tania
01-04-2011, 11:31 PM
اصولاً آشنايي با واژه‌هاي تخصصي، يكي از ابزارهاي فهم هر علم و دانش تخصصي است. شايد يكي از علت‌هاي انتشار فرهنگ تخصصي، فراهم آوردن امكان درك بهتر مفاهيم، واژه‌ها و اصطلاحات آن دانش براي فهم آسان‌تر متون تخصصي باشد.
در علم حقوق، واژه نامه‌هاي تخصصي اهميت بيشتري دارند؛ زيرا در اين علم بر توجه به مفاهيم دقيق واژه‌ها در تفسير مواد قانوني و استنباط احكام حقوقي تأكيد به سزايي مي‌شود
(به ويژه زماني كه مقتضيات و شرايط مربوط، ارائه يك تفسير لفظي را ايجاب مي‌نمايد). به همين لحاظ بسياري از حقوقدانان به تهيه واژه نامه‌هاي تخصصي و حقوقي دست يازيده‌اند كه شايد چشمگيرترين آن‌ها آثار استاد گرانقدر، جناب آقاي دكتر محمد جعفر جعفري لنگرودي، باشد كه احتمالاً براي نخستين بار ترمينولوژي حقوق و سپس دانشنامه حقوقي را انتشار داد و به صورت مبسوط به اين موضوع پرداخت. ويژگي كار آقاي دكتر لنگرودي ارائه تعاريف واژه‌هاي فقهي و حقوقي بوده، با اين تفاوت كه ايشان دامنه اين اصطلاحات را به ساير علوم نيز تسري داده‌اند. ضمن آن كه در ارائه اين تعاريف الزاماً به متون پاي بند نبوده و چه بسا تفسير و برداشت خود را هم ارائه كرده‌اند. در هر حال بايد گفت كه انتشار واژه‌نامه‌هاي تخصصي و حقوقي، امري بسيار بديع و در خور توجه است.
استفاده از واژه‌هاي تخصصي در قوانين و مقررات كشور، از يك سو و تفاوت زبان حقوقي با زبان محاوره‌اي، از سوي ديگر، سبب گرديده تا بسياري از اين واژه‌ها امروزه براي دانشجويان حقوق قابل درك و فهم نباشد. اهميت تعاريف اصطلاحات حقوقي در استنباطات حقوقي به نحوي است كه ناآشنايي به آن‌ها مي‌تواند به نتايج نادرستي بينجامد.
واژه‌نامه‌اي كه پيش روي شماست، ويژگي‌هاي خاصي دارد كه عبارتند از:
1. انتخاب واژه‌ها بر اساس كاربرد آن‌ها در قوانين و مقررات كشور. به همين دليل، اين واژه‌ها از لحاظ عملي در قانونگذاري كشور داراي پيشينه هستند؛
2. تعريف واژه‌ها فقط با استناد به تعاريف قانوني آن‌ها به عمل آمده است بدين معنا كه در ارائه اين تعاريف، از تعاريف مورد نظر قانونگذار در قوانين مصوب و تعاريف دولت در مورد مصوبات هيأت دولت و آيين‌نامه‌ها ... استفاده شده است. اين شيوه سبب مي‌گردد كه ترمينولوژي قوانين و مقررات داراي اهميت بسزايي گردد؛ زيرا چه بسا ممكن است حقوقدانان در بيان تعاريف اصطلاحات اتفاق نظر نداشته باشند؛ ولي تكيه بر تعاريف ارائه شده از سوي قانونگذار در اين واژه‌نامه سبب خواهد شد كه در عمل اين تعاريف قابل اتكا و توجه گردند. بر اين اساس، ارزش كاربردي اين واژه‌نامه به لحاظ اتكاي صرف آن بر تعاريف قانوني، بسيار افزايش خواهد يافت؛
3. در مواردي كه يك واژه از طرف مراجع مختلف تعريف شده است، تعاريف قانونگذار مقدم بر تعريف ساير مراجع درج گرديده است و در مورد تعاريف متعدد از طرف يك مرجع تعريف مؤخر از نظر تاريخ در مرحله اول و تعاريف به عمل آمده در تاريخ‌هاي مقدم در مراحل بعدي درج شده است. لازم به ذكر است كه تشخيص معتبر با منسوخه بودن تعريف به عهده كاربر بوده و گردآورنده ادعائي در اين زمينه ندارد.
