مقاله ی کامل در خصوص قرص های روان گردان : اکس

[Borna66]

اعتیاد و انواع آن
امروزه اعتیاد مشکل بزرگ جوامع است و خساراتی که این معضل یا بلای خانمانسوز به جا می گذارد بسیار زیانبار است ، زیرا نیروی جوان جامعه را از چرخه تولید خارج می کند . اعتیاد ، وابستگی جسمی یا روانی به چیزی است . اعتیاد می تواند به مواد شیمیایی یا مواردی مانند اینترنت باشد .
اعتیاد به ترکیبات شیمیایی رایج ترین نوع موجود است و موادی که به طور معمول به کار می روند شامل دارو های مسکن و خواب آور , محرکهای مغزی , مواد استنشاقی , الکل , مواد افیونی و یا حشیش هستند .
دارو های مسکن و خواب آور شامل گروه داروهای بنزودیازپین هستند . این ترکیبات باعث اختلال عملکرد شغلی و اجتماعی خواب آلودگی و اختلال درک است . از علائم آن پوست سرد و نمناک است و عوارض آن ناراحتی های کبدی و گوارشی و در نهایت در اثر مصرف زیاد مرگ را به دنبال دارد .
گروه دیگری از مواد اعتیاد آور که ممکن است کمتر جلب توجه کند مواد استنشاقی است مانند چسب موکت , تینر ، بنزین , گاز فندک ، اتر و مایع خشک شویی است . پس از مصرف این مواد فرد دچار نشئگی , سردرد , تهوع , پرخاشگری , اختلال تکلم و افزایش تعداد ضربان های قلب است . این گونه مواد باعث از بین رفتن سلولهای مغزی ، کاهش بهره ی هوشی و آسیب های جدی به کبد و کلیه و عضلات و ریه می شود . اما از آن جایی که این مواد مستقیم اثر بر مغز دارد احتمال کم خونی و سکته بسیار زیاد است .
ترکیبات دیگر مواد الکلی مانند انواع مشروبات الکلی هستند که سبب به هم خوردن تعادل و کندی پاسخ می شود و از علائم آن استشمام بوی الکل , سیگار کشیدن زیاد و استفراغ است . در چنین افرادی خطر ابتلا به سرطان سر و گردن و آسیب کبد بسیار بالاست .
مشهورترین گروه مواد اعتیاد آور مواد افیونی مانند تریاک , شیره کدئین , مرفین و هروئین هستند . این مواد حالت نشئگی گرما و گیجی ایجاد می کنند . مشخص ترین علامت مصرف تنگی مردمک چشم این افراد است . همچنین حساسیت , کاهش وزن ، کاهش میل جنسی و تیره شدن پوست است و احتمال ابتلا به هپاتیت ,کزاز و ایدز در این گونه افراد بسیار بالاست و مرگ بیشتر در این گروه اتفاق می افتد .
گروه دیگر مواد اعتیاد آور کانابیس است که شامل حشیش , ماری جوانا , گراس ، بنگ و ... است . در این گونه افراد تمرکز از بین رفته و اشتها افزایش می یابد . از علائم مصرف آن قرمز شدن چشم است . این مواد به سلولهای مغزی آسیب جدی وارد می کند و با درصد بالایی سبب سرطان ریه می شود .
و اما گروه جدیدی از مواد اعتیاد آور که محرک های مغزی هستند .

[Borna66]

ترکیب شیمیایی اکستاسی
ترکیب 3 ، 4 متیلن دی اکسی مت آمفتامین با فرمول C11H15N20 ترکیب شیمیایی اکستاسی را نشان می دهد .
( 3 , 4 MethylendioxyMethAmphetamine )

انواع نام های متداول
در ایران این قرص را با نام های مختلفی می شناسند ، از جمله :
اکستیسی ، اکستاسی ، اکستازی ، XTC ، E ، EX ، X ، قرص شادی ، قرص عشق ، قرص نشئه ، بمب شادی ، داروی هم آغوشی ، ******** من ، مرسدس ، استار ، جت و ...


اشکال رایج دارویی
این ماده به صورت قرص های خوراکی و جویدنی ، کپسول و مواد تدخینی و تزریقی موجود است که البته متداول تر آن به صورت قرص است که با مارک های مرسدس بنز و میتسوبیشی ، $ ، KO ، صلیب ، ستاره و ... ساخته می شود . این قرص به رنگ های مختلف وجود دارد و در بسته بندی های مختلفی از جمله بسته هایی به اشکال کارتونی مثل میکی موس ، پوکمان و ... ارائه می شود .
امروزه نوع تزریقی آن نیز دیده می شود که اثرات خود را به مراتب زودتر از انواع خوراکی نشان می دهد .
قیمت آن در ایران در چند سال اخیر از چهار هزار تومان تا چهل هزار تومان نیز گزارش شده است . اما امروزه به دلیل ساخت راحت آن در لابراتورهای داخلی ساخته می شود و به قیمت 750 تومان فروخته می شود که خطر وجود مواد اضافی در آن و عوارض آن است .
هر قرص حاوی 80 تا 160 میلی گرم MDMA است .

تاریخچه
این ماده ی مخدر در سال 1914 توسط شرکت مرک ( Merck ) آلمان به عنوان داروی لاغری و کاهنده ی اشتها ساخته و عرضه شد ، اما به دلیل عوارض آن از رده خارج گردید .
در دهه ی 70 میلادی این ماده کاربرد مجدد یافت و برای کمک به بیان احساسات بیماران به کار برده شد . همچنین ارتش آمریکا از این ماده برای راست گویی استفاده کرد .
در سال 1984 با اثبات اثرات آن روی مغز حیوانات آزمایشگاهی ، از رده خارج شد .
در سال 1985 در آمریکا ، مصرف آن ممنوع اعلام شد .
بعد از آن به تدریج این قرص ها به صورت غیر قانونی از انبار کارخانه ها خارج شد و مورد استفاده ی متقاضیان خیابانی خود قرار گرفت و مصرف آن در میهمانی ها رو به افزایش گذاشت .

برخی از آمار
در دوره زمانی خاصی در اروپا ، مصرف این مواد انرژی زا و شادی‌بخش برای کاهش مصرف سایر مواد مخدر مثل هروئین تشویق شده است ، به طوری که مصرف آن در اروپا در سال 1995 از 500 هزار قرص در سال به 30 میلیون قرص در دو سال بعد رسیده است .
2 درصد مردم آمریکا حداقل یک بار این ترکیب را مصرف کرده‌اند .
حداقل 7/11 درصد دانش‌آموزان کلاس آخر دبیرستان در آمریکا یک بار قرص های اکستاسی مصرف کرده‌اند .
مصرف این قرص ها در ایران به خصوص در یک سال اخیر در پارتی‌های شبانه به شدت افزایش یافته است . جوانان تحصیل کرده و مرفه مصرف کنندگان اصلی این داروها هستند .
میزان مراجعه به اورژانس ها در آمریکا در اثر سوء مصرف این دارو به شدت افزایش یافته است ( از 1143 مورد در سال 1998 به 4511 مورد در سال 2000 ) .

