Y@SiN
09-20-2010, 07:24 PM
رزانه عامل، كتابدار كتابخانه هجرت مشهد: عرصه‌هاي كاربرد فناوري اطلاعات در جهان معاصر، با سرعتي فزاينده در حال گسترش است و همه ابعاد زندگي را در شكل‌هاي متفاوت آن دچار دگرگوني كرده است. اين فناوري به طور اعم براي همه آحاد جامعه و به طور اخص براي برخي از گروههاي ويژه و محدوديت هاي خاص، امكانات زيادي فراهم مي‌كند...خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، فرزانه عامل، كتابدار كتابخانه هجرت مشهد: عرصه هاي كاربرد فناوري اطلاعات در جهان معاصر، با سرعت فزاينده اي در حال گسترش است و همه ابعاد زندگي را در شكل‌هاي متفاوت آن دچار دگرگوني كرده است. اين فناوري به طور اعم براي همه آحاد جامعه و به طور اخص براي برخي از گروههاي ويژه و محدوديت هاي خاص، امكانات زيادي فراهم مي‌كند.
تغييرات، قانون طبيعت است و كتابخانه‌ها نيز معاف از تغييرات نيستند. كتابداران به طور سنتي مسوول و نگهبان اطلاعات بودند. امروزه اين نقش در حال عوض شدن است و كتابداران بايد مسوول و نگهبان استفاده اخلاقي از فناوري اطلاعات باشند. كتابداران در قرن 21 كه در آن استفاده از فناوري اطلاعات روز به روز بيشتر ميشود، سعي مي كنند به كاربران كمك كنند، از منابع الكترونيكي به صورت صحيح و مسوولانه استفاده كنند.
در عصر حاضر كه دوره پيشرفت سرسام آور فناوري خصوصا فناوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي است كمتر حرفه‌اي را مي بينيم كه فناوري رنگ تازه اي به آن نداده يا تغيير و تحول در آن ايجاد نكرده باشد. علوم كتابداري و اطلاع رساني نيز همپاي ديگر علوم نه تنها از اين پيشرفت ها مصون نمانده است، بلكه خود نيز به عنوان يكي از تجلي‌گاه‌هاي عمده فناوري‌هاي جديد ارتباطي و اطلاعاتي به حساب مي‌آيد. تغييرات سريع و همه جانبه، كتابخانه‌ها را در آستانه عصر جديدي قرار داده است كه با گذشته نه چندان دور، بسيار متفاوت است و اكنون نيز پيشرفتهاي قابل توجهي ديده ميشود.
تعاريف مختلفي براي فناوري اطلاعات (it) وجود دارد. از جمله اين تعاريف مي‌توان به تعريف ارل در سال 1989 اشاره كرد كه it را شامل تكنولوژي‌هاي محاسبات، اتوماسيون، ارتباطات و تمام فعاليت‌هايي كه به اين تكنولوژي‌ها مرتبط ميشود دانسته است. وجه تمايز عصر it با دوران پيش از آن كه عصر پردازش اطلاعات ناميده ميشود اين است كه تنوع تكنولوژي‌هاي موجود مربوط به اطلاعات، تاثير متحول كننده‌اي بر فعاليت سازمان‌ها داشته و حوزه نفوذ آنها بسيار گسترده شده است.
فناوري اطلاعات، به مجموعهاي از رشتههاي علمي، فناورانه، مهندسي و فنون مديريت اطلاق ميشود كه در مهار و پردازش اطلاعات به كار مي روند و مباحث آن به كاربردهاي فناوري اطلاعات، رايانهها، تعامل فناوري، انسان و ماشين و مسايل اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي مربوط است.
