که در ایران ما مردها پیشگام مدگرایی بودند، تنها به این دلیل ساده که زنان در اندرونی بودند و مجالی برای بروز در عرصه های عمومی نداشتند.
برخی تاریخچه مد در ایران را از دربار قاجار ها می دانند. با این همه بسیاری ورود رسمی مد به ایران را سال ۱۳۲۱ می دانند. هنگامی که بانو زینت جهانشاه به همراه همسرش از فرنگ به ایران بازگشت و پس از چندی خیاطخانه را در تهران افتتاح کرد و تجارب رنگی خود را از فرنگ، جامه عمل پوشاند. او برای گام نخست یک نمایش مد لباس برپا کرد تا اعیان را شیفته محصولات خود کند که البته زنان هم سخت شیفته لباس های دوخته شده وی شدند. از این پس پوشش و تبعیت مد رنگ رسمی به خود گرفت که ادامه آن را می توانید در آلبوم های خود ورق بزنید. به طور مثال از موهای بلند غیرمرسوم متدوال جامعه ایرانی تا خط ریش های بلند و بلوزها و پیراهن های تنگ چسبان و شلوارهای تنگ با پاچه های گشاد و یقه های باز تا زنجیر فلزی روی سینه و کفش های چرم لژدار؛ نسلی که خاطراتش را با سبک موسیقی های «کانتری» و «پاپ» و «راک» تجربه می کند.
● مدگرایی!
چرا ناگهان ذائقه پوشش جمعی تغییر می کند؟ البته این تغییر هم عمری چندان ندارد چون جایش را به مد دیگری می دهد. برخی از جامعه شناسان نابرابری های اجتماعی را منشا مدگرایی می دانند. یک جامعه شناس غربی به نام «اسپنسر» بر این باور است که «مد بر عکس تشریفات موجب رقابت بین اشخاص طبقات بالاتر می شود و در واقع نوعی تقلید ناشی از رقابت است نه تقلید ناشی از پسند و ستایش.» روانشناسان نیز برای پدیده مد عواملی همچون؛ تنوع طلبی و نوگرایی، مدگرایی و همانندسازی، رقابت و چشم و همچشمی با دیگران، مدگرایی و التزام ناشی از دوستی، مدگرایی و جلب توجه دیگران، مدگرایی و تشخیص طلبی را عنوان می کنند.
برای این که یک رفتار یا پوشش به یک مد فراگیر بدل شود باید از پیچ و خم پنچ مرحله سر به سلامت بیرون آورد؛ آفرینش، معرفی مد، تبلیغ مد، تولید انبوه و تقاضای مد جدید. در جامعه شناسی، به رفتار جمعی نوظهوری که به قدر رسم اجتماعی تثبیت نشده باشد، مد اجتماعی می گویند. حسین نوری نیا، مدرس دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی بر این باور است که مد در دنیای جدید فقط یک «رفتار جمعی» نیست. او می گوید: «ممکن است در کشورهای توسعه نیافته در قالب رفتار جمعی بروز کند اما در دنیای مدرن یک امر اجتماعی چندوجهی است که می توان وجهه های آن را چنین برشمرد؛ مد به عنوان یک صنعت، به عنوان هنر و در نهایت به مثابه یک رفتار جمعی.»
این استاد دانشگاه در توضیح مطلب می افزاید: به طور مثال در حوزه پوشاک، از آنجا که مد مجموعه ای از تخصص ها مانند طراح، سازنده، عکاس و رسانه را به خدمت می گیرد، تا به مرحله تولید برسد، یک صنعت محسوب می شود. از طرف دیگر چون با خلاقیت، نوآوری و زیباشناختی همراه است و بسیاری آن را از زاویه زیباشناختی نقد و بررسی می کنند، یک هنر است و دست آخر این که چون نمود اجتماعی دارد رفتار است. هر چند مد یک رفتار جمعی طولانی مدت نیست، هر اندازه مد پرشور و شدید باشد مانند جنون بروز پیدا می کند و از پایداری کمتری برخوردار است؛ برخلاف مناسک و رسوم که طی چند نسل دوام دارد.
نوری نیا درباره نحوه فراگیر شدن مد می گوید: مد به عنوان یک رفتار اجتماعی بیشتر مبتنی بر واکنش های روانی است یعنی مرکب از یکسری دایره که مد در دایره مرکزی خلق و از آنجا ترویج پیدا می کند که در این راستا واکنش دایره های دیگر را به خود جلب می کند. از این روی ما با واکنش های متجانس در یک قشر خاص روبه رو خواهیم شد. وی تاکید می کند البته برخی از مدها مربوط به قشرهای خاصی هستند یعنی در خود همان گروه دوران می یابد مانند مدل برخی از موها که آن قدر این مد شدید است که تمام اقشار جامعه حاضر نیستند به آن عمل کنند. اما برخی از مدها این قابلیت را دارند که علاوه بر آن که در خود دوران دارند در باقی دایره ها تسری یابد و این مرتبط با میزان هنجارشکنی است که مد دارد. حتی گاهی رنگ لباس تعرض به هنجار است. اما اگر این تعرض هنجار شدت نداشته باشد می تواند مانند سونامی تمام جامعه را دربرگیرد. هر اندازه میران هنجارشکنی آن شدیدتر باشد دربرگیری آن محدودتر خواهد بود.