[Borna66]

آثار مصرف اکستاسی
mdma عضوی از خانواده ی فنیتیل آمین ها است . بسیار مشابه ماده ی دیگری به نام mda . البته mda داروی قوی تری است و اثرات آن عمیق تر و طولانی تر از mdma . در مقابل می توان mdea را نوع ملایم تر اکس نام برد .
ثابت شده که مصرف اکس برای افراد مبتلا به دیابت ، صرع ، آسم ، پرفشاری خون ، گلوکوم و زنان حامله بسیار خطرناک است.
اکستاسی یک داروی بسیار قوی تغییر دهنده ی خلق ( مود ) است که سبب می شود مصرف کننده ، هر کاری را بدون این که به عواقب ناشی از آن فکر کند ، انجام بدهد . فرد احساس شادی ، اعتماد به نفس ، پر انرژی ، اجتماعی و ریلکس بودن می کند . گفته می شود که احساساتی مثل حسادت و درد از فرد دور می شود . گرچه mdma به عنوان داروی توهم زا شناخته می شود ولی این نظریه صحیح نمی باشد . اکس خالص توهم زا نیست و توهم این قرص ناشی از موادی است که به آن اضافه شده مثل lsd . تحقیقات نشان داده است که اکس خالص به اندازه ی اکس تقلبی ( ناخالص ) که امروزه بیشتر در بازار مصرف دارد خطرناک نیست . اکس تقلبی می تواند شامل هر چیزی از lsd گرفته تا کافئین باشد که با mdma مخلوط شده است . اکستاسی در بین هروئین ، کوکائین و اسپید یک داروی کلاس a محسوب می شود . اکثرا" به صورت قرص مصرف می شود ولی به صورت پودر نیز وجود دارد . در اوایل اکس به صورت صد در صد خالص عرضه می شد ، اما امروزه به صورت ناخالص و همراه با موادی مثل کتامین ، اسپید ، dxm ، mdea و mda ساخته می شود . Dxm در پزشکی برای درمان سرفه ( از طریق خشک کردن ریه ها ) به کار برده می شود . به علت این که این ماده خاصیت دهیدراتاسیون ( جذب آب ) دارد مصرف زیاد آن بسیار خطرناک است . قرص های اکس می توانند به رنگ سفید باشند اما معمولا" سیمبول هایی مثل چهره های خندان و یا ستاره روی اونا حک شده است . قرص هایی که بر روی آن ها آرم شبدر و میتسوبیشی حک شده به علت وجود مقادیر بالای dxm در آن بسیار خطرناک هستند . یکی از راه های شناخت این قرص رنگ آن می باشد . اکس خالص به رنگ سفید است . البته چون این روزها اکثر قرص ها رنگ می شوند تشخیص آن به این روش غیر ممکن است . پودر mdma به صورت سفید و کریستالی دیده می شود . کیت هایی وجود دارند که قدرت اکس را از درجه ی یک تا سه مشخص می کنند .
علائم اکس حدود 20 تا 90 بعد از مصرف ظاهر می شوند و تا حدود 3 تا 6 ساعت در حد ماکزیمم باقی مانده و سپس تا 24 ساعت علائم ظاهری آن از بین می رود . این نشانه ها شامل نبض زدن ، ضربان بالای قلب ، دهان خشک ، مردمک گشاد شده ، تنش عضلانی ( در چهره و بدن ) ، گرفتگی عضلانی ، تلاطم معده و همچنین گرم و مرطوب شدن بدن می باشد .
فرد نسبت به همه ی اجسام اطرافش با محبت می شود . خنده ، حالت غیر قابل کنترل پیدا می کند و فرد بیش از اندازه حرف می زند . موسیقی بهتر شنیده شده و نورها درخشنده هستند . چشم ها به خارش افتاده و پف می کنند ، در این حالت دید شخص تار می شود . فشرده شدن مشت و دهان هم یک واکنش معمولی است . بدن معمولا" مقادیر زیادی هورمون ضد ادراری ( adh ) ترشح می کند که باعث احتباس آب و کاهش حجم ادرار می شود . دوز بالای ( اوردوز ) اکس می تواند منجر به استفراغ ، سر گیجه ، سر درد و گرفتگی وحشتناک بشود . حتی یک قرص هم می تواند منجر به اوردوز بشود . این ها البته به فرد و غلظت قرص بستگی دارد . تمام این درد ها مربوط به فشار زیادی است که اکس روی قلب ، کلیه و ریه ها می آورد . مصرف کننده احساس خستگی ، افسردگی و قدری گیجی و منگی می کند . فرد دچار فراموشی می شود . اشتها زیاد می شود . ممکن است مصرف کنندگان حرفه ای احساس سرماخوردگی و آنفلونزا داشته باشند . این مشکلات نسبتا" شایع هستند و به نظر می رسد که ناشی از آمفتامینی باشند که با قرص مخلوط شده است .
خطر آب از دست دادن ( دهیدریشن ) و گرمای بیش از حد ( اوور هیتینگ ) در هر بار مصرف اکس وجود دارد . اکس معمولا" در پارتی هایی مصرف می شوند که شرکت کنندگان تمام شب را می رقصند . علاوه بر خاصیت دهیدریشن قرص رقص هم مزید بر علت شده و بدن مایعات بیشتری را از دست می دهد . بیشتر مرگ های ناشی از مصرف اکس به همین علت و همچنین به علت حملات گرما است . با بالا رفتن بیش از حد دمای بدن ممکن است لخته های کوچکی در جریان خون ظاهر شوند که می توانند باعث خون ریزی مغزی بشوند . مصرف الکل و قرص ها همراه با هم بسیار خطرناک است ، زیرا خود الکل هم خاصیت دهیدریشن دارد . البته به این نکته هم باید توجه داشت که مصرف بیش از حد مایعات نیز می تواند باعث ورم مغزی شود که بسیار خطرناک است . خوردن اسنک های شور هم توصیه شده است . در ضمن فرد باید بین رقص فاصله بیندازد تا قلب کمی استراحت کند . برای ریکاوری ( بازگشت به حالت نرمال ) پس از مصرف اکس مقادیر زیادی ویتامین c و کلسیم لازم است و از آن جایی که فرد انرژی زیادی را از دست داده است بهتر است که فرد غذا خورده و سعی کند بخوابد .
اکستاسی از داروهایی است که در دهه ی گذشته بسیار مورد اقبال قرار گرفته است . دارویی با درجه ریسک بالا ، اما به این صورت که رسانه ها تبلیغ می کنند باعث مرگ قطعی نیست ، در حقیقت بستگی به این دارد که فرد چه عملی انجام می دهد . اما این را نیز باید به خاطر داشت که اکستاسی یک داروی کلاس a محسوب می شود ، یعنی جزء خطرناک ترین داروهاست و صدمات غیر قابل جبرانی به مغز وارد می کند .

[Borna66]

در بسیاری از منابع عوارض پس از مصرف اکستاسی را به طور خلاصه این گونه بیان کرده اند :
اثرات مثبت :
1- افزایش شدید احساس خوب بودن در فرد
2- افزایش انرژی در فرد
3- احساس تمایل برای ارتباط با دیگران و احساس تعلق و نزدیکی به دیگران
4- احساس عشق و سرخوشی
5- دست و دلبازی
6- افزایش هوشیاری و درک موسیقی
7- افزایش حس های بویایی و چشایی
8- احساس تجربیات و حالات روحی جدید در زندگی
9- احساس روشنایی
10- تمایل برای آغوش گرفتن و بوسیدن دیگران
11- به علت افزایش انرژی در افراد ، مصرف کنندگان ، تمایل برای فعالیت شدید و رقص های طولانی دارند .

اثرات منفی :
1- کاهش اشتها
2- تغییرات بینایی
3- گشاد شدن مردمک ها (میدریاز) افراد مصرف کننده در محل‌های مصرف مثل پارتی‌ها با وجود کم بودن نور مجبور به استفاده از عینک های آفتابی در شب هستند که علت آن تحریک‌پذیری با نور است.
4- حرکات غیرطبیعی چشم (نیستاگموس)
5- توهم بینایی (هالوسیناسیون)
6- افزایش ضربان قلب و فشار خون (تاکی‌کاردی و هیپرتانسیون)
7- تغییر در نظم حفظ دمای بدن
8- فک زدن های طولانی (افراد مصرف کننده برای جلوگیری از حالت قفل شدن فک مجبور به مصرف آدامس هستند ، تا ساعت ها پس از مصرف این حالت فک زدن های غیر طبیعی موجود است) .
9- لرزیدن ، عصبی شدن ، عدم تمایل برای استراحت
10- تمایل شدید برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تاثیر اولیه

[Borna66]

