ورنر هایزنبِرگ

[hasti-m]

ورنر هایزنبِرگ (۱۹۰۱ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B9%DB%B0%DB%B1_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7 %D8%AF%DB%8C)) - ۱۹۷۶ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B9%DB%B7%DB%B6_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7 %D8%AF%DB%8C))) ، فیزیکدان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%81%DB%8C%D8%B2% DB%8C%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86) آلمانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86) و برندهٔ جایزه نوبل فیزیک (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A8% D9%84_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9) و یکی از بنیانگذاران فیزیک کوانتومی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%DA %A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1).
وی در سال ۱۹۰۱ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B9%DB%B0%DB%B1_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7 %D8%AF%DB%8C)) ، در وورتزبورگ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%88%D9%88%D8%B1%D8%AA%D8%B2%D8% A8%D9%88%D8%B1%DA%AF&action=edit&redlink=1) و در یک خانواده دانشمند متولد شد . تحصیلات خود در فیزیک (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9) را زیر نظر آرنولد زومرفلد (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%86%D9%88%D9%84%D8% AF_%D8%B2%D9%88%D9%85%D8%B1%D9%81%D9%84%D8%AF&action=edit&redlink=1) به پایان رسانید. در سال ۱۹۲۴ دستیار ماکس بورن (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%B3_%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%86) در گوتینگن (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%86) بود و بعد در کپنهاگ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%DA%AF) با نیلز بوهر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%84%D8%B2_%D8%A8%D9%88%D9%87%D8%B1) همکاری می‌کرد. مهم‌ترین کشف هایزنبرگ نامعادلهٔ مشهور عدم قطعیت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84_%D8%B9%D8%AF%D9%85_%D9%82%D8%B7 %D8%B9%DB%8C%D8%AA) است . این نامعادله می‌گوید که در مکانیک کوانتومی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88% D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C) ، قطعیت اندازه‌گیری تکانه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%D9%87) و مکان با هم رابطهٔ معکوس دارند . اصل عدم قطعیت هایزنبرگ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84_%D8%B9%D8%AF%D9%85_%D9%82%D8%B7 %D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%86% D8%A8%D8%B1%DA%AF) به طور ریاضی به شکل زیر نوشته می‌شود:
http://pnu-club.com/imported/2009/05/12.png کارهای باارزش دیگر هایزنبرگ در فیزیک ذره‌ای (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D9%87% E2%80%8C%D8%A7%DB%8C) و هسته‌ای (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%B3%D8%AA% D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C) است.
وی در سیاست بسیار محافظه‌کار ولی مخالف ‌نازی‌های (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D9%85) آلمان بود. با این وجود بعد از سال ۱۹۳۳ و با قدرت گرفتن هیتلر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AA%D9%84%D8%B1)، بر عکس فیزیکدانان دیگر مانند اینشتین (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%86) و شرودینگر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1) کشور را ترک نکرد. او در سال ۱۹۷۶ در مونیخ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AE) درگذشت.