Borna66
04-09-2009, 01:34 PM
زندگینامه حکیم خیام نیشابوری
در کـــارگــهکـــوزه گری رفـــــتم دوشدیــــدم دو هـــزار کـــوزه گویا و خموشناگاهیکـــی کوزه بـــر آورد خـــــــروشکــو کوزه گر و کوزه خر و کوزه فروشامام غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری یکی از حکماو ریاضی دانان و شاعران بزرگ ایران در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم است. سالولادت او دقیقاً مشخص نیست. او در شهر نیشابور به دنیا آمد. به این علت به او خیاممی گفتند که پدرش به شغل خیمه دوزی مشغول بوده است.
او از بزرگتریندانشمندان عصر خود به حساب می آمد و دارای هوشی فوق العاده بوده و حافظه ای نیرومندو قوی داشت. در دوران جوانی خود به فراگیری علم و دانش پرداخته به طوری که در["]فلسفه، نجوم وریاضی به مقامات بلندی رسید و در علمطبنیز مهارت داشته به طوری که گفته شده اوسلطان سنجر را که در زمان کودکی به مرض آبله گرفتار شده بود معالجه کرد.
اوبه دو زبان فارسی و عربی نیز شعر می سرود و در علوم مختلف کتابهای با ارزشی نوشتهاست. خیام در زمان خود دارای مقام و شهرت بوده است و معاصران او همه وی را بهلقبهای بزرگی مانند امb]فیلسوف[]وحجة الحق ستوده اند. او در زمان دولت سلجوقیان زندگی می کرد که قلمرو حکومت آنان ازخراسان گرفته تا کرمان، ری، آذربایجان و کشورهای روم، عراق و یمن و فارس را شامل میشد.
خیام معاصر با حکومتآلپ ارسلان"]ملکشاهسلجوقی[/url] بود. در زمان حیات خیام حوادث مهمی به وقوع پیوست از جمله جنگهای صلیبی،سقوط دولت آل بویه، قیام دولت آل سلجوقی و... . خیام بیشتر عمر خود را در شهرنیشابور گذراند ودر طی دوران حیات خود فقط دو بار از نیشابور خارج شد سفر اول برایانجام دادن مراسم حج و سفر دوم به شهر ری و بخارا بوده است. خیام در علم نجوممهارتی تمام داشت به طوری که گروهی از منجمین که با او معاصر بودند در بنای ساختنرصد خانه سلطان ملکشاه سلجوقی همکاری کردند و همچنین به درخواست سلطان ملکشاهسلجوقی تصمیم به اصلاح[تقویم[/url]گرفت که بهتقویم جلالیمعروف است. خیام در دوران زندگیخود از جهت علمی و فلسفی به معروفیت رسید و مورد احترام علما و فیلسوفان زمان خودبود.
شهرت او گرچه بیشتر به شاعری است اما در واقع خیام فیلسوف و ریاضیدانی بود که به آثار[]ابوعلیسینا[/]پرداخت و یکی از خطبه های معروف او را در باب یکتایی خداوند به فارسی ترجمهکرد. اولین اشاره ای که به شعر خیام شده، صدسال پس از مرگ اوست.
نوشته اند:کهخیام را به تدریس و نوشتن کتاب رغبت چندانی نبود. شاید به دلیل آنکه شاگردان هوشمندبرگزیده ای پیرامون خود نمی یافت و چه بسا از آن جهت که اوضاع روزگار خود را، کهمقارن حکومت[سلجوقیان و مخالفت شدید با فلسفه و زمان رونق بازار بحث ها و جدل های فقیهان و ظاهربینانبود، شایسته ابراز اندیشه های آزاد و بلند نمی دید. با این همه، از او نوشته هایبسیار برجای مانده که در قرون وسطی به لاتین ترجمه شد و مورد توجه اروپائیان قرارگرفت.
رساله وی در"][u]جبر[/url]و مقابله و رساله ایدیگر، که در آن به طرح و پاسخگویی به مشکلاتهندسه اقلیدسپرداخته، از جمله مشهورترینآثار ریاضی اوست.
