KIAN~~~~
10-22-2010, 12:08 AM
آشنایی با رشته گیاه پزشکی
تا یک قرن پیش هجوم دسته های عظیم ملخ های مهاجر ، باعث قحطی های هولناک و مرگهای گروهی از انسانها می شد. ملخ هایی که نه تنها کشورها بلکه قاره ها را در می نوردیدند و در پشت سر از باغ و کشتزار اثری بر جای نمی گذاشتند و زندگی بسیاری از مردم را در گرداب هلاکت فرو می بردند . حتی در قرن 19 میلادی به دلیل اینکه محصول سیب زمینی کشور ایرلند طی 4 سال (1849-1845 ) به نوعی قارچ مبتلا شده بود ، بیش از یک میلیون و 200 هزار نفر از مردم ایرلند از بین رفته و حدود 5/1 میلیون نفر دیگر آواره شدند.در ایران نیز هر چند سال یک بار، هجوم ملخ های صحرایی مهاجر و ملخ مراکشی و همچنین خسارت گسترده بین گندم ، قحطیهای دوره ای به وجود می آورد و تلفات فراوانی به دنبال خود دارد.
عده ای از داوطلبان آزمون سراسری گیاه پزشکی را داروسازی گیاهی می دانند و تصور می کنند که منظور از گیاه پزشکی معالجه انسان به کمک داروهای گیاهی است در حالی که این دانش به جای معالجه انسان به حفظ و معالجه گیاهان اعم از گیاهان زراعی ، زینتی و درختان میوه می پردازد و آنچه که گیاه را رنج می دهد و به سلامت آن صدمه می زند، مطالعه و بررسی می کند . یعنی دانشجوی این رشته با آفاتی که در مزرعه ها ، انبارها ، سیلوها و کشتی ها به بخشهای مختلف گیاه صدمه می زند از قبیل حشرات ، جوندگان و علفهای هرز یا بیماریهای گیاهی مانند قارچ ها ،ویروس ها و باکتریها آشنا می شود و نحوه سم پاشی را در مراحل مختلف رشد و نگهداری گیاه فرا می گیرد البته باید توجه داشت که آنچه به گیاه صدمه می زند تنها بیماری نیست بلکه سرمازدگی ، گرمازدگی و حتی کمبود مواد غذایی در خاک نیز گیاه را رنج می دهد و جزو ضایعات گیاهی محسوب می شود. از همین رو دانشجوی رشته گیاه پزشکی باید مواد فوق را بشناسد و نحوه جلوگیری از این آسیب ها را بیاموزد.
تعریف و هدف
در دوره کارشناسی مهندسی کشاورزی، عنوان گیاه پزشکی به رشته ای اطلاق می شود که در آن علوم و فن آوری در زمینه های شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی و اصول و روشهای مبارزه با این عوامل مورد بررسی قرار می گیرد.
هدف از ایجاد این رشته، تربیت کارشناسانی است که علاوه بر داشتن معلومات علمی و فنی کشاورزی عمومی، در زمینه گیاه پزشکی ، علوم مربوط به شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی را در حد کارشناسی به صورت نظری و عملی بیاموزند و با فنون و روشهای مختلف حفظ محصولات کشاورزی، همچنین مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی نیز به صورت علمی و کاربردی آشنایی کافی پیدا کنند تا بتوانند به عنوان مدرس در هنرستانهای کشاورزی، کارشناس اجرایی تحقیقات در مراکز پژوهشی کشاورزی و مدیر و مجری امور حفاظت گیاهان در موسسه های دولتی و خصوصی بخش کشاورزی خدمات شایسته ای را ارائه دهند. بر اساس ایین نامه آموزشی دوره کارشناسی، طول دوره کارشناسی گیاه پزشکی چهار سال است و دانشجویان به طور متوسط این دوره را در همین مدت طی می کنند. حداکثر طول زمان تحصیل مجاز در این دوره 6 سال و هر سال تحصیلی شامل دو نیم سال است. هر نیم سال تحصیلی شامل 17 هفته کامل آموزشی است. نظام آموزشی این دوره به صورت واحدی است و برای هر واحد درس نظری در هر نیمسال 17 ساعت آموزش کلاسی منظور می شود.
