Borna66
06-01-2009, 07:36 PM
سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است در هر سال حدود یک میلیون انسان خودکشی می کنند. آمار خودکشی در جهان ۱۶ نفر به ازای هر صد نفر است و به طور متوسط در هر ۴۰ ثانیه یک نفر خودکشی می کند. این سازمان همچنین پیش بینی می کند در سال ۲۰۲۰ این تعداد به ۵/۱ میلیون نفر در سال برسند به همین دلیل و به خاطر افزایش آمار خودکشی در سال های اخیر از سال ۲۰۰۳ از طرف who (سازمان بهداشت جهانی) و iasp (انجمن بین المللی پیشگیری از خودکشی) روز ۱۰ سپتامبر مصادف با ۱۹ شهریور را به عنوان روز جهانی پیشگیری از خودکشی نامگذاری کرده اند. سال گذشته میلادی در سومین سالروز این نامگذاری «درک بیشتر، امیدواری های جدید» عنوان ویژه این روز نام گرفته و اعلام شد که تمرکز اصلی آن بر روی عملی ساختن تحقیقات و بررسی علمی و تحقیقاتی درخصوص خودکشی و تبدیل آن به برنامه های آموزشی پیشگیرانه و درنهایت نجات جان انسان های در معرض خطر است. همچنین اعلام شد طی ۴۵ سال اخیر نرخ خودکشی در سراسر جهان ۶۰ درصد افزایش یافته و در حال حاضر نیز یکی از سه عامل اصلی مرگ و میر در میان افراد ۱۵ تا ۴۴ سال است.
● دلایل خودکشی
خودکشی در کشورهای مختلف و بسته به فرهنگ های متفاوت دلایل گوناگونی دارد. اما پژوهشگران در یک دسته بندی کلی سه عامل ژنتیکی، اجتماعی- اقتصادی و تنهایی و بیماری های روانی را آورده اند.
کارشناسان علائم و ویژگی های احتمالی برای کسانی که قصد اقدام به خودکشی دارند برمی شمرند، از جمله قطع فعالیت های طبیعی، گوشه گیری، دوره های طولانی افسردگی، تهیه وسایل کشنده، تهیه وصیتنامه، تعلقات بخشی و تغییرات ناگهانی از قبیل افسردگی یا حتی شادابی بیش از حد از نشانه های احتمالی در این زمینه است.
خودکشی ها یا به صورت حساب شده رخ می دهند که در این حالت به ندرت می توان از آن پیشگیری کرد یا به صورت آنی و تصمیم یکباره.
اقدام به خودکشی در شخصیت های متعادل که دارای افسردگی هستند، غالباً برنامه ریزی شده و کاملاً آگاهانه رخ می دهد به طوری که در روز حادثه نیز هیچ کس رفتار غیرعادی از شخص مشاهده نمی کند، اما از آنجا که تصمیم به خودکشی در این افراد طی روزها و حتی ماه های گذشته شکل گرفته، سرانجام این اتفاق بروز می یابد.
نوع دوم که بیشتر حاصل کشمکش های خانوادگی و زناشویی است و غالباً توسط زنان صورت می گیرد، تصمیم آنی به خودکشی و اجرای در لحظه آن است که اکثر مواقع به صورت خودسوزی است. تحقیقات نشان می دهد که ۸۰ درصد افرادی که خودسوزی کرده اند، بعد از آن از کار خود پشیمان شده اند.خودسوزی یکی از دردناک ترین انواع خودکشی است و فرد برای نشان دادن انفجار و خشم خود از طرف مقابل یا دور و بری ها این کار را می کند.
● خودکشی در جهان
امروزه خودکشی جزء چند عامل اولیه مرگ و میر در کشورها است. سازمان بهداشت جهانی و انجمن بین المللی پیشگیری از خودکشی هشدار داده اند که شمار قربانیان خودکشی در سراسر جهان بیش از شمار قربانیان قتل و جنگ ها است.
دکتر «خوزه مانوئل برتولت» از مقامات رسمی سازمان بهداشت جهانی تعداد افرادی که سالانه در جهان اقدام به خودکشی می کنند را ۲۰ تا ۶۰ میلیون نفر اعلام می کند که تنها یک میلیون نفر از آنها موفق به گرفتن جان خود می شوند، برهمین اساس در کشورهایی نظیر سنگاپور، لبنان و هند، خودکشی اقدامی غیرقانونی به شمار می آید اما کارشناسان معتقدند که چنین قوانینی آثار بازدارنده یی ندارد، بلکه بر نرخ اقدام به خودکشی می افزاید.
آمار خودکشی زنان در جهان ۱۵ در صدهزار نفر است و این آمار در انگلستان دو در صدهزار و در هندوستان ۱۴۸ در صدهزار نفر گزارش شده و به همین دلیل است که هند را به عنوان پایتخت خودکشی زنان در جهان می شناسند.
