آسیبهای گرمایی

[مژگان]

بدن انسان در حالت طبیعی با تعریق خود را خنك می‏كند. اما در شرایط خاصی مانند افزایش دمای هوا تعریق به تنهایی كافی نیست. در این حالت دمای بدن به سرعت بالا می‏رود و دمای بسیار بالا ممكن است به مغز و سایر ارگان‏های حیاتی آسیب برساند.
زمانی كه میزان رطوبت بالاست عرق نمی‏تواند به سرعت تبخیر شود لذا در آزاد كردن سریع گرما كمكی به بدن نمی‏كند. علاوه بر میزان رطوبت، شرایط خطرساز دیگر شامل: سن ( افراد مسن و كودكان كم سن ) ، چاقی، تب، كم آبی بدن، بیماریهای قلبی، بیماریهای ذهنی ، گردش خون ضعیف، آفتاب سوختگی و مصرف دارو و الكل می‏باشد.
بنابراین میزان فعالیت در تابستان، در محیط باز یا بسته باید متعادل باشد به گونه‏ای كه به مكانیسم‏های خنك كننده بدن كمك كرده و از بیماریهای ناشی از گرما پیشگیری نماید.
● خستگی گرمایی
خستگی گرمایی فرم خفیف بیماری ناشی از گرماست كه می‏تواند بعد از چندین روز تماس با گرمای شدید و عدم جایگزینی مایعات كافی رخ دهد. این حالت واكنش بدن به افت شدید آب و نمك موجود در عرق است.
گروهی از افراد كه بیشتر در معرض خستگی گرمایی هستند شامل افراد مسن ، افراد با فشار خون بالا و كسانی كه در محیط گرم، كار یا ورزش می‏كنند.
● علائم خستگی گرمایی
▪ تعریق زیاد
▪ رنگ پریدگی
▪ گرفتگی عضلات
▪ خستگی
▪ ضعف و بی حالی
▪ گیجی
▪ سردرد
▪ تهوع یا استفراغ
پوست ممكن است خنك و مرطوب باشد. نبض بیمار ضعیف و تند و تنفس سریع و سطحی است. اگر خستگی گرمایی درمان نشود ممكن است به سمت گرمازدگی پیشرفت نماید. در صورتی كه علائم شدید شوند یا بیمار مشكل قلبی یا فشارخون بالا داشته باشد نیاز به اقدام فوری پزشكی است.
● اقدامات مورد نیاز در خستگی گرمایی
۱) مایعات خنك و غیر الكلی بنوشید.
۲) استراحت كنید.
۳) دوش آب سرد یا حمام سرد بگیرید.
۴) محیطی با تهویه هوای مناسب داشته باشید.
۵) لباس‏های سبك و نازك بپوشید.
● گرمازدگی
زمانی كه بدن قادر نیست دمای بدن خود را تنظیم و كنترل كند گرمازدگی رخ می‏دهد در این حالت ممكن است در عرض ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دمای بدن به ۴۱ درجه سانتی‏گراد و حتی بیشتر برسد. در صورتی كه گرمازدگی، اورژانسی درمان نشود می‏تواند باعث مرگ و ناتوانی دائمی شود.
● علائم گرمازدگی
نشانه‏های هشدار دهنده گرمازدگی متنوع بوده و بیشتر شامل موارد زیر است:
▪ افزایش شدید دمای بدن
▪ سرگیجه
▪ پوست قرمز، داغ و خشك ( بدون عرق)
▪ نبض تند و قوی
▪ گیجی
▪ تهوع
▪ كاهش سطح هوشیاری
● روشهای پیشگیری از آسیب‏های گرمایی
▪ به اندازه كافی آب بنوشید:
در هوای گرم بدون توجه به میزان فعالیت خود و قبل از اینكه تشنه شوید، میزان مایعات دریافتی را افزایش دهید. در خلال فعالیت سنگین در یك محیط گرم هر ساعت ۴-۲ لیوان مایعات خنك بنوشید.
مایعاتی كه كافئین، الكل یا مقادیر زیادی شكر دارند ننوشید زیرا باعث می‏شود حجم بیشتری از مایعات بدن خود را از دست بدهید. همچنین از نوشیدن مایعات خیلی سرد اجتناب كنید زیرا باعث كرامپ معده ( گرفتگی عضلات معده) می‏شود.
▪ نمك و املاح از دست رفته را جایگزین كنید:
تعریق زیاد باعث دفع نمك و املاح از بدن می‏شود. این مواد برای بدن ضروری هستند. بنابراین باید بسرعت جایگزین شوند.
▪ لباس مناسب بپوشید:
در فصل تابستان ، لباسهای آزاد و سبك با رنگ روشن ( كه اشعه آفتاب را منعكس كرده و به تعریق بهتر كمك می كنند ) بپوشید و توسط كلاه لبه دار و عینك آفتابی ، خود را از نور آفتاب محافظت نمایید. ۳۰ دقیقه قبل از خروج از منزل از كرم ضدآفتاب با spf ( قدرت محافظت ) ۱۵ یا بیشتر استفاده كرده و آن را طبق دستور قید شده بر روی بروشور آن تمدید كنید.
▪ فعالیتهای خارج از منزل را به ساعاتی خنك در صبح و بعدازظهر محدود كنید.
▪ اگر به كار كردن یا ورزش در محیط گرم عادت ندارید، این فعالیتها را به آرامی شروع كنید و به تدریج آن را افزایش دهید.
▪ اگر در روزهای گرم تابستان ، رژیم غذایی بی‏نمك یا كم نمك دارید، با پزشك خود در این زمینه مشورت كنید.