alamatesoall
10-29-2011, 06:14 PM
http://pnu-club.com/imported/2011/10/680.jpg
چکیده:
هدف از این مقاله برسی چگونگی تاثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی،اقتصادی بر عدم اشتغال از دیدگاه دانشجویان زن می باشد با رفع این موانع و آماده سازی زمینه های رشد جامعه می تواند در یک روند طبیعی به تحولات مادی و توسعه صنعتی نایل آید.
در این راستا ابتدا به تاریخچه اشتغال زنان در ایران وجهان پرداخته وسپس با بهره گیری از تئوری های مختلف موضوع بررسی شده است سپس طی طیف لیکرت این موانع از دیدگاه دانشجویان زن به عنوان نیرو های متخصص و آماده ورود به بازار کار تایید گردید.
روش تحقیق به کار برده شده مشتمل بر روش پیمایشی و شیوه نمونه گیری بر اساس انتخاب اتفاقی می باشد پس از جمع آوری اطلاعات از طریق نرم افزار spss نتایج مورد بررسی وتجزیه قرار گرفت مطابق آنچه که در پژوهش حاضر به تایید رسیده است موانع اقتصادی ،اجتماعی ،فرهنگی در عدم اشتغال زنان تاثیر داشته اند.
مقدمه :
یکی از موضوعات اساسی در برنامه ریزی های خرد وکلان اقتصادی کشور ها توجه به نیروی انسانی است. نیروی انسانی هر کشور از ابزار لازم و ضروری برای توسعه اقتصادی است و بدون داشتن نیروی انسانی کارآمد و متخصص دستیابی به توسعه امری غیر ممکن است (سفیری، 1377 ،7) تحصیل یکی از مهمترین عوامل تاثیر خانواده در روند اجتماعی شدن می با شد فرصت های تحصیلی برابر با مردان که قابل دسترسی برای زنان باشد بیش از هر عنصر دیگری در تغییر رفتار زنان موثر است وزنان به سطح بالایی از نقش اجتماعی خود پی می برند مشاهدات نشان می دهد که زنان تحصیل کرده در یک سطح بالاتر،پاسخ گوی نیاز های خانواده هستند ( همان ،107)
زنان تحصیل کرده می توانند نقش موثر وسازنده ای در جهت پیشبرداهداف توسعه و سازندگی به عهده گیرند به جرات می توان گفت بدون مشارکت زنان – زنان تحصیل کرده – در توسعه وحضور فعال آنان در تمامی زمینه ها ، رشد و پیشرفت سریع در کلیه ابعاد امکان پذیر نیست.
بیان مساله :
میزان فعالیت زنان در امور اقتصادی از یک طرف به سن ، وضعیت تاهل ، درجه تحصیلات واز طرف دیگر به امکانات اشتغال کشور بستگی دارد وقتی مساله اشتغال جمعیت کشور را بر حسب جنسیت مورد مطالعه قرار می دهیم.متاسفانه مشاهد می کنیم تمام اشتغال ایران در دهه اخیر عمدتا متعلق به مردان است.
به کار گیری بیشتر زنان – خصوصا زنان تحصیل کرده – در فعالیت های اقتصادی اجتماعی فرهنگی و سایر زمینه های مربوط به مجموع نظام اقتصادی و برنامه ریزی کشور و پیدا کردن راه حل هایی برای مبارزه با فقر، ورسیدن به رفاه نسبی وتوزیع عادلانه در آمد سرانه ضرورت دارد.(توسلی ، 1375 ،216 )
مسئله زنان وحل مشکل عقب ماندگی تاریخی وباز گرداندن حقوق اجتماعی آنان همان قدر که مهم، جدی و تعیین کننده است امری بس ظریف ودقیق بوده وکمترین بی توجهی ، ساده انگاری و یا شعار زدگی سیاسی ممکن است به شکلی بحران زا ، انحرافی و ویران کننده مبدل می شود از این دیدگاه در تحقیق حاضر تاش می شود تا عوامل اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی که مانع از اشتغال زنان تحصیل کرده می شود مورد بررسی قرار گیرند.
تاریخچه اشتغال زن در ایران
1 – اشتغال زن در عهد کهن (دوره پیش از تاریخ )
آثار و بقایای انسان غارنشین آن دوره در حفاری غاری در کوه های بختیاری در شمال شرقی شوشتر نشان می دهد که در این دوره انسان برای تهیه خوراک خود به شکار می پرداخت و به طرزاستعمال چکش سنگی و تبردستی آشنایی داشت در این جامعه بدوی زن به جستجوی ریشه های خوردنی یا جمع آوری میوه های وحشی می پرداخت . شناسایی گیاهان ، فصل روییدن آنها و دانه هایی که می آورد مولود مشاهدات طولانی و مداومی بودکه او را به آزمایش کشت وزرع هدایت می کرد.