بیشترین آمار گزارشی در مورد خودکشی مربوط به کشورهای شرق اروپا است و کمترین آن مربوط به کشورهای امریکای لاتین و کشورهای مسلمان و برخی کشورهای آسیایی است و در مورد تعداد خودکشی های انجام شده در اکثر کشورهای آفریقایی، آماری در دست نیست.
خودکشی هشتمین عامل مرگ در امریکا و سومین عامل مرگ در بین جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال است. در امریکا مردان ۴ برابر بیشتر از زنان بر اثر خودکشی کشته می شوند، در حالی که تعداد تلاش زنان برای خودکشی بیشتر از مردان است. این نسبت در کشور کانادا هم وجود دارد و در کانادا هم تعداد خودکشی در مردان چهار برابر زنان است.
از جمعیت ۳/۱ میلیاردی چین ۲۶ میلیون نفر به افسردگی مبتلا هستند و از این تعداد بین ۱۰ تا ۱۵ درصدشان دست به خودکشی می زنند، سالانه حدود ۵ میلیون خودکشی در چین اتفاق می افتد که تنها بخشی از آنها موفقیت آمیز است. خودکشی روزانه به طور میانگین ۶۸۵ نفر از جمعیت کشور چین را کم می کند و برخی آمارها رتبه اول خودکشی در جهان را به چین داده اند.
اما هند بیشترین خودکشی در میان جوانان در سطح جهان را دارد، محققان هندی این میزان را از هر ۱۰۰ هزار زن جوان ۱۴۸ نفر و از هر ۱۰۰ هزار مرد جوان ۵۸ نفر عنوان می کنند که ۱۴ درصد از کل جهان را شامل می شود. اختلافات خانوادگی، خشونت علیه همسران و بیماری های روانی در جنوب هند بیشترین عامل خودکشی در جوانان هندی است.
در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا هم فنلاند رتبه اول و پرتغال رتبه آخر را از لحاظ آمار خودکشی دارند. از هر ۱۰۰ هزار جوان فنلاندی بین ۱۵ تا ۲۴ سال، ۴۵ نفر دست به خودکشی می زنند، اما در پرتغال از هر ۱۰۰ هزار جوان حدود ۸ نفر خودکشی می کنند.
اما در ژاپن خودکشی ها متفاوت است. در این کشور باشگاه های خودکشی به صورت اینترنتی تشکیل شده اند که افراد از طریق آنها یکدیگر را پیدا می کنند و دست به خودکشی دسته جمعی می زنند. گسترش روزافزون این نوع خودکشی پلیس ژاپن را به فکر راه اندازی پلیس اطلاعات برای کنترل پیام های این نوع انجمن ها و چت روم های اینترنتی انداخته است. در سال ۲۰۰۴ در کشور ژاپن حدود سه هزار نفر از این طریق خودکشی کرده و حدود ۷۰ باشگاه فعال خودکشی اینترنتی شناسایی شدند.
● خودکشی در ایران
خودکشی در ایران نیز به مثابه یک آسیب اجتماعی جدی خود را می نمایاند. اما تا چندی پیش مسوولان حاضر به پذیرش صورت مساله نبودند و اکنون که تا حدی آن را پذیرفته اند، حاضر به انتشاراطلاعاتی در مورد آن نیستند و اطلاعات موجود یا غیررسمی بوده یا از طرف محققان و پژوهشگران اعلام شده . در گزارش ایسنا به نقل از دکتر مسعود گلچین عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم کرج، میزان خودکشی در کشور، سالانه بیش از ۳ هزار نفر اعلام شده است.
سن پرخطر خودکشی در ایران بین ۱۵ تا ۲۵ سال است. این در حالی است که در کشورهای دیگر این سن برای مردان ۴۵ و برای زنان ۵۵ سال است. در جای دیگر، آماری در ارتباط با نسبت جنسی مردان به زنان در خودکشی آمده است، به این معنی که در مقابل هر ۱۰۰ زن چند مرد خودکشی کرده اند، عنوان شده «نگاهی به آمارهای سال ۸۳ نشان می دهد که بالاترین نسبت جنسی خودکشی (حدود ۶۶۰ نفر) مربوط به استان قم است. یعنی در این استان مردان در مقایسه خیلی بیشتر از زنان خودکشی کرده اند. بلافاصله بعد از قم استان اصفهان (حدود ۵۵۰ نفر) قرار دارد و پس از آن استان های همدان و هرمزگان (۴۸۰ نفر). اما میانگین نسبت جنسی در سراسر کشور اندکی بیش از ۱۵۰ بوده است یعنی در مجموع از تمام خودکشی هایی که در سال ۸۳ به انجام رسیده است در مقابل هر ۱۰۰ زن ۱۵۰ مرد خودکشی کرده اند.» اما در استان هایی همچون ایلام و مازندران آمارها بالعکس است و نکته یی که در مورد اقدام به خودکشی معمولاً مورد تایید قرار می گیرد این است که در مجموع زنان بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می کنند، اما اقدام به منظور خودکشی در میان زنان به دلایل مختلف (از جمله شیوه و وسیله به کار رفته)، همیشه با موفقیت همراه نمی شود. بنابراین هر چند گفته می شود همواره آمار زنانی که به این عمل دست می زنند، بیشتر از مردان است، اما مردان در مجموع نسبت به زنان در ارتکاب به این عمل موفق ترند و در دو استان ایلام و مازندران هم به دلیل اینکه اقدام به خودکشی بیشتر یا به صورت خودسوزی و یا خوردن قرص برنج است و این دو روش، از کلیه روش ها مرگ آورتر هستند، آمار خودکشی منجر به مرگ در زنان آنجا بیشتر است.
