majid
10-27-2008, 11:23 PM
آمالگام چیست؟ (http://www.academist.ir/?p=485)
هنگامی که حفره‌ای چه به دلیل پوسیدگی و چه به دلیل شکستگی در دندان‌ها ایجاد می‌شود،باید توسط ماده‌ای به نام آمالگام ترمیم شود.
مینای دندان یکی از سخت‌ترین مواد موجود در این کره خاکی است. دندان‌های ما به کمک ما می‌آیند که انواع و اقسام خوراکی‌ها از سخت تا نرم را بجویم و له کنیم و تحویل دستگاه گوارشمان بدهیم. بجز موارد بسیار محدودی که به‌عنوان نواقص مادرزادی محسوب می‌شوند، دندان‌های ما در بدو رویش،سفید،محکم و سالم هستند و به خوبی برای انجام وظایف خود آماده‌اند. اگر از دندان‌هایمان به خوبی مراقبت کنیم، همراهان خوبی برای ما خواهند بود اما با کم‌لطفی‌های ما، نظیر عدم رعایت بهداشت و تغذیه نامناسب، باکتری‌های دهانی ایجادکننده پوسیدگی دندان، فرصت خوبی پیدا خواهند کرد که مواد غذایی مناسب را تخمیر کرده، اسیدی تولید کنند که این اسید می‌تواند مینای سخت دندان را حل کرده و پوسیدگی ایجاد کند. پوسیدگی‌های دندانی از نقاط بسیار کوچک و معمولا به‌صورت لکه‌های سفید رنگی بر روی دندان‌ها آغاز می‌شود که در این مرحله، اگر به خوبی از دندان‌ها مراقبت شده و فلوراید از طرق مختلف از جمله دهانشویه‌ها و خمیر دندان‌ها به این لکه سفید برسد،پوسیدگی ممکن است متوقف شود. اما اگر روند پوسیدگی متوقف نشود، با ادامه فعالیت باکتری‌ها، ناحیه پوسیدگی وسیع‌تر می‌شود. از طرفی بافت سخت مینا و عاج دندان، توسط اسیدها حل شده، ماده نرم پنیرمانندی بجای دندان برجا می‌ماند که قادر به تحمل فشارهای جویدن نخواهد بود و در نتیجه حفره‌های پوسیدگی ایجاد می‌شود. در این مرحله است که دیگر پوسیدگی‌های دندان قابل برگشت نیست و باید ترمیم شود. اگر پوسیدگی دندانی در حد عاج و مینای دندان باقی مانده باشد، و به ناحیه مرکزی دندان (پالپ یا عصب دندان) دست‌اندازی نکرده باشد، حفره ایجاد شده توسط مواد ترمیمی دندان‌پزشکی قابل ترمیم است که به اصطلاح عام به آن <پر کردن دندان> گفته می‌شود.
آمالگام و ترکیباتش
هنگامی که حفره‌ای چه به دلیل پوسیدگی و چه به دلیل شکستگی در دندان‌ها ایجاد می‌شود،باید توسط ماده‌ای ترمیم شود. ماده ترمیمی باید تا حد امکان خواص مشابهی با دندان داشته باشد و با محیط بدن انسان نیز سازگار باشد. قدیمی‌ترین ماده ترمیمی در حدود دو هزار سال پیش در مصر استفاده شد. در این کشور شخصی برای ترمیم دندان خود از قطعه‌ای فلز برنز استفاده کرد اما بعد از مدتی این فلز اکسیده شد و دندان او به رنگ سبز درآمد. از حدود ۰۵۱ سال پیش ماده ترمیمی به نام آمالگام وارد عرصه دندان‌پزشکی ترمیمی شد. آمالگام همان ترکیب فلزیی نقره‌ای رنگ آشنایی است که در دندان‌های بسیاری از ما به‌عنوان پر کردگی قرار دارد.
