alamatesoall
05-01-2012, 07:40 PM
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
معمولا خانواده‌ها در برخورد با فرزندانشان با مشكلات متعددی مواجه هستند. مشكلاتی از قبیل: پرخاشگری، بی‌نظمی، بدغذایی، بدخوابی و ... .
رفتاردرمانی از تكنیك‌هایی است كه برای مواجه با این مشكلات و فائق آمدن بر آنها كاربرد بالایی دارد.
این تكنیك‌ها به دلیل سهولت به كارگیری و اثرمندی بالا، موجب می‌شوند تا والدین به طریقه مناسب و صحیح بتوانند مشكلات رفتاری فرزندانشان را برطرف كرده و
رفتارهای نامطلوب آنها را به سمت رفتارهای مطلوب سوق دهند.
با استفاده از روشهای تغییر رفتار و رفتاردرمانی، والدین می‌توانند مجموعه‌ای از فنون یادگیری را كه هدف آن اصلاح رفتار، افزایش رفتار مطلوب، كاهش رفتار مطلوب و حذف رفتار نامطلوب است را در مورد فرزندان خود به كار بندند، لذا بهتر است كه ابتدا نوع رفتار و رفتار هدف مشخص شده و سپس راه حل مناسبی برای تغییر رفتار تعیین گردد.
افزایش رفتار صحیح و مطلوب:
در برخی موارد دیده شده‌است كه كودك رفتاری را آموخته است اما به حد كافی آن رفتار را تكرار نمی‌كند. برای مثال كودكی را در نظر بگیرید كه مشق نوشتن، غذا خوردن و سلام كردن را آموخته است اما به میزان كافی و مطلوب این رفتارها را انجام نمی‌دهد.
در این موارد می‌توان به یكی از روشهای ذیل عمل كرد:
الف: تقویت مثبت:
در تقویت مثبت زمانی كه رفتار مطلوب را در كودك مشاهده كردیم، محركی را كه برای كودك مطلوب است ارائه می‌كنیم. برای مثال از تشویق، جایزه دادن، لبخند زدن، توجه كردن، در آغوش گرفتن و ... استفاده مینماییم.
تقویت مثبت یكی از بهترین روشها برای افزایش رفتار مطلوب است، اما چیزی كه در اینجا اهمیت دارد نوع تقویتی است كه به كودك ارائه می‌شود. ممكن است برخی از محرك‌ها برای كودكی تقویت‌كننده باشند حال آنكه برای كودكی دیگر تقویت كننده نباشند. برای مثال ممكن است كه انواع خوراكی‌ها برای كودكی خوشایند بوده، در صورتی كه كودكی دیگر هیچ گونه تمایلی به خوراكی نداشته باشد. بنابراین باید توجه داشته باشیم محركهای خوشایند كودكمان را شناسایی كرده و در موارد مناسب به كار بندیم.
مورد دیگری كه باید در نظر گرفت، تعداد و زمان ارائه تقویت كننده است. تقویت مداوم و زیادی از حد برای هر نوع فعالیتی كه كودك انجام می‌دهد باعث می‌شود كه كودك رشوه گیر و پرتوقع بارآمده و علاوه بر آن خودجوشی و خودانگیختگی‌اش از بین برود.
بنابراین بهتر است كه برای ارائه تقویت مثبت به ترتیب ذیل عمل نماییم:
رفتاری كه قصد افزایش آن را داریم شناسایی كنیم.
در ابتدای اجرای برنامه تغییر رفتار، در مقابل هر رفتار مطلوب، كودك را تقویت نماییم.
زمانی كه رفتار مطلوب افزایش پیدا كرد، به مرور تعداد تقویت‌ها را كاهش دهیم.
در نهایت بعد از مدتی كه رفتار به طور كامل و مداوم انجام شد، تقویت را حذف كنیم.
مثال: كودكی را در نظر بگیرید كه فقط در برخی موارد سلام می‌كند. هدف ما این است كه كودك رفتار سلام كردن را افزایش دهد. لذا در ابتدای امر، در هر زمانی كه سلام كرد او را تقویت می‌كنیم.حال ممكن است كه این تقویت بصورت بوسیدن، تحسین كردن، لبخند زدن و ... باشد. بعد از مدتی تنها در بعضی موارد او را تقویت كرده و در نهایت تقویت را حذف می‌كنیم تا رفتار بصورت درونی و خودانگیخته انجام شود.
موارد دیگری كه باید در مورد تقویت مثبت در نظر داشته باشیم به شرح ذیل هستند:
همیشه از یك نوع تقویت كننده خاص استفاده نكنیم چرا كه اثربخشی آن به مرور زمان از بین خواهد رفت. تنها در صورتی رفتار را تقویت نماییم كه پیشرفتی در رفتار مشاهده كنیم. در غیر این صورت رفتار نامطلوب كودك نیز تقویت خواهد شد.
تقویت باید بلافاصله بعد از ارائه رفتار مطلوب صورت گیرد چرا كه اگر تاخیری در ارائه تقویت انجام شود تاثیر اندكی در افزایش رفتار مناسب خواهد داشت. این حالت در مورد كودكان خردسال اهمیت بیشتری دارد.