4. ويژگي خاص گردآوردنده اين مجموعه، كه خود در خور توجه است؛ آقاي محسن قره‌باغي سالياني متمادي را در سمت مدير اداره تنقيح قوانين در مجلس شوراي اسلامي اشتغال داشته‌اند و هم اينك نيز دبير هيات بررسي و تطبيق مصوبات دولت با قوانين و مقررات عمومي كشور هستند، و كل دوران فعاليت و تلاش كاري وي در زمينه قوانين و مقررات گذشته است؛
5. بهره گرفتن از مجموعه قوانين مصوب مجلس از بدو دوره قانونگذاري تا پايان سال 1381، مصوبات هيات دولت، آراي وحدت رويه ديوان عالي كشور و ديوان عدالت اداري، مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي و مجمع تشخيص مصلحت نظام، در تهيه ترمينولوژي شايان توجه است.
اميد است كه انتشار اين مجموعه براي جامعه علمي و دانشگاهي و دست‌اندركاران امر قضاوت، وكالت و قانونگذاري مفيد و مثمرثمر باشد. قطعاً انتشار هر مجموعه‌اي كه اولين تجربه در نوع خود تلقي مي‌شود، نواقصي در بر دارد؛ ولي ارائه ديدگاه‌ها و پيشنهادهاي اصلاحي خوانندگان محترم و صاحب‌نظر مي‌تواند مشوق نويسنده براي تكميل اين مجموعه باشد.
در پايان بار ديگر از زحمات آقاي محسن قره‌باغي، گردآورنده اين مجموعه كه فكر ابتكاري آن را ارائه نموده و قدم در اين راه پر زحمت نهاده‌اند سپاس و قدرداني مي‌گردد.
بهزاد پورسيد
معاون پژوهشي مركز پژوهش‌ها
مجلس شوراي اسلامي
لطفاً برای دسترسی راحتتر بر روی حروف ذیل کلیک کنید!
آ (http://pnu-club.com/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fhttp%3A%2F%2Fpnu-club.com%2Fpnu.thread44475.html) - الف - (http://pnu-club.com/pnu.thread44476.html)ب (http://pnu-club.com/pnu.thread44477.html) - پ - (http://pnu-club.com/pnu.thread44479.html) ت (http://pnu-club.com/pnu.thread44480.html) - ث - (http://pnu-club.com/pnu.thread44481.html) ج - (http://pnu-club.com/pnu.thread44504.html) چ (http://pnu-club.com/pnu.thread44505.html)
ح (http://pnu-club.com/pnu.thread44506.html) - خ (http://pnu-club.com/pnu.thread44507.html) - د (http://pnu-club.com/pnu.thread44508.html) - ذ (http://pnu-club.com/pnu.thread44509.html) - ر (http://pnu-club.com/pnu.thread44511.html) - ز - (http://pnu-club.com/pnu.thread44512.html) ژ - (http://pnu-club.com/pnu.thread44513.html) س (http://pnu-club.com/pnu.thread44514.html) - ش (http://pnu-club.com/pnu.thread44515.html)
ص (http://pnu-club.com/pnu.thread44516.html) - ض - (http://pnu-club.com/pnu.thread44517.html) ط - (http://pnu-club.com/pnu.thread44531.html)ظ (http://pnu-club.com/pnu.thread44532.html) - ع (http://pnu-club.com/pnu.thread44533.html) - غ (http://pnu-club.com/pnu.thread44534.html) - ف (http://pnu-club.com/pnu.thread44535.html) - ق (http://pnu-club.com/pnu.thread44536.html)