2 – اشتغال زن در عهد اول یا عهد قدیم
1-2 دوره ماد ها
در این دوره زنان به انجام اور خانه و نگهداری فرزندان و کار وزراعت در کنار شوهران اشتغال داشتند . پس از اتحادقبایل ، زندگی آنان از حالت کوچ نشینی دائم در آمده و در دهات و بلاد استقرار یافتند و کم کم قدرت مرکزی تشکیل دادند و زندگی مردم وارد مرحله جدیدی شد.
2-2 دوره هخامنشیان
در این دوره زنان در برخی از کارها با مردان مشارکت داشتند و دستمزد و حقوق برابر با انها دریافت می کردند که به صورت غیر نقدی به اجناس و کالاهای مختلف رایج آن زمان بود و بافندگی درمیان زنان رونق داشت.
3- 2 دوره اشکانیان
زنان در این دوره نیز در فعالیت های تولیدی و اقتصادی شرکت داشتند از مجسمه سنگ آهکی که از گورستان یک زن وشوهر در پالمیر به دست آمده میتوان دریافت که زنان آن دوره همچنان به رسیدن نخ و بافندگی مشغول بودند اما همانند روم و یونان مرد در استفاده از اموال زن کاملا مختار بوده است چون زن از هیچ حقوقی برخوردار نبود
4-2 دره ساسانیان
در این دوره که آخرین سلسله شاهان ایران قبل از اسلام است افراد جامعه به چهار طبقه روحانیون، جنگجویان ، دبیران و توده مردم شامل صنعتگران و کشاورزان شهری و روستایی تقسیم می شد و مشاغل زنان در ارتباط با طبقه ای بود که در آن تولد یافته بودند هرچند موقعیت زن در مناطق مختلف تا حدی متفاوت بود ولی به طور کلی بنابر قوانین متداول زن شخصیت حقوقی نداشت وشی تلقی می شد .
3-اشتغال زن در عهذ دوم( ظهور اسلام تا دوره صفویه)
براساس تعالیم وقوانین اسلام زن ازحق تعلیم وتعلم حق مالکیت حق شرکت در فعالیتهای اجتماعی ، حق انتخاب همسر وسایر حقوقی که از ان محروم بود بر خور دار گشت. زن در این دوره عمدتا به کار های خانه مشغول بوده و تاریخ کمتر از اشتغال آنان سخن می گویددر این دوره تولید صنایع دستی مختلف توسط زنان عموما در خانه صورت می گرفت متداول بود.
4- اشتغال زن در عهد سوم ( دوره صفویه تا آغاز مشروطیت)
در این دوره نقش زنان عمدتا به کارهای خانه محدود می شد زنان در خانواده های فقیر در مواردی از قبیل فوت شوهر یا تنگدستی خانواده مجبور به کار وکسب در خارج از منزل بودند و به کار هایی از قبیل فروش مواد خوراکی ، مشا طه گری ، فرش صنایع دستی و از این قبیل می پرداختند و قالیبافی و صنایع دستی از رایج ترین کار های زنان بود.
2-4 دوره قاجار
اشتغال زنان در خارج از خانه در این دوره بیش از دوره های قبل است آنچه دردوره قاجار بیش از اشتغال و حضور زنان در عرصه های کار و خدمات جلوه می کندحرکت های مذهبی ، سیاسی زنان است که به صورت گسترده در جریان تحریم تنباکو و وقایع مربوط به مشروطیت نقشی فعال داشتند.
5- اشتغال زن در عهد چهارم (معاصر)
1-5 دوره مشروطیت تا پهلوی
از اقدامات این دوره که زمینه ساز اشتغال تعدادی از زنان بود تاسیس دارالمعارف برای تربیت آموزگاران زن بود که معلمان این مدارس از مردان مسن و دانشمند انتخاب می شدند فارغ التحصیلان این مراکز به شغل معلمی در مدارس دخترانه مشغول شده و کم کم تعداد مدارس دخترانه افزایش می یافت که مقدمه ورود دختران وزنان به عر صه فعالیتهای اقتصادی بود.
2-5دوره پهلوی
الف) دوره رضا شاه
رشد مطبوعات وابسته و تبلیغات آنها ، زمینه تشکیل انجمن های فرهنگی واجتماعی توسط زنان را فراهم آورد مقدمه اشتغال آنان در برخی مشاغل دولتی و غیر ان بود اما حضور آنان در جهت اهداف استعماری و جدا کردن انان از مبادی دینی صورت می گرفت.
ب)دوره محمد رضا شاه
زنان در این دوره در عرصه های مختلف اجتماعی و شغلی حضور داشتند اما روی آوردن به الگو های غربی برای آنان مورد نظر رژیم بود عدم پذیرش آموزه های فرهنگی رژیم پهلوی با الگوی مورد تبلیغ آنان برای زنان از یک سو وارئه الگوی آرمانی از زن مسلمان ایرانی در قالب شخصیت های دینی توسط برخی از اندیشمندان آن دوره زمینه های بازار یابی هویت اصیل دینی در بسیاری از زنان را فراهم اورد که مقدمات حرکت عظیم اقشار مردم به ویژه زنان را در سال های 56 و 57 فراهم ساخت و با رهبری بی نظیر امام خمینی انقلاب اسلامی شکل گرفته وسر انجام در 22 بهمن سال 57 با سرنگونی رژیم پهلوی جمهوری اسلامی رسما اعلام گردید .
