Borna66
01-11-2011, 10:57 PM
اشاره :
تا همين چند سال پيش تلفن‌هاي همراه، دستگاه‌هايي ساده و فاقد پيچيدگي بودند و سخت‌افزار نسبتاً ساده آنها نياز به نرم‌افزار پيچيده‌اي نداشت، تا اينکه شرکت‌هاي مطرح ساخت گوشي‌هاي تلفن همراه نسل‌هاي دوم و سوم گوشي‌هاي خود را عرضه کردند.
اين گوشي‌ها از امکانات سخت‌افزاري بيشتري همچون پردازنده، حافظه برخوردارند و مي‌توان از آنها به عنوان كامپيوترهاي كوچك ياد كرد. امروزه کاربران، بيشتر از اينکه انتظار کيفيت بالايي براي برقراري تماس داشته باشند، انتظار دارند با يک گوشي موبايل، به تمام امکانات ارتباطي و چند رسانه‌اي دست پيدا کنند.
با عرضه نسل‌هاي جديد تلفن‌هاي همراه، شرکت‌ها به اهميت نرم‌افزار در اين دستگاه‌ها پي برده و رقابت نرم‌افزاري در کنار رقابت سخت‌افزاري شروع شد و اينجا بود كه حضور سيستم عامل در تلفن‌هاي همراه جايگاهي متمايز يافت.
در اين مقاله قصد داريم به معرفي اجمالي سيستم عامل‌هاي تلفن‌هاي همراه بپردازيم، ضمن آنكه به مفاهيم پايه‌اي در اين خصوص نيز پرداخته خواهد شد.
شجره‌نامه تلفن همراه
البته در اين قسمت قصد نداريم به تكتك مدل‌هاي تلفن همراه ارايه شده تاكنون بپردازيم و فقط نسل‌هاي آنها را معرفي مي‌كنيم. چيزي كه امروزه بسيار زياد در كنار تلفن همراه مي‌بينيم واژه 3G (به مفهوم نسل سوم) است و حتي 3G در عنوان مدل برخي تلفن‌ها نيز ذكر مي‌شود. حال با اين توضيح و اشاره به اين نكته كه G سرنام Generation به معني نسل است، به نسل‌هاي مختلف اين دستگاه مي‌پردازيم:
0G
نسل صفرم تلفن‌های همراه در خودروها و کاميون‌ها نصب می‌شدند و فضای زيادی را اشغال می‌کردند.
1G
نسل اول شامل ارتباطات موبايلی اوليه است. تلفن‌هاي بي‌سيم آنالوگ دهه 80 ميلادي جزو اين نسل از تلفن همراه هستند. بيشترين کاربرد اين تلفن‌ها در فعاليت‌هاي نظامي و دفاعي بود.
2G
در نسل دوم (GSM)، امواج راديويي آنالوگ گوشي‌هاي نسل اول به ديجيتال تبديل شد. اين نسل از تلفن همراه فقط از سيستم صوتي پشتيباني مي‌كند و کاربران فقط مي‌توانند مكالمه تلفني داشته باشند و پيام کوتاه ارسال کنند. البته در اين نسل نيز مي‌شد از طريق تلفن همراه به اينترنت متصل شد اما اتصال از طريق Dial-Up و با سرعتي اندك (9600 كيلوبيت تا 14400 كيلوبيت) انجام مي‌گرفت. سرعت اينترنت اندك با هزينه تماس سرسام‌آور كاربر؛ ضمن آنكه در اين نسل، از گوشي به عنوان مودم استفاده مي‌شد که از طريق خط موبايل (سيم کارت) با مركز خدمات‌دهنده اينترنت (ISP) ارتباط Dial-up برقرار مي‌کرد.
2.5G
نسل 2،5 تلفن همراه پيشرفته‌تر از نسل‌هاي قبلي‌اش است و GPRS از جمله امکانات آن است. فناوري GPRS به کاربران امکاناتي از قبيل نقل و انتقال سريع‌تر اطلاعات و اتصال بلادرنگ به اينترنت را مي‌دهد. ضمن آن که مي‌توان همزمان با مكالمه تلفني نيز از اتصال اينترنت برخوردار بود. GPRS بر اساس سرعت نقل و انتقال داده به كلاس‌هاي مختلفي تقسيم مي‌شود و مي‌توان گفت هرچه شماره كلاس GPRS بالاتر باشد، سرعت نقل و انتقال داده در آن بيشتر خواهد بود.
3G
نسل سوم تلفن همراه از سرعت انتقال داده بالايي (تا حد 2 مگابيت بر ثانيه) برخوردار است و به وسيله آن مي‌توان به اطلاعات اينترنت دسترسي پيدا کرد. استانداردهاي مختلفي براي فناوري 3G وجود دارد كه معروف‌ترين آنها استاندارد UMTS مبتني بر ساختار مخابراتي WCDMA است. افزايش پهناي باند، سرعت بالا براي اتصال به شبکه اينترنت و پشتيباني از فناوري‌هاي نوين مواردي بود که از نسل سوم تلفن همراه انتظار مي‌رفت اما اين نسل نتوانست تمامي انتظارات را برآورده کند و همين امر مقدمه‌اي شد براي ظهور نسل چهارم. به مرور و با ظهور فناوری‌های جديد، PDA ها و SmartPhoneها سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص دادند و صنعت تلفن همراه را ارتقا بخشيدند.
4G
نسل چهارم محدوديت‌هاي موجود در نسل سوم را برطرف کرده و براي محدوده وسيعي از دستگاه‌هاي تلفن همراه در مکان‌هاي مختلف به کار خواهد رفت.
ويژگي‌هاي نسل چهارم كه در واقع برطرف كننده محدوديت‌هاي نسل سوم است عبارتند از:
فراهم آوردن سيستم مناسب از نظر طيفي، ظرفيت بالاي شبکه (حداقل 10 برابر بيشتر از نسل سوم)، جلوگيري از تداخل در ميان شبکه‌هاي نامتجانس، پشتيباني چند رسانه‌اي (ارسال و دريافت ديتا با سرعت بالا، دريافت تصاوير ويديويي با کيفيت بالا و ارايه تصاوير تلويزيوني بر روي صفحه نمايش تلفن همراه)، بهينه‌سازي سرعت اتصال اينترنتي و ارتقاي كيفيت اطلاعات ارسالي.
مي‌توان گفت نسل چهارم صوت و تصوير را با بالاترين کيفيت ممكن در اختيار کاربران قرار مي‌دهد.
آيا تلفن‌هاي PDA و SmartPhone با هم متفاوتند؟
PDA يا Personal Digital Assistant دستگاه "دستيار ديجيتال شخصي" است و به دستگاهي دستي و كوچك اطلاق مي‌شود كه تلفيقي از امكانات كامپيوتر، تلفن، فكس، اينترنت و شبكه را در خود گرد آورده است. از اغلب PDAهاي امروزي مي‌توان به عنوان تلفن همراه نيز استفاده كرد، امري كه در دستگاه‌هاي قديمي امكان‌پذير نبود. دستگاه‌هاي PDA عمدتاً صفحه كليد نداشته و براي ورود اطلاعات در آنها از قلم استفاده مي‌شود. البته برخي از مدل‌هاي امروزي صفحه كليد نيز دارند.
