O M I D
05-29-2012, 06:23 PM
http://pnu-club.com/imported/2012/05/1097.jpg
از گذشته دور تا به امروز صنعتگران سختکوش و با ذوق ایلامی کوشیده‌اند تا با تولید زیراندازهایی نظیر قالی، گلیم و دست بافته‌هایی دیگر چون سیاه چادر و چیغ....
استان ایلام که قدمتی به بلندای تاریخ کهن ایران و سابقه‌ای درخشان در فرهنگ، هنر و تمدن جهان دارد، از دیرباز تاکنون از مراکز مهم تولید صنایع دستی مانند زیراندازهای سنتی بوده است و از گذشته دور تا به امروز صنعتگران سختکوش و با ذوق ایلامی کوشیده‌اند تا با تولید زیراندازهایی نظیر قالی، گلیم و دست بافته‌هایی دیگر چون سیاه چادر و چیغ (چیت)، جاجیم و.... اندیشه‌ها و افکار، ذوق و خلاقیت و در نهایت ایمان خود به خالق هستی و اعتقاد به فرهنگ بومی‌را در قالب محصولی بیان کنند که در عین زیبایی واجد ارزش‌های کاربردی و مصرفی باشد.
زندگی عشیرهای و سنتی در استان ایلام نیز باعث رشد و رونق مضاعف صنایع دستی مرتبط با آن شده است به گونهای که از دیر باز بافت قالی کردی (قالیچه درشت بافت)، سیاه چادر، چیغ (چیت) بافی، جاجیم بافی، گلیم ساده، نمد مالی، احرامی‌بافی، گیوه بافی و عبا بافی در استان مرسوم بوده است.
در راستای اهداف برنامه های آموزشی پس از ارزیابی قابلیتهای توسعه آموزش رشتههای مختلف بومی‌استان با اولویت مزیتهای هر منطقه جهت پاسخگویی به سلایق مختلف، رشتههای دیگری نظیر گلیم نقش برجسته، منبت چوب، سفالگری و طراحی روی سفال، قلمزنی روی مس، و... در این استان راه اندازی شده است و زمینه آموزش آنها فراهم شده است.
قالی بافی: مواد اولیه بکار رفته در این گونه زیر انداز عمدتاً از ابریشم بوده که در بیشتر موارد به صورت تمام ابریشم و در پارهای از مواقع از کرک و ابریشم با پشم در بافت فرش استفاده می‌شود.
امروزه بخش عمده ای از زیر اندازهای سنتی که در استان استفاده می‌شود را فرش های گل ابریشم با رج شماره بالای40 و در اندازه های ذرع و نیم (100×150) و قالیچه (140×220) تشکیل میدهندکه عمدتاً در شهرستانهای دره شهر و ایوان از توابع استان ایلام بافته می‌شود.
گلیم نقش برجسته: این بافته از نظر اصالت و تولید مهمترین و شاخصترین صنعت دستی استان ایلام است که زمینه آن گلیم ساده و نقوش آن گره کامل قالی است که طبیعتاً بعد از بافت نقوش آن برجسته تر از زمینه است در سایر مناطق ایران از جمله اراک، کرمانشاه و... نیز بافت این گونه گلیم انجام می‌شود ولی اصالت آن مختص به استان ایلام بوده و برای اولین بار بافت آن در روستای زنجیره از توابع شهرستان شیروان چرداول استان ایلام شروع شده است.
نمد مالی: به دلیل بافت عشایری این استان و تامین مواد اولیه (پشم) مورد نیاز در داخل منطقه، نمد مالی از رونق خوبی برخوردار است. البته به دلیل تاثیرات جوی, این حرفه فصلی بوده و از اول تابستان تا ابتدای ماه سوم پائیز به مدت پنج ماه در سال انجام می‌گیرد و فرایند تولید شامل در هم تنیدن الیاف طی مراحل حلاجی کردن پشم، لوله کردن و کوبیدن آن است که در نهایت منجر به تولید نمد زیر انداز، کلاه نمدی و پالتوی(کپنک)خواهد شد. این حرفه عجین با سر انگشتان نمد مالان سخت کوش ایلام، ایوان، دهلران و آبدانان است.