3-5 دوران انقالب اسلامی
امام خمینی با آگاهی از توانایی ها وظرفیت های زنان، عرصه های جدیدی را برای حضور فعال زنان در جامعه و درراه بیشبرد اهداف اسلامی گشودند امام زنان را ترغیب به مقدرات اساسی و امور مهم اجتماعی نمودند تا شبهه دور ماندن و بر کناری نیمی از آحاد جامعه از فعالیت های اجتماعی را که توسط دشمنان القاء شده بود را برطرف نمایند .(روشن فر ،1382، 71- 61 )
تئوریهای نابرابری جنسیتی در بازارکار:
1-تئوریهای نئوکلاسیک
این تئوری در خصوص نا برابری شغلی زنان بر تفاوتهای جنسی درعواملی که قابلیت تولید نیروی انسانی راتحت تاثیر قرار می دهند اشاره می کنند ( مانند مسئولیتهای خانوادگی ، نیروی جسمانی، آموزش، تربیت شغلی، ساعات کار، غیبت وتعویض شغل ) آنها مطرح می کنندکه مزد کمتر آنان به واسطه سرمایه انسانی پایین انهاست ومراد ازآن این است که در آموزش، آموزش حرفه ای وتجارب شغلی قابلیت تولید انها کم می باشد والدین وحتی خود زنان نیز کمتر تمایل دارند که برای آموزش وتربیت شغلی سرمایه گذاری کنند .
ادواری که زنان از دنیای کار دور می شوند ( دوره زایمان وبچه داری) به معنای آن است که زنان کمتر از مردان تجارب شغلی بدست می اورند توانایی و مهارت انها گرایش به کاهش دارد بدین سان چون برخی از زنان کار خود را بخاطر ازدواج ترک می کنند ویا بخاطر تولد فرزندان و تربیت آنها از کار کنار می کشند کارفرمایان کمتر برای آنها حاضر به سرمایه گذاری هستند وکارفرمایان جهان سوم نیروی کار زنان را گران می یابند این هزینه ها که بیشتر متعلق به کارکرد مادری زن است در کشورهای صنعتی به علت باروری کم به مراتب کمتر است هرگاه هزینه کارگر زن زیاد باشد این امر سبب ترجیح کارگر می شود هزینه ایجاد مهد کودک وحمایت از حاملگی و مادری برای کارفرما که در دوران مرخصی مادر جایگزینی برای او یابد در نظر بگیرد وهمچنین این پیشداوری که زنان بیشتر از مردان غیبت غیر موجه ، ترک خدمت ویا تغییر شغل دارند سبب می شود که تقاضای کلی جهت کارگر کاهش می یابد.(زنجانی زاده6،1370 )
2-تئوری تجزیه شدن بازار کار
یکی از معروفترین تئوریهای تجزیه شدن بازارکار،تئوری بازارکاردوگانه است که بین دو نوع از مشاغل تمایز قایل می شود مشاغل بخش اول که از لحاظ پرداخت مزد ،تامین بیشتر وفرصتهای پیشرفت وضع نسبتا خوبی داردومشاغل بخش دوم که بامزد کم ،تامین کمتر ومحدویت امکان پیشرفت روبروست .مشاغل بخش اول مشاغلی است که در آنها مهارت کارگران خاص ومتناسب بااحتیاج موسسه مورد نظر است ودر این قسمت در نتیجه نیازکارفرما به ثبات مزدهای بهتری به نیروی کار پرداخت می شود ودورنمای پیشرفت بهتری ارائه می گردد در مشاغل بخش اولیه ثبات کارگر درکاربرای کارفرما اهمیت داردوجابجایی بیشتری که در زنها مشاهده می شود به این معناست که احتمال جذب آنها به مشاغل ثانویه زیادتر است ازاین روحتی اگر کیفیات قبل ازورودبه شغل برابرباشد احتمال بکارگماردن مردها در مشاغل اولیه ،که امکان پیشرفت بعدی درآن ازلحاظ فرد،آموزش حرفه ای وترفیع زیادتراست،بیش اززنهاست(کار،1379،22-21)
این تئوری با تاکید بردو محور به تبیین نابرابری شغلی مردان وزنان می پردازد ،اول تاکید براهمیت وضعیت ورودبه سازمان برای تعیین امکانات آینده درکسب سرمایه انسانی (به شکل آموزش ضمن کار وتجربه شغلی )ودر ترفیع ،ودوم مرتبط بودن رفتار باکارگران باخصوصیات پایداری شغلی انان ،به این ترتیب به جای اینکه تفاوتهای جنسیتی را ناشی از ویژگی های ذاتی زنان بداند حد اقل قسمتی از آن را با نوع مشاغل مرتبط می دانند این تئوری با وجود تبیین توزیع مشاغل بین زنان و مردان ، چگونگی جدا سازی بر مبنای جنسیت را درون بخش های اولیه وثانویه روشن نمی کند بعضی از مشاغل زنان ونیز مردان نیاز به آموزش طولانی دارد مثل مهندسی ،پرستاری ، پزشکی ویا بعضی از مشاغل زنان نظیر مدیریت امور دفتری نیازمند گذرانیدن آموزش های خاص در موسسه است در عین حال بعضی از مشاغل مردانه نظیر سرایداری یا رانندگی کامیون مهارت های نسبتا کمتری لازم دارد و در آنها ثبات شغلی عامل مهمی به حساب نمی آید.
