Borna66
04-17-2009, 01:44 AM
در فصل گرم، شنا به تن آدم میچسبد. تابستان که میآید، بازار استخرها رونق میگیرد و شنا تبدیل میشود به یک تفریح پرطرفدار و لذتبخش و البته نه چندان بیخطر. میپرسید کدام خطر؟ جوابش ساده است: بيماريهاي ناشي از تفريحات آبي. این بیماریها معمولاً از طريق بلع، تنفس و تماس پوست بدن با آب آلوده استخرها، چشمههای آب معدنی، درياچهها، رودخانهها و دریاها منتقل و منتشر میشوند و فهرست عریض و طویلی دارند: عفونتهای پوست، گوش، چشم، اسهال و ... بد نیست با برخی از مهمترینِ این بیماریها و راههای پیشگیری از آنها بیشتر آشنا شوید.
تفريحات آبی در استخرهای شنا، پارکهای آبی، حوضچههای آب گرم، درياچهها، رودخانهها و دریاها صورت میپذیرد. شنا، يکی از محبوبترين ورزشهای دنيا و راهی شاد، فعال و سالم برای گذران اوقات فراغت است. در طول قرن گذشته، استفاده از سيستمهای مدرن ضد عفونیکننده استخرها باعث بهبود کیفیت تفریحات و سرگرمیهای آبی شده است. با وجود اين، در دهه اخير، درصد شيوع بيماریهای ناشی از شنا افزايش چشمگیری داشته است. با تمرين رفتارهای بهداشتی میتوان خطر اين بيماریها را به حداقل رساند.
طبق آمار، بيشترين بيماريهاي ناشي از شنا در استخرهاي عمومي، عبارت است از بيماريهاي پوستي، به ويژه انواع حساسيتهاي پوستي و عفونتهای قارچی. پس از اين بيماريها، ناراحتي معده (به ويژه زخم معده) و ناراحتيهاي گوش (به ويژه عفونت قسمت مياني گوش)، از شايعترين بيماريهايی هستند که در استخرهاي آلوده منتقل میشوند. بر اساس نظر متخصصان، استفاده از ضدعفونيكنندههاي مناسب و رعايت بهداشت توسط شناگران، مهمترين عامل در جلوگيري از آلودگي استخرها است.
تفریحات آبی و آدمهای بااستعداد
چه کسانی استعداد بیشتری برای مبتلا شدن به بیماریهای ناشی از تفریحات آبی دارند؟ کارشناسان میگویند: «كودكان، زنان باردار، افرادي كه دچار ضعف دستگاه ايمني هستند (مثلاً بیمارانی که سابقه شيمیدرمــــاني دارنــد)، در صورت قرار گرفتن در معرض این بيماريها، دچار مشكلات جديتري خواهند شد و لازم است که این افراد پیشاپیش با پزشك خود مشورت كنند.»
طرز ورود میکروبها به آب استخر
ورود میکروبها از بدن شناگران به درون آب معمولاً از طریق مدفوع است. ممكن است بعضي از شناگران دچار اسهال باشند يا مشكل ديگري مانند قاعدگي (در خانمها) داشته باشند. پس هميشه خطر آلودگي آب وجود دارد و برای جلوگيري از انتقال چنین بيماريهایی، بهترین راه این است که اين افراد شناسایی شوند و اجازه شنا به آنها داده نشود؛ هر چند که نمیتوان جلوي آنها را گرفت يا به طور کامل شناساييشان كرد. به علاوه، براي چنين افرادي بسیار سخت است كه جلوي ترشح مواد آلوده از بدن گرفته شود. شناگران بايد مراقب باشند كه آب استخر را قورت ندهند. همه افرادي هم كه شنا ميكنند، در صورت بروز مشكل يا بعد از توالت باید به طور کامل بهداشت فردی را رعايت كنند.
میروید شنا؟ اینها را همراه ببرید
1- کرم ضد آفتاب (که ضد آب هم باشد): يک کرم ضد آفتاب با عيار محافظتي یا spf برابر 25 يا بالاتر به شما کمک میکند تا از پوست خودتان در مقابل اشعه زيانآور ماوراء بنفش محافظت کنيد. یادتان باشد که کرم ضد آفتاب را باید حداقل 15 دقيقه پيش از خروج از منزل، روي پوست ماليد تا به داخل پوست نفوذ کند. همچنين پس از شنا و عرق کردن، کرم بايد مجدداً استفاده شود. تقريباً 30 گرم از کرم، براي پوشاندن مناسب نقاطي که در معرض آفتاب قرار میگيرند، کافي است.
2- مرطوبكننده لب: بهترين محافظ براي مراقبت از لبها در مقابل نور خورشيد، داروهاي ضد آبي هستند که هم لبها را مرطوب نگه میدارند، هم داراي عيار محافظتي یا spf برابر 15 يا بالاتر هستند.
3- کلاه لبهدار بزرگ: جدا از اينکه صورتتان را با پوششي از ضدآفتابها محفوظ نگه میداريد، توصیه میشود با استفاد از کلاه هم موهايتان را در مقابل آفتاب محافظت کنید تا بتوانید از فرسودگي، خراب شدن و شکنندگي لايههاي خارجي موهایتان جلوگيري نمایید. يک کلاه راحت و مناسب انتخاب کنيد که داراي لبههاي بزرگ باشد تا بتواند از گردن شما نيز محافظت کند. بهتر است در صورت امکان زير سايه بنشينيد.
4- اسپري ضد آفتاب براي موها: يکي ديگر از روشهاي محافظتي براي موها در مقابل نور خورشيد، استفاده از اسپري محافظتي است که مخصوص همين کار ساخته شده. اسپري ضد آفتاب بايد قبل، بعد و هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشيد مورد استفاده قرار گیرد.
5- پماد براي جوشها: گاهی اين بيماري به علت قرار گرفتن بيش از حد در معرض نور خورشيد بروز میکند. داروي لازم براي این وقايع محتمل را هم در دسترس داشته باشيد.
شنا علیه چشم
اگرچه شنا جزء ورزشهايي نيست كه آسيبهاي چشمی خطرناک به دنبال داشته باشد (در مقایسه با فوتبال، تنيس، و غیره ...)، ولي قرمزي و سوزش چشم بعد از شنا، به ويژه بعد از شنا در استخر، يكي از مسائلي است كه بسياري با آن مواجه میشوند. ولي آيا بايد نگران اين مسأله بود؟ خير؛ چون قرمزي پس از شنا در استخر سبب آسيب درازمدت نمیشود.