ترکیبات آمالگام
آمالگام آلیاژی است که دو فلز اصلی تشکیل دهنده آن جیوه و نقره هستند. عناصر دیگر مانند قلع و مس هم برای ایجاد بعضی خواص به این ترکیب اضافه شده‌اند. آمالگام قبل از ترکیب شدن برای آلیاژ به صورت دو قسمت پودر و مایع وجود دارد. قسمت پودری آن شامل نقره، مس و مقداری قلع است و قسمت مایع نیز از فلز مایع جیوه تشکیل شده است. در مطب دندان‌پزشکی ابتدا دندانپزشک، قسمت‌های پوسیده دندان را تراش داده و دندان را به شکل مناسبی برای پذیرش ماده ترمیمی آمالگام آماده می‌کند. سپس پودر و مایع آمالگام با هم مخلوط شده،ترکیبی با قوام خمیری ایجاد می‌کند. که این قوام خمیری حدود ۲ تا ۳ دقیقه به دندانپزشک فرصت می‌دهد تا آمالگام را درون حفره دندان قرار داده و شکل مناسب را برای آن ایجاد کند. پس از این زمان،آمالگام شروع به سفت شدن می‌کند و آلیاژ بسیار مستحکمی از خود به جای می‌گذارد. این ماده در برابر رطوبت محیط دهان و فشارهای ناشی از جویدن مقاومت خوبی دارد و عمر متوسطی بین ۵ تا ۰۱سال برای یک پرکردگی آمالگام پیش‌بینی می‌شود. علاوه بر آمالگام مواد ترمیمی دیگری نیز به‌نام ترمیم‌های همرنگ دندان در بازار دندان‌پزشکی وجود دارد. این مواد برای ترمیم‌های دندان‌های جلویی که در معرض دید هستند، انتخاب‌های مناسبی است اما از نظر تحمل فشارهای جویدن و عمر برای ترمیم سطوح جونده دندان‌های عقبی، انتخاب‌های چندان مناسبی نیستند.
آیا آمالگام سمی است؟
جیوه فلزی است که به خاطر ایجاد بخارهای سمی،برای بدن انسان مضر محسوب می‌شود. اما جیوه‌ای که در آلیاژ آمالگام وجود دارد، از حالت آزاد خارج شده و به صورت یک ترکیب فلزی در آمده است و خواص اولیه خود را از دست می‌دهد. چند سالی است که در مجامع پزشکی و دندان‌پزشکی از سمی بودن آمالگام و ایجاد بیماری‌های عمومی گوناگون وابسته به آمالگام صحبت می‌شود اما انجمن دندان‌پزشکی آمریکا هنوز آمالگام را به عنوان یک ماده ترمیمی مطمئن و مناسب می‌شناسد و اعلام می‌کند که ارتباط اثبات شده و معنی‌داری بین بیماری‌های عمومی بدن و ترمیم‌های آمالگام موجود در دهان افراد وجود ندارد.
حساسیت آمالگام
تعداد بسیار کمی از افراد جامعه ممکن است به ترمیم‌های آمالگامی حساسیت داشته باشند. این افراد انگشت شمارند و تاکنون تنها حدود ۰۰۱ مورد حساسیت به آمالگام گزارش شده است. واکنش‌های آلرژیک به آمالگام معمولا مشابه سایر حساسیت‌های پوستی است و ممکن است ضایعات کهیر مانندی در پوست و یا ضایعات قرمزی در دهان در مجاورت ترمیم‌های آمالگام ایجاد شود. در افرادی که به آمالگام حساسیت دارند، ترمیم‌های آمالگام باید توسط مواد ترمیمی دیگری جایگزین شوند.
ترمیم‌های قدیمی چه زمانی باید تعویض شود
هر از گاهی در آینه به پرکردگی‌های آمالگام خود نگاه کنید. اگر قسمتی از یک پرکردگی‌تان شکسته، پرکردگی دندانتان کاملا خارج شده و یا بین دندان و پرکردگی‌تان فاصله افتاده است باید برای اصلاح آن به دندان پزشک مراجعه کنید.
توصیه‌های پایانی
اگر در دندانتان یک حفره کوچک پوسیدگی می‌بینید برای ترمیم آن هر چه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید زیرا با گذشت زمان پوسیدگی بزرگ‌تر شده و ترمیم آن مشکل‌تر می‌شود.
اگر دندانتان با آمالگام ترمیم شده، ۲ ساعت بعد از پرشدن دندانتان چیزی نخورید و تا ۴۲ ساعت بعد از پر شدن دندانتان، با دندان تازه پر شده، خوراکی‌های سفت نخورید.