تئوری های جنسیتی:
اساس این تئوری بر آن است که موقعیت تابعی زنان در بازار کار و در خانه وخانواده با یک دیگر مرتبط و جزئی از یک سیستم کلی اجتماعی است که در آن زنان تابع مردان هستند تعلق کارخانه به زن ، به خصوص تربیت فرزندان حتی وقتی که زنها بیرون از خانه کار می کنند چیزی است که در کشورهای صنعتی هم دیده می شود مردان از زمانی که وارد بازار کار می شوند معمولا تا هنگام باز نشستگی ، در نیروی کار باقی می مانند و مشارکت آنان تقریبا تحت تاثیر مراحل سیکل زندگی نیست ، مثل سطح آموزش ، وضعیت خانوادگی (تجرد یا تاهل ،طلاق ، داشتن یا نداشتن فرزند ) ومحل اقامت (شهری وروستایی)در صورتی که زنان مشارکت شان ناپیوسته و منقطع است .آنان بارها در طول زندگی یشان وارد بازار کار شده و الگوی مشارکت آنها تحت تاثیر تغییرات در زندگی شان است مانند وضعیت تاهل ، تعداد بچه ها وغیره
فرضیه های پژوهش
1 – به نظر می سد بین عقاید سنتی موجود در جامعه و وضعیت اشتغال زنان تحصیل کرده رابطه وجود دارد
2- به نظر می رسد بین وضعیت اقتصادی زنان و وضعیت اشتغال زنان تحصیل کرده رابطه وجود دارد.
3-به نظر می رسد بین تبعیض در امکانات و وضعیت اشتغال زنان تحصیلکرده رابطه وجود دارد.
4-به نظر می رسدبین پایگاه اجتماعی اشتغال زنان ووضعیت اشتغال زنان تحصیل کرده رابطه وجود دارد.
روش پژوهش
با توجه به رسش تحقیق که ازنوع رسش پیمایشی است وباعنایت به طرح تحقیق معرفی شده که بر پایه موضوع وفرضیات تحقیق مدون گردیده وبا در نظر داشتن تحقیقات قبلی که در مورد موانع اشتغال زنان صورت گرفته و همچنین به لحاظ محدودیت زمانی و در نهایت اجرای بهتر و دقیقتر عملیات میدانی و به منظور شناخت هر چه درست تر موضوع و بالابردن اعتبار ابزار اصلی اندازه گیری این تحقیق استفاده از تکنیک پرسش نامه بسته می باشد واز آنجا که متغیر وا بسته در تحقیق حاضر (( عدم اشتغال )) میباشد این متغیر در سطح مقیاس اسمی بوده و کمیت به خود نمی پذیرد لذا نمی توان آن را به طور دقیق سنجش نمود از سوی دیگر عدم اشتغال با عدم گرایش به اشتغال همسو می باشد و کمیت به خود می پذیرد لذا متغیر گرایش به اشتغال را به عنوان متغیر واسطه وارد تحقیق نمودیم به طور دقیق تری به سنجش آن بپردازیم.
جامعه آماری و گروه نمونه مورد مطالعه
جامعه آماری مورد نظر این پژوهش دانشجویان زن دانشکده روان شناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی می باشد که در سال 1386-1385 اشتغال به تحیل داشتند و در زمان نمونه گیری قریب به 5735 نفر بودند که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 135 نفر براورد شده که به دلیل افزایش اعتماد کار به 150 نفر افزایش پیدا کرده است.
تحلیل فنی یا تحلیل کمی
طرح تحلیلی فنی قالی است که اطلاعات تحقیق با آن معیار باید تحلیل گردد این طرح تحلیل ، به اطلاعات کمی تحقیق مربوط می شود ودر واقع به وسیله این غالب فنی تحلیل می گردد (تنهایی، 1378 ،130)
در تحقیق حاضر برای تحلیل اطلاعات مستخرج از پرسشنامه از آزمون آماری x2(کا اسکور) برای صحت کار استفاده شده است .