تلفن هوشمند يا SmartPhone تلفيقي است از PDA و امكانات تلفن همراه که البته روي بخش تلفن همراه آن تمركز بيشتري شده است. تلفن هوشمند فاقد صفحه لمسي است و در واقع مي‌توان گفت اين نوع تلفن‌ها به مذاق كاربراني كه با كامپيوتر آشنا نيستند اما به دنبال ويژگي‌هاي پيشرفته‌اند، بيشتر خوش مي‌آيد. از نمونه‌هاي تلفن هوشمند مي‌توان به تلفن همراه نوكيا E71 اشاره كرد.
در كل استاندارد صنعتي دقيقي براي تفكيك اين گونه‌هاي تلفن همراه از يكديگر ارايه نشده است، به همين دليل اغلب اين دو با هم اشتباه مي‌شوند.
سيستم عامل
به تدريج وجود سيستم عامل‌هاي پيشرفته براي موبايل‌ها تبديل به يک ضرورت شد.
سيستم عامل، مديريت کليه منابع سيستم‌هايي از قبيل كامپيوتر، تلفن همراه و... را به عهده دارد و زمينه‌اي را فراهم مي‌سازد که برنامه‌هاي کاربردي بتوانند روي آنها اجرا شوند.
{سوتيتر مطلب زير}سيمبين مهم‌ترين سيستم عامل تلفن همراه در جهان؛
طي 10 سال (از زمان پيدايش تا كنون) 250 ميليون تلفن همراه مبتني بر اين سيستم عامل توسط 14 شركت مهم توليد و عرضه شده است.
Symbian ( لوگو سيمبين )
ماجرا از شرکت Psion شروع شد. Psion يک شرکت کوچک انگليسي‌ـ کانادايي بود که در سال 1980 با هدف توليد نرم‌افزارهاي سرگرمي مبتني بر کامپيوترهاي اوليه ZX81 تأسيس شده بود. اين شرکت در سال 1987 سيستم عاملي 16 بيتي با نام EPOC 16 براي دستگاه‌هاي PDA ارائه كرد. EPOC سرنام عبارت Electronic Piece Of Cheese به مفهوم «الكترونيك به راحتي آب خوردن» است. در سال 1997 نخستين نمونه از سيستم عامل 32 بيتي اين شركت با نام EPOC 32 در جديدترين PDA شركت Psion به نمايش گذاشته شد. يکي از نکات مهم در ساختار اين سيستم عامل اين بود که EPOC تنها براي پردازنده‌هاي ARM اينتل نوشته و بهينه شده بود. در همين اثنا بود که Psion تصميم گرفت امتياز توليد محصولات بر پايه اين سيستم عامل را با شرکت ديگري شريک شود. اولين شرکت در اين ميان شرکت کوچکي با نام Geofox بود؛ اما اين شرکت با توليد چيزي نزديک به تنها 1000 عدد از محصولات Psion کناره‌گيري خود را اعلام کرد. سپس شرکت بزرگ اريكسون و چند شركت كوچك‌تر در اين ميان مطرح شدند تا اينکه در سال 1998 شرکت Psion با شراکت بزرگان دنياي موبايل يعني اريكسون، موتورولا، نوكيا و... به کل متحول شد و سيستم عامل EPOC از ويرايش ششم به بعد نام سيمبين (Symbian) را به خود گرفت.
14 شرکت اصلي و چند شرکت فرعي در توليد سيمبين نقش دارند. بعضي از اين شرکت‌ها در زمينه نرم‌افزار و بعضي از آنها در زمينه سخت‌افزار به رشد اين سيستم عامل و موبايل‌هاي آن کمک کرده‌اند.
شركت‌هايي كه در پيدايش سيمبين نقش داشتند از اين قرارند:
Sony, Nokia, LG, Ericsson, Samsung, Siemens, Motorola, BenQ, Mitsubishi, Sanyo, Sharp, Arima, Fujitsu, Lenovo, Panasonic, Sendo
سيستم عامل سيمبين براي تلفن‌هاي همراه طراحي شده است و امكان ارايه بالاترين کارايي در پايين‌ترين امکانات سخت‌افزاري را دارد، بنابراين با در نظر گرفتن اين ويژگي بسيار کم پيش مي‌آيد که کاربر در اين سيستم عامل با موضوع کمبود حافظه روبرو شود. سيمبين سيستم عاملي Multi-Task است. در طراحي سيمبين سه نکته در نظر گرفته شده، اول اين که جامعيت و امنيت داده‌هاي کاربران در بالاترين درجه اهميت قرار گيرد، دوم آن که زمان کاربر نبايد تلف شود و سوم آن که فرض شده منابع در دسترس کم هستند. روي کم بودن منابع تاکيد بسياری شده و به همين دليل، سيمبين نهايت بهره‌وری را در استفاده از منابع دارد. برای اين اهداف، يک Microkernel براي اين سيستم عامل طراحی شد.
يکي ديگر از ويژگي‌هايي که سيمبين را از سيستم عامل‌هاي ديگر متمايز مي‌کند اين است که اين سيستم عامل می‌تواند براي ماه‌ها و شايد سال‌ها روشن باشد و مشغول به کار باقي بماند بنابراين قدرت پايداري يا همان Stability اين سيستم از سطح بسيار بالايي برخوردار است.
هم اکنون عمده‌ترين رابط‌هاي کاربري موجود براي سيمبين، رابط‌هاي کاربري UIQ و S60 هستند و هر يك از اين دو رابط براي خود ويژگي‌هاي منحصر به فردي دارند. عمده‌ترين استفاده کننده رابط کاربري UIQ گوشي‌هاي سوني اريکسون همچون P990i و P1 هستند، البته در ميان محصولات نوکيا نيز گوشي‌هايي مثل Nokia 6708 وجود دارد که از UIQ برخوردار است. S60 رابط کاربري عمده گوشي‌هاي نوکيا است.
ظاهر بسيار آسان و امکانات بسيار فراوان، UIQ را به سيستمي ايده‌آل تبديل کرده است.
يکي از ويژگي‌هاي مهم در UIQ خصوصيتي است که طي آن تمامي تغييرات ايجاد شده در يک Application به‌طور کاملاً خودکار، حتي هنگامي که برنامه باز است، در آن ذخيره مي‌شود بدون اين‌كه نگراني‌اي بابت از دست دادن اطلاعات باز روي صفحه وجود داشته باشد.
يکي از نکات مشترک در ساختار تمامي نسخه‌هاي UIQ پشتيباني از صفحه لمسي و حساس به تماس و قلم است.
جديدترين نسخه سيمبين، نسخه 9،5 است.
Windows Mobile
ويندوز موبايل سيستم عاملي فشرده به همراه تعدادي برنامه اصلي و کاربردي موبايل براي گوشي‌هايي است که بر اساس کتابخانه‌های Win32 مايكروسافت طراحي شده‌اند.