تا حدود دهه 1970 حداكثر بهره برداري از خدمات it محدود به ايجاد واحدهاي پردازش اطلاعات در داخل سازمان‌ها بود و منجر به افزايش سرعت محاسبات و عمليات پردازش اطلاعات و در نهايت كاهش برخي از فرايندهاي عملياتي سازمان شد. در اواخر دهه 1970و تمام دهه 1980 توجه شركت‌ها و سازمان‌ها به اين جهت معطوف شد كه چگونه از تكنولوژي كامپيوتري و انفورماتيك در بخش‌هاي حياتي و استراتژيك ديگر سازمان بهره برداري شود. از طرف ديگر تحولات تكنولوژيك در اين زمينه و كاهش شديد قيمت‌ها باعث شد استفاده از خدمات it به شدت افزايش يابد. در اين دوره طراحي و پياده سازي سيستم‌هاي اطلاعاتي و اتوماسيون سيستم‌هاي اطلاعات مطرح شد و حتي شركت‌هاي مشاوره اي تاسيس شدند كه هدف آنها كمك به برنامه ريزي استراتژيك سازمان‌ها و توسعه سيستم‌هاي اطلاعاتي بود.
آنچه موجب شده است كه كتابخانه ها و مراكز اطلاع رساني از فن آوري نوين استفاده كنند عبارتند از: سرعت، حافظه، دقت بسيار زياد در فراهم آوري، انباشت و بازيابي اطلاعات به مدد رايانه و صرفه جويي در نيروي انساني، ايجاد ارزش افزوده، انعطاف پذيري در برابر نيازهاي گوناگون، دسترسي يكپارچه به اطلاعات،امكان استفاده ارزان از اطلاعات ساير كتابخانه ها و...
براي سازماندهي كتاب‌ها به يك سيستم رده‌بندي نياز است تا بتواند با منظم كردن كتاب‌ها در هر رده موضوعي، به بازيابي آنها سرعت بدهد. اكنون نيز با شكل‌هاي ديگر كتاب روبرو هستيم كه همان «فرمت الكترونيكي» است. اين‌گونه اطلاعات به علت قابليت‌هاي خاص خود سرعت نشر بيشتري نسبت به مواد چاپي دارند. همچنين، اكثر مواد چاپي، قبل از انتشار، به شكل الكترونيكي در دسترس هستند. زماني كه براي سازماندهي انبوهي از كتاب‌ها و بازيابي سريع آنها به يك سيستم رده‌بندي نياز داريم، ضرورت يك سيستم رده‌بندي مناسب براي اطلاعات روبه رشد ديجيتالي، بيشتر مشخص ميشود.
با رده‌بندي منابع ديجيتالي، مي‌توان منابع كتابخانه ها را توسعه داد. وقتي كتابخانه ها اين نوع مواد را در فهرستشان مي‌آورند، مجموعه آنها بدون پرداخت هزينه اضافي گسترش مي‌يابد. براي استفادهكنندگان دسترسي از راه دور به آن منابع، از دسترسي به مواد كتابخانهاي سنتي آسان‌تر خواهد بود. هنگامي كه جست‌وجوگر، فايلي الكترونيكي را در فهرست مي‌يابد، تنها با يك كليك ساده بر روي آدرس وب، به اطلاعات مورد نظر خود ميرسد. شماره‌هاي بازيابي به عنوان ابزاري براي بازيابي اطلاعات به كار مي‌روند. با استفاده از شماره‌هاي بازيابي، مي‌توان در بيشتر «فهرست‌هاي عمومي پيوسته» جستوجو كرد. وقتي فايل‌هاي اينترنتي در اين فهرست‌ها قرار ميگيرند، استفادهكنندگان مي‌توانند منابع را همراه با مواد فيزيكي بر روي قفسه‌هاي مجازي جستوجو كنند. رده‌بندي باعث ايجاد امكان تورق ميشود. تورق از طريق يك سيستم منطقي سلسله مراتبي، احتمال بيشتري وجود دارد كه سريع‌تر به مدارك مورد نظر رسيد.