چکیده:
هدف از این مقاله برسی چگونگی تاثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی،اقتصادی بر عدم اشتغال از دیدگاه دانشجویان زن می باشد با رفع این موانع و آماده سازی زمینه های رشد جامعه می تواند در یک روند طبیعی به تحولات مادی و توسعه صنعتی نایل آید.
در این راستا ابتدا به تاریخچه اشتغال زنان در ایران وجهان پرداخته وسپس با بهره گیری از تئوری های مختلف موضوع بررسی شده است سپس طی طیف لیکرت این موانع از دیدگاه دانشجویان زن به عنوان نیرو های متخصص و آماده ورود به بازار کار تایید گردید.
روش تحقیق به کار برده شده مشتمل بر روش پیمایشی و شیوه نمونه گیری بر اساس انتخاب اتفاقی می باشد پس از جمع آوری اطلاعات از طریق نرم افزار spss نتایج مورد بررسی وتجزیه قرار گرفت مطابق آنچه که در پژوهش حاضر به تایید رسیده است موانع اقتصادی ،اجتماعی ،فرهنگی در عدم اشتغال زنان تاثیر داشته اند.
مقدمه :
یکی از موضوعات اساسی در برنامه ریزی های خرد وکلان اقتصادی کشور ها توجه به نیروی انسانی است. نیروی انسانی هر کشور از ابزار لازم و ضروری برای توسعه اقتصادی است و بدون داشتن نیروی انسانی کارآمد و متخصص دستیابی به توسعه امری غیر ممکن است (سفیری، 1377 ،7) تحصیل یکی از مهمترین عوامل تاثیر خانواده در روند اجتماعی شدن می با شد فرصت های تحصیلی برابر با مردان که قابل دسترسی برای زنان باشد بیش از هر عنصر دیگری در تغییر رفتار زنان موثر است وزنان به سطح بالایی از نقش اجتماعی خود پی می برند مشاهدات نشان می دهد که زنان تحصیل کرده در یک سطح بالاتر،پاسخ گوی نیاز های خانواده هستند ( همان ،107)
زنان تحصیل کرده می توانند نقش موثر وسازنده ای در جهت پیشبرداهداف توسعه و سازندگی به عهده گیرند به جرات می توان گفت بدون مشارکت زنان – زنان تحصیل کرده – در توسعه وحضور فعال آنان در تمامی زمینه ها ، رشد و پیشرفت سریع در کلیه ابعاد امکان پذیر نیست.
بیان مساله :
میزان فعالیت زنان در امور اقتصادی از یک طرف به سن ، وضعیت تاهل ، درجه تحصیلات واز طرف دیگر به امکانات اشتغال کشور بستگی دارد وقتی مساله اشتغال جمعیت کشور را بر حسب جنسیت مورد مطالعه قرار می دهیم.متاسفانه مشاهد می کنیم تمام اشتغال ایران در دهه اخیر عمدتا متعلق به مردان است.
به کار گیری بیشتر زنان – خصوصا زنان تحصیل کرده – در فعالیت های اقتصادی اجتماعی فرهنگی و سایر زمینه های مربوط به مجموع نظام اقتصادی و برنامه ریزی کشور و پیدا کردن راه حل هایی برای مبارزه با فقر، ورسیدن به رفاه نسبی وتوزیع عادلانه در آمد سرانه ضرورت دارد.(توسلی ، 1375 ،216 )
مسئله زنان وحل مشکل عقب ماندگی تاریخی وباز گرداندن حقوق اجتماعی آنان همان قدر که مهم، جدی و تعیین کننده است امری بس ظریف ودقیق بوده وکمترین بی توجهی ، ساده انگاری و یا شعار زدگی سیاسی ممکن است به شکلی بحران زا ، انحرافی و ویران کننده مبدل می شود از این دیدگاه در تحقیق حاضر تاش می شود تا عوامل اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی که مانع از اشتغال زنان تحصیل کرده می شود مورد بررسی قرار گیرند.
تاریخچه اشتغال زن در ایران
1 – اشتغال زن در عهد کهن (دوره پیش از تاریخ )
آثار و بقایای انسان غارنشین آن دوره در حفاری غاری در کوه های بختیاری در شمال شرقی شوشتر نشان می دهد که در این دوره انسان برای تهیه خوراک خود به شکار می پرداخت و به طرزاستعمال چکش سنگی و تبردستی آشنایی داشت در این جامعه بدوی زن به جستجوی ریشه های خوردنی یا جمع آوری میوه های وحشی می پرداخت . شناسایی گیاهان ، فصل روییدن آنها و دانه هایی که می آورد مولود مشاهدات طولانی و مداومی بودکه او را به آزمایش کشت وزرع هدایت می کرد.