خیام منجم بود و تقویم امروز ایرانی، حاصل محاسباتی استکه او و عده ای از دانشمندانی دیگر، در زمان جلال الدین ملک شاه سلجوقی انجام دادندو به نام وی تقویم جلالی خوانده می شود. خیام در باب چگونگی محاسبات نجومی خودرساله ای نیز نوشته است. وی علاوه بر ریاضی و نجوم، متبحر فلسفه]،تاریخ جهان،زبانشناسی وفقهنیز بود. علوم و فلسفه یونان را تدریسمی کرد و دانشجویان را به ورزش جسمانی و پرورش نفس تشویق می کرد. از همین رو،بسیاری از صوفیان و عارفان زمان، او را به خود نزدیک می یافته اند.
بنا بهروایتی خیام سفرهایی به سمرقند و بلخ و هرات و اصفهان کرد و همه جا با روشنی تمامدر باب حیرت و سرگشتگی فلسفی خویش سخن می گفت و معتقدات دینی را مورد تردید قرار میداد. رساله ای در کیفیت معراج، رساله دیگر درباره علوم طبیعی و کتاب های بسیار بهزبان های فارسی و عربی حاصل زندگی نسبتا طولانی اوست.
از آثار معروف فارسیمنسوب به عمر خیام، رساله نوروز نامه است که با نثری ساده و شیوا، پیدایینوروزو آداب برگزاری آن را در دربا"]ساسانیان[/url] بازگو نموده. او در این رساله با شیفتگی تمام درباره آیین جهانداری شاهنشاهان کهنایرانی و پیشه ها و دانش هایی که مورد توجه آنان بوده سخن رانده و تنی چند از شاهانداستانی و تاریخی ایران را شناسانده است.
ویژگیهای شعر خیام
شعر خیام، در رباعی[/url]، شعریکوتاه، ساده و بدون هنرنمایی های فضل فروشانه و در عین حال حاوی معانی عمیق فلسفی وحاصل اندیشه آگاهانه متفکری بزرگ در مقابل اسرار عظیم آفرینش است. تعداد واقعیرباعیات خیام را حدود هفتاد دانسته اند، حال آن که بیش از چند هزار رباعی به اونسبت داده می شود. در دنیای ادب و هنر بیرون از مرزها، خاصه در جهان انگلیسی زبان،خیام معروف ترین شاعر ایرانی است که شهرتش از محافل علمی و ادبی بسیار فراتر رفتهاست. این شهرت مرهون ترجمه رباعیات او به وسیلهادوارد فیتز جرالدشاعر انگلیسی است. اوست،که در قرن نوزدهم میلادی، افکار بزرگ فیلسوف و شاعر را به جهانیان شناساند و موجبتوجه همگان به این اعجوبه علم و هنر گردید.
در حدود دوازده اثر از خیام درعلم و فلسفه به جای مانده است، اما همین آثار اندک، وی را در سراسر جهان به شهرترسانده است. از مهمترین آنها" کتاب جبر" اوست که بهترین اثر در نوع خود در"]ریاضیات[/url] است. از دیگر آثار او می توان به رساله فی شرح ما اشکال من مصادرات اقلیدس، رسالهفی ابراهین علی المسائل الجبر و المقابله (جبر خیام)، میزان الحکم، رساله الکون والتکلیف، الجواب عم ثلاث مسائل اضیاء العقلی، رساله فی الوجود، رساله فی کلیهالوجود، نوروزنامه و کتاب الزیج الملکشاهی که به رومی نیز ترجمه شده ، اشاره کرد.
او قبل از مرگ خود محل آرامگاه خود را پبش بینیکرده بود که نظامی عروضی در ملاقاتی که با وی داشته این پیش بینی را اینطور بیانکرده : "گور من در موضعی باشد که هر بهاری شمال بر من گل افشان می کند ." نظامیعروضی بعد از چهار سال که از وفات خیام می گذشت به شهر نیشابور رفته و به زیارتمرقد این شاعر بزرگ رفته و با کمال تعجب دید که قبر او درست در همان جایی است که اوگفته بود.