كتابداران و اطلاعرسانان براي ادامه حيات در محيط فناورانه و ارايه خدمات بهينه و مؤثر در اين محيط بايد به دانش و مهارتهاي ويژهاي مجهز شوند كه در متون مختلف، در قالب واژههايي چون «سواد رايانهاي»، «سوادشبكهاي»، «سواد رسانهاي»، و به طور كلي «سواد اطلاعاتي» بيان شده است. آشنايي با فنون استفاده از نرمافزارها و سختافزارها، قوانين گزينش و ارزيابي منابع، نظامهاي شبكههاي اطلاعاتي، توانايي جستوجو در شبكه پايگاهها و بانكهاي اطلاعاتي، تسلط بر كار با نرمافزارهاي كتابخانهاي، توانايي تجزيه و تحليل مسايل، توانايي انجام پژوهش در حوزه كتابداري و اطلاعرساني، و توانايي آموزش استفادهكنندگان از جمله اين دانشها و مهارتها ست. از طرف ديگر، كتابداران بايد پيش از ورود به بازار كار اين مهارتها را كسب كرده باشند تا هر چه بهتر بتوانند نقش واسطهاي خود را ميان منابع اطلاعاتي و كاربران ايفا كنند. اين وظيفه بر عهده سيستم آموزشي از طريق برنامههاي درسي مناسب دانشگاه است تا كتابداران و اطلاعرسانان را براي ورود به عرصه اطلاعات آماده سازد.
فناوري جديد سبب شده از كتابداران با عنوان متخصصان شبكه، واسطههاي اطلاعاتي و طراحان نظام ياد شود. هر يك از اين عناوين بيانگر جنبهاي از تخصص اطلاعرساني و نمايانگر دگرديسي چند جانبهاي است كه حرفه كتابداري در حال پيمودن آن است. براي آن‌كه كتابداران نخستين افرادي باشند كه از اشكال اطلاعاتي جديد و شبكهها بهره ميگيرند، لازم است كه آگاه و همگام با پيشرفتهاي فناوري اطلاعات پيش روند. اين امر تنها از طريق آموزش و به ياري آموزش رسمي امكانپذير است. آموزش كتابداري بايد براي ايجاد و پرورش مهارتهاي ارتباطي، مهارتهاي ارتباط بينفردي، مهارتهاي كاوش، دانش موضوعي تخصصي، مهارتهاي تجزيه وتحليل، مهارتهاي روزآمد فناوري اطلاعات، انعطافپذيري و آيندهنگري در دانشجويان كتابداري گام بردارد.
كتابداران قرن بيست ويكم با گروههاي بيشتري تعامل دارند و به كاربران زيادي با خصوصيات متفاوت خدمات ارايه خواهند داد. ولي تحقيقاتي كه در مورد كتابداران انجام گرفته نشاندهنده اين است كه كتابداران بسيار درونگرا و گوشهگير هستند، بنابراين در آينده بايد از كتابداراني در مركز اطلاعرساني استفاده كرد كه داراي ويژگيهاي شخصيتي صبور، برونگرا و فعال در حرفه كتابداري باشند. در واقع، كتابداراني را بايد به خدمت گرفت كه با رويكرد كاربرمدار مراكز اطلاعرساني همخواني داشته باشند. در نتيجه آموزش كتابداران بايد پيش از پيش به كسب مهارتهاي اجتماعي و ارتباطي كتابداران متمركز شود.
كتابداران عصر اطلاعات نه تنها بايد در فراگيري سطوح بالايي از آموزش فعال باشند، بلكه بايد توانايي فراگيري و سازگاري مهارتهاي نوين و تسلط كامل بر آنها را داشته باشند. سطح مهارتهاي كسب شده، خصوصا توانايي يا عدم توانايي شناسايي اطلاعات مفيد و بازيابي آن ممكن است علت اصلي موفقيت يا عدم موفقيت كاركنان دانش به حساب آيند. در عصر جديد، وظيفه كتابداران از جامعنگري به تخصصگرايي متحول شده است بنابراين كسب مهارتهاي جديدي لازم است كه متناسب با پيشرفت اين عصر باشد.