اين سيستم عامل شبيه نسخه دسكتاپ ويندوز طراحي شده است، يعني در صفحه اصلي مي‌توان اطلاعاتي از قبيل نمايش روز، تاريخ، قرار ملاقات‌ها، پيام‌هاي ايميل و کارها و وظايف روزانه از قبل تعريف، ولوم صدا و وضعيت اتصال را ديد. در اينجا نيز دکمه Start با همان عملكرد و جايگاه نسخه دسكتاپ ديده مي‌شود. برنامه‌هاي اكسل، پاورپوينت و Word مايكروسافت نيز در اين سيستم عامل گنجانده شده‌اند. در واقع مي‌توان گفت نسخه‌اي كوچك شده از تمام امكانات معمولي كه در نسخه‌هاي دسكتاپ ويندوز وجود دارند، در ويندوز موبايل نيز ديده مي‌شوند، ضمن آن که برنامه‌نويسی برای آن کار آسانی است و حتی مايکروسافت يک نسخه از .NET Framework را با نام .NET Compact Framework برای اين ويندوز منتشر ساخته است.
ويندوز موبايل در ابتدا براي دستگاه‌هاي Pocket PC ارايه مي‌شد، اما امروزه با تنوعي كه در ويندوز موبايل ديده مي‌شود، اين سيستم عامل با گوشی‌های هوشمند هم سازگاری کامل پيدا کرده است. كامپيوترهاي جيبي مبتنی بر ويندوز يا همان Pocket PC های اوليه فقط در حد يك كامپيوتر جيبي ابتدايي عمل مي‌كردند و از آن نمي‌شد به عنوان تلفن براي تماس گرفتن استفاده كرد.
در مرورگر اينترنت نسخه‌هاي اخير ويندوز موبايل از جاوا اسكريپت و AJAX نيز پشتيباني مي‌شود. در اينجا لازم است به اين نكته اشاره كنيم كه برخي به علت شباهت اسمي، جاوا و جاوا اسکريپت را با هم اشتباه مي‌گيرند. در حالي که اين دو زبان علي‌رغم شباهت اسمي، ساختاري كاملاً متفاوت با يکديگر دارند. جاوا محصول شركت سان ميكروسيستمز يا همان SUN است، اما جاوا اسکريپت محصول شرکت نت اسکيپ است.
آخرين نسخه ويندوز موبايل 5،6 است و قرار است تا چند ماه ديگر نسخه 7 هم به بازار عرضه شود.
بنا به گفته خود مايكروسافت در ويندوز موبايل 7 از خاصيت زيباسازي و انيميشن و گرافيك قوي نهايت استفاده شده تا رضايت كاربران را كسب كند. مايكروسافت در اين سيستم عامل از حد شايعاتي كه گفته مي‌شد در طراحي آن از iPhone تقليد شده است، پا را فراتر گذارده و در واقع از شركت Apple پيشي گرفته است. براي قضاوت خوانندگان در ادامه به طور تيتروار و خلاصه به معرفي برخي امكانات جديد اين سيستم عامل مي‌پردازيم:
• ويژگي Motion Gesture كه طي آن بدون نياز به استفاده از جوي استيك و ديگر كليدها، تنها با تكان دادن مچ دست آن هم در حد چند ميليمتر مي‌توان تصاوير و ويديوهاي قبلي يا بعدي را در گالري تلفن همراه مشاهده كرد. ضمن آنكه براي مشاهده صفحات باز ديگر نياز به بستن صفحات رويي نخواهد بود، زيرا با حركت گوشي به سمت چپ يا راست مي‌توان ديگر صفحات را نيز مشاهده كرد (چيزي شبيه ورق زدن صفحات كتاب).
• ويژگي Multi-Touch كه طي آن گوشي به لمس چند نقطه مختلف و پي در پي صفحه لمسي حساس است و عكس‌العمل نشان مي‌دهد. براي توضيح بيشتر، در حال حاضر روي گوشي‌هاي موجود اگر قلم را روي قسمتي از صفحه لمسي نگه داريد و در همان لحظه با انگشت نقطه ديگري از صفحه را لمس كنيد، گوشي نسبت به لمس جديد عكس‌العمل نشان نخواهد داد، اما در ويندوز موبايل 7 داستان فرق مي‌كند و در واقع مي‌توان از لمس چندگانه صفحه گوشي لذت برد.
و ويژگي‌هاي متعدد ديگر همچون نحوه بيدار كردن گوشي مشابه انسان! و... كه چون فقط هنوز در حد ادعاست از ذكر آن صرف نظر مي‌كنيم. ضمناً گفته مي‌شود در اين نسخه جديد آفيس موبايل بسيار شبيه مايكروسافت آفيس 2007 خواهد بود.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شکل 1
BlackBerry
اگر بخواهيم نام اين سيستم عامل را به فارسی تبديل كنيم، بايد به آن بگوييم : شاه‌توت هوشمند!
اين سيستم عامل مختص گوشی‌های BlackBerry است که توسط شرکت Research In Motion يا RIM توليد می‌شود. به دليل بسته بودن اين سيستم عامل و محدود بودن آن به اين گوشی‌ها، چندان نمي‌توان به سيستم عامل BlackBerry پرداخت. بنابراين فقط به همين بسنده مي‌كنيم كه اين دستگاه قبل از آنکه در سال 2002 به عنوان بهترين موبايل هوشمند براي كار با ايميل مورد توجه واقع شود، کار خود را به عنوان يک پيجر دوطرفه در سال 1999 آغاز کرد. کار با سيستم عامل بلک بري واقعاً ساده است و همه امكانات خيلي ساده و خوش‌سليقه به شکل آيکون‌هايي در سطرهاي متوالي در برابر شما قرار دارد. به لطف برخورداري از صفحه كليد بزرگ در اين دستگاه، مي‌توان گفت تلفن هوشمند ايده‌آلي براي كار با ايميل است. شركت كانادايي RIM خود توسعه‌دهنده اين تلفن هوشمند بوده است.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شکل 2
iPhone
اگرچه آقاي جابز در معرفي تلفن همراه آیفون در ژانويه 2007 ذكر كرده بود كه اين تلفن از سيستم عامل OS X بهره‌مند است، اما بد نيست بدانيد اين سيستم عامل جداي از سيستم عامل MacOS X است و ربط چندانی به آن ندارد. همين غلط مصطلح باعث شده تا برخي تصور كنند كه حتي برنامه‌هاي كاربردي كامپيوترهاي مكينتاش همچون Skype و Photoshop نيز روي اين تلفن همراه قابل نصب است! به فرض آنكه برخي مي‌گويند: «روي آیفون نسخه‌اي محدود از سيستم عامل مکينتاش ايکس نصب شده است که يکي از سيستم عامل‌هاي مدرن و قدرتمند موجود در بازار است.» باز هم فقط با لحظه‌اي درنگ و انديشيدن به محدوديت‌هاي فراوان يك تلفن همراه در مقايسه با كامپيوتر، خيلي ساده مي‌توان دريافت كه به هيچ عنوان نمي‌توان برنامه‌هاي سنگين و پيچيده كامپيوتر روميزي مكينتاش را روي اين دستگاه‌هاي نحيف نصب و اجرا كرد.