كلر كه براي ضد عفوني كردن و از بين بردن باكتريها به آب استخر اضافه میشود، بهخوديخود مشكلساز نيست. مشكل زماني رخ میدهد كه كلر در مجاورت نيتروژن يا آمونياك موجود در آب قرار میگيرد و از تركيب اينها كلرامين تشكيل میشود. در حقيقت، علت اصلي قرمزي چشم، كلرامين است. عروق سطحي چشم بر اثر تماس با كلرامين، ملتهب و سبب قرمز شدن چشم میشود. كلرامين همچنين لايه موقتي روي قرنيه ايجاد میكند كه سبب التهاب، حساسيت، خشكي و قرمزي چشم میشود. به اين وضعيت، التهاب قرنیه (كراتيت) میگويند.
برخلاف بسياري كه تصور میكنند درمان اين مشکل استفاده از قطرههايي است كه قرمزي چشم را كم میكنند، درمان صحيح این مشکل، استفاده از تركيباتي نظير اشك مصنوعي است. اشك مصنوعي، لايهاي روي قرنيه ايجاد میکند و به آن فرصت میدهد تا بهبود پیدا کند. تركيباتي كه قرمزي چشم را كم میكنند با منقبض كردن عروق خوني این کار را انجام میدهند و قطع اين داروها سبب تشديد مشكل خواهد شد. اگر قرمزي و سوزش چشم شديد باشد يا به دفعات تكرار شود، يك راه ديگر، استفاده از عينك شنا است.
اغلب تصور میشود قرمزي چشم، ناشي از زياد بودن كلر آب استخر است؛ در حاليكه واقعيت دقيقاً برعكس است و اين مشکل معمولاً ناشي از كم بودن كلر آب است. حتي آن بوي تندي كه شناگران تصور میكنند به خاطر زياد بودن كلر آب است، دلیلش این است که کلر آب كم است. مولكولهاي آزاد كلر با نيتروژن و آمونياك تركيب میشوند و كلرامين ايجاد میكنند. افزايش كلر آب، علاوه بر اينكه مانع رشد باكتريها در آب استخر میشود، سبب شكسته شدن پيوندهاي شيميايي كلرامين و شكسته شدن مولكولهاي آن میشود و مشكلات مربوطه را كاهش میدهد. در صورتيكه كلر آب كم باشد، احتمال عفونت چشم در اثر تماس با باكتريهای آب افزايش میيابد. عفونت چشمی معمولاً علاوه بر قرمزي و التهاب، با درد و ترشح نیز همراه است. در صورتيكه بعد از شنا، قرمزی چشمتان از حد يك التهاب خفيف فراتر برود و با ترشح همراه باشد، ضرورت دارد به چشمپزشك مراجعه كنيد.
شنا علیه پوست
آفتابسوختگي شايعترين مشكلي است كه با آن مواجه میشوید. موها نيز پس از تماس طولاني با آب و بعد از تبخير اين آب در اثر تابش آفتاب، خشكتر میشوند. موها همچنين ممكن است سفيد شوند. بعضیها هم در استخر، درياچه، دريا و حتي در مرداب يا آب شور شنا میكنند و بنابراين هر ماده موجود در آب ممكن است براي پوستشان مشكلساز باشد؛ از جمله آلودهكنندهها، داروها، مواد شيميايي موجود در آب، میکروبها، جلبكها، كرمها، نباتات، مرجانها و سنگهاي تيزی كه هر كدام میتوانند مشكل خاص خودشان را ايجاد کنند. به عنوان مثال، در استخرها به خاطر استفاده از سولفات مس براي كنترل خزه و جانوران ذرهبيني، امكان دارد موهاي بلوند و سفيد در تماس با آب سبزرنگ شوند. كلر میتواند چشمها را بسوزاند و آنها را قرمز و تحريكپذیر كند و همچنين باعث خشكي پوست و مو شود. عفونت قارچي پاها نيز زياد ديده میشود. امكان دارد پوست به خاطر تماس زياد با لباس شنا، خيس و سفيد و متورم شود و اين موضوع باعث عفونت قارچي ثانويه شود. سایيدگيهاي ناشي از برخورد با كنارههاي سخت استخر يا تخته سنگها هم اگر معالجه نشوند، ممکن است منجر به عفونت پوست شوند. پس هميشه بايد بعد از شنا، حمام يا دوش بگيريد و براي كنترل خشكي پوستتان توصیه میشود به تمام سطح بدن، کرم یا محلول مرطوبكننده بماليد، موها را با شامپو بشویيد و در صورت لزوم، نرمكننده بزنيد و سپس لباسهاي تميز و خشك به تن كنيد.
به بريدگيها و سایيدگيهاي غير عادي پوستتان توجه داشته باشيد. اگر موهايتان به سبزي گرایيد، با آرايشگر مشورت کنید تا رنگ مویتان را كنترل كند. اگر آفتابسوختگي يا ناراحتي پوستي پیدا کردید، حتماً با متخصص پوست مشورت کنید. به طور كلي، بعضي از مشكلات پوستي شايع در شناگران را میتوان به شکل زیر فهرست کرد:
خشکی پوست شناگران
این مسأله، مشکل شایعی است که علتش حل شدن و از بين رفتن تدريجي چربي محافظ پوست است. این امر موجب كاهش رطوبت لايه شاخي پوست و سبب ايجاد خشکی، پوستهپوسته شدن و خارش میشود. اين وضعيت با دوشهاي داغ و طولاني كه شناگران به انجام آن شهرت دارند و نيز با نشستن طولانيمدت در جكوزيهاي گرم، بدتر میشود. براي رفع اين مشکل میتوان با كاهش مدت دوش گرفتن و در واقع، با استفاده از يك دوش سريع با آب ولرم، از خشكي بيش از حد پوست جلوگيري كرد و از صابونهاي ملايمتر استفاده نمود. همچنين بايد بلافاصله پس از خشك كردن بدن با حوله، از يك نرمكننده روغنی استفاده كنید. وازلين ساده يا روغن معدني، از مرطوبكنندههای خوب و ارزانقيمت هستند. تجویز داروهاي تركيبي حاوي كورتون، اگر خشكي پوست به اگزما و حساسیت تبدیل شود، ضرورت پيدا میكنند.