گرچه تربيت كتابداران جديدي كه با فناوري جديد اطلاعاتي آشنا باشند و به عنوان متخصص اطلاعاتي تربيت شده باشند، بسيار ضروري و مورد نياز است، درعين حال بايد محيط فرهنگي كه به طور جدي بر آموزشهاي ارايه شده تأثير ميگذارد را در نظر گرفت. بايد زيرساختهاي اطلاعاتي كشور، ارزشي كه جامعه براي اطلاعات قايل است، نگرش و طرز برخورد برنامهريزان، سياست‌گذاران و تصميمگيرندگان، درجه رشد فناوري كشور، تغييرات فناورانهاي كه در شرف وقوع است يا به نظر ميرسد در شرف وقوع باشد و درخواستهايي را كه از سوي گروههاي مختلف استفادهكنندگان نظامهاي اطلاعاتي انجام ميگيرد را مورد توجه قرار داد.
با بررسي تحولات فناوري در كتابخانه‌ها، به اين نتيجه مي رسيم كه در كتابخانه‌هاي آينده مواد و محمل‌هاي اطلاعاتي كتابخانه در مسير كاهش حجم، كاهش وزن، كاهش هزينه، افزايش كارايي، افزايش سرعت، افزايش قابليت، افزايش حجم ذخيره اطلاعات و قابليت حمل و نقل پيش خواهند رفت. ماهيت دراماتيك برخي از اين تغييرات موجب شده است كه برخي افراد اين گونه فكر كنند كه فناوري‌هاي جديد به طور كامل جامعه را دگرگون خواهد كرد، به طوري كه رسالت‌هاي سنتي كتابخانه‌ها ممكن است مهجور شوند و منابع چاپي به وسيله كتابخانه‌هاي الكترونيكي مجازي جايگزين شوند. گرچه اين پيش گويي ها ممكن است اغراق آميز باشد، اما اين حقيقت به وضوح وجود دارد كه پيدايش فناوري‌هاي جديد بسياري از مسايل و چالش‌هايي كه كتابخانه‌ها با آن رو به رويند را تشديد كرده است. بنابراين كتابداران و دست اندركاران آموزش كتابداري بايد مسايل و چالش‌هاي حاصل از فناوري اطلاعات را در كتابخانه‌هاي خود در نظر بگيرند كه طراحي اين برنامه مستلزم به‌كارگيري تمام ظرفيت‌ها وتوانمندي‌هاي موجود و انتخاب بهترين روش براي پاسخگويي به تغييرات محيطي وهماهنگ شدن سازمان با اين تغييرات است
تغييرات، قانون طبيعت است و كتابخانه‌ها نيز معاف از تغييرات نيستند. كتابداران به طور سنتي مسوول و نگهبان اطلاعات بودند. امروزه اين نقش در حال عوض شدن است و كتابداران بايد مسوول و نگهبان استفاده اخلاقي از فناوري اطلاعات باشند. كتابداران در قرن 21 كه در آن استفاده از فناوري اطلاعات روز به روز بيشتر ميشود، سعي مي كنند به كاربران كمك كنند، از منابع الكترونيكي به صورت صحيح و مسوولانه استفاده كنند.
در عصر حاضر كه دوره پيشرفت سرسام آور فناوري خصوصا فناوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي است كمتر حرفه‌اي را مي بينيم كه فناوري رنگ تازه اي به آن نداده يا تغيير و تحول در آن ايجاد نكرده باشد. علوم كتابداري و اطلاع رساني نيز همپاي ديگر علوم نه تنها از اين پيشرفت ها مصون نمانده است، بلكه خود نيز به عنوان يكي از تجلي‌گاه‌هاي عمده فناوري‌هاي جديد ارتباطي و اطلاعاتي به حساب مي‌آيد. تغييرات سريع و همه جانبه، كتابخانه‌ها را در آستانه عصر جديدي قرار داده است كه با گذشته نه چندان دور، بسيار متفاوت است و اكنون نيز پيشرفتهاي قابل توجهي ديده ميشود.