برخي از مخالفان بر اين باورند که آیفون هنوز يک همراه هوشمند واقعي نيست. مسئله‌اي كه در اين خصوص مي‌توان مطرح كرد، اين است كه چون سيستم عامل آیفون فقط در انحصار همين مدل تلفن همراه است، بنابراين بررسي سيستم عامل آن چندان دقيق نخواهد بود و ناخودآگاه بايد به خود آیفون نيز در اين زمينه بپردازيم. به هر حال امر مسلم آن است كه اپل با ارايه آیفون، خيلي قدرتمند وارد بازار تلفن همراه شده است و با ارايه نسل‌هاي بعدي آن گام‌هاي مصمم‌تري در اين زمينه برداشته و خواهد برداشت.
آیفون فاقد صفحه كليد فيزيكي بوده و از نوع مجازي آن برخوردار است.
يكي از دلايل استقبال از آیفون صفحه لمسي چندگانه آن است و البته در زمينه پخش موسيقي نيز قابليت‌هاي جالب توجهي ارايه مي‌دهد. ضمناً گفته مي‌شود گوشي‌هاي Zune مايکروسافت نيز در رقابت با آیفون عرضه شده‌اند.
سيستم عامل آیفون از چند لايه انتزاع (Abstraction) ساخته شده است و حجم آن کمتر از نيم گيگابايت از حافظه گوشی را اشغال می‌کند. برنامه‌هاي اجرايی روی آیفون بايد از سايت اينترنتی اپل به نام App Store تهيه شوند؛ بعضی از آنها رايگان هستند و ساير برنامه‌ها را بايد خريداری کرد. البته می‌توان با استفاده از فن‌آوری‌های وب مثل Ajax، برنامه‌های تحت وب برای آیفون نوشت و آن را در مرورگر Safari آن اجرا نمود. ضمن آن که امکان آن هست که از طريق يک کيت طراحی نرم‌افزار، برنامه‌هايی برای آیفون نوشت، اما برای اجرای هر کدام از اين برنامه‌ها بايد مبلغی به شرکت اپل پرداخت شود و بعد، برنامه به قيمت تعيين شده از سوی کاربر در فروشگاه اينترنتی اپل قرار می‌گيرد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شکل 3
Palm
بد نيست بدانيد برخي از كاربران وطني كه با اين سيستم عامل آشنا هستند، از آن به پالم ياد مي‌كنند كه تلفظي اشتباه است و تلفظ صحيح آن «پام» است.
سيستم عامل پام که با نام‌های com3 و Garnet هم خوانده می‌شود، از اولين سيستم عامل‌هايي بود كه براي دستگاه‌هاي PDA ارايه شد. پام از رابط گرافيكي وكاربري ساده‌اي برخوردار است. نمونه‌هاي اوليه PDA كه به سال 1998 برمي‌‌گردد، از نگارش 16 بيتي پام استفاده مي‌كردند، اما در نمونه‌هاي بعدي از نسخه 32 بيتي اين سيستم عامل و از پردازنده‌هاي محصول اينتل (كه در محصولات PDA به ARM معروف است) بهره‌مند شده‌اند.
پام از نسخه 3 به بعد تغييراتي اساسي در خود ايجاد كرد كه از جمله اين تغييرات و يا بهينه‌سازي‌ها، پشتيباني از صفحات رنگي و افزودن سيستم تشخيص هوشمند خط دست‌نويس به نام «گرافيتي» به آن است.
پام برنامه‌های خاص خود، مثل مرورگر اينترنت Blazer را دارد و نوشتن برنامه برای اين سيستم عامل کار دشواری نيست. حتی يک کامپايلر زبان C به نام OnBoardC وجود دارد که با آن می‌توان مستقيما برنامه‌ها را داخل پام نوشت.
Android
گوگل همواره سعي داشته است تا در دنياي آي‌تي از رقبا عقب نماند و بلكه صدرنشين نيز باشد. همين سياست باعث شده است تا قدم به عرصه تلفن‌هاي همراه نيز بگذارد و سيستم عامل پرهياهوي آندروييد را كه پلتفرم متن باز بر پايه لينوکس است، به بازار عرضه كند. از نخستين نسخه از آندروييد كه مبتني بر كرنل 2،6 لينوكس است در نوامبر 2007 توسط كنسرسيومي متشكل از چند شركت مهم گوگل، اينتل، موتورلا، HTC، Qualcomm، T-Mobile، Sprint Nextel و NVIDIA با هدف توسعه استانداردهاي باز در خصوص دستگاه‌هاي تلفن همراه، پرده‌برداري شد. البته بعدها نيز خبرهايي حاكي از پيوستن شركت‌هاي مهم ديگري همچون سوني اريكسون به پروژه آندروييد شنيده شد، اما موضوع جالب اين‌جاست كه هنوز از آندروييد به عنوان سيستم عامل گوگل ياد مي‌شود! به همين دليل چندي پيش رئيس گوگل طي مصاحبه‌اي رسمي تصريح كرد كه اين سيستم عامل پروژه‌اي مشترك بين گوگل و شركت‌هاي ديگر است. اين سيستم عامل روياي اتصال دايمي تلفن‌هاي همراه از طرق گوناگون به اينترنت را به واقعيت تبديل کرده است و با افزودن مرورگر Chrome كه مبتني بر موتور متن باز WebKit است، لذت كار با اينترنت را بيش از پيش براي كاربران فراهم كرده است. اولين تلفن همراه مبتني بر Android مدل T-Mobile G1 است كه با استقبال خوبي مواجه شده است.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شکل 4
روي هم رفته با بهره‌مندي از اين سيستم عامل، شما با يک تلفن مدرن و قدرتمند روبه‌رو هستيد و بايد اين حقيقت را مورد توجه قرار دهيد که متن باز بودن اين سيستم عامل، به طور باور نکردني آن را براي بسياري از توسعه‌دهندگان نرم‌افزاري جذاب و خوشايند ساخته است. هم‌چنين در آن سيستم مديريت ديتابيس SQLite گنجانده شده که کار را برای برنامه‌نويسان راحت می‌سازد.
در آندروييد، برخلاف بسياری از سيستم‌عامل‌های ديگر موبايل، محدوديتي براي فعاليت توسعه‌دهندگان برنامه‌هاي اين پلتفرم وجود ندارد. همين قابليت اتكا به قدرت توسعه‌دهندگان (به دليل متن باز بودن آن) دليل اصلي قدرتمندي آندروييد است. در حال حاضر شرکت‌های موتورولا، هواوی، لنووا، اچ‌تی‌سی، سونی اريکسون و سامسونگ بر روی گوشی‌های مبتنی بر آندروييد کار می‌کنند و اغلب آنها اعلام کرده‌اند که محصولات خود را حداکثر تا تابستان آينده به بازار عرضه خواهند کرد.