اثرات منفی شدید :
1- اثرات شدید احساسی ، اختلال خواب ، کابوس های شبانه ، حملات ناگهانی اضطراب (Panic Attack) ، دیوانگی (Psychosis) ، انقباض شدید فک و پارگی زبان در اثر فک زدن های طولانی (Trisma){در صورت بروز این حالت باید از آمپول دیازپام و یا قرصهای خوراکی آن استفاده کرد . }
2- عدم تمرکز ، فراموشی ، اختلال در یادگیری (Confusion)
3- افزایش دمای بدن و کاهش آب بدن (در پارتی‌هایی که این دارو مصرف می‌شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مکرر هستند و این مساله خطرات خاص خود را به دنبال دارد) .
4- اختلال در مکانیسم نعوظ و نرسیدن به اوج لذت جنسی ( ارگاسم )
5- تهوع و استفراغ
6- کاهش سدیم خون در اثر مصرف زیاد مایعات (هیپوناترمی)
7- سردرد ، سرگیجه و تشنج
8- آنمی آپلاستیک (سرکوب شدید خونسازی مغز استخوان)
9- افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف
10- خستگی و افسردگی شدید تا یک هفته پس از مصرف
11- احتمال اعتیاد جسمی کم است ولی احتمال اعتیاد روانی بسیار زیاد است .
12- احتمال سمیت کبدی
13- صدمه به اعصاب مغزی
14- بزرگ شدن پستان در آقایان ( ژنیکوماستی )
15- احتباس ادراری ( Retension )
16- تخریب عضلات مخطط ( رابدومیولیز ) که در نتیجه ی افزایش دمای بدن رخ می دهد و می تواند به علت رسوب مواد حاصل از این تخریب در کلیه باعث آسیب به این ارگان شود .
17- میزان بروز مرگ در اثر مصرف اکستاسی 2 در 100000 مصرف کننده است .
18- دختران جوان بعلت اثرات هورمونهای جنسی زنانه ، در صورت مصرف اکستاسی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افت سدیم خون و به دنبال آن تشنج هستند . (میزان بروز SIADH در ارتباط با استروژن خون افزایش می‌یابد) .

اثر اکستاسی بر مغز
اکثر دانش مندان عقیده دارند که مصرف طولانی مدت اکستاسی باعث آسیب مغزی و از دست دادن حافظه می شود . ثابت شده است که MDMA به نورون های سروتونرژیک در مغز آسیب می رساند . این نورون ها سروتونین ترشح می کنند . از سروتونین به عنوان افیون داخلی و طبیعی بدن نام می برند . این ماده بعد از ترشح باعث احساس شادی در فرد می شود ( به عنوان مثال ورزش باعث افزایش میزان این ماده در بدن می شود . به همین دلیل هم است که خیلی از ورزش کاران حرفه ای که ناگهان ورزش را قطع می کنند ، معتاد می شوند . در حقیقت به جای افیون داخلی بدن که سطح آن کم شده است آن را با یک افیون خارجی مثل هروئین جایگزین می کنند) . بعد از این مرحله شادمانی ، سلول ها مواد دیگری ترشح می کنند که سطح سروتونین را پایین می آورد و فرد دوباره به حالت نرمال بر می گردد . اکس این سلول ها را بلوک کرده و باعث می شود سروتونین برای مدت بیشتری باقی بماند فرد برای زمان بیشتری احساس شادمانی و بی غمی بکند . مصرف طولانی مدت اکس چرخه ی تولید و متابولیسم سروتونین را مختل کرده و در نتیجه میزان سروتونین مغزی کاهش پیدا می کند . این امر باعث افسردگی و اضطراب شده و فرد دچار نوعی افسردگی پیوسته می شود . اگر فرد معتاد نتواند به مدت یک هفته بدون اکس زندگی کند و تنها با مصرف قرص احساس شادی بکند ، نشان دهنده ی این است که سطح سروتونین مغزی کاهش پیدا کرده است . این وضعیت خطرناک بوده و فرد با مراجعه به پزشک باید تحت درمان قرار داده شود .

[Borna66]

به طور خلاصه می توان فرضیه ی تأثیر MDMA ( اکستاسی ) بر مغز را به صورت زیر نشان داد :
1- افزایش آزاد سازی سروتونین در سیناپس های مغزی
2- بلوک باز جذب سروتونین
3- افت میزان سروتونین مغز
4- اثرات غیر مستقیم بر میزان دوپامین مغز
تحقیقات دانشگاه جان هاپکینز ( از معتبر ترین دانشگاه های علوم پزشکی جهان ) نشان داده است که اثرات منفی اکس روی حافظه تا دو هفته پس از مصرف آشکار می شوند . همچنین این تحقیقات نشان داده است که حافظه ی فردی که از MDMA استفاده می کند نسبت به فرد نرمال ضعیف تر است . دانش مندان حدس می زنند که اکس به سلول های سروتونرژیک آسیب های غیر قابل بازگشت می زند . نتایج MRI ( تصویر برداری هماهنگ مغناطیسی ) از مغز افرادی که بیش از 200 قرص اکس را در مدت 5 سال مصرف کرده بودند نشان داد که آسیب های عمده ای به مغز این بیماران وارد شده و هر چه مصرف اکس بیشتر ، آسیب هم بیشتر است . همچنین اوتوپسی ( نمونه برداری از بافت مرده ) هایی که از مغز این بیماران انجام شده است نشان می دهد که سطح سروتونین 60 تا 80 درصد نسبت به افراد عادی کاهش پیدا کرده است .



نتایج آخرین تحقیقات بر روی انسان
در یک بررسی انجام شده با کمک اسکن ( PET (Positron Emission Tomography که روی 2 گروه 14 نفری از مصرف کنندگان اکستاسی (حداقل 3 هفته مصرف) که هیچ داروی روان‌گردان دیگری مصرف نکرده‌اند و 15 نفر که هیچ دارویی مصرف نمی‌کنند نشان داده شد که میزان سروتونین در مغز به شدت کاهش یافته است و سلولهای عصبی حاوی سروتونین آسیب دیده‌اند . لازم به ذکر است که افراد مورد مطالعه از لحاظ سن و تعداد زن و مرد مشابه بوده‌اند .

توضیح شکل : شکل بالا نشان دهنده ی اسکن مغز یک فرد عادی است که اکستاسی مصرف نمی‌کند ولی اسکن پائین مربوط به مغز یک فرد مصرف کننده اکستاسی است . نقاط سیاه رنگ در عکس پائین نشان دهنده آسیب مغزی ناشی از مصرف مزمن اکستاسی است .

نتیجه ی یک تحقیق بر روی مغز میمون ها
در مقاله ای که در مجله نوروساینس در 15 ژوئن 1999 به چاپ رسید ، نتایج یک تحقیق بر روی میمون ها به چاپ رسید . در بررسی این میمون ها که برای مدت 4 روز و روزی 2 بار قرص Ecstasy محلول در مایعی را مصرف کرده بودند و میمون هایی که فقط همین مایع را استفاده کرده بودند و پس از 7 سال کالبد شکافی شده بودند مشاهده شد که تغییراتی در سلولهای سروتونینی مغز ایجاد شده است که در لوب فرونتال و نواحی مربوط به فکر کردن ، ناحیه هیپوکامپ و نقاط عمقی مغز مربوط به حافظه بوده است . پس مشاهده می‌شود که مصرف اکستاسی در دراز مدت باعث ایجاد اختلال در قوه تفکر و حافظه و قابلیت یادگیری در فرد می‌شود . در تحقیقی دیگر مشاهده شد که پس از مصرف دارو ، میزان سروتونین در مغز به میزان بیست تا شصت درصد کاهش می‌یابد و مشاهده شد که اثرات مخرب مغزی غیرقابل بازگشت است و تغییراتی در نورون های دوپامینرژیک مشاهده شد .

موارد منع مصرف
با توجه به اثرات اکستاسی در افزایش فشار خون و تعداد نبض و با توجه به اینکه گروهی از مردم پاسخ و واکنش بیشتری نسبت به این ماده نشان می‌دهند افراد با سابقه فشار خون بالا، مشکلات قلبی (اختلالات ضربان قلب و…) یا افراد با سابقه سکته قلبی نباید از این ماده استفاده کنند . افراد با سابقه مشکل کبدی و کلیوی نیز منع مصرف قطعی دارند .
کسانی که از داروهای ضد افسردگی مثل فنلزین ، ترانیل سیپرومین و ضد افسردگی‌هایی مثل پروزاک و زولوفت (Zoloft) هم استفاده می‌کنند به هیچ‌وجه نباید از اکستاسی استفاده کننده موارد مرگ ناشی از مصرف همزمان این داروها با اکستاسی گزارش شده است .
علائم مسمومیت با اکستاسی ( مربوط به بالا رفتن بیش از حد غلظت دارو در خون ) به شکل افزایش شدید ضربان قلب ، فشارخون ، خستگی ، گرفتگی عضلانی یا حملات حاد ترس (Panic Attack) می‌باشد . در صورت بروز علائم فوق شخص باید فعالیت را کنار گذاشته ، بنشیند و مایعات (آب و آب میوه) به میزان کافی مصرف کند . در صورت بروز علائم مثل تشنج ، کاهش سطح هوشیاری و … هرچه سریع تر به مراکز درمانی مراجعه شود . در صورت مصرف همزمان قرص‌های اکستاسی با الکل عوارض ناشی از دهیدراتاسیون و کاهش آب بدن تشدید می‌‌شود و در عین حال عوارض اکستاسی بر خلق کاهش می‌یابد .