تعاريف مختلفي براي فناوري اطلاعات (it) وجود دارد. از جمله اين تعاريف مي‌توان به تعريف ارل در سال 1989 اشاره كرد كه it را شامل تكنولوژي‌هاي محاسبات، اتوماسيون، ارتباطات و تمام فعاليت‌هايي كه به اين تكنولوژي‌ها مرتبط ميشود دانسته است. وجه تمايز عصر it با دوران پيش از آن كه عصر پردازش اطلاعات ناميده ميشود اين است كه تنوع تكنولوژي‌هاي موجود مربوط به اطلاعات، تاثير متحول كننده‌اي بر فعاليت سازمان‌ها داشته و حوزه نفوذ آنها بسيار گسترده شده است.
فناوري اطلاعات، به مجموعهاي از رشتههاي علمي، فناورانه، مهندسي و فنون مديريت اطلاق ميشود كه در مهار و پردازش اطلاعات به كار مي روند و مباحث آن به كاربردهاي فناوري اطلاعات، رايانهها، تعامل فناوري، انسان و ماشين و مسايل اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي مربوط است.
تا حدود دهه 1970 حداكثر بهره برداري از خدمات it محدود به ايجاد واحدهاي پردازش اطلاعات در داخل سازمان‌ها بود و منجر به افزايش سرعت محاسبات و عمليات پردازش اطلاعات و در نهايت كاهش برخي از فرايندهاي عملياتي سازمان شد. در اواخر دهه 1970و تمام دهه 1980 توجه شركت‌ها و سازمان‌ها به اين جهت معطوف شد كه چگونه از تكنولوژي كامپيوتري و انفورماتيك در بخش‌هاي حياتي و استراتژيك ديگر سازمان بهره برداري شود. از طرف ديگر تحولات تكنولوژيك در اين زمينه و كاهش شديد قيمت‌ها باعث شد استفاده از خدمات it به شدت افزايش يابد. در اين دوره طراحي و پياده سازي سيستم‌هاي اطلاعاتي و اتوماسيون سيستم‌هاي اطلاعات مطرح شد و حتي شركت‌هاي مشاوره اي تاسيس شدند كه هدف آنها كمك به برنامه ريزي استراتژيك سازمان‌ها و توسعه سيستم‌هاي اطلاعاتي بود.
آنچه موجب شده است كه كتابخانه ها و مراكز اطلاع رساني از فن آوري نوين استفاده كنند عبارتند از: سرعت، حافظه، دقت بسيار زياد در فراهم آوري، انباشت و بازيابي اطلاعات به مدد رايانه و صرفه جويي در نيروي انساني، ايجاد ارزش افزوده، انعطاف پذيري در برابر نيازهاي گوناگون، دسترسي يكپارچه به اطلاعات،امكان استفاده ارزان از اطلاعات ساير كتابخانه ها و...
براي سازماندهي كتاب‌ها به يك سيستم رده‌بندي نياز است تا بتواند با منظم كردن كتاب‌ها در هر رده موضوعي، به بازيابي آنها سرعت بدهد. اكنون نيز با شكل‌هاي ديگر كتاب روبرو هستيم كه همان «فرمت الكترونيكي» است. اين‌گونه اطلاعات به علت قابليت‌هاي خاص خود سرعت نشر بيشتري نسبت به مواد چاپي دارند. همچنين، اكثر مواد چاپي، قبل از انتشار، به شكل الكترونيكي در دسترس هستند. زماني كه براي سازماندهي انبوهي از كتاب‌ها و بازيابي سريع آنها به يك سيستم رده‌بندي نياز داريم، ضرورت يك سيستم رده‌بندي مناسب براي اطلاعات روبه رشد ديجيتالي، بيشتر مشخص ميشود.