تا همين چند سال پيش تلفن‌هاي همراه، دستگاه‌هايي ساده و فاقد پيچيدگي بودند و سخت‌افزار نسبتاً ساده آنها نياز به نرم‌افزار پيچيده‌اي نداشت، تا اينکه شرکت‌هاي مطرح ساخت گوشي‌هاي تلفن همراه نسل‌هاي دوم و سوم گوشي‌هاي خود را عرضه کردند.
اين گوشي‌ها از امکانات سخت‌افزاري بيشتري همچون پردازنده، حافظه برخوردارند و مي‌توان از آنها به عنوان كامپيوترهاي كوچك ياد كرد. امروزه کاربران، بيشتر از اينکه انتظار کيفيت بالايي براي برقراري تماس داشته باشند، انتظار دارند با يک گوشي موبايل، به تمام امکانات ارتباطي و چند رسانه‌اي دست پيدا کنند.
با عرضه نسل‌هاي جديد تلفن‌هاي همراه، شرکت‌ها به اهميت نرم‌افزار در اين دستگاه‌ها پي برده و رقابت نرم‌افزاري در کنار رقابت سخت‌افزاري شروع شد و اينجا بود كه حضور سيستم عامل در تلفن‌هاي همراه جايگاهي متمايز يافت.
در اين مقاله قصد داريم به معرفي اجمالي سيستم عامل‌هاي تلفن‌هاي همراه بپردازيم، ضمن آنكه به مفاهيم پايه‌اي در اين خصوص نيز پرداخته خواهد شد.
شجره‌نامه تلفن همراه
البته در اين قسمت قصد نداريم به تكتك مدل‌هاي تلفن همراه ارايه شده تاكنون بپردازيم و فقط نسل‌هاي آنها را معرفي مي‌كنيم. چيزي كه امروزه بسيار زياد در كنار تلفن همراه مي‌بينيم واژه 3G (به مفهوم نسل سوم) است و حتي 3G در عنوان مدل برخي تلفن‌ها نيز ذكر مي‌شود. حال با اين توضيح و اشاره به اين نكته كه G سرنام Generation به معني نسل است، به نسل‌هاي مختلف اين دستگاه مي‌پردازيم:
0G
نسل صفرم تلفن‌های همراه در خودروها و کاميون‌ها نصب می‌شدند و فضای زيادی را اشغال می‌کردند.
1G
نسل اول شامل ارتباطات موبايلی اوليه است. تلفن‌هاي بي‌سيم آنالوگ دهه 80 ميلادي جزو اين نسل از تلفن همراه هستند. بيشترين کاربرد اين تلفن‌ها در فعاليت‌هاي نظامي و دفاعي بود.
2G
در نسل دوم (GSM)، امواج راديويي آنالوگ گوشي‌هاي نسل اول به ديجيتال تبديل شد. اين نسل از تلفن همراه فقط از سيستم صوتي پشتيباني مي‌كند و کاربران فقط مي‌توانند مكالمه تلفني داشته باشند و پيام کوتاه ارسال کنند. البته در اين نسل نيز مي‌شد از طريق تلفن همراه به اينترنت متصل شد اما اتصال از طريق Dial-Up و با سرعتي اندك (9600 كيلوبيت تا 14400 كيلوبيت) انجام مي‌گرفت. سرعت اينترنت اندك با هزينه تماس سرسام‌آور كاربر؛ ضمن آنكه در اين نسل، از گوشي به عنوان مودم استفاده مي‌شد که از طريق خط موبايل (سيم کارت) با مركز خدمات‌دهنده اينترنت (ISP) ارتباط Dial-up برقرار مي‌کرد.
2.5G
نسل 2،5 تلفن همراه پيشرفته‌تر از نسل‌هاي قبلي‌اش است و GPRS از جمله امکانات آن است. فناوري GPRS به کاربران امکاناتي از قبيل نقل و انتقال سريع‌تر اطلاعات و اتصال بلادرنگ به اينترنت را مي‌دهد. ضمن آن که مي‌توان همزمان با مكالمه تلفني نيز از اتصال اينترنت برخوردار بود. GPRS بر اساس سرعت نقل و انتقال داده به كلاس‌هاي مختلفي تقسيم مي‌شود و مي‌توان گفت هرچه شماره كلاس GPRS بالاتر باشد، سرعت نقل و انتقال داده در آن بيشتر خواهد بود.
3G
نسل سوم تلفن همراه از سرعت انتقال داده بالايي (تا حد 2 مگابيت بر ثانيه) برخوردار است و به وسيله آن مي‌توان به اطلاعات اينترنت دسترسي پيدا کرد. استانداردهاي مختلفي براي فناوري 3G وجود دارد كه معروف‌ترين آنها استاندارد UMTS مبتني بر ساختار مخابراتي WCDMA است. افزايش پهناي باند، سرعت بالا براي اتصال به شبکه اينترنت و پشتيباني از فناوري‌هاي نوين مواردي بود که از نسل سوم تلفن همراه انتظار مي‌رفت اما اين نسل نتوانست تمامي انتظارات را برآورده کند و همين امر مقدمه‌اي شد براي ظهور نسل چهارم. به مرور و با ظهور فناوری‌های جديد، PDA ها و SmartPhoneها سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص دادند و صنعت تلفن همراه را ارتقا بخشيدند.
4G
نسل چهارم محدوديت‌هاي موجود در نسل سوم را برطرف کرده و براي محدوده وسيعي از دستگاه‌هاي تلفن همراه در مکان‌هاي مختلف به کار خواهد رفت.
ويژگي‌هاي نسل چهارم كه در واقع برطرف كننده محدوديت‌هاي نسل سوم است عبارتند از:
فراهم آوردن سيستم مناسب از نظر طيفي، ظرفيت بالاي شبکه (حداقل 10 برابر بيشتر از نسل سوم)، جلوگيري از تداخل در ميان شبکه‌هاي نامتجانس، پشتيباني چند رسانه‌اي (ارسال و دريافت ديتا با سرعت بالا، دريافت تصاوير ويديويي با کيفيت بالا و ارايه تصاوير تلويزيوني بر روي صفحه نمايش تلفن همراه)، بهينه‌سازي سرعت اتصال اينترنتي و ارتقاي كيفيت اطلاعات ارسالي.
مي‌توان گفت نسل چهارم صوت و تصوير را با بالاترين کيفيت ممكن در اختيار کاربران قرار مي‌دهد.
آيا تلفن‌هاي PDA و SmartPhone با هم متفاوتند؟
PDA يا Personal Digital Assistant دستگاه "دستيار ديجيتال شخصي" است و به دستگاهي دستي و كوچك اطلاق مي‌شود كه تلفيقي از امكانات كامپيوتر، تلفن، فكس، اينترنت و شبكه را در خود گرد آورده است. از اغلب PDAهاي امروزي مي‌توان به عنوان تلفن همراه نيز استفاده كرد، امري كه در دستگاه‌هاي قديمي امكان‌پذير نبود. دستگاه‌هاي PDA عمدتاً صفحه كليد نداشته و براي ورود اطلاعات در آنها از قلم استفاده مي‌شود. البته برخي از مدل‌هاي امروزي صفحه كليد نيز دارند.