ویژگی سخن
خیام در زمینه ادبیات وشعر، بیشترین معروفیت را در رباعیات به دستآورده چون رباعیات او بسیار ساده و بی آلایش و دور از تکلف و تصنع نوع زبان شعریاست در عین اینکه شاملفصاحتوبلاغتاست دارای معانی عالی و استوار است. خیام در این رباعیها افکار فلسفی خود را به زیباترین شکل بیان می کند و این رباعیهارا غالباً در دنبال تفکرات فلسفی خود سروده و به همین علت است که خیام در زمان خودشهرتی در شاعری نداشته و بیشتر به عنوان حکیم و فیلسوف معروف بوده اما بعدها کهرباعیهای لطیف و فیلسوفانه او مشهود شد نام او در شمار شاعرانی قرار گرفت که شهرتجهانی پیدا کردند. خصوصیات دیگری که در اشعار خیام نمودار است این است که سخنش درکمال متانت و سنگینی است.
اهل شوخی و مزاح نیست، با کسی کار ندارد چون اوحکیمی است متفکر، دنبال سخنوری نیست و هنگامی که در اشعارش دقت می کنیم متوجه میشویم که افکار شعری او بر دو یا سه موضوع بیشتر نیست:یادآوری مرگ، تأسف بر ناپایدار بودن زندگی و بی اعتباری روزگار. از میانشعرای بزرگ ایران کمتر کسی به اندازه خیام است که شهرت جهانی داشته باشد چون اشعاراو به زبانهای مختلف ترجمه شده است.
گزیده ای از اشعار
ابر آمد و باز بر سرسبزه گزیستبی باده گلرنگ نمی باید زیستاین سبزه که امروز تماشاگه ماستتا سبزه خاک ما تماشاگه کیست
§
بر چهره گل نسیم نوروز خوش استدر صحن چمن روی دلافروز خوش استاز دی که گذشت هر چه گویی خوش نیستخوش باش و ز دی مگو کهامروز خوش است
§
می نوش که عمر جاودانی این استخود حاصل از ایام جوانیاین استهنگام گل و باده و یاران سر مستخوش باش دمی که زندگانی این است
§
بر شاخ امید اگر بری یافتمیهم رشته خویش را سرییافتمیتا چند ز تنگنای زندان وجودای کاش سوی عدم دری یافتمی
§
از جمله رفتگان این راه درازباز آمده ایکو که به ما گوید رازهان بر سر این دو راهه آز و نیازچیزی نگذاری که نمیآیی باز
§
ای دل! غم این جهان فرسوده مخوربیهوده نه ای غمانبیهوده مخورچون بوده گذشت و نیست نابوده پدیدخوش باش غم بوده و نابودهمخور
§
در دایره ای که آمدن ،رفتن ماستآن را نه بدایت نهنهایت پیداستکس می نزند دمی در این عالم راستکاین آمدن از کجا و رفتن بهکجاست
§
این یک دو سه روزه نوبت عمر گذشتچون آب به جویبار وچون باد به دشتهرگز غم ایام مرا یاد نگشتروزی که نیامدست و روزی که گذشت
معرفی آثار
آنچه که از آثار خیام وجود دارد یا تاریخ نویسان وجود آنهارا ذکر کرده اند رساله ها و مقالاتی است که او در علوم مختلف نوشته است که عبارتنداز:
1- رساله ای در جبر و مقابله
2- رساله ایدر شرح اصول اقلیدس
3- زیج ملکشاهی یا زیج جلالی
4- رساله ای در طبیعیات
5- رساله در وجود
6- رساله فلسفی که در آن از حکمت الهی در آفرینش عالم وتکالیف مردم و عبادات بحث می کند.
7- رساله ای در اختلاف فصول و اقالیم
8- نوروز نامه که درباره رسوم و اعیاد ایرانیان به ویژه تاریخ و آداب ایرانیان در روزعید نوروز است.
9- دیوان رباعیات
10_ رساله فی براهین الجبر و المقابله
11_ رساله تکلیف
12-رساله ای در شرح مشکلات کتاب مصادرات اقلیدس
13_رساله روضه القلوب
14_رساله ضیاء العلی
15_رساله میزان الحکمه
16_رساله ای در صورت و تضاد
17_ترجمه خطبه ابن سینا
18_رساله مشکلاتایجاب
11_رساله ای در بیان زیگ ملک شاهی
12_رساله نضام الملک در بیان حکومت
13_رساله لوازم الا کمنه
14_اشعار عربی خیام
15_عیون الحکمه
16_رساله معراجیه
17_رساله در علم کلیات
20_رساله در تحقیق معنی وجود
21_رساله ای در صحت طرق هندسی برای استخراج جذر و کعب
در کـــارگــهکـــوزه گری رفـــــتم دوشدیــــدم دو هـــزار کـــوزه گویا و خموشناگاهیکـــی کوزه بـــر آورد خـــــــروشکــو کوزه گر و کوزه خر و کوزه فروشامام غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری یکی از حکماو ریاضی دانان و شاعران بزرگ ایران در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم است. سالولادت او دقیقاً مشخص نیست. او در شهر نیشابور به دنیا آمد. به این علت به او خیاممی گفتند که پدرش به شغل خیمه دوزی مشغول بوده است.