با رده‌بندي منابع ديجيتالي، مي‌توان منابع كتابخانه ها را توسعه داد. وقتي كتابخانه ها اين نوع مواد را در فهرستشان مي‌آورند، مجموعه آنها بدون پرداخت هزينه اضافي گسترش مي‌يابد. براي استفادهكنندگان دسترسي از راه دور به آن منابع، از دسترسي به مواد كتابخانهاي سنتي آسان‌تر خواهد بود. هنگامي كه جست‌وجوگر، فايلي الكترونيكي را در فهرست مي‌يابد، تنها با يك كليك ساده بر روي آدرس وب، به اطلاعات مورد نظر خود ميرسد. شماره‌هاي بازيابي به عنوان ابزاري براي بازيابي اطلاعات به كار مي‌روند. با استفاده از شماره‌هاي بازيابي، مي‌توان در بيشتر «فهرست‌هاي عمومي پيوسته» جستوجو كرد. وقتي فايل‌هاي اينترنتي در اين فهرست‌ها قرار ميگيرند، استفادهكنندگان مي‌توانند منابع را همراه با مواد فيزيكي بر روي قفسه‌هاي مجازي جستوجو كنند. رده‌بندي باعث ايجاد امكان تورق ميشود. تورق از طريق يك سيستم منطقي سلسله مراتبي، احتمال بيشتري وجود دارد كه سريع‌تر به مدارك مورد نظر رسيد.
كتابداران و اطلاعرسانان براي ادامه حيات در محيط فناورانه و ارايه خدمات بهينه و مؤثر در اين محيط بايد به دانش و مهارتهاي ويژهاي مجهز شوند كه در متون مختلف، در قالب واژههايي چون «سواد رايانهاي»، «سوادشبكهاي»، «سواد رسانهاي»، و به طور كلي «سواد اطلاعاتي» بيان شده است. آشنايي با فنون استفاده از نرمافزارها و سختافزارها، قوانين گزينش و ارزيابي منابع، نظامهاي شبكههاي اطلاعاتي، توانايي جستوجو در شبكه پايگاهها و بانكهاي اطلاعاتي، تسلط بر كار با نرمافزارهاي كتابخانهاي، توانايي تجزيه و تحليل مسايل، توانايي انجام پژوهش در حوزه كتابداري و اطلاعرساني، و توانايي آموزش استفادهكنندگان از جمله اين دانشها و مهارتها ست. از طرف ديگر، كتابداران بايد پيش از ورود به بازار كار اين مهارتها را كسب كرده باشند تا هر چه بهتر بتوانند نقش واسطهاي خود را ميان منابع اطلاعاتي و كاربران ايفا كنند. اين وظيفه بر عهده سيستم آموزشي از طريق برنامههاي درسي مناسب دانشگاه است تا كتابداران و اطلاعرسانان را براي ورود به عرصه اطلاعات آماده سازد.
فناوري جديد سبب شده از كتابداران با عنوان متخصصان شبكه، واسطههاي اطلاعاتي و طراحان نظام ياد شود. هر يك از اين عناوين بيانگر جنبهاي از تخصص اطلاعرساني و نمايانگر دگرديسي چند جانبهاي است كه حرفه كتابداري در حال پيمودن آن است. براي آن‌كه كتابداران نخستين افرادي باشند كه از اشكال اطلاعاتي جديد و شبكهها بهره ميگيرند، لازم است كه آگاه و همگام با پيشرفتهاي فناوري اطلاعات پيش روند. اين امر تنها از طريق آموزش و به ياري آموزش رسمي امكانپذير است. آموزش كتابداري بايد براي ايجاد و پرورش مهارتهاي ارتباطي، مهارتهاي ارتباط بينفردي، مهارتهاي كاوش، دانش موضوعي تخصصي، مهارتهاي تجزيه وتحليل، مهارتهاي روزآمد فناوري اطلاعات، انعطافپذيري و آيندهنگري در دانشجويان كتابداري گام بردارد.