التهاب پوست در اثر پوشيدن لباس شنا
ممكن است پس از يك روز استفاده طولانيمدت از يك مايوي مرطوب و تنگ و چسبان، اين حالت اتفاق بيفتد. این حالت در واقع، یک التهاب عفوني و عميق و میکروبی است و باعث میشود بيمار، دچار تودههاي زيرپوستي عميق ملتهب و سفت در ناحيه باسن شود. برای رفع این مشکل، یک دوره آنتيبيوتيك باید توسط پزشک تجویز شود.
التهاب فوليكول در حوضچه آب داغ
این مشکل توسط نوعي باكتري به نام پسودومونا ايجاد میشود و در افرادي كه از حوضچههای آب داغ يا استخر آبهاي گردان یا آب معدنی و جكوزي با لولههاي داغ استفاده میكنند، ديده میشود. در این افراد، در نواحي تماس با آب داغ، ضايعات پوستي به صورت دانههاي برجسته قرمزرنگ يا چركي پيدا ميشود كه خودبهخود در طول 7 تا 10 روز خوب میشود. پس از استفاده از جكوزي، برجستگيهاي زيرپوستي حساس روي پاشنه پاي بچهها ديده میشود که درمانش معمولاً حمايتي است و با استفاده از داروهاي ضد خارش خوراكي بهبود مییابد. در صورت وجود علایم تب و لرز و بزرگ شدن غدههای لنفی گردن یا زیر بغل، يك دوره درمان با آنتيبيوتيك خوراكي با تجويز پزشك توصيه میشود. كافي بودن کلر آب میتواند به پیشگیری از اين مشكل كمك كند.
آلرژي به وسايل شنا
برخی ضايعات پوستي هستند که صرفاً توسط وسايل شنا ايجاد میشوند؛ مثلاً حساسیت به عينك شنا يا ماسك غواصي میتواند علایمی از این قبیل ایجاد کند: قرمزي پوست، خارش و گاهي ضايعات ترشحي همراه با دلمه در محل تماس. حساسيت پوستي نسبت به گيره بيني، گوشيها و وسايل ديگر شنا نيز ممكن است ديده شود. آزمایش پوستي میتواند در تأييد تشخيص آلرژی نسبت به وسايل شنا كمك كند. کورتون موضعي يا خوراكي و آنتيهيستامين نیز براي درمان موارد حاد و شديد استفاده میشود. بايد به این افراد توصيه كرد كه از مواد آلرژن دوري كند؛ مثلاً استفاده از عينكهاي شناي بدون لاتكس برایشان توصیه میشود.
خارش شناگران يا التهاب لاروی
يك واكنش آلرژي نسبت به لارو (نوعي كرم) است كه با خارش و دانههاي قرمز موقتي همراه است و پس از شنا به صورت لكهها و دانههاي برجسته قرمز ظاهر میشود. معمولاً در عرض چند روز ناپديد میگردد و اگر ضایعات موجود در مناطق درگير، چندان بزرگ نباشند؛ نيازي به درمان ندارد.
قارچ كف پا
اين قارچ پوستي روي كف پا و كنارههاي پاشنه و پنجه پا رشد میكند و به علت اينكه معمولاً شناگران با پاهاي برهنه در محوطه استخر راه میروند، به آساني قابل انتقال به ديگران است. علایم بیماری میتواند شامل لكههاي قرمز يا قهوهاي همراه با پوستهپوسته شدن و گاهي بروز تاول باشد. براي رفع اين مشكل، از درمانهاي رايج موضعي ضد قارچ میتوان بهره گرفت. اگر ph آب استخر شديداً قليايي يا شديداً اسيدي باشد، میتواند سبب گلودرد، تحريك و سوزش پوست و چشمها شود. Ph آب استخر بايد در حدود 4/7 نگه داشته شود. گاهي ممكن است شنا در استخر سبب سبز شدن موهاي روشن شود. در اين صورت، ميزان مس موجود در آب استخر زياد است و اين ممكن است به علت اسيدي بودن آب استخر باشد كه مس موجود در لولههاي آب را حل كرده و سبب تغيير رنگ موهاي روشن و رنگكرده ميشود.
شنا علیه گوش
گوشدرد شناگران یک بيماري مشهور عفونی است که به لاله گوش يا مجراي گوش بيروني مربوط میشود و میتواند باعث خارش و قرمزي يا التهاب گوش شود. بدین ترتیب، گوش در حركت يا لمس، بسيار دردناك میشود و ممكن است چرك از گوش خارج شود.
عامل ايجادكننده اين عفونت، اغلب ميكروبي است كه پسودومونا ناميده ميشود. اين ميكروب در محيط (خاك و آب) وجود دارد و با چشم غير مسلح ديده نميشود. اگرچه این بيماري در همه گروههاي سني شايع است، اما بيشتر كودكان و نوجوانان به آن مبتلا میشوند. ورود آب آلوده به گوش شناگران ميتواند عامل اصلي اين بيماري باشد. این گوشدرد عموماً چند روز پس از ورود آب يا جسم آلوده به گوش، ظاهر ميشود. گوشدرد شناگران مانند آن گوشدردهای شايعي كه در دوران كودكي ايجاد ميشود، نيست. اگر میتوانید لاله گوشتان را بدون درد يا ناراحتي تكان بدهيد، دراين صورت احتمالاً بيماري شما، گوشدرد شناگران نیست. براي جلوگيري از ابتلا به این بیماری، بهتر است از 4 توصیه زیر غفلت نکنید:
1- گوشهايتان را پس از شنا خشك كنيد. چنانچه خارج كردن آب از گوش مشكل بود، از چند قطره شستشودهنده الكلي مخصوص گوش استفاده كنيد.
2- از مديريت استخر در رابطه با كنترل ph آب سؤال كنيد. استخرهايي كه به خوبي از لحاظ ph و ميزان كلر كنترل شدهاند، كمتر موجب انتشار گوشدرد شناگران ميشوند.
3- به علامتها توجه كنيد و از شنا در مكانهايی كه به علت آلودگي بسته شدهاند، خوداري نمایید.