2 – اشتغال زن در عهد اول یا عهد قدیم
1-2 دوره ماد ها
در این دوره زنان به انجام اور خانه و نگهداری فرزندان و کار وزراعت در کنار شوهران اشتغال داشتند . پس از اتحادقبایل ، زندگی آنان از حالت کوچ نشینی دائم در آمده و در دهات و بلاد استقرار یافتند و کم کم قدرت مرکزی تشکیل دادند و زندگی مردم وارد مرحله جدیدی شد.
2-2 دوره هخامنشیان
در این دوره زنان در برخی از کارها با مردان مشارکت داشتند و دستمزد و حقوق برابر با انها دریافت می کردند که به صورت غیر نقدی به اجناس و کالاهای مختلف رایج آن زمان بود و بافندگی درمیان زنان رونق داشت.
3- 2 دوره اشکانیان
زنان در این دوره نیز در فعالیت های تولیدی و اقتصادی شرکت داشتند از مجسمه سنگ آهکی که از گورستان یک زن وشوهر در پالمیر به دست آمده میتوان دریافت که زنان آن دوره همچنان به رسیدن نخ و بافندگی مشغول بودند اما همانند روم و یونان مرد در استفاده از اموال زن کاملا مختار بوده است چون زن از هیچ حقوقی برخوردار نبود
4-2 دره ساسانیان
در این دوره که آخرین سلسله شاهان ایران قبل از اسلام است افراد جامعه به چهار طبقه روحانیون، جنگجویان ، دبیران و توده مردم شامل صنعتگران و کشاورزان شهری و روستایی تقسیم می شد و مشاغل زنان در ارتباط با طبقه ای بود که در آن تولد یافته بودند هرچند موقعیت زن در مناطق مختلف تا حدی متفاوت بود ولی به طور کلی بنابر قوانین متداول زن شخصیت حقوقی نداشت وشی تلقی می شد .
3-اشتغال زن در عهذ دوم( ظهور اسلام تا دوره صفویه)
براساس تعالیم وقوانین اسلام زن ازحق تعلیم وتعلم حق مالکیت حق شرکت در فعالیتهای اجتماعی ، حق انتخاب همسر وسایر حقوقی که از ان محروم بود بر خور دار گشت. زن در این دوره عمدتا به کار های خانه مشغول بوده و تاریخ کمتر از اشتغال آنان سخن می گویددر این دوره تولید صنایع دستی مختلف توسط زنان عموما در خانه صورت می گرفت متداول بود.
4- اشتغال زن در عهد سوم ( دوره صفویه تا آغاز مشروطیت)
در این دوره نقش زنان عمدتا به کارهای خانه محدود می شد زنان در خانواده های فقیر در مواردی از قبیل فوت شوهر یا تنگدستی خانواده مجبور به کار وکسب در خارج از منزل بودند و به کار هایی از قبیل فروش مواد خوراکی ، مشا طه گری ، فرش صنایع دستی و از این قبیل می پرداختند و قالیبافی و صنایع دستی از رایج ترین کار های زنان بود.
2-4 دوره قاجار
اشتغال زنان در خارج از خانه در این دوره بیش از دوره های قبل است آنچه دردوره قاجار بیش از اشتغال و حضور زنان در عرصه های کار و خدمات جلوه می کندحرکت های مذهبی ، سیاسی زنان است که به صورت گسترده در جریان تحریم تنباکو و وقایع مربوط به مشروطیت نقشی فعال داشتند.
5- اشتغال زن در عهد چهارم (معاصر)
1-5 دوره مشروطیت تا پهلوی
از اقدامات این دوره که زمینه ساز اشتغال تعدادی از زنان بود تاسیس دارالمعارف برای تربیت آموزگاران زن بود که معلمان این مدارس از مردان مسن و دانشمند انتخاب می شدند فارغ التحصیلان این مراکز به شغل معلمی در مدارس دخترانه مشغول شده و کم کم تعداد مدارس دخترانه افزایش می یافت که مقدمه ورود دختران وزنان به عر صه فعالیتهای اقتصادی بود.
2-5دوره پهلوی
الف) دوره رضا شاه
رشد مطبوعات وابسته و تبلیغات آنها ، زمینه تشکیل انجمن های فرهنگی واجتماعی توسط زنان را فراهم آورد مقدمه اشتغال آنان در برخی مشاغل دولتی و غیر ان بود اما حضور آنان در جهت اهداف استعماری و جدا کردن انان از مبادی دینی صورت می گرفت.
ب)دوره محمد رضا شاه
زنان در این دوره در عرصه های مختلف اجتماعی و شغلی حضور داشتند اما روی آوردن به الگو های غربی برای آنان مورد نظر رژیم بود عدم پذیرش آموزه های فرهنگی رژیم پهلوی با الگوی مورد تبلیغ آنان برای زنان از یک سو وارئه الگوی آرمانی از زن مسلمان ایرانی در قالب شخصیت های دینی توسط برخی از اندیشمندان آن دوره زمینه های بازار یابی هویت اصیل دینی در بسیاری از زنان را فراهم اورد که مقدمات حرکت عظیم اقشار مردم به ویژه زنان را در سال های 56 و 57 فراهم ساخت و با رهبری بی نظیر امام خمینی انقلاب اسلامی شکل گرفته وسر انجام در 22 بهمن سال 57 با سرنگونی رژیم پهلوی جمهوری اسلامی رسما اعلام گردید .