كتابداران قرن بيست ويكم با گروههاي بيشتري تعامل دارند و به كاربران زيادي با خصوصيات متفاوت خدمات ارايه خواهند داد. ولي تحقيقاتي كه در مورد كتابداران انجام گرفته نشاندهنده اين است كه كتابداران بسيار درونگرا و گوشهگير هستند، بنابراين در آينده بايد از كتابداراني در مركز اطلاعرساني استفاده كرد كه داراي ويژگيهاي شخصيتي صبور، برونگرا و فعال در حرفه كتابداري باشند. در واقع، كتابداراني را بايد به خدمت گرفت كه با رويكرد كاربرمدار مراكز اطلاعرساني همخواني داشته باشند. در نتيجه آموزش كتابداران بايد پيش از پيش به كسب مهارتهاي اجتماعي و ارتباطي كتابداران متمركز شود.
كتابداران عصر اطلاعات نه تنها بايد در فراگيري سطوح بالايي از آموزش فعال باشند، بلكه بايد توانايي فراگيري و سازگاري مهارتهاي نوين و تسلط كامل بر آنها را داشته باشند. سطح مهارتهاي كسب شده، خصوصا توانايي يا عدم توانايي شناسايي اطلاعات مفيد و بازيابي آن ممكن است علت اصلي موفقيت يا عدم موفقيت كاركنان دانش به حساب آيند. در عصر جديد، وظيفه كتابداران از جامعنگري به تخصصگرايي متحول شده است بنابراين كسب مهارتهاي جديدي لازم است كه متناسب با پيشرفت اين عصر باشد.
گرچه تربيت كتابداران جديدي كه با فناوري جديد اطلاعاتي آشنا باشند و به عنوان متخصص اطلاعاتي تربيت شده باشند، بسيار ضروري و مورد نياز است، درعين حال بايد محيط فرهنگي كه به طور جدي بر آموزشهاي ارايه شده تأثير ميگذارد را در نظر گرفت. بايد زيرساختهاي اطلاعاتي كشور، ارزشي كه جامعه براي اطلاعات قايل است، نگرش و طرز برخورد برنامهريزان، سياست‌گذاران و تصميمگيرندگان، درجه رشد فناوري كشور، تغييرات فناورانهاي كه در شرف وقوع است يا به نظر ميرسد در شرف وقوع باشد و درخواستهايي را كه از سوي گروههاي مختلف استفادهكنندگان نظامهاي اطلاعاتي انجام ميگيرد را مورد توجه قرار داد.
با بررسي تحولات فناوري در كتابخانه‌ها، به اين نتيجه مي رسيم كه در كتابخانه‌هاي آينده مواد و محمل‌هاي اطلاعاتي كتابخانه در مسير كاهش حجم، كاهش وزن، كاهش هزينه، افزايش كارايي، افزايش سرعت، افزايش قابليت، افزايش حجم ذخيره اطلاعات و قابليت حمل و نقل پيش خواهند رفت. ماهيت دراماتيك برخي از اين تغييرات موجب شده است كه برخي افراد اين گونه فكر كنند كه فناوري‌هاي جديد به طور كامل جامعه را دگرگون خواهد كرد، به طوري كه رسالت‌هاي سنتي كتابخانه‌ها ممكن است مهجور شوند و منابع چاپي به وسيله كتابخانه‌هاي الكترونيكي مجازي جايگزين شوند. گرچه اين پيش گويي ها ممكن است اغراق آميز باشد، اما اين حقيقت به وضوح وجود دارد كه پيدايش فناوري‌هاي جديد بسياري از مسايل و چالش‌هايي كه كتابخانه‌ها با آن رو به رويند را تشديد كرده است. بنابراين كتابداران و دست اندركاران آموزش كتابداري بايد مسايل و چالش‌هاي حاصل از فناوري اطلاعات را در كتابخانه‌هاي خود در نظر بگيرند كه طراحي اين برنامه مستلزم به‌كارگيري تمام ظرفيت‌ها وتوانمندي‌هاي موجود و انتخاب بهترين روش براي پاسخگويي به تغييرات محيطي وهماهنگ شدن سازمان با اين تغييرات است