4- از داخل كردن اشيايي مانند انگشت، گوش پاككن و ساير اجسام، به درون گوش خودداری کنید؛ چراکه ممكن است این کار باعث خراش دادن مجراي گوش شود و راهی را براي عفونت باز كند. چنانچه تصور ميكنيد به گوشدرد شناگران مبتلا شدهايد، اين مسأله را با پزشك خود در میان بگذارید.
شنا علیه سینوس
سينوزيت يك بيماري عفوني است كه تقريباً به طور شايع در بين شناگران نيمهحرفهاي و حرفهاي ديده ميشود. شايد يك عامل مستعدكننده اين افراد به سينوزيت، تماس زياد مخاط بيني و سينوسها با كلر است كه باعث حساسيت بيشتر آنها در مواجهه بعدي با عفونتهاي سینوس ميشود.
استفاده از بينيبندها كمككننده است، ولي متأسفانه چارهساز نيست. شستشوي مخاط بيني بعد از هر نوبت شنا با سرم فيزيولوژي هم ميتواند مؤثر باشد.
12 حرکت برای افزایش ضریب ايمني شنا
1- استخرهاي خلوت و مطمئن را براي شنا انتخاب کنید.
2- اگر پوستتان چرب است یا به خاطر استفاده از لوازم آرايشي يا كرمهاي مخصوص اين فصل چرب شده، از تماس پوست با آب استخر كه حاوي كلر است جداً بپرهيزيد؛ چراکه اين مسأله باعث ايجاد حساسيت پوستي ميشود.
3- حتماً پيش از ورود به استخر، سونا یا جكوزي، چند دقیقهای دوش بگيريد.
4- از كلاه و عينك مخصوص شنا استفاده كنيد تا از آسيب به چشمها و موهایتان جلوگيري شود.
5- فقط از لوازم شخصي خودتان استفاده كنيد. هر شناگر باید مايو، حوله، كلاه و دمپايي مخصوص به خود را داشته باشد.
6- پيش از پوشيدن لباسهایتان و پس از خروج از استخر، حتماً دوش بگیرید و بدن و سرتان را با صابون و شامپو بشوييد تا كلر، روي پوست بدن، چشم و موهایتان باقي نماند.
7- اگر به بيماري پوستي، ناراحتي گوش یا هر بیماری دیگری دچاريد، توصیه میشود به هيچ وجه به استخر نرويد تا بيماري شما به ديگران منتقل نشود و روند بهبودي خودتان هم به تأخیر نیفتد.
8- در طول استخر شنا نكنيد، بلكه ترجیحاً در عرض حركت كنيد.
9- توی آب، با دوستان و همراهانتان زیاد شوخي نكنيد، مخصوصاً از اینکه بخواهید آنها را شوخیشوخي از غرق شدن بترسانيد، پرهیز کنید.
10- توصيههاي نجات غريق را جدی بگیرید.
11- بلافاصله پس از بيرون آمدن از آب دوش بگيريد. دوش گرفتن سبب میشود كلر از پوست، مو و چشمتان شسته شود.
12- بلافاصله پس از شنا از قطرههاي اشك مصنوعي استفاده كنيد.
کلر بالاخره خوب یا بد؟
براي ضدعفوني كردن استخرها معمولاً از تركيبات شيميايي كلردار مثل گاز كلر و شستشودهندههاي مايعی که حاوی ترکیبات كلر هستند، استفاده ميشود. استفاده از يك محلول گندزدا يا هر ضد عفونيكننده داراي عامل كلر ضروري است؛ چراكه اين تركيبات ميتوانند باكتريها را در زماني كمتر از ۳۰ ثانيه از بين ببرند و مانع تكثيرشان شوند. علاوه بر اين، باقيمانده كلر موجود در آب باعث از بين رفتن پسودومونا میشود که در آب استخر و جكوزي موجود است و این کار از ابتلاي افراد به بيماريهاي پوستي و ناراحتيهاي گوش جلوگيري ميكند. ماده ضد عفونيكننده بايد توان از بين بردن انواع زيادي از میکروبها را داشته باشد. از اين رو، تركيبات حاوي عامل «كلر» بهترين گندزداها هستند؛ چراكه توان از بين بردن بسياري از گونههاي مختلف را دارند. باكتريها و ويروسها را در كمتر از چند ثانيه از بین میبرند و قارچها و انگلها را در چند دقیقه.اما حواستان باشد مقدار كلري كه در آب استخر وجود دارد، نمیتواند ايمني لازم را در برابر تمام ميكروبها و انگلها فراهم كند و همیشه باید بدانید که استخرهاي عمومی و جاهايي كه از آب به طور مشترك استفاده ميشود، به راحتي ميتوانند بعضي بيماريها را انتقال دهند
معیارهای استخر سالم
در هر استخری که وارد میشوید، حواستان به 11 نکته زیر باشد:1- اگر آب استخر، پاک و تمیز باشد؛ خطهاي كف استخر باید به خوبي مشخص باشند.2- كاشيهای استخر نبايد چسبناك و لغزنده باشد.3- هيچ بوي ناخوشايندي نبايد در استخر حس شود. استخري كه به خوبي كلر زده شده باشد، بوي كمی ميدهد و هرگونه بوي شديد شيميايي به معنای وجود یک مشكل در تركيبات آب است.4- پمپ و تصفيهكننده آب استخر با صدا كار ميكند و شما بايد به خوبي آن را بشنويد. 5ـ اگر مبتلا به اسهال هستيد، از شنا كردن خودداري كنيد.