احرامی بافی: یکی از دستبافته هایی است که ماسوره اساس کار آن است و ماکو با الیاف نخی در این نوع بافته به کار می‌رود و از خامه پشمی‌رنگرزی شده به عنوان مواد اولیه آن استفاده می‌شود. بافت این هنر-صنعت در ایلام، ایوان و مهران انجام می‌شود و با توجه به تعیین شهر مرزی مهران به عنوان مسیری برای اعزام و تردد زائران کربلای معلی, بافت این گونه دست بافته ها برای سجاده اهمیت بیشتری یافته است.
گیوه بافی: کوهستانی بودن منطقه و نیاز به پای افزار راحت و سبک، انگیزه بافت گیوه را فراهم آورده است. این هنر-صنعت که هم اکنون نیز رواج دارد طی سه مرحله زیر ساخته و پرداخته می‌شود:
1- آماده کردن رویه گیوه (آجیده) که این کار توسط تخت کش انجام می‌شود.
۲- بافت رویه گیوه (گیوه بافی) که معمولاً برای بافت ازنخ پنبه ای و ابریشمی استفاده می‌شو
۳- دوختن رویه گیوه به تخت گیوه که این کار توسط فرد گیوه دوز انجام می‌شود.
بافت این پای افزار از زمانهای دیرین تا کنون در ایلام، ایوان و مهران رایج بوده است.
بافت سیاه چادر: که در اصطلاح محلی به آن (دوار) گفته می‌شود معمولاً توسط زنان عشایر در استان و با استفاده از موی بز بافته می‌شود. از جمله ویژگیهای سیاه چادر میتوان به خواص فیزیولوژی موی بز اشاره کرد که بر خلاف بقیه مواد در گرما منقبظ و در سرما منبسط می‌شود و این به کاربرد ممتاز آن در سیاه چادر کمک کرده تا در تابستان منافذ سیاه چادر باز شده و هوای داخل سیاه چادر خنک شود و در زمستان منافذ آن بسته تا از ورود سرما و باران جلوگیری شود.
بافت این گونه پوشش حفاظتی در مناطق عشایر نشین کوچ روی استان ایلام انجام می‌شود.
چیغ (چیت) بافی: «چیغ» از جمله متعلقات سیاه چادر است که همانند حصاری اطراف آن را در بر می‌گیرد. چیغ با استفاده از الیاف گیاهی (نی) و همچنین موی بز و در پاره ای از مواقع با استفاده از نخ پشمی‌رنگی بافته می‌شود ضمناً نقوش در چیغ به سبب ماهیت بافت آن به صورت هندسی است و ناگفته نماند که امروزه تکنیک بافت چیغ به عنوان پارتیشن در خانه های آپارتمانی کاربرد دارد. بهترین نوع این دستبافته به صورت الوان در ایوان بافته می‌شود یک نمونه از چیغ های این شهرستان با نقش مایه های اصیل و سنتی, بعلت زیبایی که از نظرترکیب بندی رنگ و کیفیت بافت دارد به عنوان سر در نمایشگاه صنایع دستی کشور نصب شده است.
جاجیم بافی: جاجیم بافته ای از پشم تابیده رنگی است که اغلب بافت خشنی دارد. در منطقه ایلام عموماً از الیاف پشمی‌در بافت جاجیم استفاده شده که به عنوان رختخواب پیچ کاربرد دارد. در اکثر خانواده های استان ایلام از این نوع دستبافته ها برای پیچیدن یک دست رختخواب اضافی برای میهمانان استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که در گذشته های نه چندان دور از رختخواب هایی که با جاجیم پیچیده و مرتب شده اند در کنار دیوار به عنوان تکیه گاهی مناسب برای میهمانان استفاده می‌شد. علاوه بر این به دلیل تنوع رنگی، جاجیم های میهمان خانه زیبایی خاصی پیدا می‌کرده است چنانچه از گفته های جاجیم بافان منطقه بر می‌آید حاکی از این است که هنر جاجیم بافی از دیر باز در مناطق ایلام، ایوان و آبدانان رایج بوده است.
سفال گری: سفالگری هنری با پیشنه تاریخی است که هنرمندان با استفاده از مواد اولیه فراوان و ارزان قیمت گل رس, با روشهای دستی و چرخ سفالگری اقدام به تهیه و تولید انواع فرمهای سفالی می‌کردند.