اهمیت و جایگاه در جامعه
با توجه به اهمیت محوری بخش کشاورزی در امر تغذیه و اقتصاد کشور و از آن جا که رسیدن به خودکفایی و استقلال اقتصادی در این عرصه، تضمین کننده استقلال سیاسی ما نیز خواهد بود. هر گونه تلاش برای افزایش تولیدات کشاورزی، بسیار ارزشمند و حیاتی است. یکی از راههای افزایش محصول، جلوگیری از زیانهای آفات و بیماریهای مختلف گیاهان و فرآورده های گیاهی است که هر سال، ضرر و زیان قابل توجهی را بر کشور تحمیل می کند. با توجه به دانش و فن آوری روز، لازم است روشهای علمی جدید، جایگزین شیوه های سنتی مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی شود، تا با افزایش سطح تولیدات از ورود محصولات کشاورزی خارجی بی نیاز شویم.
توانایی‌های لازم :
گیاه پزشک ایرانی باید از یک سو با گونه‌های گیاهی و جانوری طبیعی ایران آشنا باشد و از سوی دیگر با موجودات زنده (آفات، بیماری‌ها و علفهای هرز قرنطینه‌ای) که دائم از مبادی ورودی رسمی یا از مرزهای طولانی کشور به صورت غیرقانونی وارد می‌شوند، آشنا بوده و با آنها مبارزه کند. در واقع مهندس گیاه‌پزشکی کاری دشوار، پیچیده و پر مسؤولیت را بر عهده دارد و باید از بیوشیمی، بیولوژی و آمار، اطلاعات وسیع و گسترده‌ای داشته باشد.همچنین گیاه‌پزشکی نیاز به حافظه قوی دارد چون دانشجو باید اسامی لاتین حشرات و قارچ‌ها و رده آنها را به خاطر بسپارد و بالاخره دانشجوی این گرایش باید به کشاورزی و بخصوص حشره‌شناسی علاقه‌مند باشد. زیرا بخش عمده‌ای از دروس این گرایش شامل آفات گیاهی می‌شود و در این درس حشرات مضر برای آفات و بیولوژی آنها آموزش داده می‌شود.
موقعیت شغلی در ایران :
شاید برخی از کشاورزان تصور کنند که اطلاعات لازم را درباره آب و خک دارند اما هر کشاورزی می‌داند که برای مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی باید به یک متخصص مراجعه کند تا نوع سم و نحوه استفاده از آن را فرا گیرد. به عبارت دیگر کشور به فارغ‌التحصیل علاقه‌مند و توانای گیاه‌پزشکی نیاز مبرمی دارد. وزارت کشاورزی، شهرداری‌ها و کلنیک‌های گل و گیاه نیز از مرکز جذب فارغ‌التحصیلان این گرایش هستند.از سوی دیگر در حال حاضر مهندسین کشاورزی می‌توانند با استفاده از طرح اشتغال‌زایی جهاد کشاورزی، از این وزارتخانه وام گرفته و گلخانه یا باغ میوه ایجاد کنند.قابل ذکر است که موقعیت فارغ‌التحصیلان این گرایش در شهرستان‌ها بهتر است زیرا می‌توانند در سازمان تحقیقات کشاورزی شهر خود فعالیت نمایند.
دروس تخصصی گیاه پزشکی:
حشره‌شناسی ، قارچ‌شناسی، آفات مهم گیاهان زراعی ، بیماریهای مهم گیاهان زراعی، آفات مهم درختان میوه، بیماریهای مهم درختان میوه، آفات و بیماریهای مهم گیاهان زینتی، جالیزی و سبزی‌ها، اصول مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی، سم‌شناسی، تکنولوژی مبارزه شیمیایی، علفهای هرز و کنترل آنها، آفات انباری، کارآموزی.