تلفن هوشمند يا SmartPhone تلفيقي است از PDA و امكانات تلفن همراه که البته روي بخش تلفن همراه آن تمركز بيشتري شده است. تلفن هوشمند فاقد صفحه لمسي است و در واقع مي‌توان گفت اين نوع تلفن‌ها به مذاق كاربراني كه با كامپيوتر آشنا نيستند اما به دنبال ويژگي‌هاي پيشرفته‌اند، بيشتر خوش مي‌آيد. از نمونه‌هاي تلفن هوشمند مي‌توان به تلفن همراه نوكيا E71 اشاره كرد.
در كل استاندارد صنعتي دقيقي براي تفكيك اين گونه‌هاي تلفن همراه از يكديگر ارايه نشده است، به همين دليل اغلب اين دو با هم اشتباه مي‌شوند.
سيستم عامل
به تدريج وجود سيستم عامل‌هاي پيشرفته براي موبايل‌ها تبديل به يک ضرورت شد.
سيستم عامل، مديريت کليه منابع سيستم‌هايي از قبيل كامپيوتر، تلفن همراه و... را به عهده دارد و زمينه‌اي را فراهم مي‌سازد که برنامه‌هاي کاربردي بتوانند روي آنها اجرا شوند.
{سوتيتر مطلب زير}سيمبين مهم‌ترين سيستم عامل تلفن همراه در جهان؛
طي 10 سال (از زمان پيدايش تا كنون) 250 ميليون تلفن همراه مبتني بر اين سيستم عامل توسط 14 شركت مهم توليد و عرضه شده است.
Symbian ( لوگو سيمبين )
ماجرا از شرکت Psion شروع شد. Psion يک شرکت کوچک انگليسي‌ـ کانادايي بود که در سال 1980 با هدف توليد نرم‌افزارهاي سرگرمي مبتني بر کامپيوترهاي اوليه ZX81 تأسيس شده بود. اين شرکت در سال 1987 سيستم عاملي 16 بيتي با نام EPOC 16 براي دستگاه‌هاي PDA ارائه كرد. EPOC سرنام عبارت Electronic Piece Of Cheese به مفهوم «الكترونيك به راحتي آب خوردن» است. در سال 1997 نخستين نمونه از سيستم عامل 32 بيتي اين شركت با نام EPOC 32 در جديدترين PDA شركت Psion به نمايش گذاشته شد. يکي از نکات مهم در ساختار اين سيستم عامل اين بود که EPOC تنها براي پردازنده‌هاي ARM اينتل نوشته و بهينه شده بود. در همين اثنا بود که Psion تصميم گرفت امتياز توليد محصولات بر پايه اين سيستم عامل را با شرکت ديگري شريک شود. اولين شرکت در اين ميان شرکت کوچکي با نام Geofox بود؛ اما اين شرکت با توليد چيزي نزديک به تنها 1000 عدد از محصولات Psion کناره‌گيري خود را اعلام کرد. سپس شرکت بزرگ اريكسون و چند شركت كوچك‌تر در اين ميان مطرح شدند تا اينکه در سال 1998 شرکت Psion با شراکت بزرگان دنياي موبايل يعني اريكسون، موتورولا، نوكيا و... به کل متحول شد و سيستم عامل EPOC از ويرايش ششم به بعد نام سيمبين (Symbian) را به خود گرفت.
14 شرکت اصلي و چند شرکت فرعي در توليد سيمبين نقش دارند. بعضي از اين شرکت‌ها در زمينه نرم‌افزار و بعضي از آنها در زمينه سخت‌افزار به رشد اين سيستم عامل و موبايل‌هاي آن کمک کرده‌اند.
شركت‌هايي كه در پيدايش سيمبين نقش داشتند از اين قرارند:
Sony, Nokia, LG, Ericsson, Samsung, Siemens, Motorola, BenQ, Mitsubishi, Sanyo, Sharp, Arima, Fujitsu, Lenovo, Panasonic, Sendo
سيستم عامل سيمبين براي تلفن‌هاي همراه طراحي شده است و امكان ارايه بالاترين کارايي در پايين‌ترين امکانات سخت‌افزاري را دارد، بنابراين با در نظر گرفتن اين ويژگي بسيار کم پيش مي‌آيد که کاربر در اين سيستم عامل با موضوع کمبود حافظه روبرو شود. سيمبين سيستم عاملي Multi-Task است. در طراحي سيمبين سه نکته در نظر گرفته شده، اول اين که جامعيت و امنيت داده‌هاي کاربران در بالاترين درجه اهميت قرار گيرد، دوم آن که زمان کاربر نبايد تلف شود و سوم آن که فرض شده منابع در دسترس کم هستند. روي کم بودن منابع تاکيد بسياری شده و به همين دليل، سيمبين نهايت بهره‌وری را در استفاده از منابع دارد. برای اين اهداف، يک Microkernel براي اين سيستم عامل طراحی شد.
يکي ديگر از ويژگي‌هايي که سيمبين را از سيستم عامل‌هاي ديگر متمايز مي‌کند اين است که اين سيستم عامل می‌تواند براي ماه‌ها و شايد سال‌ها روشن باشد و مشغول به کار باقي بماند بنابراين قدرت پايداري يا همان Stability اين سيستم از سطح بسيار بالايي برخوردار است.
هم اکنون عمده‌ترين رابط‌هاي کاربري موجود براي سيمبين، رابط‌هاي کاربري UIQ و S60 هستند و هر يك از اين دو رابط براي خود ويژگي‌هاي منحصر به فردي دارند. عمده‌ترين استفاده کننده رابط کاربري UIQ گوشي‌هاي سوني اريکسون همچون P990i و P1 هستند، البته در ميان محصولات نوکيا نيز گوشي‌هايي مثل Nokia 6708 وجود دارد که از UIQ برخوردار است. S60 رابط کاربري عمده گوشي‌هاي نوکيا است.
ظاهر بسيار آسان و امکانات بسيار فراوان، UIQ را به سيستمي ايده‌آل تبديل کرده است.
يکي از ويژگي‌هاي مهم در UIQ خصوصيتي است که طي آن تمامي تغييرات ايجاد شده در يک Application به‌طور کاملاً خودکار، حتي هنگامي که برنامه باز است، در آن ذخيره مي‌شود بدون اين‌كه نگراني‌اي بابت از دست دادن اطلاعات باز روي صفحه وجود داشته باشد.
يکي از نکات مشترک در ساختار تمامي نسخه‌هاي UIQ پشتيباني از صفحه لمسي و حساس به تماس و قلم است.
جديدترين نسخه سيمبين، نسخه 9،5 است.
Windows Mobile
ويندوز موبايل سيستم عاملي فشرده به همراه تعدادي برنامه اصلي و کاربردي موبايل براي گوشي‌هايي است که بر اساس کتابخانه‌های Win32 مايكروسافت طراحي شده‌اند.