براساس پژوهشی که نتایج آن تیرماه امسال در ایسنا منتشر شد، مهمترین علل اقدام به خودکشی در زنان متاهل، خشونت همسر و اختلاف زناشویی است. طبق آمارهای به دست آمده در این پژوهش ۳۷۴ زن از زنان مورد مطالعه، ازدواج اجباری داشتند و ۵/۵۰ درصد آنها از شوهران خود می ترسیدند. همچنین ۶۷ درصد افراد مورد مطالعه، مورد خشونت همسران خود قرار گرفته و ۷/۷۴ درصد فاقد آگاهی از وجود مراکز حمایتی در جامعه بودند.
از سوی دیگر در تحقیقی که در تابستان ۸۳ در بیمارستان رازی رشت انجام شده بود، مشخص شد که مهمترین عامل زمینه ساز خودکشی در این مطالعه اختلافات خانوادگی ۶/۵۴ درصد، مشکلات عاطفی ۸/۱۸ درصد، مشکلات اقتصادی ۳/۸ درصد، مشکلات جسمی و روانی ۹/۷ درصد و سایر علل
۹/۷ درصد بوده و در ۵/۲ درصد موارد هم علت خاصی وجود نداشته است.
برخی آمار پراکنده دیگری هم به این شرح اعلام شده؛ فرمانده انتظامی خراسان شمالی از افزایش ۱۷۹ درصدی آمار خودکشی در این استان خبر داده و اعلام کرده در سه ماهه اول سال
۸۶ ، ۱۱ مورد خودکشی در استان صورت گرفته که این آمار در سه ماهه مشابه سال گذشته تنها ۴ مورد بوده و خودکشی ها اغلب در رده سنی ۲۵ تا ۴۰ سال قرار داشته اند.
در جای دیگری مشاور استانداری ایلام حدود ۴۰۰ مورد خودکشی در سال را در استان ۵۸۰ هزار نفری ایلام اعلام کرده که از این تعداد ۲۲۰ نفر سهم زنان است. البته آمار دیگری رقم ۶۷ در ۱۰۰ هزار را برای خودسوزی در ایلام اعلام کرده است.
● خودکشی در مدارس و دانشگاه ها
در مورد آمار خودکشی کودکان و نوجوانان در سال های اخیر آمار دقیقی ارائه نشده، غیر از چند سال پیش که حمید زندیه معاون وقت آموزش و پرورش شهر تهران از وقوع ۲۸۳ مورد خودکشی در سال در بین دانش آموزان شهر تهران خبر داده بود و غیر از این دیگر آماری اعلام نشد.
پژوهش ها نشان می دهد مشکلات عاطفی از قبیل افسردگی، اضطراب، روابط ناخوشایند و نظام حمایتی دانش آموزان، اختلالات روانی، سوءمصرف مواد مخدر و الکل، نداشتن مهارت های مقابله یی و سازگاری، از دست دادن اعتماد به نفس، نبود خدمات مشاوره یی به ویژه برای نوجوانان در معرض خطر و دسترسی نداشتن به خط کمک - راهنمایی تلفن، از جمله مولفه های خطرآفرین به ویژه در بین نوجوانان برای اقدام به خودکشی است. با این وجود در میانه های سال ۸۵ اعلام شد که تنها ۱۵ هزار مشاور، فقط در مدارس متوسطه و پیش دانشگاهی وجود داشته و براساس آخرین آمار با کمبود دو هزار و ۲۱۵ مشاور روبه رو هستیم و هیچ مدرسه ابتدایی و راهنمایی مشاور ندارد. ضمن اینکه نرم مصوب مشاوره در مدارس به ازای هر ۱۲ دانش آموز یک ساعت خدمات راهنمایی و مشاوره است، اما هم اکنون به ازای هر ۲۸۰ دانش آموز یک مشاور تمام وقت در مدارس وجود دارد.