تا یک قرن پیش هجوم دسته های عظیم ملخ های مهاجر ، باعث قحطی های هولناک و مرگهای گروهی از انسانها می شد. ملخ هایی که نه تنها کشورها بلکه قاره ها را در می نوردیدند و در پشت سر از باغ و کشتزار اثری بر جای نمی گذاشتند و زندگی بسیاری از مردم را در گرداب هلاکت فرو می بردند . حتی در قرن 19 میلادی به دلیل اینکه محصول سیب زمینی کشور ایرلند طی 4 سال (1849-1845 ) به نوعی قارچ مبتلا شده بود ، بیش از یک میلیون و 200 هزار نفر از مردم ایرلند از بین رفته و حدود 5/1 میلیون نفر دیگر آواره شدند.در ایران نیز هر چند سال یک بار، هجوم ملخ های صحرایی مهاجر و ملخ مراکشی و همچنین خسارت گسترده بین گندم ، قحطیهای دوره ای به وجود می آورد و تلفات فراوانی به دنبال خود دارد.
عده ای از داوطلبان آزمون سراسری گیاه پزشکی را داروسازی گیاهی می دانند و تصور می کنند که منظور از گیاه پزشکی معالجه انسان به کمک داروهای گیاهی است در حالی که این دانش به جای معالجه انسان به حفظ و معالجه گیاهان اعم از گیاهان زراعی ، زینتی و درختان میوه می پردازد و آنچه که گیاه را رنج می دهد و به سلامت آن صدمه می زند، مطالعه و بررسی می کند . یعنی دانشجوی این رشته با آفاتی که در مزرعه ها ، انبارها ، سیلوها و کشتی ها به بخشهای مختلف گیاه صدمه می زند از قبیل حشرات ، جوندگان و علفهای هرز یا بیماریهای گیاهی مانند قارچ ها ،ویروس ها و باکتریها آشنا می شود و نحوه سم پاشی را در مراحل مختلف رشد و نگهداری گیاه فرا می گیرد البته باید توجه داشت که آنچه به گیاه صدمه می زند تنها بیماری نیست بلکه سرمازدگی ، گرمازدگی و حتی کمبود مواد غذایی در خاک نیز گیاه را رنج می دهد و جزو ضایعات گیاهی محسوب می شود. از همین رو دانشجوی رشته گیاه پزشکی باید مواد فوق را بشناسد و نحوه جلوگیری از این آسیب ها را بیاموزد.
تعریف و هدف
در دوره کارشناسی مهندسی کشاورزی، عنوان گیاه پزشکی به رشته ای اطلاق می شود که در آن علوم و فن آوری در زمینه های شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی و اصول و روشهای مبارزه با این عوامل مورد بررسی قرار می گیرد.
هدف از ایجاد این رشته، تربیت کارشناسانی است که علاوه بر داشتن معلومات علمی و فنی کشاورزی عمومی، در زمینه گیاه پزشکی ، علوم مربوط به شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی را در حد کارشناسی به صورت نظری و عملی بیاموزند و با فنون و روشهای مختلف حفظ محصولات کشاورزی، همچنین مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی نیز به صورت علمی و کاربردی آشنایی کافی پیدا کنند تا بتوانند به عنوان مدرس در هنرستانهای کشاورزی، کارشناس اجرایی تحقیقات در مراکز پژوهشی کشاورزی و مدیر و مجری امور حفاظت گیاهان در موسسه های دولتی و خصوصی بخش کشاورزی خدمات شایسته ای را ارائه دهند. بر اساس ایین نامه آموزشی دوره کارشناسی، طول دوره کارشناسی گیاه پزشکی چهار سال است و دانشجویان به طور متوسط این دوره را در همین مدت طی می کنند. حداکثر طول زمان تحصیل مجاز در این دوره 6 سال و هر سال تحصیلی شامل دو نیم سال است. هر نیم سال تحصیلی شامل 17 هفته کامل آموزشی است. نظام آموزشی این دوره به صورت واحدی است و برای هر واحد درس نظری در هر نیمسال 17 ساعت آموزش کلاسی منظور می شود.
