اعجاز رنگها در قرآن

[moo2010]

مقدمه

زندگی بشر از بدو خلقت تحت تاثیر دو عامل مهم شب و روز بوده است. انسان با مشاهده علامت شب (تاریکی) به سر پناه خود روی می‌آورد و با آشکار شدن صبح و روشنایی به سوی تلاش و فعالیت می‌شتابد.

خدای متعال از دو عامل فوق به عنوان نعمتی بزرگ یاد می‌کند و در کنار سایر نعمتهایش می‌فرماید:"و جعلنا اللیل لباسا و جعلنا النهار معاشا" (یعنی شب را برای شما پوششی قرار دادیم و روز را برای معاش شما قرار دادیم.) این عملکرد فطری در انسان بیانگر این است که انسان ناخودآگاه تحت تاثیر رنگها قرار می‌گیرد و با کشیده شدن پرده آبی تیره بر آسمان احساس نیاز به استراحت و آرامش در او به وجود می‌آید؛ و با طلوع صبح و آشکار شدن نور و روشنایی زرد رنگ به انسان نیروی تکاپو و فعالیت دست می‌دهد. بنابراین پیشینه شناخت رنگها و احساس نیاز به آنها به صورت تکوینی در خلقت وجود داشته است.

از این رو خداوند رنگها را صفت مشترک بین موجودات اعم از زنده و غیر زنده قرار داده و می‌فرماید: "آیا ندیدی که خدا باران را از آسمان فرود آورد و با آن انواع میوه‌های گوناگون و رنگارنگ پدید آورد و در زمین کوهها و طرق زیاد و اصناف و رنگهای مختلف سفید، سرخ، سیاه خلق فرمود و از اصناف انسان (مرد و زن) و اجناس حیوانات نیز به همین گونه مختلف آفرید".

خداوند متعادل در آیه مذکور به وسیله رنگها و تنواع موجودات جاندار و بی‌جان توجه انسان را به مساله توحید جلب می‌کند تا نشانگر این باشد که چگونه از آب بی‌رنگ صدها هزاران رنگ پدید آورده و از عناصر محدود و معین موجودات کاملا متنوع و زیبا را آفریده است. جهت تبیین شگفتی رنگها، به خواص آنها از منظر آیات و روایات اشاره می‌کنیم.
خواص رنگ سبز

در قرآن کریم (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86+%DA%A9%D8% B1%DB%8C%D9%85)، از میان همه رنگها به رنگ سبز به عنوان رنگ لباس بهشتیان معرفی شده است: "ویلبسون شباباًَ خضراً من سندس و استبرق" لباسهای سبز حریر و دیبا بپوشند.


مسرّت بخشی و شادآورد بودن

اگر آب مایه حیات است، رنگ سبز نشانگر طراوت و زندگی می‌باشد چرا که طبیعت با این رنگ لباس حیات به تن می‌کند. خداوند متعال این شگفتی را به صورت زیبا ترسیم کرده و می‌فرماید:
"و جعلنا من الماء کل شیء حی"یعنی به وسیله آب هر چیزی را زنده قرار دادیم.
"فاخرجنا به نبات کل شیء فاخرجنا منه حقیراء" ‌به وسیله آب (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/%D8%A8%D9%87%20%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%87%20%D 8%A2%D8%A8) هر گونه گیاه برآوردیم و از آن گیاه (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87) جوانه سبزی خارج ساختیم.

رنگ سبز، رنگ گیاهان وطبیعت است و خداوند آنها را مظهر مسرت و شادی معرفی می‌کند: "فأنبتنا به حدائق ذات بهجة" پس به وسیله آب باغهای بهجت انگیز رویانیدیم. در تعریف بهجت آورده که البهجة حسن اللون و ظهور السرور فیه" بهجت بهترین رنگ است و شادی و نشاط در آن ظهور دارد.
امام صادق علیه السلام در بیان خاصیت رنگ سبز می‌فرماید:"سه چیز غم و غصه را از بین می برد 1- آب 2- رنگ سبز 3- خوشرویی.
* تقویت تحمل پذیری و صبر
امروزه علم با گذشت قرنهای متمادی خاصیت تقویت تحمل پذیری این رنگ را اثبات کرده است. دانشمندان جهت اثبات این امر آزمایشی را به شرح زیر بر روی کارگران انجام دادند.

کارگران را به دو گروه تقسیم کردند، به گروه اول صندوقهای سبز و به گروه دوم صندوقهای سیاه رنگ جهت حمل دادند. کسانی که صندوقهای سبز را حمل می‌کردند بدون هیچ گونه شکایتی با صبر و حوصله کار خود را به اتمام رسانند، ولی حمل کنندگان صندوقهای سیاه هموزن با صندوقهای سبز از خستگی زیاد، کمردرد، ناراحتی کلیه و ... شکایت می‌کردند. علاوه بر اینکه این رنگ بر سلامتی روح انسان تاثیر دارد، بر رشد و سلامتی جسم نیز موثر است.
یافته‌های دانشمندان

با توجه به یافته‌های دانشمندان می‌توان به موارد زیر به عنوان فواید دیگر سبز اشاره کرد.
تسکین درد میگرن، از بین بردن بی‌خوابی، پایین آوردن فشار خون، درمان یا تسکین بعضی از بیماریهای عصبی، بالابردن ادراک.
خواص مثبت این رنگ تا زمانی است که از 200 لوکس تجاوز نکند، بنابراین رنگ سبز گیاهان بهترین و معتدل ترین نوع این رنگ است، و تمام خواص فوق را دارد