[Borna66]

بررسی آماری یک تحقیق
با تحقیقی که بر روی 230 جوان و نوجوان دختر و پسر انجام شد به طور خلاصه نتایج زیر به دست آمد :
نزدیک به 56 درصد جوانان علاقه دارند که همراه با دوستانشان در میهمانی های شبانه شرکت کنند .
همچنین 6/43 از این عده ، بیش از یک بار در میهمانی های مختلط به همراه دوستانشان شرکت کرده اند .
یافته های این تحقیق نشان می دهد ، 88 درصد از افرادی که حضور در پارتی های مختلط را تجربه کرده اند ، بدون اطلاع خانواده هایشان در چنین جشن هایی شرکت کرده اند .
31 درصد از جوانان پاسخ داده اند که از ترس خانواده هایشان در چنین جشن هایی شرکت نمی کنند .
این یافته ها همچنین بیان گر آن است که 12 درصد جوانان اصلا" تمایلی به حضور در مهمانی های مختلط ندارند .
با این حال به نظر می رسد که صرف نظر از یافته های پژوهش گران ، آمارهای تکان دهنده از حضور جوانان در مهمانی های مختلط تا حدود نسبتا" زیادی نگران کننده به نظر می رسد .

اعتیاد به اکستاسی
اکستاسی اعتیاد جسمانی ایجاد نمی‌کند . دکتر آذردخت مفیدی توضیح می‌دهد : «اعتیاد به دو شکل جسمانی و روانی مطرح می‌شود . مصرف این دارو اعتیاد جسمانی ایجاد نمی‌کند ، ولی وابستگی روانی فرد را به دنبال خواهد داشت . اکستاسی باعث پاداش به منِ (ego) فرد می‌شود . بنابراین روان را به‌واسطة افزایش احساس رضایت از خود و احساس امنیت تقویت می‌کند . »
گروهی از افراد به‌طور ژنتیکی دارای استعداد گرایش به اکستاسی هستند . این افراد کسانی هستند که مراکز پاداش در مغز آنها ضعیف عمل می‌کند . در نتیجة این نقصان ، آنان نیاز به یک عامل خارجی دارند تا احساس رضایت مندی را ایجاد کند . چنین شرایطی منجر به اعتیاد فرد به یک محرک کاذب می‌شود .
دکتر فربد فدایی می‌گوید : « هرچند که این دارو اعتیاد جسمانی ایجاد نمی‌کند ، یک‌بار مصرف آن تا 80 درصد احتمال استفادة مجدد را افزایش می‌دهد . »

دلایل مصرف اکستاسی
1- بسیاری از جوانان تحت تاثیر سخنان دوستان خود ، در مورد ایجاد احساسات هیجان‌انگیز کاذب و از بین رفتن مهارهای اخلاقی ، از این ماده استفاده می‌کنند .
2- مشکلات خارج از توان فرد ، مشوقی نیرومند برای مصرف چنین موادی است . بعضی افراد برای رهایی از آلام ناشی از صدمات روحی یا مشکلات جسمی به این داروها پناه می‌آورند ،که بعدها به عوارض بدتری مبتلا می شوند .
3- فرار از افسردگی ، رسیدن به آرامش ، داشتن لحظاتی شادتر و ایجاد تنوع در روند یکنواخت و مایوس کننده زندگی از دیگر دلایل روی آوردن جوانان به این قبیل مواد است .
توجه کنید : علت مصرف این داروها هر چه باشد ، راه‌حل موقتی برای فرار از مشکلات است و پس از محو آثار مصرف آنها ، مشکلات و احساسات ناخواسته ، به شکلی شدیدتر و سخت‌تر از حالت اولیه ، درک می‌شوند و به مرور فرد به مقدار بیشتری از این داروها برای تحمل مشکلات جدید خود ، نیاز خواهد داشت و میزان مصرف دارو را افزایش می‌ دهد .
یکی دیگر از علل افزایش مصرف این دارو تبلیغات غلط در مورد آن است . مبلغان و فروشندگان این دارو می‌گویند که : آثار مضر این دارو از آثار الکل و تنباکو بیشتر نیست ، این قرص‌ها بی‌خطر بوده ، فرد را آرام و با نشاط کرده و درک شخص را بالا می‌برد . آنها برای فروش و توزیع این مواد ، از این توجیه‌ها استفاده می‌کنند .

[Borna66]

افزایش انواع اکستاسی در ایران
استفاده از اکستاسی در ایران به خصوص از یکسال گذشته تا امروز در میهمانی های شبانه رو به افزایش گذاشته است و متاسفانه جوانان تحصیل کرده و مرفه از مصرف کنندگان اصلی به شمار می آیند . در تمام کشورهای سازمان ملل از جمله ایران ، مصرف مواد روان گردان جرم است و هر چند که در قانون مبارزه با مواد مخدر ایران ، نامی از اکستاسی نیست ، اما مصرف آن غیر قانونی است و دست قانون گذار و مسئولین برای برخورد باز است . قرص اکس و کپسول های آن وارد بازار ایران شده است و جوانان بیشتر این قرص را با عنوان قرص شادی ، قرص فراری و ... می شناسند . افزایش انواع این قرص در ایران باعث شده است تا این قرص در بازار به قیمت 750 تومان نیز عرضه گردد که در این جا متوجه می شویم که این قرص به صورت دست ساز در تهران تهیه می شود که مخلوطی از اکس و مواد دیگر است . هنوز معلوم نیست سازندگان چه موادی را اضافه می کنند و همین خطر را افزایش میدهد . از گروه سنی 18 تا 40 سال نمونه هایی مشاهده شده است ؛ جوانان بیشتر از طریق دوستان ، گردانندگان میهمانی شبانه ، توزیع کنندگان خیابانی و خویشاوندان این قرص ها را به دست می آورند . کارشناسان در خصوص مناطقی که مصرف کننده ی بیش تری دارند می گویند ؛ مناطق بالای شهر مثل اقدسیه ، نیاوران ، قیطریه ، شهرک غرب ، سعادت آباد ، زعفرانیه و ... مصرف کنندگان بیش تری دارند . زیرا پارتی های بیشتری در این مناطق برگزار می شود ، در ویلاهای خصوصی شمال و شمشک هم می توان با مصرف کنندگان این قرص ها روبه رو شد . در استان های گیلان ، مازندران ، هرمزگان ، فارس و کیش نیز وجود دارد و توزیع این قرص گزارش شده است . کارشناسان بر این عقیده اند که استفاده کنندگان این قرص در واقع چند مصرفی هستند و می افزایند که وابستگی جسمی اکستاسی کم است و اعتیاد آور نیست اما وابستگی روانی آن خیلی بالاست . فرد معمولا" بعد از تاثیرات حاد 3 تا 6 ساعته اکس ، حالت عادی خود را باز می یابد و در بعضی موارد از این که تعادل روانی خود را از دست داده بوده و دست به کارهایی زده بوده که در شرایط عادی هیچ وقت آن ها را انجام نمی داده ، دچار افسردگی می شود . خطر جدی و عمده قرص اکس این است که باعث اختلال و نوعی توهم در بینایی ، شنوایی و دیگر حواس گردیده ، سبب می شود که فرد بدون اینکه متوجه جوانب کار خود شود ، دست به کارهای خطرناکی بزند ، مثلا پنجره را باز کرده و به پایین بپرد و یا اینکه در ماشین متحرک با سرعت زیاد ، در ماشین را باز کرده و بیرون می پرد ، که نتیجه ی همه این کارها هم مرگ های دلخراش است .