او از بزرگتریندانشمندان عصر خود به حساب می آمد و دارای هوشی فوق العاده بوده و حافظه ای نیرومندو قوی داشت. در دوران جوانی خود به فراگیری علم و دانش پرداخته به طوری که در["]فلسفه، نجوم وریاضی به مقامات بلندی رسید و در علمطبنیز مهارت داشته به طوری که گفته شده اوسلطان سنجر را که در زمان کودکی به مرض آبله گرفتار شده بود معالجه کرد.
اوبه دو زبان فارسی و عربی نیز شعر می سرود و در علوم مختلف کتابهای با ارزشی نوشتهاست. خیام در زمان خود دارای مقام و شهرت بوده است و معاصران او همه وی را بهلقبهای بزرگی مانند امb]فیلسوف[]وحجة الحق ستوده اند. او در زمان دولت سلجوقیان زندگی می کرد که قلمرو حکومت آنان ازخراسان گرفته تا کرمان، ری، آذربایجان و کشورهای روم، عراق و یمن و فارس را شامل میشد.
خیام معاصر با حکومتآلپ ارسلان"]ملکشاهسلجوقی[/url] بود. در زمان حیات خیام حوادث مهمی به وقوع پیوست از جمله جنگهای صلیبی،سقوط دولت آل بویه، قیام دولت آل سلجوقی و... . خیام بیشتر عمر خود را در شهرنیشابور گذراند ودر طی دوران حیات خود فقط دو بار از نیشابور خارج شد سفر اول برایانجام دادن مراسم حج و سفر دوم به شهر ری و بخارا بوده است. خیام در علم نجوممهارتی تمام داشت به طوری که گروهی از منجمین که با او معاصر بودند در بنای ساختنرصد خانه سلطان ملکشاه سلجوقی همکاری کردند و همچنین به درخواست سلطان ملکشاهسلجوقی تصمیم به اصلاح[تقویم[/url]گرفت که بهتقویم جلالیمعروف است. خیام در دوران زندگیخود از جهت علمی و فلسفی به معروفیت رسید و مورد احترام علما و فیلسوفان زمان خودبود.
شهرت او گرچه بیشتر به شاعری است اما در واقع خیام فیلسوف و ریاضیدانی بود که به آثار[]ابوعلیسینا[/]پرداخت و یکی از خطبه های معروف او را در باب یکتایی خداوند به فارسی ترجمهکرد. اولین اشاره ای که به شعر خیام شده، صدسال پس از مرگ اوست.
نوشته اند:کهخیام را به تدریس و نوشتن کتاب رغبت چندانی نبود. شاید به دلیل آنکه شاگردان هوشمندبرگزیده ای پیرامون خود نمی یافت و چه بسا از آن جهت که اوضاع روزگار خود را، کهمقارن حکومت[سلجوقیان و مخالفت شدید با فلسفه و زمان رونق بازار بحث ها و جدل های فقیهان و ظاهربینانبود، شایسته ابراز اندیشه های آزاد و بلند نمی دید. با این همه، از او نوشته هایبسیار برجای مانده که در قرون وسطی به لاتین ترجمه شد و مورد توجه اروپائیان قرارگرفت.
رساله وی در"][u]جبر[/url]و مقابله و رساله ایدیگر، که در آن به طرح و پاسخگویی به مشکلاتهندسه اقلیدسپرداخته، از جمله مشهورترینآثار ریاضی اوست.