3-5 دوران انقالب اسلامی
امام خمینی با آگاهی از توانایی ها وظرفیت های زنان، عرصه های جدیدی را برای حضور فعال زنان در جامعه و درراه بیشبرد اهداف اسلامی گشودند امام زنان را ترغیب به مقدرات اساسی و امور مهم اجتماعی نمودند تا شبهه دور ماندن و بر کناری نیمی از آحاد جامعه از فعالیت های اجتماعی را که توسط دشمنان القاء شده بود را برطرف نمایند .(روشن فر ،1382، 71- 61 )
تئوریهای نابرابری جنسیتی در بازارکار:
1-تئوریهای نئوکلاسیک
این تئوری در خصوص نا برابری شغلی زنان بر تفاوتهای جنسی درعواملی که قابلیت تولید نیروی انسانی راتحت تاثیر قرار می دهند اشاره می کنند ( مانند مسئولیتهای خانوادگی ، نیروی جسمانی، آموزش، تربیت شغلی، ساعات کار، غیبت وتعویض شغل ) آنها مطرح می کنندکه مزد کمتر آنان به واسطه سرمایه انسانی پایین انهاست ومراد ازآن این است که در آموزش، آموزش حرفه ای وتجارب شغلی قابلیت تولید انها کم می باشد والدین وحتی خود زنان نیز کمتر تمایل دارند که برای آموزش وتربیت شغلی سرمایه گذاری کنند .
ادواری که زنان از دنیای کار دور می شوند ( دوره زایمان وبچه داری) به معنای آن است که زنان کمتر از مردان تجارب شغلی بدست می اورند توانایی و مهارت انها گرایش به کاهش دارد بدین سان چون برخی از زنان کار خود را بخاطر ازدواج ترک می کنند ویا بخاطر تولد فرزندان و تربیت آنها از کار کنار می کشند کارفرمایان کمتر برای آنها حاضر به سرمایه گذاری هستند وکارفرمایان جهان سوم نیروی کار زنان را گران می یابند این هزینه ها که بیشتر متعلق به کارکرد مادری زن است در کشورهای صنعتی به علت باروری کم به مراتب کمتر است هرگاه هزینه کارگر زن زیاد باشد این امر سبب ترجیح کارگر می شود هزینه ایجاد مهد کودک وحمایت از حاملگی و مادری برای کارفرما که در دوران مرخصی مادر جایگزینی برای او یابد در نظر بگیرد وهمچنین این پیشداوری که زنان بیشتر از مردان غیبت غیر موجه ، ترک خدمت ویا تغییر شغل دارند سبب می شود که تقاضای کلی جهت کارگر کاهش می یابد.(زنجانی زاده6،1370 )
2-تئوری تجزیه شدن بازار کار
یکی از معروفترین تئوریهای تجزیه شدن بازارکار،تئوری بازارکاردوگانه است که بین دو نوع از مشاغل تمایز قایل می شود مشاغل بخش اول که از لحاظ پرداخت مزد ،تامین بیشتر وفرصتهای پیشرفت وضع نسبتا خوبی داردومشاغل بخش دوم که بامزد کم ،تامین کمتر ومحدویت امکان پیشرفت روبروست .مشاغل بخش اول مشاغلی است که در آنها مهارت کارگران خاص ومتناسب بااحتیاج موسسه مورد نظر است ودر این قسمت در نتیجه نیازکارفرما به ثبات مزدهای بهتری به نیروی کار پرداخت می شود ودورنمای پیشرفت بهتری ارائه می گردد در مشاغل بخش اولیه ثبات کارگر درکاربرای کارفرما اهمیت داردوجابجایی بیشتری که در زنها مشاهده می شود به این معناست که احتمال جذب آنها به مشاغل ثانویه زیادتر است ازاین روحتی اگر کیفیات قبل ازورودبه شغل برابرباشد احتمال بکارگماردن مردها در مشاغل اولیه ،که امکان پیشرفت بعدی درآن ازلحاظ فرد،آموزش حرفه ای وترفیع زیادتراست،بیش اززنهاست(کار،1379،22-21)
این تئوری با تاکید بردو محور به تبیین نابرابری شغلی مردان وزنان می پردازد ،اول تاکید براهمیت وضعیت ورودبه سازمان برای تعیین امکانات آینده درکسب سرمایه انسانی (به شکل آموزش ضمن کار وتجربه شغلی )ودر ترفیع ،ودوم مرتبط بودن رفتار باکارگران باخصوصیات پایداری شغلی انان ،به این ترتیب به جای اینکه تفاوتهای جنسیتی را ناشی از ویژگی های ذاتی زنان بداند حد اقل قسمتی از آن را با نوع مشاغل مرتبط می دانند این تئوری با وجود تبیین توزیع مشاغل بین زنان و مردان ، چگونگی جدا سازی بر مبنای جنسیت را درون بخش های اولیه وثانویه روشن نمی کند بعضی از مشاغل زنان ونیز مردان نیاز به آموزش طولانی دارد مثل مهندسی ،پرستاری ، پزشکی ویا بعضی از مشاغل زنان نظیر مدیریت امور دفتری نیازمند گذرانیدن آموزش های خاص در موسسه است در عین حال بعضی از مشاغل مردانه نظیر سرایداری یا رانندگی کامیون مهارت های نسبتا کمتری لازم دارد و در آنها ثبات شغلی عامل مهمی به حساب نمی آید.