از گذشته دور تا به امروز صنعتگران سختکوش و با ذوق ایلامی کوشیده‌اند تا با تولید زیراندازهایی نظیر قالی، گلیم و دست بافته‌هایی دیگر چون سیاه چادر و چیغ....
استان ایلام که قدمتی به بلندای تاریخ کهن ایران و سابقه‌ای درخشان در فرهنگ، هنر و تمدن جهان دارد، از دیرباز تاکنون از مراکز مهم تولید صنایع دستی مانند زیراندازهای سنتی بوده است و از گذشته دور تا به امروز صنعتگران سختکوش و با ذوق ایلامی کوشیده‌اند تا با تولید زیراندازهایی نظیر قالی، گلیم و دست بافته‌هایی دیگر چون سیاه چادر و چیغ (چیت)، جاجیم و.... اندیشه‌ها و افکار، ذوق و خلاقیت و در نهایت ایمان خود به خالق هستی و اعتقاد به فرهنگ بومی‌را در قالب محصولی بیان کنند که در عین زیبایی واجد ارزش‌های کاربردی و مصرفی باشد.
زندگی عشیرهای و سنتی در استان ایلام نیز باعث رشد و رونق مضاعف صنایع دستی مرتبط با آن شده است به گونهای که از دیر باز بافت قالی کردی (قالیچه درشت بافت)، سیاه چادر، چیغ (چیت) بافی، جاجیم بافی، گلیم ساده، نمد مالی، احرامی‌بافی، گیوه بافی و عبا بافی در استان مرسوم بوده است.
در راستای اهداف برنامه های آموزشی پس از ارزیابی قابلیتهای توسعه آموزش رشتههای مختلف بومی‌استان با اولویت مزیتهای هر منطقه جهت پاسخگویی به سلایق مختلف، رشتههای دیگری نظیر گلیم نقش برجسته، منبت چوب، سفالگری و طراحی روی سفال، قلمزنی روی مس، و... در این استان راه اندازی شده است و زمینه آموزش آنها فراهم شده است.
قالی بافی: مواد اولیه بکار رفته در این گونه زیر انداز عمدتاً از ابریشم بوده که در بیشتر موارد به صورت تمام ابریشم و در پارهای از مواقع از کرک و ابریشم با پشم در بافت فرش استفاده می‌شود.
امروزه بخش عمده ای از زیر اندازهای سنتی که در استان استفاده می‌شود را فرش های گل ابریشم با رج شماره بالای40 و در اندازه های ذرع و نیم (100×150) و قالیچه (140×220) تشکیل میدهندکه عمدتاً در شهرستانهای دره شهر و ایوان از توابع استان ایلام بافته می‌شود.
گلیم نقش برجسته: این بافته از نظر اصالت و تولید مهمترین و شاخصترین صنعت دستی استان ایلام است که زمینه آن گلیم ساده و نقوش آن گره کامل قالی است که طبیعتاً بعد از بافت نقوش آن برجسته تر از زمینه است در سایر مناطق ایران از جمله اراک، کرمانشاه و... نیز بافت این گونه گلیم انجام می‌شود ولی اصالت آن مختص به استان ایلام بوده و برای اولین بار بافت آن در روستای زنجیره از توابع شهرستان شیروان چرداول استان ایلام شروع شده است.
نمد مالی: به دلیل بافت عشایری این استان و تامین مواد اولیه (پشم) مورد نیاز در داخل منطقه، نمد مالی از رونق خوبی برخوردار است. البته به دلیل تاثیرات جوی, این حرفه فصلی بوده و از اول تابستان تا ابتدای ماه سوم پائیز به مدت پنج ماه در سال انجام می‌گیرد و فرایند تولید شامل در هم تنیدن الیاف طی مراحل حلاجی کردن پشم، لوله کردن و کوبیدن آن است که در نهایت منجر به تولید نمد زیر انداز، کلاه نمدی و پالتوی(کپنک)خواهد شد. این حرفه عجین با سر انگشتان نمد مالان سخت کوش ایلام، ایوان، دهلران و آبدانان است.