خیام منجم بود و تقویم امروز ایرانی، حاصل محاسباتی استکه او و عده ای از دانشمندانی دیگر، در زمان جلال الدین ملک شاه سلجوقی انجام دادندو به نام وی تقویم جلالی خوانده می شود. خیام در باب چگونگی محاسبات نجومی خودرساله ای نیز نوشته است. وی علاوه بر ریاضی و نجوم، متبحر فلسفه]،تاریخ جهان،زبانشناسی وفقهنیز بود. علوم و فلسفه یونان را تدریسمی کرد و دانشجویان را به ورزش جسمانی و پرورش نفس تشویق می کرد. از همین رو،بسیاری از صوفیان و عارفان زمان، او را به خود نزدیک می یافته اند.
بنا بهروایتی خیام سفرهایی به سمرقند و بلخ و هرات و اصفهان کرد و همه جا با روشنی تمامدر باب حیرت و سرگشتگی فلسفی خویش سخن می گفت و معتقدات دینی را مورد تردید قرار میداد. رساله ای در کیفیت معراج، رساله دیگر درباره علوم طبیعی و کتاب های بسیار بهزبان های فارسی و عربی حاصل زندگی نسبتا طولانی اوست.
از آثار معروف فارسیمنسوب به عمر خیام، رساله نوروز نامه است که با نثری ساده و شیوا، پیدایینوروزو آداب برگزاری آن را در دربا"]ساسانیان[/url] بازگو نموده. او در این رساله با شیفتگی تمام درباره آیین جهانداری شاهنشاهان کهنایرانی و پیشه ها و دانش هایی که مورد توجه آنان بوده سخن رانده و تنی چند از شاهانداستانی و تاریخی ایران را شناسانده است.
ویژگیهای شعر خیام
شعر خیام، در رباعی[/url]، شعریکوتاه، ساده و بدون هنرنمایی های فضل فروشانه و در عین حال حاوی معانی عمیق فلسفی وحاصل اندیشه آگاهانه متفکری بزرگ در مقابل اسرار عظیم آفرینش است. تعداد واقعیرباعیات خیام را حدود هفتاد دانسته اند، حال آن که بیش از چند هزار رباعی به اونسبت داده می شود. در دنیای ادب و هنر بیرون از مرزها، خاصه در جهان انگلیسی زبان،خیام معروف ترین شاعر ایرانی است که شهرتش از محافل علمی و ادبی بسیار فراتر رفتهاست. این شهرت مرهون ترجمه رباعیات او به وسیلهادوارد فیتز جرالدشاعر انگلیسی است. اوست،که در قرن نوزدهم میلادی، افکار بزرگ فیلسوف و شاعر را به جهانیان شناساند و موجبتوجه همگان به این اعجوبه علم و هنر گردید.
در حدود دوازده اثر از خیام درعلم و فلسفه به جای مانده است، اما همین آثار اندک، وی را در سراسر جهان به شهرترسانده است. از مهمترین آنها" کتاب جبر" اوست که بهترین اثر در نوع خود در"]ریاضیات[/url] است. از دیگر آثار او می توان به رساله فی شرح ما اشکال من مصادرات اقلیدس، رسالهفی ابراهین علی المسائل الجبر و المقابله (جبر خیام)، میزان الحکم، رساله الکون والتکلیف، الجواب عم ثلاث مسائل اضیاء العقلی، رساله فی الوجود، رساله فی کلیهالوجود، نوروزنامه و کتاب الزیج الملکشاهی که به رومی نیز ترجمه شده ، اشاره کرد.
او قبل از مرگ خود محل آرامگاه خود را پبش بینیکرده بود که نظامی عروضی در ملاقاتی که با وی داشته این پیش بینی را اینطور بیانکرده : "گور من در موضعی باشد که هر بهاری شمال بر من گل افشان می کند ." نظامیعروضی بعد از چهار سال که از وفات خیام می گذشت به شهر نیشابور رفته و به زیارتمرقد این شاعر بزرگ رفته و با کمال تعجب دید که قبر او درست در همان جایی است که اوگفته بود.