6ـ از بلعيدن آب يا حتي ورود آن به دهانتان خودداري كنيد.7ـ پيش از شنا و بعد از آن حتماً دوش بگيريد.8ـ همیشه در استخر، مراقب بچهها باشيد؛ چراکه هر لحظه خطر غرق شدن وجود دارد.9- هرگز از لوازم كمكي پر از هوا مثل بازوبند به جاي جليقه نجات استفاده نكنيد.10ـ در حفظ نظافت اطراف استخر دقت كنيد؛ زيرا بيماريها از طريق تماس بدن با سطوح و لوازم آلوده مثل صندليهاي راحتي سرايت میكنند.11ـ پوشك اطفال خردسال را در محلهاي مخصوص دور از استخر تعويض كنيد و دستهاي خود را كاملاً بشوييد.در هر استخری که وارد میشوید، بد نیست 5 سؤال زیر را از مسؤولان و مربیان استخر بپرسيد:1- كاركنان استخر چه آموزشهايي را براي ارايه خدمات مناسب در استخر گذراندهاند؟2-آیا حداقل دو روز در ميان، ميزان كلر و اسیدیته آب استخر كنترل ميشود؟3- آيا در ساعات شلوغي استخرها، اين موارد كنترل ميشود؟4- آيا در زمان شلوغي استخرها، پرسنل آموزشديده كافي وجود دارد؟5- آخرين باري كه بازرسان بهداشتي به استخر سركشي كردهاند، کی بوده است؟
تفريحات آبی در استخرهای شنا، پارکهای آبی، حوضچههای آب گرم، درياچهها، رودخانهها و دریاها صورت میپذیرد. شنا، يکی از محبوبترين ورزشهای دنيا و راهی شاد، فعال و سالم برای گذران اوقات فراغت است. در طول قرن گذشته، استفاده از سيستمهای مدرن ضد عفونیکننده استخرها باعث بهبود کیفیت تفریحات و سرگرمیهای آبی شده است. با وجود اين، در دهه اخير، درصد شيوع بيماریهای ناشی از شنا افزايش چشمگیری داشته است. با تمرين رفتارهای بهداشتی میتوان خطر اين بيماریها را به حداقل رساند.
طبق آمار، بيشترين بيماريهاي ناشي از شنا در استخرهاي عمومي، عبارت است از بيماريهاي پوستي، به ويژه انواع حساسيتهاي پوستي و عفونتهای قارچی. پس از اين بيماريها، ناراحتي معده (به ويژه زخم معده) و ناراحتيهاي گوش (به ويژه عفونت قسمت مياني گوش)، از شايعترين بيماريهايی هستند که در استخرهاي آلوده منتقل میشوند. بر اساس نظر متخصصان، استفاده از ضدعفونيكنندههاي مناسب و رعايت بهداشت توسط شناگران، مهمترين عامل در جلوگيري از آلودگي استخرها است.
تفریحات آبی و آدمهای بااستعداد
چه کسانی استعداد بیشتری برای مبتلا شدن به بیماریهای ناشی از تفریحات آبی دارند؟ کارشناسان میگویند: «كودكان، زنان باردار، افرادي كه دچار ضعف دستگاه ايمني هستند (مثلاً بیمارانی که سابقه شيمیدرمــــاني دارنــد)، در صورت قرار گرفتن در معرض این بيماريها، دچار مشكلات جديتري خواهند شد و لازم است که این افراد پیشاپیش با پزشك خود مشورت كنند.»
طرز ورود میکروبها به آب استخر
ورود میکروبها از بدن شناگران به درون آب معمولاً از طریق مدفوع است. ممكن است بعضي از شناگران دچار اسهال باشند يا مشكل ديگري مانند قاعدگي (در خانمها) داشته باشند. پس هميشه خطر آلودگي آب وجود دارد و برای جلوگيري از انتقال چنین بيماريهایی، بهترین راه این است که اين افراد شناسایی شوند و اجازه شنا به آنها داده نشود؛ هر چند که نمیتوان جلوي آنها را گرفت يا به طور کامل شناساييشان كرد. به علاوه، براي چنين افرادي بسیار سخت است كه جلوي ترشح مواد آلوده از بدن گرفته شود. شناگران بايد مراقب باشند كه آب استخر را قورت ندهند. همه افرادي هم كه شنا ميكنند، در صورت بروز مشكل يا بعد از توالت باید به طور کامل بهداشت فردی را رعايت كنند.
میروید شنا؟ اینها را همراه ببرید
1- کرم ضد آفتاب (که ضد آب هم باشد): يک کرم ضد آفتاب با عيار محافظتي یا spf برابر 25 يا بالاتر به شما کمک میکند تا از پوست خودتان در مقابل اشعه زيانآور ماوراء بنفش محافظت کنيد. یادتان باشد که کرم ضد آفتاب را باید حداقل 15 دقيقه پيش از خروج از منزل، روي پوست ماليد تا به داخل پوست نفوذ کند. همچنين پس از شنا و عرق کردن، کرم بايد مجدداً استفاده شود. تقريباً 30 گرم از کرم، براي پوشاندن مناسب نقاطي که در معرض آفتاب قرار میگيرند، کافي است.
2- مرطوبكننده لب: بهترين محافظ براي مراقبت از لبها در مقابل نور خورشيد، داروهاي ضد آبي هستند که هم لبها را مرطوب نگه میدارند، هم داراي عيار محافظتي یا spf برابر 15 يا بالاتر هستند.
3- کلاه لبهدار بزرگ: جدا از اينکه صورتتان را با پوششي از ضدآفتابها محفوظ نگه میداريد، توصیه میشود با استفاد از کلاه هم موهايتان را در مقابل آفتاب محافظت کنید تا بتوانید از فرسودگي، خراب شدن و شکنندگي لايههاي خارجي موهایتان جلوگيري نمایید. يک کلاه راحت و مناسب انتخاب کنيد که داراي لبههاي بزرگ باشد تا بتواند از گردن شما نيز محافظت کند. بهتر است در صورت امکان زير سايه بنشينيد.
4- اسپري ضد آفتاب براي موها: يکي ديگر از روشهاي محافظتي براي موها در مقابل نور خورشيد، استفاده از اسپري محافظتي است که مخصوص همين کار ساخته شده. اسپري ضد آفتاب بايد قبل، بعد و هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشيد مورد استفاده قرار گیرد.
5- پماد براي جوشها: گاهی اين بيماري به علت قرار گرفتن بيش از حد در معرض نور خورشيد بروز میکند. داروي لازم براي این وقايع محتمل را هم در دسترس داشته باشيد.
شنا علیه چشم
اگرچه شنا جزء ورزشهايي نيست كه آسيبهاي چشمی خطرناک به دنبال داشته باشد (در مقایسه با فوتبال، تنيس، و غیره ...)، ولي قرمزي و سوزش چشم بعد از شنا، به ويژه بعد از شنا در استخر، يكي از مسائلي است كه بسياري با آن مواجه میشوند. ولي آيا بايد نگران اين مسأله بود؟ خير؛ چون قرمزي پس از شنا در استخر سبب آسيب درازمدت نمیشود.