هنگامی که حفره‌ای چه به دلیل پوسیدگی و چه به دلیل شکستگی در دندان‌ها ایجاد می‌شود،باید توسط ماده‌ای به نام آمالگام ترمیم شود.
مینای دندان یکی از سخت‌ترین مواد موجود در این کره خاکی است. دندان‌های ما به کمک ما می‌آیند که انواع و اقسام خوراکی‌ها از سخت تا نرم را بجویم و له کنیم و تحویل دستگاه گوارشمان بدهیم. بجز موارد بسیار محدودی که به‌عنوان نواقص مادرزادی محسوب می‌شوند، دندان‌های ما در بدو رویش،سفید،محکم و سالم هستند و به خوبی برای انجام وظایف خود آماده‌اند. اگر از دندان‌هایمان به خوبی مراقبت کنیم، همراهان خوبی برای ما خواهند بود اما با کم‌لطفی‌های ما، نظیر عدم رعایت بهداشت و تغذیه نامناسب، باکتری‌های دهانی ایجادکننده پوسیدگی دندان، فرصت خوبی پیدا خواهند کرد که مواد غذایی مناسب را تخمیر کرده، اسیدی تولید کنند که این اسید می‌تواند مینای سخت دندان را حل کرده و پوسیدگی ایجاد کند. پوسیدگی‌های دندانی از نقاط بسیار کوچک و معمولا به‌صورت لکه‌های سفید رنگی بر روی دندان‌ها آغاز می‌شود که در این مرحله، اگر به خوبی از دندان‌ها مراقبت شده و فلوراید از طرق مختلف از جمله دهانشویه‌ها و خمیر دندان‌ها به این لکه سفید برسد،پوسیدگی ممکن است متوقف شود. اما اگر روند پوسیدگی متوقف نشود، با ادامه فعالیت باکتری‌ها، ناحیه پوسیدگی وسیع‌تر می‌شود. از طرفی بافت سخت مینا و عاج دندان، توسط اسیدها حل شده، ماده نرم پنیرمانندی بجای دندان برجا می‌ماند که قادر به تحمل فشارهای جویدن نخواهد بود و در نتیجه حفره‌های پوسیدگی ایجاد می‌شود. در این مرحله است که دیگر پوسیدگی‌های دندان قابل برگشت نیست و باید ترمیم شود. اگر پوسیدگی دندانی در حد عاج و مینای دندان باقی مانده باشد، و به ناحیه مرکزی دندان (پالپ یا عصب دندان) دست‌اندازی نکرده باشد، حفره ایجاد شده توسط مواد ترمیمی دندان‌پزشکی قابل ترمیم است که به اصطلاح عام به آن <پر کردن دندان> گفته می‌شود.
آمالگام و ترکیباتش
هنگامی که حفره‌ای چه به دلیل پوسیدگی و چه به دلیل شکستگی در دندان‌ها ایجاد می‌شود،باید توسط ماده‌ای ترمیم شود. ماده ترمیمی باید تا حد امکان خواص مشابهی با دندان داشته باشد و با محیط بدن انسان نیز سازگار باشد. قدیمی‌ترین ماده ترمیمی در حدود دو هزار سال پیش در مصر استفاده شد. در این کشور شخصی برای ترمیم دندان خود از قطعه‌ای فلز برنز استفاده کرد اما بعد از مدتی این فلز اکسیده شد و دندان او به رنگ سبز درآمد. از حدود ۰۵۱ سال پیش ماده ترمیمی به نام آمالگام وارد عرصه دندان‌پزشکی ترمیمی شد. آمالگام همان ترکیب فلزیی نقره‌ای رنگ آشنایی است که در دندان‌های بسیاری از ما به‌عنوان پر کردگی قرار دارد.