● خوب یا بد!
این نیز همچون دیگر رفتارها، افراط و تفریطش هیچ خوب نیست. حتی گاهی برخی از پوشش ها که به صورت مد درآمده است مستلزم داشتن نوعی اندام خاص است که برخی بی تامل به کوچک یا بزرگ کردن سایز بدن خود روی می آورند. با این همه مد جنبه مثبت هم دارد چه آن که روانشناسان ایجاد نشاط و شادابی، بیرون آمدن از کسالت و یکنواختی و ارضای هیجان ها را از پیامدهای مثبت مد ذکر کرده اند. اما متکی شدن شدید فرد به دیگران حتی در تعیین افکار و اعمال، تاثیرپذیری ازگروه های مختلف و خدشه دار شدن هویت فردی روی دیگر منفی مدگرایی است. این را هم نباید فراموش کرد هنگامی که مد با ارزش ها و سنت های پذیرفته شده جامعه در تقابل قرار گیرد موجب تنش خواهد شد.
منبع:آفتاب (http://www.pnu-club.com/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fwww.aftabir.com)
دستار مردان، چارقدزنان، کشف حجاب رضا خانی، کلاه شاپو، روسری های جیغ و بنفش... ،کافی است نیم نگاهی به قرن اخیر داشته باشید تا متوجه شوید لباس و ظاهر مردمان ایران که هر گوشه ای از آن به رنگی و پوششی بوده اند، در این عصر «جهان وندی» شاهد چه دگرگونی هایی بوده است.
«لباس» همان خانه اول است که انسان در آن سکونت دارد همان طور که امروز از گرامافون و حوض و باغچه در خانه ها خبری نیست دیگر نمی توان انتظار داشت مردان هم سر خود را لای دستار بپیچند و زنان با لباس های پرچین و شکن در محافل ظاهر شوند. همه چیز به روز تغییر می کند از آرایش مو گرفته تا رنگ لباس به روز حرکت نکنی «دمده» ای و از قطار «مد» جا مانده.
● مد در قاب تاریخ
کاش می شد ثانیه های زمان به عقب باز می گشت و خود را در آینه گذشته به نظاره نشست. حالا که این چرخیدن معکوس ممکن نیست حداقل بنشینید و آلبوم های خاک خورده قدیمی را ورق بزنید. مطمئن باشید کلی ذوق زده خواهید شد وقتی که شلوار گشاد مردان، موهای چتری و دامن های چین دار قدیمی را ببینید. اما در این میان عکس هایی وجود دارد که عمر آلبوم شما به قدمت آنها قد نمی دهد! این را هم باید گفت که در ایران ما مردها پیشگام مدگرایی بودند، تنها به این دلیل ساده که زنان در اندرونی بودند و مجالی برای بروز در عرصه های عمومی نداشتند.
برخی تاریخچه مد در ایران را از دربار قاجار ها می دانند. با این همه بسیاری ورود رسمی مد به ایران را سال ۱۳۲۱ می دانند. هنگامی که بانو زینت جهانشاه به همراه همسرش از فرنگ به ایران بازگشت و پس از چندی خیاطخانه را در تهران افتتاح کرد و تجارب رنگی خود را از فرنگ، جامه عمل پوشاند. او برای گام نخست یک نمایش مد لباس برپا کرد تا اعیان را شیفته محصولات خود کند که البته زنان هم سخت شیفته لباس های دوخته شده وی شدند. از این پس پوشش و تبعیت مد رنگ رسمی به خود گرفت که ادامه آن را می توانید در آلبوم های خود ورق بزنید. به طور مثال از موهای بلند غیرمرسوم متدوال جامعه ایرانی تا خط ریش های بلند و بلوزها و پیراهن های تنگ چسبان و شلوارهای تنگ با پاچه های گشاد و یقه های باز تا زنجیر فلزی روی سینه و کفش های چرم لژدار؛ نسلی که خاطراتش را با سبک موسیقی های «کانتری» و «پاپ» و «راک» تجربه می کند.
● مدگرایی!