كلر كه براي ضد عفوني كردن و از بين بردن باكتريها به آب استخر اضافه میشود، بهخوديخود مشكلساز نيست. مشكل زماني رخ میدهد كه كلر در مجاورت نيتروژن يا آمونياك موجود در آب قرار میگيرد و از تركيب اينها كلرامين تشكيل میشود. در حقيقت، علت اصلي قرمزي چشم، كلرامين است. عروق سطحي چشم بر اثر تماس با كلرامين، ملتهب و سبب قرمز شدن چشم میشود. كلرامين همچنين لايه موقتي روي قرنيه ايجاد میكند كه سبب التهاب، حساسيت، خشكي و قرمزي چشم میشود. به اين وضعيت، التهاب قرنیه (كراتيت) میگويند.
برخلاف بسياري كه تصور میكنند درمان اين مشکل استفاده از قطرههايي است كه قرمزي چشم را كم میكنند، درمان صحيح این مشکل، استفاده از تركيباتي نظير اشك مصنوعي است. اشك مصنوعي، لايهاي روي قرنيه ايجاد میکند و به آن فرصت میدهد تا بهبود پیدا کند. تركيباتي كه قرمزي چشم را كم میكنند با منقبض كردن عروق خوني این کار را انجام میدهند و قطع اين داروها سبب تشديد مشكل خواهد شد. اگر قرمزي و سوزش چشم شديد باشد يا به دفعات تكرار شود، يك راه ديگر، استفاده از عينك شنا است.
اغلب تصور میشود قرمزي چشم، ناشي از زياد بودن كلر آب استخر است؛ در حاليكه واقعيت دقيقاً برعكس است و اين مشکل معمولاً ناشي از كم بودن كلر آب است. حتي آن بوي تندي كه شناگران تصور میكنند به خاطر زياد بودن كلر آب است، دلیلش این است که کلر آب كم است. مولكولهاي آزاد كلر با نيتروژن و آمونياك تركيب میشوند و كلرامين ايجاد میكنند. افزايش كلر آب، علاوه بر اينكه مانع رشد باكتريها در آب استخر میشود، سبب شكسته شدن پيوندهاي شيميايي كلرامين و شكسته شدن مولكولهاي آن میشود و مشكلات مربوطه را كاهش میدهد. در صورتيكه كلر آب كم باشد، احتمال عفونت چشم در اثر تماس با باكتريهای آب افزايش میيابد. عفونت چشمی معمولاً علاوه بر قرمزي و التهاب، با درد و ترشح نیز همراه است. در صورتيكه بعد از شنا، قرمزی چشمتان از حد يك التهاب خفيف فراتر برود و با ترشح همراه باشد، ضرورت دارد به چشمپزشك مراجعه كنيد.
شنا علیه پوست
آفتابسوختگي شايعترين مشكلي است كه با آن مواجه میشوید. موها نيز پس از تماس طولاني با آب و بعد از تبخير اين آب در اثر تابش آفتاب، خشكتر میشوند. موها همچنين ممكن است سفيد شوند. بعضیها هم در استخر، درياچه، دريا و حتي در مرداب يا آب شور شنا میكنند و بنابراين هر ماده موجود در آب ممكن است براي پوستشان مشكلساز باشد؛ از جمله آلودهكنندهها، داروها، مواد شيميايي موجود در آب، میکروبها، جلبكها، كرمها، نباتات، مرجانها و سنگهاي تيزی كه هر كدام میتوانند مشكل خاص خودشان را ايجاد کنند. به عنوان مثال، در استخرها به خاطر استفاده از سولفات مس براي كنترل خزه و جانوران ذرهبيني، امكان دارد موهاي بلوند و سفيد در تماس با آب سبزرنگ شوند. كلر میتواند چشمها را بسوزاند و آنها را قرمز و تحريكپذیر كند و همچنين باعث خشكي پوست و مو شود. عفونت قارچي پاها نيز زياد ديده میشود. امكان دارد پوست به خاطر تماس زياد با لباس شنا، خيس و سفيد و متورم شود و اين موضوع باعث عفونت قارچي ثانويه شود. سایيدگيهاي ناشي از برخورد با كنارههاي سخت استخر يا تخته سنگها هم اگر معالجه نشوند، ممکن است منجر به عفونت پوست شوند. پس هميشه بايد بعد از شنا، حمام يا دوش بگيريد و براي كنترل خشكي پوستتان توصیه میشود به تمام سطح بدن، کرم یا محلول مرطوبكننده بماليد، موها را با شامپو بشویيد و در صورت لزوم، نرمكننده بزنيد و سپس لباسهاي تميز و خشك به تن كنيد.
به بريدگيها و سایيدگيهاي غير عادي پوستتان توجه داشته باشيد. اگر موهايتان به سبزي گرایيد، با آرايشگر مشورت کنید تا رنگ مویتان را كنترل كند. اگر آفتابسوختگي يا ناراحتي پوستي پیدا کردید، حتماً با متخصص پوست مشورت کنید. به طور كلي، بعضي از مشكلات پوستي شايع در شناگران را میتوان به شکل زیر فهرست کرد:
خشکی پوست شناگران
این مسأله، مشکل شایعی است که علتش حل شدن و از بين رفتن تدريجي چربي محافظ پوست است. این امر موجب كاهش رطوبت لايه شاخي پوست و سبب ايجاد خشکی، پوستهپوسته شدن و خارش میشود. اين وضعيت با دوشهاي داغ و طولاني كه شناگران به انجام آن شهرت دارند و نيز با نشستن طولانيمدت در جكوزيهاي گرم، بدتر میشود. براي رفع اين مشکل میتوان با كاهش مدت دوش گرفتن و در واقع، با استفاده از يك دوش سريع با آب ولرم، از خشكي بيش از حد پوست جلوگيري كرد و از صابونهاي ملايمتر استفاده نمود. همچنين بايد بلافاصله پس از خشك كردن بدن با حوله، از يك نرمكننده روغنی استفاده كنید. وازلين ساده يا روغن معدني، از مرطوبكنندههای خوب و ارزانقيمت هستند. تجویز داروهاي تركيبي حاوي كورتون، اگر خشكي پوست به اگزما و حساسیت تبدیل شود، ضرورت پيدا میكنند.
التهاب پوست در اثر پوشيدن لباس شنا
ممكن است پس از يك روز استفاده طولانيمدت از يك مايوي مرطوب و تنگ و چسبان، اين حالت اتفاق بيفتد. این حالت در واقع، یک التهاب عفوني و عميق و میکروبی است و باعث میشود بيمار، دچار تودههاي زيرپوستي عميق ملتهب و سفت در ناحيه باسن شود. برای رفع این مشکل، یک دوره آنتيبيوتيك باید توسط پزشک تجویز شود.