احرامی بافی: یکی از دستبافته هایی است که ماسوره اساس کار آن است و ماکو با الیاف نخی در این نوع بافته به کار می‌رود و از خامه پشمی‌رنگرزی شده به عنوان مواد اولیه آن استفاده می‌شود. بافت این هنر-صنعت در ایلام، ایوان و مهران انجام می‌شود و با توجه به تعیین شهر مرزی مهران به عنوان مسیری برای اعزام و تردد زائران کربلای معلی, بافت این گونه دست بافته ها برای سجاده اهمیت بیشتری یافته است.
گیوه بافی: کوهستانی بودن منطقه و نیاز به پای افزار راحت و سبک، انگیزه بافت گیوه را فراهم آورده است. این هنر-صنعت که هم اکنون نیز رواج دارد طی سه مرحله زیر ساخته و پرداخته می‌شود:
1- آماده کردن رویه گیوه (آجیده) که این کار توسط تخت کش انجام می‌شود.
۲- بافت رویه گیوه (گیوه بافی) که معمولاً برای بافت ازنخ پنبه ای و ابریشمی استفاده می‌شو
۳- دوختن رویه گیوه به تخت گیوه که این کار توسط فرد گیوه دوز انجام می‌شود.
بافت این پای افزار از زمانهای دیرین تا کنون در ایلام، ایوان و مهران رایج بوده است.
بافت سیاه چادر: که در اصطلاح محلی به آن (دوار) گفته می‌شود معمولاً توسط زنان عشایر در استان و با استفاده از موی بز بافته می‌شود. از جمله ویژگیهای سیاه چادر میتوان به خواص فیزیولوژی موی بز اشاره کرد که بر خلاف بقیه مواد در گرما منقبظ و در سرما منبسط می‌شود و این به کاربرد ممتاز آن در سیاه چادر کمک کرده تا در تابستان منافذ سیاه چادر باز شده و هوای داخل سیاه چادر خنک شود و در زمستان منافذ آن بسته تا از ورود سرما و باران جلوگیری شود.
بافت این گونه پوشش حفاظتی در مناطق عشایر نشین کوچ روی استان ایلام انجام می‌شود.
چیغ (چیت) بافی: «چیغ» از جمله متعلقات سیاه چادر است که همانند حصاری اطراف آن را در بر می‌گیرد. چیغ با استفاده از الیاف گیاهی (نی) و همچنین موی بز و در پاره ای از مواقع با استفاده از نخ پشمی‌رنگی بافته می‌شود ضمناً نقوش در چیغ به سبب ماهیت بافت آن به صورت هندسی است و ناگفته نماند که امروزه تکنیک بافت چیغ به عنوان پارتیشن در خانه های آپارتمانی کاربرد دارد. بهترین نوع این دستبافته به صورت الوان در ایوان بافته می‌شود یک نمونه از چیغ های این شهرستان با نقش مایه های اصیل و سنتی, بعلت زیبایی که از نظرترکیب بندی رنگ و کیفیت بافت دارد به عنوان سر در نمایشگاه صنایع دستی کشور نصب شده است.
جاجیم بافی: جاجیم بافته ای از پشم تابیده رنگی است که اغلب بافت خشنی دارد. در منطقه ایلام عموماً از الیاف پشمی‌در بافت جاجیم استفاده شده که به عنوان رختخواب پیچ کاربرد دارد. در اکثر خانواده های استان ایلام از این نوع دستبافته ها برای پیچیدن یک دست رختخواب اضافی برای میهمانان استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که در گذشته های نه چندان دور از رختخواب هایی که با جاجیم پیچیده و مرتب شده اند در کنار دیوار به عنوان تکیه گاهی مناسب برای میهمانان استفاده می‌شد. علاوه بر این به دلیل تنوع رنگی، جاجیم های میهمان خانه زیبایی خاصی پیدا می‌کرده است چنانچه از گفته های جاجیم بافان منطقه بر می‌آید حاکی از این است که هنر جاجیم بافی از دیر باز در مناطق ایلام، ایوان و آبدانان رایج بوده است.
سفال گری: سفالگری هنری با پیشنه تاریخی است که هنرمندان با استفاده از مواد اولیه فراوان و ارزان قیمت گل رس, با روشهای دستی و چرخ سفالگری اقدام به تهیه و تولید انواع فرمهای سفالی می‌کردند.