البته همان موقع اعلام شد که طرح جامع پیشگیری از خودکشی در محیط های دانش آموزی توسط آموزش و پرورش تهیه شده است.
در مورد دانشجویان هم، براساس بررسی دفتر مشاوره وزارت علوم، خودکشی دومین علت مرگ دانشجویان شناخته شده است. در همین گزارش آمده است، نرخ جهانی خودکشی دانشجویی ۵/۷ در صدهزار نفر است که تقریباً نصف میزان خودکشی همتایان غیردانشجوی آنها است.
● نرخ خودکشی دانشجویی در ایران طی سال های
۸۶ - ۷۷ در دانشگاه های تحت پوشش وزارت علوم، حداکثر ۶/۱ در صدهزار و حداقل ۶/۰ در صد هزار نفر بوده است. این در حالی است که به گفته دکتر بهروز مرادی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم کرج، تاکنون ۲۰۶ مورد اقدام به خودکشی در دانشگاه های دولتی ثبت شده که از این تعداد ۲۰ مورد با مرگ همراه بوده و خودکشی در بین دانشجویان پسر بیشتر از دختران بوده است.
دکتر گلزاری استاد دانشگاه علامه طباطبایی هم در ارائه نتایج یک تحقیق که در سال ۸۳ انجام شده، می گوید؛ ۴۵۰ هزار دانشجو در تحقیق به عنوان نمونه بوده اند که در آن ۱۰ درصد از پسران و ۷ درصد از دختران انگیزه خودکشی داشته اند. گلزاری در ادامه تاکید می کند که آمار خودکشی در میان دانشجویان و دانش آموزان رو به افزایش است.
شاید بالا بودن این آمارها، وزارت علوم را به فکر تدوین طرح جامع پیشگیری از خودکشی در میان دانشجویان انداخت. برهمین اساس به منظور پیشگیری از خودکشی در دانشگاه ها، برنامه جامع پیشگیری از خودکشی برای دانشجویان دانشگاه های سراسر کشور، مشتمل بر ۷ راهبرد اساسی تدوین شده است و طی آن غربالگری، آموزش، تقویت و گسترش شبکه حمایت اجتماعی و مداخله، درمان و حمایت، از راهبردهایی است که دستیابی به هدف آن را به صورت عملیاتی مشخص می کند.
● روش های عجیب خودکشی
به گفته کارشناسان روش های خودکشی در ایران نیز در حال تغییر هستند. خودسوزی به ۵۰ درصد روش های خودکشی زنان که بیشترین اقدام کنندگان به خودکشی در کشور هستند بدل شده است. تحقیقات دیگر نشان می دهد که استفاده از دارو، سم و پارگی عروق در کنار حلق آویز کردن و سقوط از ارتفاع به روش های خودکشی در کشور افزوده شده است. روش های عجیب دیگری نیز در چند سال گذشته گزارش شده است. از جمله شیوه اپیدمی خودکشی با قرص برنج که در ماه های اخیر علاوه بر مناطق شمالی کشور به تهران نیز رسیده است. به گفته برخی از کارشناسان استفاده از این روش نشانه اوج خشم در فرد اقدام کننده است. یک روش عجیب دیگر که در لرستان شایع شد، خودکشی بر اثر گچ خوری است. پژوهشگران در تحقیقی در استان لرستان به این نتیجه رسیده اند که ۴۵ درصد موارد اقدام به خودکشی با گچ در گروه سنی ۱۰ تا ۱۹ سال قرار داشته و اکثریت بیماران را دانش آموزان تشکیل داده اند.
از دیگر سو، شواهد حاکی از آن است که خودکشی ها از حوزه خصوصی بیرون آمده و با میل شخصی فرد به حوزه عمومی کشیده می شوند. تا به حال چند مورد خبر خودکشی در ملاء عام با پرتاب شخص جلوی قطار شهری (مترو) را شنیده ایم. کارشناسان معتقدند تنها آنها که مرگ را آخرین راه حل می دانند و به این قطعیت رسیده اند، راه پرتاب جلوی قطار ر ا برمی گزینند. این دسته از افراد به دلیل اختلالات روانی یا جلب توجه مردم یا نشان دادن اوج خشم و انفجار خود از دیگری یا دیگران این راه را انتخاب می کنند.
● خودکشی قابل پیشگیری است
کارشناسان معتقدند خودکشی قابل پیشگیری است. «برایان میشارا» رئیس انجمن بین المللی پیشگیری از خودکشی در این رابطه می گوید؛ در صورتی که کشورهای جهان دسترسی به آلاتی همچون اسلحه، داروهای مرتبط با خودکشی و همچنین سم های بسیار کشنده را محدود کنند، آمار قربانیان خودکشی کاهش پیدا خواهد کرد.