اين سيستم عامل شبيه نسخه دسكتاپ ويندوز طراحي شده است، يعني در صفحه اصلي مي‌توان اطلاعاتي از قبيل نمايش روز، تاريخ، قرار ملاقات‌ها، پيام‌هاي ايميل و کارها و وظايف روزانه از قبل تعريف، ولوم صدا و وضعيت اتصال را ديد. در اينجا نيز دکمه Start با همان عملكرد و جايگاه نسخه دسكتاپ ديده مي‌شود. برنامه‌هاي اكسل، پاورپوينت و Word مايكروسافت نيز در اين سيستم عامل گنجانده شده‌اند. در واقع مي‌توان گفت نسخه‌اي كوچك شده از تمام امكانات معمولي كه در نسخه‌هاي دسكتاپ ويندوز وجود دارند، در ويندوز موبايل نيز ديده مي‌شوند، ضمن آن که برنامه‌نويسی برای آن کار آسانی است و حتی مايکروسافت يک نسخه از .NET Framework را با نام .NET Compact Framework برای اين ويندوز منتشر ساخته است.
ويندوز موبايل در ابتدا براي دستگاه‌هاي Pocket PC ارايه مي‌شد، اما امروزه با تنوعي كه در ويندوز موبايل ديده مي‌شود، اين سيستم عامل با گوشی‌های هوشمند هم سازگاری کامل پيدا کرده است. كامپيوترهاي جيبي مبتنی بر ويندوز يا همان Pocket PC های اوليه فقط در حد يك كامپيوتر جيبي ابتدايي عمل مي‌كردند و از آن نمي‌شد به عنوان تلفن براي تماس گرفتن استفاده كرد.
در مرورگر اينترنت نسخه‌هاي اخير ويندوز موبايل از جاوا اسكريپت و AJAX نيز پشتيباني مي‌شود. در اينجا لازم است به اين نكته اشاره كنيم كه برخي به علت شباهت اسمي، جاوا و جاوا اسکريپت را با هم اشتباه مي‌گيرند. در حالي که اين دو زبان علي‌رغم شباهت اسمي، ساختاري كاملاً متفاوت با يکديگر دارند. جاوا محصول شركت سان ميكروسيستمز يا همان SUN است، اما جاوا اسکريپت محصول شرکت نت اسکيپ است.
آخرين نسخه ويندوز موبايل 5،6 است و قرار است تا چند ماه ديگر نسخه 7 هم به بازار عرضه شود.
بنا به گفته خود مايكروسافت در ويندوز موبايل 7 از خاصيت زيباسازي و انيميشن و گرافيك قوي نهايت استفاده شده تا رضايت كاربران را كسب كند. مايكروسافت در اين سيستم عامل از حد شايعاتي كه گفته مي‌شد در طراحي آن از iPhone تقليد شده است، پا را فراتر گذارده و در واقع از شركت Apple پيشي گرفته است. براي قضاوت خوانندگان در ادامه به طور تيتروار و خلاصه به معرفي برخي امكانات جديد اين سيستم عامل مي‌پردازيم:
• ويژگي Motion Gesture كه طي آن بدون نياز به استفاده از جوي استيك و ديگر كليدها، تنها با تكان دادن مچ دست آن هم در حد چند ميليمتر مي‌توان تصاوير و ويديوهاي قبلي يا بعدي را در گالري تلفن همراه مشاهده كرد. ضمن آنكه براي مشاهده صفحات باز ديگر نياز به بستن صفحات رويي نخواهد بود، زيرا با حركت گوشي به سمت چپ يا راست مي‌توان ديگر صفحات را نيز مشاهده كرد (چيزي شبيه ورق زدن صفحات كتاب).
• ويژگي Multi-Touch كه طي آن گوشي به لمس چند نقطه مختلف و پي در پي صفحه لمسي حساس است و عكس‌العمل نشان مي‌دهد. براي توضيح بيشتر، در حال حاضر روي گوشي‌هاي موجود اگر قلم را روي قسمتي از صفحه لمسي نگه داريد و در همان لحظه با انگشت نقطه ديگري از صفحه را لمس كنيد، گوشي نسبت به لمس جديد عكس‌العمل نشان نخواهد داد، اما در ويندوز موبايل 7 داستان فرق مي‌كند و در واقع مي‌توان از لمس چندگانه صفحه گوشي لذت برد.
و ويژگي‌هاي متعدد ديگر همچون نحوه بيدار كردن گوشي مشابه انسان! و... كه چون فقط هنوز در حد ادعاست از ذكر آن صرف نظر مي‌كنيم. ضمناً گفته مي‌شود در اين نسخه جديد آفيس موبايل بسيار شبيه مايكروسافت آفيس 2007 خواهد بود.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شکل 1
BlackBerry
اگر بخواهيم نام اين سيستم عامل را به فارسی تبديل كنيم، بايد به آن بگوييم : شاه‌توت هوشمند!
اين سيستم عامل مختص گوشی‌های BlackBerry است که توسط شرکت Research In Motion يا RIM توليد می‌شود. به دليل بسته بودن اين سيستم عامل و محدود بودن آن به اين گوشی‌ها، چندان نمي‌توان به سيستم عامل BlackBerry پرداخت. بنابراين فقط به همين بسنده مي‌كنيم كه اين دستگاه قبل از آنکه در سال 2002 به عنوان بهترين موبايل هوشمند براي كار با ايميل مورد توجه واقع شود، کار خود را به عنوان يک پيجر دوطرفه در سال 1999 آغاز کرد. کار با سيستم عامل بلک بري واقعاً ساده است و همه امكانات خيلي ساده و خوش‌سليقه به شکل آيکون‌هايي در سطرهاي متوالي در برابر شما قرار دارد. به لطف برخورداري از صفحه كليد بزرگ در اين دستگاه، مي‌توان گفت تلفن هوشمند ايده‌آلي براي كار با ايميل است. شركت كانادايي RIM خود توسعه‌دهنده اين تلفن هوشمند بوده است.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شکل 2
iPhone
اگرچه آقاي جابز در معرفي تلفن همراه آیفون در ژانويه 2007 ذكر كرده بود كه اين تلفن از سيستم عامل OS X بهره‌مند است، اما بد نيست بدانيد اين سيستم عامل جداي از سيستم عامل MacOS X است و ربط چندانی به آن ندارد. همين غلط مصطلح باعث شده تا برخي تصور كنند كه حتي برنامه‌هاي كاربردي كامپيوترهاي مكينتاش همچون Skype و Photoshop نيز روي اين تلفن همراه قابل نصب است! به فرض آنكه برخي مي‌گويند: «روي آیفون نسخه‌اي محدود از سيستم عامل مکينتاش ايکس نصب شده است که يکي از سيستم عامل‌هاي مدرن و قدرتمند موجود در بازار است.» باز هم فقط با لحظه‌اي درنگ و انديشيدن به محدوديت‌هاي فراوان يك تلفن همراه در مقايسه با كامپيوتر، خيلي ساده مي‌توان دريافت كه به هيچ عنوان نمي‌توان برنامه‌هاي سنگين و پيچيده كامپيوتر روميزي مكينتاش را روي اين دستگاه‌هاي نحيف نصب و اجرا كرد.