ک (http://pnu-club.com/pnu.thread44537.html) - گ (http://pnu-club.com/pnu.thread44538.html) - ل (http://pnu-club.com/pnu.thread44539.html) - م (http://pnu-club.com/pnu.thread44540.html) - ن (http://pnu-club.com/pnu.thread44541.html) - و (http://pnu-club.com/pnu.thread44542.html) - ه (http://pnu-club.com/pnu.thread44543.html) - ی (http://pnu-club.com/pnu.thread44544.html)
در علم حقوق، واژه نامه‌هاي تخصصي اهميت بيشتري دارند؛ زيرا در اين علم بر توجه به مفاهيم دقيق واژه‌ها در تفسير مواد قانوني و استنباط احكام حقوقي تأكيد به سزايي مي‌شود
(به ويژه زماني كه مقتضيات و شرايط مربوط، ارائه يك تفسير لفظي را ايجاب مي‌نمايد). به همين لحاظ بسياري از حقوقدانان به تهيه واژه نامه‌هاي تخصصي و حقوقي دست يازيده‌اند كه شايد چشمگيرترين آن‌ها آثار استاد گرانقدر، جناب آقاي دكتر محمد جعفر جعفري لنگرودي، باشد كه احتمالاً براي نخستين بار ترمينولوژي حقوق و سپس دانشنامه حقوقي را انتشار داد و به صورت مبسوط به اين موضوع پرداخت. ويژگي كار آقاي دكتر لنگرودي ارائه تعاريف واژه‌هاي فقهي و حقوقي بوده، با اين تفاوت كه ايشان دامنه اين اصطلاحات را به ساير علوم نيز تسري داده‌اند. ضمن آن كه در ارائه اين تعاريف الزاماً به متون پاي بند نبوده و چه بسا تفسير و برداشت خود را هم ارائه كرده‌اند. در هر حال بايد گفت كه انتشار واژه‌نامه‌هاي تخصصي و حقوقي، امري بسيار بديع و در خور توجه است.
استفاده از واژه‌هاي تخصصي در قوانين و مقررات كشور، از يك سو و تفاوت زبان حقوقي با زبان محاوره‌اي، از سوي ديگر، سبب گرديده تا بسياري از اين واژه‌ها امروزه براي دانشجويان حقوق قابل درك و فهم نباشد. اهميت تعاريف اصطلاحات حقوقي در استنباطات حقوقي به نحوي است كه ناآشنايي به آن‌ها مي‌تواند به نتايج نادرستي بينجامد.
واژه‌نامه‌اي كه پيش روي شماست، ويژگي‌هاي خاصي دارد كه عبارتند از:
1. انتخاب واژه‌ها بر اساس كاربرد آن‌ها در قوانين و مقررات كشور. به همين دليل، اين واژه‌ها از لحاظ عملي در قانونگذاري كشور داراي پيشينه هستند؛
2. تعريف واژه‌ها فقط با استناد به تعاريف قانوني آن‌ها به عمل آمده است بدين معنا كه در ارائه اين تعاريف، از تعاريف مورد نظر قانونگذار در قوانين مصوب و تعاريف دولت در مورد مصوبات هيأت دولت و آيين‌نامه‌ها ... استفاده شده است. اين شيوه سبب مي‌گردد كه ترمينولوژي قوانين و مقررات داراي اهميت بسزايي گردد؛ زيرا چه بسا ممكن است حقوقدانان در بيان تعاريف اصطلاحات اتفاق نظر نداشته باشند؛ ولي تكيه بر تعاريف ارائه شده از سوي قانونگذار در اين واژه‌نامه سبب خواهد شد كه در عمل اين تعاريف قابل اتكا و توجه گردند. بر اين اساس، ارزش كاربردي اين واژه‌نامه به لحاظ اتكاي صرف آن بر تعاريف قانوني، بسيار افزايش خواهد يافت؛
3. در مواردي كه يك واژه از طرف مراجع مختلف تعريف شده است، تعاريف قانونگذار مقدم بر تعريف ساير مراجع درج گرديده است و در مورد تعاريف متعدد از طرف يك مرجع تعريف مؤخر از نظر تاريخ در مرحله اول و تعاريف به عمل آمده در تاريخ‌هاي مقدم در مراحل بعدي درج شده است. لازم به ذكر است كه تشخيص معتبر با منسوخه بودن تعريف به عهده كاربر بوده و گردآورنده ادعائي در اين زمينه ندارد.