معمولا خانواده‌ها در برخورد با فرزندانشان با مشكلات متعددی مواجه هستند. مشكلاتی از قبیل: پرخاشگری، بی‌نظمی، بدغذایی، بدخوابی و ... .
رفتاردرمانی از تكنیك‌هایی است كه برای مواجه با این مشكلات و فائق آمدن بر آنها كاربرد بالایی دارد.
این تكنیك‌ها به دلیل سهولت به كارگیری و اثرمندی بالا، موجب می‌شوند تا والدین به طریقه مناسب و صحیح بتوانند مشكلات رفتاری فرزندانشان را برطرف كرده و
رفتارهای نامطلوب آنها را به سمت رفتارهای مطلوب سوق دهند.
با استفاده از روشهای تغییر رفتار و رفتاردرمانی، والدین می‌توانند مجموعه‌ای از فنون یادگیری را كه هدف آن اصلاح رفتار، افزایش رفتار مطلوب، كاهش رفتار مطلوب و حذف رفتار نامطلوب است را در مورد فرزندان خود به كار بندند، لذا بهتر است كه ابتدا نوع رفتار و رفتار هدف مشخص شده و سپس راه حل مناسبی برای تغییر رفتار تعیین گردد.
افزایش رفتار صحیح و مطلوب:
در برخی موارد دیده شده‌است كه كودك رفتاری را آموخته است اما به حد كافی آن رفتار را تكرار نمی‌كند. برای مثال كودكی را در نظر بگیرید كه مشق نوشتن، غذا خوردن و سلام كردن را آموخته است اما به میزان كافی و مطلوب این رفتارها را انجام نمی‌دهد.
در این موارد می‌توان به یكی از روشهای ذیل عمل كرد:
الف: تقویت مثبت:
در تقویت مثبت زمانی كه رفتار مطلوب را در كودك مشاهده كردیم، محركی را كه برای كودك مطلوب است ارائه می‌كنیم. برای مثال از تشویق، جایزه دادن، لبخند زدن، توجه كردن، در آغوش گرفتن و ... استفاده مینماییم.
تقویت مثبت یكی از بهترین روشها برای افزایش رفتار مطلوب است، اما چیزی كه در اینجا اهمیت دارد نوع تقویتی است كه به كودك ارائه می‌شود. ممكن است برخی از محرك‌ها برای كودكی تقویت‌كننده باشند حال آنكه برای كودكی دیگر تقویت كننده نباشند. برای مثال ممكن است كه انواع خوراكی‌ها برای كودكی خوشایند بوده، در صورتی كه كودكی دیگر هیچ گونه تمایلی به خوراكی نداشته باشد. بنابراین باید توجه داشته باشیم محركهای خوشایند كودكمان را شناسایی كرده و در موارد مناسب به كار بندیم.
مورد دیگری كه باید در نظر گرفت، تعداد و زمان ارائه تقویت كننده است. تقویت مداوم و زیادی از حد برای هر نوع فعالیتی كه كودك انجام می‌دهد باعث می‌شود كه كودك رشوه گیر و پرتوقع بارآمده و علاوه بر آن خودجوشی و خودانگیختگی‌اش از بین برود.
بنابراین بهتر است كه برای ارائه تقویت مثبت به ترتیب ذیل عمل نماییم:
رفتاری كه قصد افزایش آن را داریم شناسایی كنیم.
در ابتدای اجرای برنامه تغییر رفتار، در مقابل هر رفتار مطلوب، كودك را تقویت نماییم.
زمانی كه رفتار مطلوب افزایش پیدا كرد، به مرور تعداد تقویت‌ها را كاهش دهیم.
در نهایت بعد از مدتی كه رفتار به طور كامل و مداوم انجام شد، تقویت را حذف كنیم.
مثال: كودكی را در نظر بگیرید كه فقط در برخی موارد سلام می‌كند. هدف ما این است كه كودك رفتار سلام كردن را افزایش دهد. لذا در ابتدای امر، در هر زمانی كه سلام كرد او را تقویت می‌كنیم.حال ممكن است كه این تقویت بصورت بوسیدن، تحسین كردن، لبخند زدن و ... باشد. بعد از مدتی تنها در بعضی موارد او را تقویت كرده و در نهایت تقویت را حذف می‌كنیم تا رفتار بصورت درونی و خودانگیخته انجام شود.
موارد دیگری كه باید در مورد تقویت مثبت در نظر داشته باشیم به شرح ذیل هستند:
همیشه از یك نوع تقویت كننده خاص استفاده نكنیم چرا كه اثربخشی آن به مرور زمان از بین خواهد رفت. تنها در صورتی رفتار را تقویت نماییم كه پیشرفتی در رفتار مشاهده كنیم. در غیر این صورت رفتار نامطلوب كودك نیز تقویت خواهد شد.
تقویت باید بلافاصله بعد از ارائه رفتار مطلوب صورت گیرد چرا كه اگر تاخیری در ارائه تقویت انجام شود تاثیر اندكی در افزایش رفتار مناسب خواهد داشت. این حالت در مورد كودكان خردسال اهمیت بیشتری دارد.