التهاب فوليكول در حوضچه آب داغ
این مشکل توسط نوعي باكتري به نام پسودومونا ايجاد میشود و در افرادي كه از حوضچههای آب داغ يا استخر آبهاي گردان یا آب معدنی و جكوزي با لولههاي داغ استفاده میكنند، ديده میشود. در این افراد، در نواحي تماس با آب داغ، ضايعات پوستي به صورت دانههاي برجسته قرمزرنگ يا چركي پيدا ميشود كه خودبهخود در طول 7 تا 10 روز خوب میشود. پس از استفاده از جكوزي، برجستگيهاي زيرپوستي حساس روي پاشنه پاي بچهها ديده میشود که درمانش معمولاً حمايتي است و با استفاده از داروهاي ضد خارش خوراكي بهبود مییابد. در صورت وجود علایم تب و لرز و بزرگ شدن غدههای لنفی گردن یا زیر بغل، يك دوره درمان با آنتيبيوتيك خوراكي با تجويز پزشك توصيه میشود. كافي بودن کلر آب میتواند به پیشگیری از اين مشكل كمك كند.
آلرژي به وسايل شنا
برخی ضايعات پوستي هستند که صرفاً توسط وسايل شنا ايجاد میشوند؛ مثلاً حساسیت به عينك شنا يا ماسك غواصي میتواند علایمی از این قبیل ایجاد کند: قرمزي پوست، خارش و گاهي ضايعات ترشحي همراه با دلمه در محل تماس. حساسيت پوستي نسبت به گيره بيني، گوشيها و وسايل ديگر شنا نيز ممكن است ديده شود. آزمایش پوستي میتواند در تأييد تشخيص آلرژی نسبت به وسايل شنا كمك كند. کورتون موضعي يا خوراكي و آنتيهيستامين نیز براي درمان موارد حاد و شديد استفاده میشود. بايد به این افراد توصيه كرد كه از مواد آلرژن دوري كند؛ مثلاً استفاده از عينكهاي شناي بدون لاتكس برایشان توصیه میشود.
خارش شناگران يا التهاب لاروی
يك واكنش آلرژي نسبت به لارو (نوعي كرم) است كه با خارش و دانههاي قرمز موقتي همراه است و پس از شنا به صورت لكهها و دانههاي برجسته قرمز ظاهر میشود. معمولاً در عرض چند روز ناپديد میگردد و اگر ضایعات موجود در مناطق درگير، چندان بزرگ نباشند؛ نيازي به درمان ندارد.
قارچ كف پا
اين قارچ پوستي روي كف پا و كنارههاي پاشنه و پنجه پا رشد میكند و به علت اينكه معمولاً شناگران با پاهاي برهنه در محوطه استخر راه میروند، به آساني قابل انتقال به ديگران است. علایم بیماری میتواند شامل لكههاي قرمز يا قهوهاي همراه با پوستهپوسته شدن و گاهي بروز تاول باشد. براي رفع اين مشكل، از درمانهاي رايج موضعي ضد قارچ میتوان بهره گرفت. اگر ph آب استخر شديداً قليايي يا شديداً اسيدي باشد، میتواند سبب گلودرد، تحريك و سوزش پوست و چشمها شود. Ph آب استخر بايد در حدود 4/7 نگه داشته شود. گاهي ممكن است شنا در استخر سبب سبز شدن موهاي روشن شود. در اين صورت، ميزان مس موجود در آب استخر زياد است و اين ممكن است به علت اسيدي بودن آب استخر باشد كه مس موجود در لولههاي آب را حل كرده و سبب تغيير رنگ موهاي روشن و رنگكرده ميشود.
شنا علیه گوش
گوشدرد شناگران یک بيماري مشهور عفونی است که به لاله گوش يا مجراي گوش بيروني مربوط میشود و میتواند باعث خارش و قرمزي يا التهاب گوش شود. بدین ترتیب، گوش در حركت يا لمس، بسيار دردناك میشود و ممكن است چرك از گوش خارج شود.
عامل ايجادكننده اين عفونت، اغلب ميكروبي است كه پسودومونا ناميده ميشود. اين ميكروب در محيط (خاك و آب) وجود دارد و با چشم غير مسلح ديده نميشود. اگرچه این بيماري در همه گروههاي سني شايع است، اما بيشتر كودكان و نوجوانان به آن مبتلا میشوند. ورود آب آلوده به گوش شناگران ميتواند عامل اصلي اين بيماري باشد. این گوشدرد عموماً چند روز پس از ورود آب يا جسم آلوده به گوش، ظاهر ميشود. گوشدرد شناگران مانند آن گوشدردهای شايعي كه در دوران كودكي ايجاد ميشود، نيست. اگر میتوانید لاله گوشتان را بدون درد يا ناراحتي تكان بدهيد، دراين صورت احتمالاً بيماري شما، گوشدرد شناگران نیست. براي جلوگيري از ابتلا به این بیماری، بهتر است از 4 توصیه زیر غفلت نکنید:
1- گوشهايتان را پس از شنا خشك كنيد. چنانچه خارج كردن آب از گوش مشكل بود، از چند قطره شستشودهنده الكلي مخصوص گوش استفاده كنيد.
2- از مديريت استخر در رابطه با كنترل ph آب سؤال كنيد. استخرهايي كه به خوبي از لحاظ ph و ميزان كلر كنترل شدهاند، كمتر موجب انتشار گوشدرد شناگران ميشوند.
3- به علامتها توجه كنيد و از شنا در مكانهايی كه به علت آلودگي بسته شدهاند، خوداري نمایید.
4- از داخل كردن اشيايي مانند انگشت، گوش پاككن و ساير اجسام، به درون گوش خودداری کنید؛ چراکه ممكن است این کار باعث خراش دادن مجراي گوش شود و راهی را براي عفونت باز كند. چنانچه تصور ميكنيد به گوشدرد شناگران مبتلا شدهايد، اين مسأله را با پزشك خود در میان بگذارید.
شنا علیه سینوس
سينوزيت يك بيماري عفوني است كه تقريباً به طور شايع در بين شناگران نيمهحرفهاي و حرفهاي ديده ميشود. شايد يك عامل مستعدكننده اين افراد به سينوزيت، تماس زياد مخاط بيني و سينوسها با كلر است كه باعث حساسيت بيشتر آنها در مواجهه بعدي با عفونتهاي سینوس ميشود.