وی همچنین توجه دولت ها به ایجاد فرصت های شغلی مناسب برای افراد پریشان خاطر، معتاد به مشروبات الکلی و مبتلایان به اسکیزوفرنی را از بهترین راه های کاهش شمار قربانیان خودکشی در سراسر جهان برمی شمرد.
یکی از کارشناسان داخلی هم در این رابطه می گوید؛ پیشگیری از خودکشی نیازمند طرح ملی است که اجرای آن با همکاری نهادهای مختلفی همچون آموزش و پرورش، صدا و سیما، بهزیستی، وزارت بهداشت و درمان و وزارت ارشاد امکان پذیر است. وی می گوید؛ همچنین برای پیشگیری از خودکشی باید اختلال های روانی به خصوص افسردگی درمان و مهارت های زندگی به فرد آموزش داده شود و احساس شادی و امید را در میان افراد جامعه افزایش داد.
● دلایل خودکشی
خودکشی در کشورهای مختلف و بسته به فرهنگ های متفاوت دلایل گوناگونی دارد. اما پژوهشگران در یک دسته بندی کلی سه عامل ژنتیکی، اجتماعی- اقتصادی و تنهایی و بیماری های روانی را آورده اند.
کارشناسان علائم و ویژگی های احتمالی برای کسانی که قصد اقدام به خودکشی دارند برمی شمرند، از جمله قطع فعالیت های طبیعی، گوشه گیری، دوره های طولانی افسردگی، تهیه وسایل کشنده، تهیه وصیتنامه، تعلقات بخشی و تغییرات ناگهانی از قبیل افسردگی یا حتی شادابی بیش از حد از نشانه های احتمالی در این زمینه است.
خودکشی ها یا به صورت حساب شده رخ می دهند که در این حالت به ندرت می توان از آن پیشگیری کرد یا به صورت آنی و تصمیم یکباره.
اقدام به خودکشی در شخصیت های متعادل که دارای افسردگی هستند، غالباً برنامه ریزی شده و کاملاً آگاهانه رخ می دهد به طوری که در روز حادثه نیز هیچ کس رفتار غیرعادی از شخص مشاهده نمی کند، اما از آنجا که تصمیم به خودکشی در این افراد طی روزها و حتی ماه های گذشته شکل گرفته، سرانجام این اتفاق بروز می یابد.
نوع دوم که بیشتر حاصل کشمکش های خانوادگی و زناشویی است و غالباً توسط زنان صورت می گیرد، تصمیم آنی به خودکشی و اجرای در لحظه آن است که اکثر مواقع به صورت خودسوزی است. تحقیقات نشان می دهد که ۸۰ درصد افرادی که خودسوزی کرده اند، بعد از آن از کار خود پشیمان شده اند.خودسوزی یکی از دردناک ترین انواع خودکشی است و فرد برای نشان دادن انفجار و خشم خود از طرف مقابل یا دور و بری ها این کار را می کند.
● خودکشی در جهان
امروزه خودکشی جزء چند عامل اولیه مرگ و میر در کشورها است. سازمان بهداشت جهانی و انجمن بین المللی پیشگیری از خودکشی هشدار داده اند که شمار قربانیان خودکشی در سراسر جهان بیش از شمار قربانیان قتل و جنگ ها است.
دکتر «خوزه مانوئل برتولت» از مقامات رسمی سازمان بهداشت جهانی تعداد افرادی که سالانه در جهان اقدام به خودکشی می کنند را ۲۰ تا ۶۰ میلیون نفر اعلام می کند که تنها یک میلیون نفر از آنها موفق به گرفتن جان خود می شوند، برهمین اساس در کشورهایی نظیر سنگاپور، لبنان و هند، خودکشی اقدامی غیرقانونی به شمار می آید اما کارشناسان معتقدند که چنین قوانینی آثار بازدارنده یی ندارد، بلکه بر نرخ اقدام به خودکشی می افزاید.
آمار خودکشی زنان در جهان ۱۵ در صدهزار نفر است و این آمار در انگلستان دو در صدهزار و در هندوستان ۱۴۸ در صدهزار نفر گزارش شده و به همین دلیل است که هند را به عنوان پایتخت خودکشی زنان در جهان می شناسند.
بیشترین آمار گزارشی در مورد خودکشی مربوط به کشورهای شرق اروپا است و کمترین آن مربوط به کشورهای امریکای لاتین و کشورهای مسلمان و برخی کشورهای آسیایی است و در مورد تعداد خودکشی های انجام شده در اکثر کشورهای آفریقایی، آماری در دست نیست.
خودکشی هشتمین عامل مرگ در امریکا و سومین عامل مرگ در بین جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال است. در امریکا مردان ۴ برابر بیشتر از زنان بر اثر خودکشی کشته می شوند، در حالی که تعداد تلاش زنان برای خودکشی بیشتر از مردان است. این نسبت در کشور کانادا هم وجود دارد و در کانادا هم تعداد خودکشی در مردان چهار برابر زنان است.