اکس پارتی
میهمانی‌های رِیو (Rave) در دهة هشتاد میلادی بحران جدیدی در اروپا و آمریکا به‌وجود آوردند . اکستاسی به‌طور غیرقابل مهاری در میان جوانان نفوذ کرده بود و روزبه‌روز بر تعداد مصرف‌کنندگان آن افزوده می‌شد . کسانی که به این قبیل میهمانی‌ها می‌رفتند هماهنگ و عجیب بودند . یکسان لباس می‌پوشیدند تا خود را به صورت یک گروه درآورند . بزرگ‌ترین گروه اکس‌بازها فرقة لایِن پت (Lion Path) بود . اعضای این فرقه گمان می‌کردند که با خوردن قرص‌های اکستاسی به روشنایی می‌رسند . اما اصطلاح اکس پارتی مربوط به مجالسی است که معمولاً از ابتدای شب تا بامداد روز بعد به طول می‌انجامند . این میهمانی‌ها با رقص‌های تند و متمادی در حین پخش موسیقی مخصوص مانند ریو ، هاووس ، و ترنس همراه‌اند . در این میهمانی‌ها ، قرص‌های اکستاسی در ظرف‌هایی دست به دست می‌گردد . از آن جا که پس از مصرف اکستاسی باید مقدار زیادی آب به بدن رساند ، اصطلاح «آب خوردن» برای مصرف زیرزمینی قرص اکس به کار می‌رود . در برخی از این میهمانی‌ها ، به منظور جذب مصرف‌کنندگان ، قرص‌ها را به‌صورت رایگان عرضه می‌کنند .
دکتر آذردخت مفیدی علت تمایل مصرف‌کنندگان اکستاسی به استفادة گروهی از آن را چنین توجیه می‌کند : « این تمایل به مصرف گروهی در مورد تمام مواد مخدر وجود دارد . اما در مورد اکستاسی یکی از دلایل مطرح ، نیاز به وجود یک فرد حمایت‌کننده است . مصرف انفرادی این دارو در تنهایی خطرآفرین است . از سوی دیگر، احساس سرخوشی دسته‌جمعی برای هر کدام از مصرف‌کنندگان حکم تأیید را دارد و فرد متقاعد می‌شود که کار درستی انجام می‌دهد . دلیل دیگر، نیاز مصرف‌کنندگان به برقراری ارتباطات صمیمانة اجتماعی است . آنها هم دیگر را در آغوش می‌گیرند و از بودن در کنار هم لذت می‌برند . »
دکتر فربد فدایی می‌گوید : « معتادان به دلیل مشکلات شخصیتی همیشه به دنبال یافتن هویت گروهی هستند . آنان جایگاه فردی خود را نیافته‌اند و می‌خواهند در یک گروه هویتی بیابند . »
اکس پارتی‌ها تاریک هستند . تنها صدای موسیقی می‌آید و بوی عرق تن‌هایی که به‌شدت تکان می‌خورند . اکستاسی باعث گشادی مردمک چشم می‌شود و مردمک گشادشده چشم را در برابر نور حساس و آسیب‌پذیر می‌کند .

اکستاسی : زنان برابر با مردان
در مقایسه با سایر مواد اعتیادآور ، تمایل زنان به استفاده از اکستاسی به‌مراتب بیش تر است .
دکتر آذردخت مفیدی این الگو را بخشی از بحران زنِ مدرن در ایران می‌خواند و می‌گوید : « گاهی زنِ مدرن ، قدرت را در طرد زنانگی خود می‌داند . بنابراین به سمت دنیایی مردانه کشیده می‌شود . »
دکتر حمید مرتضوی اضافه می‌کند : « زنان تمایل بیش تری به استفاده از اکستاسی دارند . زیرا حالت نشئه و خمودگی‌ای که به دنبال اعتیاد به سایر مواد مخدر ایجاد می‌شود ، در مصرف این دارو مشهود نیست . به‌علاوه ، استفاده از آن راحت و سریع است و نیازی به سرنگ تزریقی و آتش ندارد . همچنین ، قرص‌های کوچک اکس به‌راحتی حمل می‌شوند و مخفی کردن آنها آسان‌تر است . »
دکتر ساحل همتی‌گرکانی می‌گوید : «به‌طور کلی ، افسردگی و اختلالات اضطرابی در میان زنان شیوع بیشتری دارد . از طرف دیگر ، آنان به درمان‌های بی‌سروصدا علاقه‌مندند . بنابراین ، برای رفع حالات نامناسب روانی خود ، مصرف قرص‌های کوچک اکس را ترجیح می‌دهند .

[Borna66]

انواع مهمانی ها از نظر یک دانشجو
"روزبه ص" دانشجوی مهندسی صنایع می گوید : اصولا چند نوع مختلف از میهمانی های این چنینی حائز اهمیت است . نخست جشن هایی است که در سلامت انجام می شود و همه چیز در افراطی ترین شکل ممکن به دست دادن ، روبوسی و رقص ختم می شود .
وی می افزاید : اکس پارتی ، نوع هیجان انگیزتر این پارتی ها است که در این گونه جشن ها غالبا" میهمانان به وسیله ی قرص های اکس مورد پذیرایی قرار می گیرند تا با انرژی مضاعف در میان دوستان خود ظاهر شوند و نوع سوم و خطرناک این گونه پارتی ها "****** پارتی" است که در آن همه چیز از کنترل افراد خارج است و هر نوع حادثه زیان باری محتمل به نظر می رسد .
روزبه می افزاید : کسانی که در میهمانی های نوع اول و دوم شرکت کرده باشند به تدریج می توانند در پارتی های نوع سوم نیز حضور یابند
وی در خصوص حالات ناخوشایند جوانان در میهمانی های نوع سوم می افزاید : طبعا" برای شاد بودن در میان دوستان به انرژی خارق العاده ای نیاز است که قرص های اکس و حشیش برای این کار بسیار موثرند .
روزبه ، پارتی های خطرناک را به نمایش نامه هایی زیبا از عقده های فرو خورده جوانان تشبیه می کند و می افزاید : مصرف اکس و مشروب ، دنیای خیالی جذابی برای جوانان ایجاد می کند ، برخی از آن ها پس از مصرف قرص ها به نقاشی بر روی دیوارها می پردازند یا اینکه تمایل پیدا می کنند در مکان های بلند بایستند .