استفاده از بينيبندها كمككننده است، ولي متأسفانه چارهساز نيست. شستشوي مخاط بيني بعد از هر نوبت شنا با سرم فيزيولوژي هم ميتواند مؤثر باشد.
12 حرکت برای افزایش ضریب ايمني شنا
1- استخرهاي خلوت و مطمئن را براي شنا انتخاب کنید.
2- اگر پوستتان چرب است یا به خاطر استفاده از لوازم آرايشي يا كرمهاي مخصوص اين فصل چرب شده، از تماس پوست با آب استخر كه حاوي كلر است جداً بپرهيزيد؛ چراکه اين مسأله باعث ايجاد حساسيت پوستي ميشود.
3- حتماً پيش از ورود به استخر، سونا یا جكوزي، چند دقیقهای دوش بگيريد.
4- از كلاه و عينك مخصوص شنا استفاده كنيد تا از آسيب به چشمها و موهایتان جلوگيري شود.
5- فقط از لوازم شخصي خودتان استفاده كنيد. هر شناگر باید مايو، حوله، كلاه و دمپايي مخصوص به خود را داشته باشد.
6- پيش از پوشيدن لباسهایتان و پس از خروج از استخر، حتماً دوش بگیرید و بدن و سرتان را با صابون و شامپو بشوييد تا كلر، روي پوست بدن، چشم و موهایتان باقي نماند.
7- اگر به بيماري پوستي، ناراحتي گوش یا هر بیماری دیگری دچاريد، توصیه میشود به هيچ وجه به استخر نرويد تا بيماري شما به ديگران منتقل نشود و روند بهبودي خودتان هم به تأخیر نیفتد.
8- در طول استخر شنا نكنيد، بلكه ترجیحاً در عرض حركت كنيد.
9- توی آب، با دوستان و همراهانتان زیاد شوخي نكنيد، مخصوصاً از اینکه بخواهید آنها را شوخیشوخي از غرق شدن بترسانيد، پرهیز کنید.
10- توصيههاي نجات غريق را جدی بگیرید.
11- بلافاصله پس از بيرون آمدن از آب دوش بگيريد. دوش گرفتن سبب میشود كلر از پوست، مو و چشمتان شسته شود.
12- بلافاصله پس از شنا از قطرههاي اشك مصنوعي استفاده كنيد.
کلر بالاخره خوب یا بد؟
براي ضدعفوني كردن استخرها معمولاً از تركيبات شيميايي كلردار مثل گاز كلر و شستشودهندههاي مايعی که حاوی ترکیبات كلر هستند، استفاده ميشود. استفاده از يك محلول گندزدا يا هر ضد عفونيكننده داراي عامل كلر ضروري است؛ چراكه اين تركيبات ميتوانند باكتريها را در زماني كمتر از ۳۰ ثانيه از بين ببرند و مانع تكثيرشان شوند. علاوه بر اين، باقيمانده كلر موجود در آب باعث از بين رفتن پسودومونا میشود که در آب استخر و جكوزي موجود است و این کار از ابتلاي افراد به بيماريهاي پوستي و ناراحتيهاي گوش جلوگيري ميكند. ماده ضد عفونيكننده بايد توان از بين بردن انواع زيادي از میکروبها را داشته باشد. از اين رو، تركيبات حاوي عامل «كلر» بهترين گندزداها هستند؛ چراكه توان از بين بردن بسياري از گونههاي مختلف را دارند. باكتريها و ويروسها را در كمتر از چند ثانيه از بین میبرند و قارچها و انگلها را در چند دقیقه.اما حواستان باشد مقدار كلري كه در آب استخر وجود دارد، نمیتواند ايمني لازم را در برابر تمام ميكروبها و انگلها فراهم كند و همیشه باید بدانید که استخرهاي عمومی و جاهايي كه از آب به طور مشترك استفاده ميشود، به راحتي ميتوانند بعضي بيماريها را انتقال دهند
معیارهای استخر سالم
در هر استخری که وارد میشوید، حواستان به 11 نکته زیر باشد:1- اگر آب استخر، پاک و تمیز باشد؛ خطهاي كف استخر باید به خوبي مشخص باشند.2- كاشيهای استخر نبايد چسبناك و لغزنده باشد.3- هيچ بوي ناخوشايندي نبايد در استخر حس شود. استخري كه به خوبي كلر زده شده باشد، بوي كمی ميدهد و هرگونه بوي شديد شيميايي به معنای وجود یک مشكل در تركيبات آب است.4- پمپ و تصفيهكننده آب استخر با صدا كار ميكند و شما بايد به خوبي آن را بشنويد. 5ـ اگر مبتلا به اسهال هستيد، از شنا كردن خودداري كنيد.
6ـ از بلعيدن آب يا حتي ورود آن به دهانتان خودداري كنيد.7ـ پيش از شنا و بعد از آن حتماً دوش بگيريد.8ـ همیشه در استخر، مراقب بچهها باشيد؛ چراکه هر لحظه خطر غرق شدن وجود دارد.9- هرگز از لوازم كمكي پر از هوا مثل بازوبند به جاي جليقه نجات استفاده نكنيد.10ـ در حفظ نظافت اطراف استخر دقت كنيد؛ زيرا بيماريها از طريق تماس بدن با سطوح و لوازم آلوده مثل صندليهاي راحتي سرايت میكنند.11ـ پوشك اطفال خردسال را در محلهاي مخصوص دور از استخر تعويض كنيد و دستهاي خود را كاملاً بشوييد.در هر استخری که وارد میشوید، بد نیست 5 سؤال زیر را از مسؤولان و مربیان استخر بپرسيد:1- كاركنان استخر چه آموزشهايي را براي ارايه خدمات مناسب در استخر گذراندهاند؟2-آیا حداقل دو روز در ميان، ميزان كلر و اسیدیته آب استخر كنترل ميشود؟3- آيا در ساعات شلوغي استخرها، اين موارد كنترل ميشود؟4- آيا در زمان شلوغي استخرها، پرسنل آموزشديده كافي وجود دارد؟5- آخرين باري كه بازرسان بهداشتي به استخر سركشي كردهاند، کی بوده است؟