از جمعیت ۳/۱ میلیاردی چین ۲۶ میلیون نفر به افسردگی مبتلا هستند و از این تعداد بین ۱۰ تا ۱۵ درصدشان دست به خودکشی می زنند، سالانه حدود ۵ میلیون خودکشی در چین اتفاق می افتد که تنها بخشی از آنها موفقیت آمیز است. خودکشی روزانه به طور میانگین ۶۸۵ نفر از جمعیت کشور چین را کم می کند و برخی آمارها رتبه اول خودکشی در جهان را به چین داده اند.
اما هند بیشترین خودکشی در میان جوانان در سطح جهان را دارد، محققان هندی این میزان را از هر ۱۰۰ هزار زن جوان ۱۴۸ نفر و از هر ۱۰۰ هزار مرد جوان ۵۸ نفر عنوان می کنند که ۱۴ درصد از کل جهان را شامل می شود. اختلافات خانوادگی، خشونت علیه همسران و بیماری های روانی در جنوب هند بیشترین عامل خودکشی در جوانان هندی است.
در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا هم فنلاند رتبه اول و پرتغال رتبه آخر را از لحاظ آمار خودکشی دارند. از هر ۱۰۰ هزار جوان فنلاندی بین ۱۵ تا ۲۴ سال، ۴۵ نفر دست به خودکشی می زنند، اما در پرتغال از هر ۱۰۰ هزار جوان حدود ۸ نفر خودکشی می کنند.
اما در ژاپن خودکشی ها متفاوت است. در این کشور باشگاه های خودکشی به صورت اینترنتی تشکیل شده اند که افراد از طریق آنها یکدیگر را پیدا می کنند و دست به خودکشی دسته جمعی می زنند. گسترش روزافزون این نوع خودکشی پلیس ژاپن را به فکر راه اندازی پلیس اطلاعات برای کنترل پیام های این نوع انجمن ها و چت روم های اینترنتی انداخته است. در سال ۲۰۰۴ در کشور ژاپن حدود سه هزار نفر از این طریق خودکشی کرده و حدود ۷۰ باشگاه فعال خودکشی اینترنتی شناسایی شدند.
● خودکشی در ایران
خودکشی در ایران نیز به مثابه یک آسیب اجتماعی جدی خود را می نمایاند. اما تا چندی پیش مسوولان حاضر به پذیرش صورت مساله نبودند و اکنون که تا حدی آن را پذیرفته اند، حاضر به انتشاراطلاعاتی در مورد آن نیستند و اطلاعات موجود یا غیررسمی بوده یا از طرف محققان و پژوهشگران اعلام شده . در گزارش ایسنا به نقل از دکتر مسعود گلچین عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم کرج، میزان خودکشی در کشور، سالانه بیش از ۳ هزار نفر اعلام شده است.
سن پرخطر خودکشی در ایران بین ۱۵ تا ۲۵ سال است. این در حالی است که در کشورهای دیگر این سن برای مردان ۴۵ و برای زنان ۵۵ سال است. در جای دیگر، آماری در ارتباط با نسبت جنسی مردان به زنان در خودکشی آمده است، به این معنی که در مقابل هر ۱۰۰ زن چند مرد خودکشی کرده اند، عنوان شده «نگاهی به آمارهای سال ۸۳ نشان می دهد که بالاترین نسبت جنسی خودکشی (حدود ۶۶۰ نفر) مربوط به استان قم است. یعنی در این استان مردان در مقایسه خیلی بیشتر از زنان خودکشی کرده اند. بلافاصله بعد از قم استان اصفهان (حدود ۵۵۰ نفر) قرار دارد و پس از آن استان های همدان و هرمزگان (۴۸۰ نفر). اما میانگین نسبت جنسی در سراسر کشور اندکی بیش از ۱۵۰ بوده است یعنی در مجموع از تمام خودکشی هایی که در سال ۸۳ به انجام رسیده است در مقابل هر ۱۰۰ زن ۱۵۰ مرد خودکشی کرده اند.» اما در استان هایی همچون ایلام و مازندران آمارها بالعکس است و نکته یی که در مورد اقدام به خودکشی معمولاً مورد تایید قرار می گیرد این است که در مجموع زنان بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می کنند، اما اقدام به منظور خودکشی در میان زنان به دلایل مختلف (از جمله شیوه و وسیله به کار رفته)، همیشه با موفقیت همراه نمی شود. بنابراین هر چند گفته می شود همواره آمار زنانی که به این عمل دست می زنند، بیشتر از مردان است، اما مردان در مجموع نسبت به زنان در ارتکاب به این عمل موفق ترند و در دو استان ایلام و مازندران هم به دلیل اینکه اقدام به خودکشی بیشتر یا به صورت خودسوزی و یا خوردن قرص برنج است و این دو روش، از کلیه روش ها مرگ آورتر هستند، آمار خودکشی منجر به مرگ در زنان آنجا بیشتر است.