ترکیبات آمالگام
آمالگام آلیاژی است که دو فلز اصلی تشکیل دهنده آن جیوه و نقره هستند. عناصر دیگر مانند قلع و مس هم برای ایجاد بعضی خواص به این ترکیب اضافه شده‌اند. آمالگام قبل از ترکیب شدن برای آلیاژ به صورت دو قسمت پودر و مایع وجود دارد. قسمت پودری آن شامل نقره، مس و مقداری قلع است و قسمت مایع نیز از فلز مایع جیوه تشکیل شده است. در مطب دندان‌پزشکی ابتدا دندانپزشک، قسمت‌های پوسیده دندان را تراش داده و دندان را به شکل مناسبی برای پذیرش ماده ترمیمی آمالگام آماده می‌کند. سپس پودر و مایع آمالگام با هم مخلوط شده،ترکیبی با قوام خمیری ایجاد می‌کند. که این قوام خمیری حدود ۲ تا ۳ دقیقه به دندانپزشک فرصت می‌دهد تا آمالگام را درون حفره دندان قرار داده و شکل مناسب را برای آن ایجاد کند. پس از این زمان،آمالگام شروع به سفت شدن می‌کند و آلیاژ بسیار مستحکمی از خود به جای می‌گذارد. این ماده در برابر رطوبت محیط دهان و فشارهای ناشی از جویدن مقاومت خوبی دارد و عمر متوسطی بین ۵ تا ۰۱سال برای یک پرکردگی آمالگام پیش‌بینی می‌شود. علاوه بر آمالگام مواد ترمیمی دیگری نیز به‌نام ترمیم‌های همرنگ دندان در بازار دندان‌پزشکی وجود دارد. این مواد برای ترمیم‌های دندان‌های جلویی که در معرض دید هستند، انتخاب‌های مناسبی است اما از نظر تحمل فشارهای جویدن و عمر برای ترمیم سطوح جونده دندان‌های عقبی، انتخاب‌های چندان مناسبی نیستند.
آیا آمالگام سمی است؟
جیوه فلزی است که به خاطر ایجاد بخارهای سمی،برای بدن انسان مضر محسوب می‌شود. اما جیوه‌ای که در آلیاژ آمالگام وجود دارد، از حالت آزاد خارج شده و به صورت یک ترکیب فلزی در آمده است و خواص اولیه خود را از دست می‌دهد. چند سالی است که در مجامع پزشکی و دندان‌پزشکی از سمی بودن آمالگام و ایجاد بیماری‌های عمومی گوناگون وابسته به آمالگام صحبت می‌شود اما انجمن دندان‌پزشکی آمریکا هنوز آمالگام را به عنوان یک ماده ترمیمی مطمئن و مناسب می‌شناسد و اعلام می‌کند که ارتباط اثبات شده و معنی‌داری بین بیماری‌های عمومی بدن و ترمیم‌های آمالگام موجود در دهان افراد وجود ندارد.
حساسیت آمالگام
تعداد بسیار کمی از افراد جامعه ممکن است به ترمیم‌های آمالگامی حساسیت داشته باشند. این افراد انگشت شمارند و تاکنون تنها حدود ۰۰۱ مورد حساسیت به آمالگام گزارش شده است. واکنش‌های آلرژیک به آمالگام معمولا مشابه سایر حساسیت‌های پوستی است و ممکن است ضایعات کهیر مانندی در پوست و یا ضایعات قرمزی در دهان در مجاورت ترمیم‌های آمالگام ایجاد شود. در افرادی که به آمالگام حساسیت دارند، ترمیم‌های آمالگام باید توسط مواد ترمیمی دیگری جایگزین شوند.
ترمیم‌های قدیمی چه زمانی باید تعویض شود
هر از گاهی در آینه به پرکردگی‌های آمالگام خود نگاه کنید. اگر قسمتی از یک پرکردگی‌تان شکسته، پرکردگی دندانتان کاملا خارج شده و یا بین دندان و پرکردگی‌تان فاصله افتاده است باید برای اصلاح آن به دندان پزشک مراجعه کنید.
توصیه‌های پایانی
اگر در دندانتان یک حفره کوچک پوسیدگی می‌بینید برای ترمیم آن هر چه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید زیرا با گذشت زمان پوسیدگی بزرگ‌تر شده و ترمیم آن مشکل‌تر می‌شود.
اگر دندانتان با آمالگام ترمیم شده، ۲ ساعت بعد از پرشدن دندانتان چیزی نخورید و تا ۴۲ ساعت بعد از پر شدن دندانتان، با دندان تازه پر شده، خوراکی‌های سفت نخورید.