تئوری های جنسیتی:
اساس این تئوری بر آن است که موقعیت تابعی زنان در بازار کار و در خانه وخانواده با یک دیگر مرتبط و جزئی از یک سیستم کلی اجتماعی است که در آن زنان تابع مردان هستند تعلق کارخانه به زن ، به خصوص تربیت فرزندان حتی وقتی که زنها بیرون از خانه کار می کنند چیزی است که در کشورهای صنعتی هم دیده می شود مردان از زمانی که وارد بازار کار می شوند معمولا تا هنگام باز نشستگی ، در نیروی کار باقی می مانند و مشارکت آنان تقریبا تحت تاثیر مراحل سیکل زندگی نیست ، مثل سطح آموزش ، وضعیت خانوادگی (تجرد یا تاهل ،طلاق ، داشتن یا نداشتن فرزند ) ومحل اقامت (شهری وروستایی)در صورتی که زنان مشارکت شان ناپیوسته و منقطع است .آنان بارها در طول زندگی یشان وارد بازار کار شده و الگوی مشارکت آنها تحت تاثیر تغییرات در زندگی شان است مانند وضعیت تاهل ، تعداد بچه ها وغیره
فرضیه های پژوهش
1 – به نظر می سد بین عقاید سنتی موجود در جامعه و وضعیت اشتغال زنان تحصیل کرده رابطه وجود دارد
2- به نظر می رسد بین وضعیت اقتصادی زنان و وضعیت اشتغال زنان تحصیل کرده رابطه وجود دارد.
3-به نظر می رسد بین تبعیض در امکانات و وضعیت اشتغال زنان تحصیلکرده رابطه وجود دارد.
4-به نظر می رسدبین پایگاه اجتماعی اشتغال زنان ووضعیت اشتغال زنان تحصیل کرده رابطه وجود دارد.
روش پژوهش
با توجه به رسش تحقیق که ازنوع رسش پیمایشی است وباعنایت به طرح تحقیق معرفی شده که بر پایه موضوع وفرضیات تحقیق مدون گردیده وبا در نظر داشتن تحقیقات قبلی که در مورد موانع اشتغال زنان صورت گرفته و همچنین به لحاظ محدودیت زمانی و در نهایت اجرای بهتر و دقیقتر عملیات میدانی و به منظور شناخت هر چه درست تر موضوع و بالابردن اعتبار ابزار اصلی اندازه گیری این تحقیق استفاده از تکنیک پرسش نامه بسته می باشد واز آنجا که متغیر وا بسته در تحقیق حاضر (( عدم اشتغال )) میباشد این متغیر در سطح مقیاس اسمی بوده و کمیت به خود نمی پذیرد لذا نمی توان آن را به طور دقیق سنجش نمود از سوی دیگر عدم اشتغال با عدم گرایش به اشتغال همسو می باشد و کمیت به خود می پذیرد لذا متغیر گرایش به اشتغال را به عنوان متغیر واسطه وارد تحقیق نمودیم به طور دقیق تری به سنجش آن بپردازیم.
جامعه آماری و گروه نمونه مورد مطالعه
جامعه آماری مورد نظر این پژوهش دانشجویان زن دانشکده روان شناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی می باشد که در سال 1386-1385 اشتغال به تحیل داشتند و در زمان نمونه گیری قریب به 5735 نفر بودند که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 135 نفر براورد شده که به دلیل افزایش اعتماد کار به 150 نفر افزایش پیدا کرده است.
تحلیل فنی یا تحلیل کمی
طرح تحلیلی فنی قالی است که اطلاعات تحقیق با آن معیار باید تحلیل گردد این طرح تحلیل ، به اطلاعات کمی تحقیق مربوط می شود ودر واقع به وسیله این غالب فنی تحلیل می گردد (تنهایی، 1378 ،130)
در تحقیق حاضر برای تحلیل اطلاعات مستخرج از پرسشنامه از آزمون آماری x2(کا اسکور) برای صحت کار استفاده شده است .