براساس پژوهشی که نتایج آن تیرماه امسال در ایسنا منتشر شد، مهمترین علل اقدام به خودکشی در زنان متاهل، خشونت همسر و اختلاف زناشویی است. طبق آمارهای به دست آمده در این پژوهش ۳۷۴ زن از زنان مورد مطالعه، ازدواج اجباری داشتند و ۵/۵۰ درصد آنها از شوهران خود می ترسیدند. همچنین ۶۷ درصد افراد مورد مطالعه، مورد خشونت همسران خود قرار گرفته و ۷/۷۴ درصد فاقد آگاهی از وجود مراکز حمایتی در جامعه بودند.
از سوی دیگر در تحقیقی که در تابستان ۸۳ در بیمارستان رازی رشت انجام شده بود، مشخص شد که مهمترین عامل زمینه ساز خودکشی در این مطالعه اختلافات خانوادگی ۶/۵۴ درصد، مشکلات عاطفی ۸/۱۸ درصد، مشکلات اقتصادی ۳/۸ درصد، مشکلات جسمی و روانی ۹/۷ درصد و سایر علل
۹/۷ درصد بوده و در ۵/۲ درصد موارد هم علت خاصی وجود نداشته است.
برخی آمار پراکنده دیگری هم به این شرح اعلام شده؛ فرمانده انتظامی خراسان شمالی از افزایش ۱۷۹ درصدی آمار خودکشی در این استان خبر داده و اعلام کرده در سه ماهه اول سال
۸۶ ، ۱۱ مورد خودکشی در استان صورت گرفته که این آمار در سه ماهه مشابه سال گذشته تنها ۴ مورد بوده و خودکشی ها اغلب در رده سنی ۲۵ تا ۴۰ سال قرار داشته اند.
در جای دیگری مشاور استانداری ایلام حدود ۴۰۰ مورد خودکشی در سال را در استان ۵۸۰ هزار نفری ایلام اعلام کرده که از این تعداد ۲۲۰ نفر سهم زنان است. البته آمار دیگری رقم ۶۷ در ۱۰۰ هزار را برای خودسوزی در ایلام اعلام کرده است.
● خودکشی در مدارس و دانشگاه ها
در مورد آمار خودکشی کودکان و نوجوانان در سال های اخیر آمار دقیقی ارائه نشده، غیر از چند سال پیش که حمید زندیه معاون وقت آموزش و پرورش شهر تهران از وقوع ۲۸۳ مورد خودکشی در سال در بین دانش آموزان شهر تهران خبر داده بود و غیر از این دیگر آماری اعلام نشد.
پژوهش ها نشان می دهد مشکلات عاطفی از قبیل افسردگی، اضطراب، روابط ناخوشایند و نظام حمایتی دانش آموزان، اختلالات روانی، سوءمصرف مواد مخدر و الکل، نداشتن مهارت های مقابله یی و سازگاری، از دست دادن اعتماد به نفس، نبود خدمات مشاوره یی به ویژه برای نوجوانان در معرض خطر و دسترسی نداشتن به خط کمک - راهنمایی تلفن، از جمله مولفه های خطرآفرین به ویژه در بین نوجوانان برای اقدام به خودکشی است. با این وجود در میانه های سال ۸۵ اعلام شد که تنها ۱۵ هزار مشاور، فقط در مدارس متوسطه و پیش دانشگاهی وجود داشته و براساس آخرین آمار با کمبود دو هزار و ۲۱۵ مشاور روبه رو هستیم و هیچ مدرسه ابتدایی و راهنمایی مشاور ندارد. ضمن اینکه نرم مصوب مشاوره در مدارس به ازای هر ۱۲ دانش آموز یک ساعت خدمات راهنمایی و مشاوره است، اما هم اکنون به ازای هر ۲۸۰ دانش آموز یک مشاور تمام وقت در مدارس وجود دارد.
البته همان موقع اعلام شد که طرح جامع پیشگیری از خودکشی در محیط های دانش آموزی توسط آموزش و پرورش تهیه شده است.
در مورد دانشجویان هم، براساس بررسی دفتر مشاوره وزارت علوم، خودکشی دومین علت مرگ دانشجویان شناخته شده است. در همین گزارش آمده است، نرخ جهانی خودکشی دانشجویی ۵/۷ در صدهزار نفر است که تقریباً نصف میزان خودکشی همتایان غیردانشجوی آنها است.