اکستاسی و ممنوعیت جهانی
مجلس انگلستان ، پیش از رسیدن قرص‌های اکستاسی از آمریکا به این کشور ، مجازات سنگینی را برای تولید ، توزیع و مصرف این قرص‌ها وضع کرد . اما نتیجه کاملاً برخلاف انتظار بود . جوانان انگلیسی بسیار بیشتر از آمریکایی‌ها به اکستاسی روی آوردند . زندگی برخی از جوانان انگلیسی آن‌چنان به اکس وابسته شد که بار سفر بستند و خود را به آمریکا رساندند . در دهة 1990، در گوشه و کنار خیابان‌های آمریکا جوانانی ژنده‌پوش به چشم می‌خوردند که کشورشان را برای راحت‌تر مصرف کردن قرص‌های اکس ترک کرده بودند . اما قرص‌های اکستاسی ، با همان سرعتی که جای خود را در میان جوانان آمریکایی و اروپایی باز کردند ، از رواج افتادند . در قانون کیفری آمریکا جرم کسی که این قرص‌ها را به دوستانش می‌دهد از جزای فروشندگان قرص‌ها بیش تر است . در این کشور سالانه 4/3 میلیون نفر دست‌کم یک‌بار از اکستاسی استفاده می‌کنند .
براساس یک پژوهش : مصرف‌کنندگان «اکستاسی» طی 15 ماه نیمی از دوستان سالم خود را آلوده می‌کنند .
نخستین موضوع این است که متوسط سن مصرف کنندگان امروزه به نسبت سال‌های قبل بسیار پایین آمده است و از طرف دیگر هم الگوی مصرف از مصرف تریاک به صورت تدخین به طرف مصرف هرویین به صورت تزریق در حال حرکت است . سومین تفاوت نیز در پیدایش مواد مصرفی جدید مانند کوکائین و هم چنین مواد صناعی در بین مصرف‌کنندگان است .
براساس یک پژوهش : مصرف‌کنندگان «اکستاسی» طی 15 ماه نیمی از دوستان سالم خود را آلوده می‌کنند . سو‌ء مصرف مواد یک بیماری مزمن عود کننده است که اکثر قربانیان خود را در سنین نوجوانی و شروع جوانی مبتلا می‌کند . به گزارش سرویس «پژوهشی» خبرگزاری دانشجویان ایران ( ایسنا ) ، با وجود این که مواد مخدر افیونی به صورت مصرف تریاک سابقه‌ای نسبتا" طولانی در کشور ما دارد ، سه اتفاق امروز روند مصرف را با گذشته متفاوت کرده است . نخستین موضوع این است که متوسط سن مصرف کنندگان امروزه به نسبت سال‌های قبل بسیار پایین آمده است و از طرف دیگر هم الگوی مصرف از مصرف تریاک به صورت تدخین به طرف مصرف هرویین به صورت تزریق در حال حرکت است . سومین تفاوت نیز در پیدایش مواد مصرفی جدید مانند کوکائین و هم چنین مواد صناعی در بین مصرف‌کنندگان است . مصرف مواد غیر قانونی ساختنی امروزه به عنوان یکی از مشکلات نوپدید در زمینه سوء مصرف مواد ظاهر شده است . تحلیل انتقال سوء مصرف مواد به افراد سالم با روش تحلیل بیماریهای مسری ، موضوعی است که بیش از سه دهه است در ادبیات همه گیر شناسی مصرف مواد وارد شده است . استفاده از این روش برای شناسایی وضعیت همه‌گیر شناسی مواد جدید مانند اکستاسی می‌تواند کمک کننده باشد . به گزارش سرویس پژوهشی ایسنا ، در یک مطالعه که هدف از آن تعیین پیش آگهی مصرف اکستاسی در گروه هم‌سالان فرد مصرف کننده بود ، طی مصاحبه با 30 فرد مصرف کننده اکستاسی ، 156 نفر از دوستان آن‌ها معرفی شدند که از این عده 43 نفر (6/27 درصد) پس از موارد شاخص مصرف اکستاسی را شروع کرده بودند ، 25 نفر (0/16 درصد) نیز تا زمان انجام مصاحبه هنوز اکستاسی مصرف نکرده بودند ، سایر دوستان یا قبل و یا هم زمان با موارد شاخص مصرف اکستاسی را شروع کرده بودند . با توجه به وجود 68 نفر فرد در معرض خطر ، نرخ حمله ثانویه بیماری 63 درصد ، نرخ تولید مثل پایه انتشار بیماری 59/1 و میانه زمان بقای بدون مصرف اکستاسی در دوستان مورد شاخص 15 ماه (22-8) می‌باشد . حداکثر زمان خطر انتقال بیماری تا 10 ماه اول پس از نخستین مصرف اکستاسی در مورد شاخص می‌باشد . یافته‌های تحقیقات پژوهش گران دانشکده بهداشت و موسسه تحقیقات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این تحقیق که اولین مطالعه با استفاده از تحلیل بیماریهای مسری و تحلیل بقا برای بررسی نحوه انتشار مصرف اکستاسی در گروه‌های دوستان بوده است ، نشان می‌دهد که مصرف اکستاسی یک بیماری مسری در بین گروه‌های دوستان می‌باشد که به نظر می‌رسد در این گروه‌ها در حال گسترش می‌باشد و ظرف 15 ماه نیمی از دوستان سالم یک فرد را آلوده می‌سازد ؛ بنابراین انجام مطالعات بیش تر برای شناخت بهتر همه گیر شناسی و انتشار این بیماری ضروری است .

[Borna66]

رده ی سنی مصرف کنندگان
از گروه سنی ١٨سال تا ٤٠سال نمونه هایی دیده شده است . جوانان بیشتر از طریق دوستان ، گردانندگان میهمانی شبانه ، توزیع کنندگان خیابانی و خویشاوندان این قرص ها را به دست آورده اند . این افراد مجردند و در میانشان افراد تحصیل کرده نیز وجود دارد .


ماده‌ای اعتیادآور برای جوانان مرفه ایران
دکتر محسن وزیریان در مورد آمار مصرف‌کنندگان اکستاسی در ایران می‌گوید : « طبق آماری که در سال 1380 از یک تحقیق به دست آمده است ، بیش از 40 هزار نفر در ایران این دارو را تجربه کرده‌اند . بخش عمده‌ای از مصرف‌کنندگان اکستاسی را دانش‌آموزان و نوجوانان تشکیل می‌دهند . البته این نمونه‌ها را نمی‌توان به کل جامعه تعمیم داد . موضوع پراهمیت دیگر، الگوی مصرف داروهای نشاط‌آور است . اگر در مصرف مواد مخدری مانند هروئین ، به ازای هر 10 مصرف‌کننده ی مرد ، یک مصرف‌کننده ی زن وجود دارد ، در مورد اکستاسی این نسبت 2 به 1 است . »
دکتر حمید مرتضوی مشخصات اغلب مصرف‌کنندگان اکس را چنین توصیف می‌کند : « مرد یا زنی جوان ، تحصیل کرده یا دانشجو ، دارای وضعیت اقتصادی خوب که در خانواده‌ای ازهم پاشیده رشد کرده یا تنها زندگی می‌کند . »
قرص‌های موجود در بازار ایران عناوین مختلفی دارند : دلفین ، لنگر، صلیب سرخ ، رنو ، سان‌شاین ، ********من ، هوندا ، اپل ، امگا ، پلیکان ، لاو ، مرسدس و غیره . این قرص‌ها با قیمت هر عدد 6 تا 12 هزار تومان به فروش می‌رسند .
از حمید ع. دلیل تفاوت قیمت‌ها را می‌پرسم . پاسخ می‌دهد : « من همیشه یکی از دو نوع دلفین و صلیب سرخ را مصرف می‌کنم . دلفین ارزان‌تر است . زودتر هم بی‌اثر می‌شود . صلیب سرخ قوی‌تر است . هر قرص آن را به قیمت 12 هزار تومان می‌فروشند . »
او در پاسخ به این سؤال که چگونه قرص‌های اکستاسی را تهیه می‌کند می‌گوید : « به‌صورت باز یا بسته‌بندی‌شده برایم می‌آورند . جوانی مرتب و آدم‌حسابی آن ها را جلوی در خانه تحویل می‌دهد . »
اکستاسی در ایران ، با ایجاد برخی تغییرات در مادة اصلی آمفتامین ، در آزمایشگاه‌های غیرمجاز به دست می‌آید . تولید اکستاسی فعالیتی غیرقانونی است که ، به دلیل سودآوری آن ، تعداد زیادی از افراد فرصت‌طلب به آن مشغول‌اند .

مسمومیت با اکستاسی
آنچه به دنبال مسمومیت با اکستاسی اتفاق می‌افتد کُما و مرگ است . فرد به‌شدت عرق می‌کند و حجم زیادی از آب بدنش را از دست می‌دهد . مردمک چشم گشاد می‌شود . تب بالا می‌رود و فرد گرمازده می‌شود . قلب به‌شدت می‌تپد . فشارخون بالا می‌رود و هر لحظه احتمال خونریزی مغزی یا حملات قلبی وجود دارد .
هنوز پادزهر مؤثری برای درمان مسمومیت ناشی از مصرف اکستاسی شناخته نشده است . در مورد این قبیل افراد ، پزشکان به اقدامات حمایتی مانند پایین آوردن فشارخون ، جبران آب ازدست‌رفته و کنترل درجة حرارت بدن اکتفا می‌کنند .