اهمیت و جایگاه در جامعه
با توجه به اهمیت محوری بخش کشاورزی در امر تغذیه و اقتصاد کشور و از آن جا که رسیدن به خودکفایی و استقلال اقتصادی در این عرصه، تضمین کننده استقلال سیاسی ما نیز خواهد بود. هر گونه تلاش برای افزایش تولیدات کشاورزی، بسیار ارزشمند و حیاتی است. یکی از راههای افزایش محصول، جلوگیری از زیانهای آفات و بیماریهای مختلف گیاهان و فرآورده های گیاهی است که هر سال، ضرر و زیان قابل توجهی را بر کشور تحمیل می کند. با توجه به دانش و فن آوری روز، لازم است روشهای علمی جدید، جایگزین شیوه های سنتی مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی شود، تا با افزایش سطح تولیدات از ورود محصولات کشاورزی خارجی بی نیاز شویم.
توانایی‌های لازم :
گیاه پزشک ایرانی باید از یک سو با گونه‌های گیاهی و جانوری طبیعی ایران آشنا باشد و از سوی دیگر با موجودات زنده (آفات، بیماری‌ها و علفهای هرز قرنطینه‌ای) که دائم از مبادی ورودی رسمی یا از مرزهای طولانی کشور به صورت غیرقانونی وارد می‌شوند، آشنا بوده و با آنها مبارزه کند. در واقع مهندس گیاه‌پزشکی کاری دشوار، پیچیده و پر مسؤولیت را بر عهده دارد و باید از بیوشیمی، بیولوژی و آمار، اطلاعات وسیع و گسترده‌ای داشته باشد.همچنین گیاه‌پزشکی نیاز به حافظه قوی دارد چون دانشجو باید اسامی لاتین حشرات و قارچ‌ها و رده آنها را به خاطر بسپارد و بالاخره دانشجوی این گرایش باید به کشاورزی و بخصوص حشره‌شناسی علاقه‌مند باشد. زیرا بخش عمده‌ای از دروس این گرایش شامل آفات گیاهی می‌شود و در این درس حشرات مضر برای آفات و بیولوژی آنها آموزش داده می‌شود.
موقعیت شغلی در ایران :
شاید برخی از کشاورزان تصور کنند که اطلاعات لازم را درباره آب و خک دارند اما هر کشاورزی می‌داند که برای مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی باید به یک متخصص مراجعه کند تا نوع سم و نحوه استفاده از آن را فرا گیرد. به عبارت دیگر کشور به فارغ‌التحصیل علاقه‌مند و توانای گیاه‌پزشکی نیاز مبرمی دارد. وزارت کشاورزی، شهرداری‌ها و کلنیک‌های گل و گیاه نیز از مرکز جذب فارغ‌التحصیلان این گرایش هستند.از سوی دیگر در حال حاضر مهندسین کشاورزی می‌توانند با استفاده از طرح اشتغال‌زایی جهاد کشاورزی، از این وزارتخانه وام گرفته و گلخانه یا باغ میوه ایجاد کنند.قابل ذکر است که موقعیت فارغ‌التحصیلان این گرایش در شهرستان‌ها بهتر است زیرا می‌توانند در سازمان تحقیقات کشاورزی شهر خود فعالیت نمایند.
دروس تخصصی گیاه پزشکی:
حشره‌شناسی ، قارچ‌شناسی، آفات مهم گیاهان زراعی ، بیماریهای مهم گیاهان زراعی، آفات مهم درختان میوه، بیماریهای مهم درختان میوه، آفات و بیماریهای مهم گیاهان زینتی، جالیزی و سبزی‌ها، اصول مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی، سم‌شناسی، تکنولوژی مبارزه شیمیایی، علفهای هرز و کنترل آنها، آفات انباری، کارآموزی.