● نرخ خودکشی دانشجویی در ایران طی سال های
۸۶ - ۷۷ در دانشگاه های تحت پوشش وزارت علوم، حداکثر ۶/۱ در صدهزار و حداقل ۶/۰ در صد هزار نفر بوده است. این در حالی است که به گفته دکتر بهروز مرادی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم کرج، تاکنون ۲۰۶ مورد اقدام به خودکشی در دانشگاه های دولتی ثبت شده که از این تعداد ۲۰ مورد با مرگ همراه بوده و خودکشی در بین دانشجویان پسر بیشتر از دختران بوده است.
دکتر گلزاری استاد دانشگاه علامه طباطبایی هم در ارائه نتایج یک تحقیق که در سال ۸۳ انجام شده، می گوید؛ ۴۵۰ هزار دانشجو در تحقیق به عنوان نمونه بوده اند که در آن ۱۰ درصد از پسران و ۷ درصد از دختران انگیزه خودکشی داشته اند. گلزاری در ادامه تاکید می کند که آمار خودکشی در میان دانشجویان و دانش آموزان رو به افزایش است.
شاید بالا بودن این آمارها، وزارت علوم را به فکر تدوین طرح جامع پیشگیری از خودکشی در میان دانشجویان انداخت. برهمین اساس به منظور پیشگیری از خودکشی در دانشگاه ها، برنامه جامع پیشگیری از خودکشی برای دانشجویان دانشگاه های سراسر کشور، مشتمل بر ۷ راهبرد اساسی تدوین شده است و طی آن غربالگری، آموزش، تقویت و گسترش شبکه حمایت اجتماعی و مداخله، درمان و حمایت، از راهبردهایی است که دستیابی به هدف آن را به صورت عملیاتی مشخص می کند.
● روش های عجیب خودکشی
به گفته کارشناسان روش های خودکشی در ایران نیز در حال تغییر هستند. خودسوزی به ۵۰ درصد روش های خودکشی زنان که بیشترین اقدام کنندگان به خودکشی در کشور هستند بدل شده است. تحقیقات دیگر نشان می دهد که استفاده از دارو، سم و پارگی عروق در کنار حلق آویز کردن و سقوط از ارتفاع به روش های خودکشی در کشور افزوده شده است. روش های عجیب دیگری نیز در چند سال گذشته گزارش شده است. از جمله شیوه اپیدمی خودکشی با قرص برنج که در ماه های اخیر علاوه بر مناطق شمالی کشور به تهران نیز رسیده است. به گفته برخی از کارشناسان استفاده از این روش نشانه اوج خشم در فرد اقدام کننده است. یک روش عجیب دیگر که در لرستان شایع شد، خودکشی بر اثر گچ خوری است. پژوهشگران در تحقیقی در استان لرستان به این نتیجه رسیده اند که ۴۵ درصد موارد اقدام به خودکشی با گچ در گروه سنی ۱۰ تا ۱۹ سال قرار داشته و اکثریت بیماران را دانش آموزان تشکیل داده اند.
از دیگر سو، شواهد حاکی از آن است که خودکشی ها از حوزه خصوصی بیرون آمده و با میل شخصی فرد به حوزه عمومی کشیده می شوند. تا به حال چند مورد خبر خودکشی در ملاء عام با پرتاب شخص جلوی قطار شهری (مترو) را شنیده ایم. کارشناسان معتقدند تنها آنها که مرگ را آخرین راه حل می دانند و به این قطعیت رسیده اند، راه پرتاب جلوی قطار ر ا برمی گزینند. این دسته از افراد به دلیل اختلالات روانی یا جلب توجه مردم یا نشان دادن اوج خشم و انفجار خود از دیگری یا دیگران این راه را انتخاب می کنند.
● خودکشی قابل پیشگیری است
کارشناسان معتقدند خودکشی قابل پیشگیری است. «برایان میشارا» رئیس انجمن بین المللی پیشگیری از خودکشی در این رابطه می گوید؛ در صورتی که کشورهای جهان دسترسی به آلاتی همچون اسلحه، داروهای مرتبط با خودکشی و همچنین سم های بسیار کشنده را محدود کنند، آمار قربانیان خودکشی کاهش پیدا خواهد کرد.
وی همچنین توجه دولت ها به ایجاد فرصت های شغلی مناسب برای افراد پریشان خاطر، معتاد به مشروبات الکلی و مبتلایان به اسکیزوفرنی را از بهترین راه های کاهش شمار قربانیان خودکشی در سراسر جهان برمی شمرد.
یکی از کارشناسان داخلی هم در این رابطه می گوید؛ پیشگیری از خودکشی نیازمند طرح ملی است که اجرای آن با همکاری نهادهای مختلفی همچون آموزش و پرورش، صدا و سیما، بهزیستی، وزارت بهداشت و درمان و وزارت ارشاد امکان پذیر است. وی می گوید؛ همچنین برای پیشگیری از خودکشی باید اختلال های روانی به خصوص افسردگی درمان و مهارت های زندگی به فرد آموزش داده شود و احساس شادی و امید را در میان افراد جامعه افزایش داد.