برخي از مخالفان بر اين باورند که آیفون هنوز يک همراه هوشمند واقعي نيست. مسئله‌اي كه در اين خصوص مي‌توان مطرح كرد، اين است كه چون سيستم عامل آیفون فقط در انحصار همين مدل تلفن همراه است، بنابراين بررسي سيستم عامل آن چندان دقيق نخواهد بود و ناخودآگاه بايد به خود آیفون نيز در اين زمينه بپردازيم. به هر حال امر مسلم آن است كه اپل با ارايه آیفون، خيلي قدرتمند وارد بازار تلفن همراه شده است و با ارايه نسل‌هاي بعدي آن گام‌هاي مصمم‌تري در اين زمينه برداشته و خواهد برداشت.
آیفون فاقد صفحه كليد فيزيكي بوده و از نوع مجازي آن برخوردار است.
يكي از دلايل استقبال از آیفون صفحه لمسي چندگانه آن است و البته در زمينه پخش موسيقي نيز قابليت‌هاي جالب توجهي ارايه مي‌دهد. ضمناً گفته مي‌شود گوشي‌هاي Zune مايکروسافت نيز در رقابت با آیفون عرضه شده‌اند.
سيستم عامل آیفون از چند لايه انتزاع (Abstraction) ساخته شده است و حجم آن کمتر از نيم گيگابايت از حافظه گوشی را اشغال می‌کند. برنامه‌هاي اجرايی روی آیفون بايد از سايت اينترنتی اپل به نام App Store تهيه شوند؛ بعضی از آنها رايگان هستند و ساير برنامه‌ها را بايد خريداری کرد. البته می‌توان با استفاده از فن‌آوری‌های وب مثل Ajax، برنامه‌های تحت وب برای آیفون نوشت و آن را در مرورگر Safari آن اجرا نمود. ضمن آن که امکان آن هست که از طريق يک کيت طراحی نرم‌افزار، برنامه‌هايی برای آیفون نوشت، اما برای اجرای هر کدام از اين برنامه‌ها بايد مبلغی به شرکت اپل پرداخت شود و بعد، برنامه به قيمت تعيين شده از سوی کاربر در فروشگاه اينترنتی اپل قرار می‌گيرد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شکل 3
Palm
بد نيست بدانيد برخي از كاربران وطني كه با اين سيستم عامل آشنا هستند، از آن به پالم ياد مي‌كنند كه تلفظي اشتباه است و تلفظ صحيح آن «پام» است.
سيستم عامل پام که با نام‌های com3 و Garnet هم خوانده می‌شود، از اولين سيستم عامل‌هايي بود كه براي دستگاه‌هاي PDA ارايه شد. پام از رابط گرافيكي وكاربري ساده‌اي برخوردار است. نمونه‌هاي اوليه PDA كه به سال 1998 برمي‌‌گردد، از نگارش 16 بيتي پام استفاده مي‌كردند، اما در نمونه‌هاي بعدي از نسخه 32 بيتي اين سيستم عامل و از پردازنده‌هاي محصول اينتل (كه در محصولات PDA به ARM معروف است) بهره‌مند شده‌اند.
پام از نسخه 3 به بعد تغييراتي اساسي در خود ايجاد كرد كه از جمله اين تغييرات و يا بهينه‌سازي‌ها، پشتيباني از صفحات رنگي و افزودن سيستم تشخيص هوشمند خط دست‌نويس به نام «گرافيتي» به آن است.
پام برنامه‌های خاص خود، مثل مرورگر اينترنت Blazer را دارد و نوشتن برنامه برای اين سيستم عامل کار دشواری نيست. حتی يک کامپايلر زبان C به نام OnBoardC وجود دارد که با آن می‌توان مستقيما برنامه‌ها را داخل پام نوشت.
Android
گوگل همواره سعي داشته است تا در دنياي آي‌تي از رقبا عقب نماند و بلكه صدرنشين نيز باشد. همين سياست باعث شده است تا قدم به عرصه تلفن‌هاي همراه نيز بگذارد و سيستم عامل پرهياهوي آندروييد را كه پلتفرم متن باز بر پايه لينوکس است، به بازار عرضه كند. از نخستين نسخه از آندروييد كه مبتني بر كرنل 2،6 لينوكس است در نوامبر 2007 توسط كنسرسيومي متشكل از چند شركت مهم گوگل، اينتل، موتورلا، HTC، Qualcomm، T-Mobile، Sprint Nextel و NVIDIA با هدف توسعه استانداردهاي باز در خصوص دستگاه‌هاي تلفن همراه، پرده‌برداري شد. البته بعدها نيز خبرهايي حاكي از پيوستن شركت‌هاي مهم ديگري همچون سوني اريكسون به پروژه آندروييد شنيده شد، اما موضوع جالب اين‌جاست كه هنوز از آندروييد به عنوان سيستم عامل گوگل ياد مي‌شود! به همين دليل چندي پيش رئيس گوگل طي مصاحبه‌اي رسمي تصريح كرد كه اين سيستم عامل پروژه‌اي مشترك بين گوگل و شركت‌هاي ديگر است. اين سيستم عامل روياي اتصال دايمي تلفن‌هاي همراه از طرق گوناگون به اينترنت را به واقعيت تبديل کرده است و با افزودن مرورگر Chrome كه مبتني بر موتور متن باز WebKit است، لذت كار با اينترنت را بيش از پيش براي كاربران فراهم كرده است. اولين تلفن همراه مبتني بر Android مدل T-Mobile G1 است كه با استقبال خوبي مواجه شده است.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شکل 4
روي هم رفته با بهره‌مندي از اين سيستم عامل، شما با يک تلفن مدرن و قدرتمند روبه‌رو هستيد و بايد اين حقيقت را مورد توجه قرار دهيد که متن باز بودن اين سيستم عامل، به طور باور نکردني آن را براي بسياري از توسعه‌دهندگان نرم‌افزاري جذاب و خوشايند ساخته است. هم‌چنين در آن سيستم مديريت ديتابيس SQLite گنجانده شده که کار را برای برنامه‌نويسان راحت می‌سازد.
در آندروييد، برخلاف بسياری از سيستم‌عامل‌های ديگر موبايل، محدوديتي براي فعاليت توسعه‌دهندگان برنامه‌هاي اين پلتفرم وجود ندارد. همين قابليت اتكا به قدرت توسعه‌دهندگان (به دليل متن باز بودن آن) دليل اصلي قدرتمندي آندروييد است. در حال حاضر شرکت‌های موتورولا، هواوی، لنووا، اچ‌تی‌سی، سونی اريکسون و سامسونگ بر روی گوشی‌های مبتنی بر آندروييد کار می‌کنند و اغلب آنها اعلام کرده‌اند که محصولات خود را حداکثر تا تابستان آينده به بازار عرضه خواهند کرد.