4. ويژگي خاص گردآوردنده اين مجموعه، كه خود در خور توجه است؛ آقاي محسن قره‌باغي سالياني متمادي را در سمت مدير اداره تنقيح قوانين در مجلس شوراي اسلامي اشتغال داشته‌اند و هم اينك نيز دبير هيات بررسي و تطبيق مصوبات دولت با قوانين و مقررات عمومي كشور هستند، و كل دوران فعاليت و تلاش كاري وي در زمينه قوانين و مقررات گذشته است؛
5. بهره گرفتن از مجموعه قوانين مصوب مجلس از بدو دوره قانونگذاري تا پايان سال 1381، مصوبات هيات دولت، آراي وحدت رويه ديوان عالي كشور و ديوان عدالت اداري، مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي و مجمع تشخيص مصلحت نظام، در تهيه ترمينولوژي شايان توجه است.
اميد است كه انتشار اين مجموعه براي جامعه علمي و دانشگاهي و دست‌اندركاران امر قضاوت، وكالت و قانونگذاري مفيد و مثمرثمر باشد. قطعاً انتشار هر مجموعه‌اي كه اولين تجربه در نوع خود تلقي مي‌شود، نواقصي در بر دارد؛ ولي ارائه ديدگاه‌ها و پيشنهادهاي اصلاحي خوانندگان محترم و صاحب‌نظر مي‌تواند مشوق نويسنده براي تكميل اين مجموعه باشد.
در پايان بار ديگر از زحمات آقاي محسن قره‌باغي، گردآورنده اين مجموعه كه فكر ابتكاري آن را ارائه نموده و قدم در اين راه پر زحمت نهاده‌اند سپاس و قدرداني مي‌گردد.
بهزاد پورسيد
معاون پژوهشي مركز پژوهش‌ها
مجلس شوراي اسلامي
لطفاً برای دسترسی راحتتر بر روی حروف ذیل کلیک کنید!
آ (http://pnu-club.com/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fhttp%3A%2F%2Fpnu-club.com%2Fpnu.thread44475.html) - الف - (http://pnu-club.com/pnu.thread44476.html)ب (http://pnu-club.com/pnu.thread44477.html) - پ - (http://pnu-club.com/pnu.thread44479.html) ت (http://pnu-club.com/pnu.thread44480.html) - ث - (http://pnu-club.com/pnu.thread44481.html) ج - (http://pnu-club.com/pnu.thread44504.html) چ (http://pnu-club.com/pnu.thread44505.html)
ح (http://pnu-club.com/pnu.thread44506.html) - خ (http://pnu-club.com/pnu.thread44507.html) - د (http://pnu-club.com/pnu.thread44508.html) - ذ (http://pnu-club.com/pnu.thread44509.html) - ر (http://pnu-club.com/pnu.thread44511.html) - ز - (http://pnu-club.com/pnu.thread44512.html) ژ - (http://pnu-club.com/pnu.thread44513.html) س (http://pnu-club.com/pnu.thread44514.html) - ش (http://pnu-club.com/pnu.thread44515.html)
ص (http://pnu-club.com/pnu.thread44516.html) - ض - (http://pnu-club.com/pnu.thread44517.html) ط - (http://pnu-club.com/pnu.thread44531.html)ظ (http://pnu-club.com/pnu.thread44532.html) - ع (http://pnu-club.com/pnu.thread44533.html) - غ (http://pnu-club.com/pnu.thread44534.html) - ف (http://pnu-club.com/pnu.thread44535.html) - ق (http://pnu-club.com/pnu.thread44536.html)
ک (http://pnu-club.com/pnu.thread44537.html) - گ (http://pnu-club.com/pnu.thread44538.html) - ل (http://pnu-club.com/pnu.thread44539.html) - م (http://pnu-club.com/pnu.thread44540.html) - ن (http://pnu-club.com/pnu.thread44541.html) - و (http://pnu-club.com/pnu.thread44542.html) - ه (http://pnu-club.com/pnu.thread44543.html) - ی (http://pnu-club.com/pnu.thread44544.html)