والدین چی ؟ آنها هم مقصرند ؟
کارشناسان معتقدند در خانواده هایی که مشکلات وجود داشته و جوان با والدین خود دچار مشکل بوده ، این جوان به سوی مصرف اکس رفته است . مسئله دیگر که باعث رو آوردن جوان به اکس و دیگر مواد مخدر میشود ، آزادی مفرط و همچنین محدودیت بیش از اندازه در خانواده ها می باشد . والدین تصور می کنندکه باید با بچه هایشان دوست باشند و به این علت او را رها می کنند . در حالی که دوست شدن به معنای عدم نظارت نیست . دوست شدن به معنای شناخت است . جوان و نوجوان باید بتواند با والدین خود صحبت کند ، او باید نترسد و بگوید . اگر این ارتباط صمیمانه برقرار شود و ترس بی جا بریزد ، مشکل حل می شود . کارشناسان در مورد نقش پدر می گویند : " اگر پدر همان یک ساعتی را که در خانه است بتواند حضور زیبایی را به نمایش بگذارد ، حضور پربار و عاطفی خواهد داشت ."
مسئله مهم اینکه برای رفع مشکلات باید " هنر والد بودن " را آموخت . باید بتوان قانون خانواده ایجاد کرد . خانواده ی ما برنامه ندارد یا اینکه برنامه اش ضعیف است . ما باید در مورد مواد مخدر با بچه ها صحبت کنیم . در اروپا از سن 7 سالگی به بچه ها آموزش می دهند ، ما بایستی در مورد مصرف دارو و قرص به بچه ها توضیح بدهیم که در مواقع بیماری و زیر نظر پزشک باید دارو و قرص مصرف کرد . این محقق و کارشناس می گوید : " در محله ای که مواد مخدر خرید و فروش می شود والدین باید در مورد مواد مخدر با فرزند حتی 11 ساله ی خود حرف بزنند و او را آگاه کنند ، کسب مهارت زندگی مهم است . بدترین مسائل را اگر والدین در کنار فرزند خود باشند و برای او تجزیه و تحلیل کنند ، بچه از همان دوران این توانایی را کسب می کند و در دوران بلوغ صاحب دید نقد پذیر میشود ؛ او خودش دنبال نکات مثبت و منفی است ، آن وقت اگر کسی به او گفت این قرص شادی است ، نقد میکند ، تحقیق می کند و می بیند آیا به نفع اوست که این قرص را مصرف کند یا به ضررش تمام می شود .
دکتر وزیریان می گوید : باید در جاهایی که شیوع مصرف وجود دارد در مورد عوارض این ماده تذکرات کافی داد . والدین و جوانان باید با آثار منفی این مواد آشنا شوند باید در این مورد آنان را آگاه کرد و برنامه های پیشگیرانه در مدارس و دانشگاه ها برگزار کرد . از آنجا که مصرف این قرص تغییراتی را در روحیه فرد ایجاد می کند و وی را مضطرب ، پرخاشگر و افسرده می کند ، خانواده می تواند در صورت بروز این مشکلات در جوان خود زنگ خطر را احساس کند .
کارشناسان معتقد هستند در خانواده هایی که مشکلات وجود داشته و جوان با والدین خود دچار مشکل بوده است ، جوان به سوی مصرف اکس رفته است .
عاتکه تهرانی در این مورد می گوید : متاسفانه عده ای از جوانان ما چند مصرفی شده اند والدین باید به بچه ها بیشتر توجه کنند . پدران دیگر آن نظارت و کنترل ورود و خروج فرزندان خود را ندارند . مادران از دختران خود نمی پرسند کجا میهمانی می روند در حالی که مقررات خانواده باعث تحکیم خانواده است و متاسفانه در ایران و کشورهای در حال توسعه اکنون نادیده گرفته می شود و کمتر به آن توجه می شود در حالی که اگر جوان احساس آزادی و حمایت کند بداند که درخانه کسی نگران او است ، به خانواده توجه می کند و دیگر دست به هر کاری نمی زند .
والدین تصور می کنند باید با بچه هایشان دوست باشند به این علت او را رها می کنند درحالی که دوست شدن به معنای عدم نظارت نیست . دوست شدن به معنای شناخت است جوان و نوجوان باید بتواند با والدین اش حرف بزند او باید نترسد و بگوید اگر این ارتباط صمیمانه برقرار شود و ترس های بی جا بریزد ، مشکل حل است .
وقتی بچه ها نوجوان می شوند والدین فکر می کنند باید با آنان دوست باشند در حالی که بنا به نظر متخصصان نوجوان دنبال دوست و هم سال نمی گردد در حقیقت او دنبال پدر و مادر واقعی اش در قالب دوست اصلی می گردد . نوجوان و کودک ما نباید احساس کند که توهین شخصیتی به او می شود . اینها باید رعایت شود ، به کودکانمان توهین شخصیتی نکنیم .
عاتکه تهرانی در مورد نقش پدر می گوید : اگر پدر حتی همان یک ساعتی را که در خانه است ، بتواند حضور زیبایی را به نمایش بگذارد ، حضور پربار و عاطفی خواهد داشت . الان در غرب به خصوص آمریکا بحث های زیادی در مورد صرف شام خانواده می شود . تحقیقات نشان داده بچه هایی که چهار یا پنج بار در هفته شام را با حضور خانواده خورده اند ، کم تر به سوی مصرف مواد مخدر گرایش داشته اند . حضور والدین در کنار هم حضور خوبی است و ما باید برای رفع مشکلات هنر والدبودن را یاد بدهیم . باید بتوانیم قانون در خانواده ایجاد کنیم خانواده ما برنامه ندارد یا اینکه برنامه اش ضعیف است . ما باید برای هر چیز قانون داشته باشیم ، قانونی که شامل همه شود . باید در مورد موادمخدر با بچه ها صحبت کرد . در اروپا از سن آمادگی تا ٧سالگی به بچه ها آموزش می دهند . ما باید در مورد مصرف دارو و قرص به بچه ها توضیح بدهیم که در مواقع بیماری و با نظر پزشک باید دارو و قرص مصرف کرد .
این محقق و کارشناس می گوید : در محله ای که موادمخدر خرید و فروش می شود والدین باید در مورد هروئین و ... با فرزند حتی ١١ساله شان حرف بزنند و او را آگاه سازند : کسب مهارت زندگی مهم است . بدترین مسائل و فیلم ها را اگر والدین در کنار فرزندشان باشند و برای او تجزیه و تحلیل کنند ، بچه از همان دوران این توانایی را کسب می کند و در دوران بلوغ دیگر دید نقدپرداز دارد او خودش دنبال نکات مثبت و منفی است آن وقت اگر کسی به او گفت این قرص شادی است نقد می کند تحقیق می کند و می بیند آیا به نفع اوست این قرص را مصرف کند یا به ضررش .
تجربه نشان داده است که ایجاد سیستم ارزشی اخلاقی مذهبی در خانواده خیلی مهم است و اگر این سیستم متزلزل شود ، جوان ما به اعتیاد روی خواهد کرد .

[Borna66]

كارشناسان مسائل اجتماعی نسبت به گسترش موادمخدر شیمیایی در میان جوانان هشدار می دهند.