چرا ناگهان ذائقه پوشش جمعی تغییر می کند؟ البته این تغییر هم عمری چندان ندارد چون جایش را به مد دیگری می دهد. برخی از جامعه شناسان نابرابری های اجتماعی را منشا مدگرایی می دانند. یک جامعه شناس غربی به نام «اسپنسر» بر این باور است که «مد بر عکس تشریفات موجب رقابت بین اشخاص طبقات بالاتر می شود و در واقع نوعی تقلید ناشی از رقابت است نه تقلید ناشی از پسند و ستایش.» روانشناسان نیز برای پدیده مد عواملی همچون؛ تنوع طلبی و نوگرایی، مدگرایی و همانندسازی، رقابت و چشم و همچشمی با دیگران، مدگرایی و التزام ناشی از دوستی، مدگرایی و جلب توجه دیگران، مدگرایی و تشخیص طلبی را عنوان می کنند.
برای این که یک رفتار یا پوشش به یک مد فراگیر بدل شود باید از پیچ و خم پنچ مرحله سر به سلامت بیرون آورد؛ آفرینش، معرفی مد، تبلیغ مد، تولید انبوه و تقاضای مد جدید. در جامعه شناسی، به رفتار جمعی نوظهوری که به قدر رسم اجتماعی تثبیت نشده باشد، مد اجتماعی می گویند. حسین نوری نیا، مدرس دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی بر این باور است که مد در دنیای جدید فقط یک «رفتار جمعی» نیست. او می گوید: «ممکن است در کشورهای توسعه نیافته در قالب رفتار جمعی بروز کند اما در دنیای مدرن یک امر اجتماعی چندوجهی است که می توان وجهه های آن را چنین برشمرد؛ مد به عنوان یک صنعت، به عنوان هنر و در نهایت به مثابه یک رفتار جمعی.»
این استاد دانشگاه در توضیح مطلب می افزاید: به طور مثال در حوزه پوشاک، از آنجا که مد مجموعه ای از تخصص ها مانند طراح، سازنده، عکاس و رسانه را به خدمت می گیرد، تا به مرحله تولید برسد، یک صنعت محسوب می شود. از طرف دیگر چون با خلاقیت، نوآوری و زیباشناختی همراه است و بسیاری آن را از زاویه زیباشناختی نقد و بررسی می کنند، یک هنر است و دست آخر این که چون نمود اجتماعی دارد رفتار است. هر چند مد یک رفتار جمعی طولانی مدت نیست، هر اندازه مد پرشور و شدید باشد مانند جنون بروز پیدا می کند و از پایداری کمتری برخوردار است؛ برخلاف مناسک و رسوم که طی چند نسل دوام دارد.
نوری نیا درباره نحوه فراگیر شدن مد می گوید: مد به عنوان یک رفتار اجتماعی بیشتر مبتنی بر واکنش های روانی است یعنی مرکب از یکسری دایره که مد در دایره مرکزی خلق و از آنجا ترویج پیدا می کند که در این راستا واکنش دایره های دیگر را به خود جلب می کند. از این روی ما با واکنش های متجانس در یک قشر خاص روبه رو خواهیم شد. وی تاکید می کند البته برخی از مدها مربوط به قشرهای خاصی هستند یعنی در خود همان گروه دوران می یابد مانند مدل برخی از موها که آن قدر این مد شدید است که تمام اقشار جامعه حاضر نیستند به آن عمل کنند. اما برخی از مدها این قابلیت را دارند که علاوه بر آن که در خود دوران دارند در باقی دایره ها تسری یابد و این مرتبط با میزان هنجارشکنی است که مد دارد. حتی گاهی رنگ لباس تعرض به هنجار است. اما اگر این تعرض هنجار شدت نداشته باشد می تواند مانند سونامی تمام جامعه را دربرگیرد. هر اندازه میران هنجارشکنی آن شدیدتر باشد دربرگیری آن محدودتر خواهد بود.
● خوب یا بد!
این نیز همچون دیگر رفتارها، افراط و تفریطش هیچ خوب نیست. حتی گاهی برخی از پوشش ها که به صورت مد درآمده است مستلزم داشتن نوعی اندام خاص است که برخی بی تامل به کوچک یا بزرگ کردن سایز بدن خود روی می آورند. با این همه مد جنبه مثبت هم دارد چه آن که روانشناسان ایجاد نشاط و شادابی، بیرون آمدن از کسالت و یکنواختی و ارضای هیجان ها را از پیامدهای مثبت مد ذکر کرده اند. اما متکی شدن شدید فرد به دیگران حتی در تعیین افکار و اعمال، تاثیرپذیری ازگروه های مختلف و خدشه دار شدن هویت فردی روی دیگر منفی مدگرایی است. این را هم نباید فراموش کرد هنگامی که مد با ارزش ها و سنت های پذیرفته شده جامعه در تقابل قرار گیرد موجب تنش خواهد شد.
منبع:آفتاب (http://www.pnu-club.com/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fwww.aftabir.com)