ویژگی سخن
خیام در زمینه ادبیات وشعر، بیشترین معروفیت را در رباعیات به دستآورده چون رباعیات او بسیار ساده و بی آلایش و دور از تکلف و تصنع نوع زبان شعریاست در عین اینکه شاملفصاحتوبلاغتاست دارای معانی عالی و استوار است. خیام در این رباعیها افکار فلسفی خود را به زیباترین شکل بیان می کند و این رباعیهارا غالباً در دنبال تفکرات فلسفی خود سروده و به همین علت است که خیام در زمان خودشهرتی در شاعری نداشته و بیشتر به عنوان حکیم و فیلسوف معروف بوده اما بعدها کهرباعیهای لطیف و فیلسوفانه او مشهود شد نام او در شمار شاعرانی قرار گرفت که شهرتجهانی پیدا کردند. خصوصیات دیگری که در اشعار خیام نمودار است این است که سخنش درکمال متانت و سنگینی است.
اهل شوخی و مزاح نیست، با کسی کار ندارد چون اوحکیمی است متفکر، دنبال سخنوری نیست و هنگامی که در اشعارش دقت می کنیم متوجه میشویم که افکار شعری او بر دو یا سه موضوع بیشتر نیست:یادآوری مرگ، تأسف بر ناپایدار بودن زندگی و بی اعتباری روزگار. از میانشعرای بزرگ ایران کمتر کسی به اندازه خیام است که شهرت جهانی داشته باشد چون اشعاراو به زبانهای مختلف ترجمه شده است.
گزیده ای از اشعار
ابر آمد و باز بر سرسبزه گزیستبی باده گلرنگ نمی باید زیستاین سبزه که امروز تماشاگه ماستتا سبزه خاک ما تماشاگه کیست
§
بر چهره گل نسیم نوروز خوش استدر صحن چمن روی دلافروز خوش استاز دی که گذشت هر چه گویی خوش نیستخوش باش و ز دی مگو کهامروز خوش است
§
می نوش که عمر جاودانی این استخود حاصل از ایام جوانیاین استهنگام گل و باده و یاران سر مستخوش باش دمی که زندگانی این است
§
بر شاخ امید اگر بری یافتمیهم رشته خویش را سرییافتمیتا چند ز تنگنای زندان وجودای کاش سوی عدم دری یافتمی
§
از جمله رفتگان این راه درازباز آمده ایکو که به ما گوید رازهان بر سر این دو راهه آز و نیازچیزی نگذاری که نمیآیی باز
§
ای دل! غم این جهان فرسوده مخوربیهوده نه ای غمانبیهوده مخورچون بوده گذشت و نیست نابوده پدیدخوش باش غم بوده و نابودهمخور
§
در دایره ای که آمدن ،رفتن ماستآن را نه بدایت نهنهایت پیداستکس می نزند دمی در این عالم راستکاین آمدن از کجا و رفتن بهکجاست
§
این یک دو سه روزه نوبت عمر گذشتچون آب به جویبار وچون باد به دشتهرگز غم ایام مرا یاد نگشتروزی که نیامدست و روزی که گذشت
معرفی آثار
آنچه که از آثار خیام وجود دارد یا تاریخ نویسان وجود آنهارا ذکر کرده اند رساله ها و مقالاتی است که او در علوم مختلف نوشته است که عبارتنداز:
1- رساله ای در جبر و مقابله
2- رساله ایدر شرح اصول اقلیدس
3- زیج ملکشاهی یا زیج جلالی
4- رساله ای در طبیعیات
5- رساله در وجود
6- رساله فلسفی که در آن از حکمت الهی در آفرینش عالم وتکالیف مردم و عبادات بحث می کند.
7- رساله ای در اختلاف فصول و اقالیم
8- نوروز نامه که درباره رسوم و اعیاد ایرانیان به ویژه تاریخ و آداب ایرانیان در روزعید نوروز است.
9- دیوان رباعیات
10_ رساله فی براهین الجبر و المقابله
11_ رساله تکلیف
12-رساله ای در شرح مشکلات کتاب مصادرات اقلیدس
13_رساله روضه القلوب
14_رساله ضیاء العلی
15_رساله میزان الحکمه
16_رساله ای در صورت و تضاد
17_ترجمه خطبه ابن سینا
18_رساله مشکلاتایجاب
11_رساله ای در بیان زیگ ملک شاهی
12_رساله نضام الملک در بیان حکومت
13_رساله لوازم الا کمنه
14_اشعار عربی خیام
15_عیون الحکمه
16_رساله معراجیه
17_رساله در علم کلیات
20_رساله در تحقیق معنی وجود
21_رساله ای در صحت طرق هندسی برای استخراج جذر و کعب