▪ ۳۰ درصد از مراجعه كنندگان به كلینیك های ترك اعتیاد را جوانان تشكیل می دهند
▪ ۴۰ درصد قرص های روان گردان و مواد مخدر با راهنمایی دوستان و در میهمانی های شبانه مصرف می شود
▪ هنوز ردیابی دقیقی از مواد صناعی در كشور نشده است و آزمایشگاه های مجهزی برای تجزیه و تحلیل مواد مخدر نداریم
▪ كراك همان هروئین فشرده و خالص است كه با قیمتی بالاتر در بازار عرضه می شود
كارشناسان مسائل اجتماعی نسبت به گسترش موادمخدر شیمیایی در میان جوانان هشدار می دهند. براساس آمارها ۳۰درصد از مراجعه كنندگان به كلینیك های ترك اعتیاد را جوانان ۲۵ تا ۳۰ سال تشكیل می دهند.
براساس اظهارات درمانگران اعتیاد، رویكرد به مصرف موادمخدر درمیان جوانان تغییر یافته است به گونه ای كه اگر تا ۲ سال پیش مصرف كنندگان بیشتر از مواد سنتی مانندتریاك و یا شیره استفاده می كردند هم اكنون مخدرهایی به نام اكستاسی، شیشه، كراك، برف، تم چیزك، نورچیزك ، پیپر نیوز و قرص های برنج درمیان معتادان رایج شده است كه با قیمت بسیار بالا در بازار مواد مخدر عرضه می شود.
دكتر هومن نارنجی ها ، معاون مؤسسه آموزش و پژوهش سوءمصرف و وابستگی مواد (داریوش) به نتایج طرح تحقیق و ارزیابی سریع وضع مواد اعتیادآور اشاره كرده و می گوید: كراك ، شیشه و قرص های اكستاسی از جمله مواد مخدر شیمیایی قوی هستند كه قدرت تخریب كننده ای بر روح و روان افراد دارند و در بازار موادمخدر نیز بسیار رایج است.
وی با اشاره به این كه مصرف كراك به دلیل نداشتن بو و استفاده راحت افزایش بسیاری یافته است ، می گوید: كراك به گروه مواد شبه افیونی اختصاص دارد و همان هروئین فشرده و خالص است كه به قیمتی بالاتر در بازار عرضه می شود. قاچاقچیان موادمخدر با ترفندهایی ، ماده هروئین را كه مصرف آن در كشور قبیح بود به شكل نو ارائه كرده اند تا جوانان و مشتریان جذب نام گول زننده این مواد شده و این ماده را جایگزین مواد قبلی مانند تریاك و شیره كنند. دكتر نارنجی ها تأكید می كند: بهتر است درمانگر و خانواده ها به جای استفاده از واژه كراك از نام واقعی این ماده یعنی همان هروئین فشرده استفاده كنند تا جوانان نیز احساس نكنند این ماده چیز تازه ای است و با هروئین تفاوت دارد، به مصرف آن گرایش پیدا نكنند.
وی به عوارض استفاده از مواد روانگردان اشاره كرده و می گوید: مشكلات و آسیب های عصبی ، اختلالات روانی بسیار رایج، افسردگی ، اضطراب و رفتارهای پرخاشگرانه ازجمله مهم ترین اختلالات رایج در فرد مصرف كننده است. وی می افزاید: آمارها نشان می دهدكه مرگ و میر این نوع مواد نسبت به مواد سنتی بسیار بیشتر است مسئولان در نظر داشته باشند اگر زمانی هروئین با درجه خلوص پایین در بازار عرضه می شد هم اكنون كراك با درجه خلوص بالاتری در میان جوانان عرضه می شود.
< ۶۰درصد مصرف كنندگان قرص های اكس تحصیلات دانشگاهی دارند
دكتر نارنجی ها با اشاره به این كه ۶۰درصد مصرف كنندگان اكستاسی تحصیلات دانشگاهی دارند می گوید: این نكته بسیار مهم است چرا كه غالباً پایین بودن تحصیلات از عوامل افزایش خطر گرایش به اعتیاد اعلام می شود ولی براساس تحقیقات مشخص شده كه همه گروه ها درمعرض خطر اعتیاد هستند.
به گفته وی ۸۸درصد معتادان دارای مدرك دیپلم و زیردیپلم هستند و گسترش اعتیاد میان دانشجویان ۴درصد است.
● آزمایشگاه های داخلی هم می سازند
این احتمال وجود دارد كه برخی از قاچاقچیان مواد مخدر با استفاده از مواد شیمیایی كه بعضاً با مجوز قانونی وارد كشور می شوند و در برخی صنایع كاربرد دارند به تولید مواد مخدر صنعتی روی آورند. دكتر نارنجی ها باتأكید براین موضوع می گوید: ممكن است برخی از مواد در لابراتوارهای داخلی هم ساخته شوند این موضوع تفاوتی در كلیت داستان ایجاد نمی كند. وی با انتقاد از عملكرد دستگاه های ذیربط درباره كاهش مواد مخدر جدید در كشور می گوید: هنوز ردیابی دقیقی از ماهیت ماده كراك در كشور نشده است و هیچ كس نمی داند كه ماهیت این ماده چیست؟ در داخل كشور آزمایشگاه مجهزی برای شناخت و تجزیه و تحلیل مواد مخدر نداریم. این مهم ترین اشكال برای بررسی مواد مخدر به صورت علمی است.
معاون آموزش و پژوهش سوءمصرف و وابستگی مواد، معتقد است موادی مانند كراك، شیشه و انواع قرص های روان گردان وارد بازار شده است كه تمركز همه آنها بر روی جوانان است، اما هیچ كس نمی داند كه این مواد چیست؟
دكتر نارنجی ها با هشدار به مسئولان ذیربط می گوید: بعد از گذشت سال ها از ورود هروئین به كشور تنها ۱۵ درصد معتادان هروئین مصرف می كنند. با وجودی كه ۲ سال است مواد روانگردان وارد بازار شده ولی ۳۰ درصد جوانان مصرف كننده این مواد هستند و این موضوع بیانگر عملكرد بسیار ضعیف دستگاه های
دست اندركار درباره پیشگیری از كاهش و حتی شناخت مواد صناعی است. از سوی دیگر دكتر اقدامی مدیركل دفتر پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی در پاسخ به این سؤال كه آیا سازمان بهزیستی درباره پیشگیری از مواد شیمیایی روانگردان اقدام های خاصی انجام می دهد، می گوید: رویكرد بهزیستی تمركز بر روی اعتیاد به صورت كلان و اجتماع محور است و سازمان با فرستادن تیم های تخصصی به مدارس، محلات و محل كار افراد سعی در كاهش و یا شناسایی اعتیاد می كند.
وی تأكید می كند: یكی از دلایل افزایش مواد شیمیایی می تواند استرس و رقابت های زیادی باشد كه بین افراد جامعه حاكم است.
به گونه ای كه وقتی پاسخ مناسبی برای این نوع رقابت ها وجود نداشته باشد. افراد از این مواد به عنوان محرك استفاده می كنند.
احترامی با اشاره به این كه یكی از راهكارهای كاهش مواد صناعی افزایش نشاط و شادی در میان جوانان است، درباره عوارض مصرف موادمخدر صنعتی می گوید:
موادمخدر صنعتی مثل كراك كه هروئین فشرده است ۱۳۰ برابر هروئین قدرت تخریبی بر روی مغز داشته و موجب می شود بافت های عضلانی بدن بعد از چند بار مصرف از یكدیگر گسسته و حالت پوسیدگی پیدا كند.
● تأثیر دوستان ناباب
به گفته دكتر نارنجی ها، ۴۰ درصد موارد مصرف قرص های روان گردان و مخدر شیمیایی در میهمانی های دوستانه وخانوادگی است. وی كسب لذت و كنجكاوی را شروع در معتاد شدن افراد ۲۵ درصد می داند و می گوید: ۲۲ درصد معتادان مشكلات روحی ، ۳‎/۳ درصد مشكلات جنسی، ۵ درصد درد و
۷ درصد هم در دسترس بودن مواد را از دلایل معتاد شدن خود می دانند. این كارشناس درباره گسترش قرص های روان گردان در مدراس می گوید: مصرف قرص های روانگردان در هر مقطعی ممكن است و با توجه به این كه ۱‎/۶ درصد معتادان مورد بررسی قرار گرفته در كشور، دانش آموز بوده اند لذا این محاسبه نشان می دهدكه حدود ۳۰ هزار نفر معتاد در شبكه آموزش و پرورش مشغول به تحصیل هستند.این هشداری است كه دكتر نارنجی ها به مسئولان كشور می دهد كه رفع آن نیازمند برنامه ریزی دقیق از سوی دست اندركاران امور اجرایی كشور است.
● مسئولان چه برنامه ای دارند؟
رفعت بیات نماینده مردم زنجان در مجلس شورای اسلامی درباره برنامه های مجلس برای كاهش مواد روانگردان در میان جوانان می گوید: مجلس طرح خاصی درباره مواد شیمیایی یا كاهش مواد روانگردان ندارد. دستگاه قضایی و سازمان های اجتماعی كه درباره كاهش مواد مخدر فعالیت می كنند باید طرح هایی ارائه كنندكه متأسفانه نقش نظام قضایی برای كاهش مصرف موادمخدر در جامعه بسیار ضعیف است.
وی با تأكید بر این كه مجلس باید قوانین محكم تری را برای كاهش موادمخدر در كشور تصویب كند اظهار می دارد: اشتغال زایی برای جوانان، كاهش استرس در میان جوانان و فراهم كردن زمینه شادی و نشاط در جامعه از جمله مهمترین اقدامات برای كاهش موادمخدر شیمیایی دركشور است.
با این همه، تبلیغات غلط برخی از افراد سودجو مبنی بر شادی زا بودن و بی ضرر بودن این مواد و ناآگاهی جوانان نسبت به عوارض خطرناك این مواد موجب فراوانی مصرف موادمخدر صناعی در كشور شده است. جلوگیری از مصرف این مواد اراده جدی مسئولان و فراهم آوردن فضای شاد و بدون استرس را برای جوانان نیاز دارد.