منبع : دانشنامه رشد

[moo2010]

مقدمه

با آنکه خداوند متعال آفریدگار رنگهای اصلی و آنچه از ترکیب و تجزیه آنها بدست می‌آید، است و همه رنگ‌ها آفریده دست هنر آفرین اوست ولی می‌توان گفت که بعضی از رنگها نزد او محبوب‌تر ، مطلوب‌تر و دوست داشتنی‌تر هستند، همان رنگهایی که او از بندگان خواسته تا از آنها استفاده کنند. آیات متعددی از قرآن (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86) ، درباره رنگهای گوناگون سفید ، سیاه ، سرخ ، سبز و... گفتگو می‌کنند، اما آنچه که مورد نظر این گفتار است آیات 69 سوره بقره (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87+%D8%A8%D9% 82%D8%B1%D9%87) به بعد می‌باشد.
خلاصه داستان

در جامعه بنی‌اسرائیل قتلی روی می‌دهد، مردم یکدیگر را به آن متهم می‌کنند، برای آنکه مجرم واقعی معرفی شود فرمان می‌یابند گاوی بکشند و برخی از آن را به بدن مقتول بزنند تا زنده گردد و آنچه بر او رفته است، پرده بردارد.
رنگ زرد

رنگ زرد که مورد بحث ماست، از آنجائی است که مردم به موسی می‌گویند : از پروردگارت بخواه که رنگ آن گاو را برای ما روشن کند. خداوند پاسخ می‌دهد : گاوی که باید کشته شود، باید گاوی زرد باشد، آن هم زرد یکدست نه زرد به همراه رنگی دیگر. در بخش پایانی همین آیه به یک حقیقت روانی اشاره شده که حائز اهمیت فراوان است و آن ایجاد سرود در بینندگان و تماشاچیان است. (تَسُرّ النّاظِرین)

می‌توان از این پیام قطعی آیه تجاوز کرد و آن را به جاهای دیگر هم سرایت داد. مثلا می‌توان گفت گاو زرد ملاک نیست، بلکه هر حیوان دیگر و هر چیز دیگری که رنگش شاد باشد محبوب خداست. مویدان این نظر ، روایاتی است که در آنها به پوشیدن کفشهای زرد توصیه شده است. از جمله روایتی است که مرحوم طبرسی در تفسیر مجمع البیان (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1+%D9% 85%D8%AC%D9%85%D8%B9+%D8%A7%D9%84%D8%A8%DB%8C%D8%A 7%D9%86) از امام صادق (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85+%D8%B5%D8% A7%D8%AF%D9%82) علیه‌السلام نقل می‌کند که فرموده است : «هرکس کفش زرد بپوشد تا زمانی که آن کفش کهنه نگردد در سرور خواهد بود.»

البته روشن است که منظور امام آن نیست که هر کس زرد بپوشید همه مصیبتهایش را از یاد می‌برد و همه اندوههایش به شادمانی تبدیل می‌گردد، بلکه منظور آن است که در مقایسه رنگهای دیگر با رنگ زرد ، رنگ زرد چنین ویژگی سرور آفرینی دارد، که رنگهای دیگر فاقد آن هستند.
رنگ سبز

در قرآن از بعضی رنگهای دیگر هم به نیکی یاد شده است. از جمله رنگ سبز است که بهشتیان بر پشتی‌هایی از این رنگ تکیه می‌زنند : «متکئین علی رفرفٍ خُضرٍِ و عبقریٍ حسان» (الرحمن _ 76) به عقیده برخی رنگ سبز ، اندوه را از دل می‌برد. گذشتگان نگاه کردن به جویبار ، سبزه‌زار و رخسار زیبا را سبب از بین رفتن اندوه دل می‌دانسته‌اند.
رنگ سفید

از رنگ سفید نیز در قرآن (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86) به نیکی یاد شده است. قرآن در توصیف نوشیدنی‌های بهشتیان می‌گوید : «بیضاءٌ لذة لِلشاربین ؛ شربتهای بهشتیان هم سفید است و هم برای نوشندگان لذت آور» (صافات _ 45) در بعضی از روایات هم به استفاده از این رنگ در جامه و لباس سفارش شده است. پیامبر اکرم (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B 1+%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%85) صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌فرماید : جامه سفید به تن کنید، زیرا نیکوتر و پاکیزه‌تر است. شاید سبب پاکیزه بودن جامه سفید آن باشد که این رنگ بیشتر و بهتر از هر رنگ دیگری ، لکه‌های سیاه را آشکار می‌سازد و پوشنده را زودتر به تعویض آن وادار می‌کند.
موارد منع مصرف رنگ‌های شاد

نکته بسیار مهمی وجود دارد و آن هم اینکه ، استفاده از رنگهای شاد با توضیحاتی که آمد در شرایطی است که آن رنگ خاص ، با فرهنگ (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF) ، سنت و آداب آن جامعه هماهنگ و همگون باشد، نه اینکه در تضاد با عرف و فرهنگ غالب و پذیرفته شده مردم باشد. از طرفی هم ممکن است رنگ زرد توصیه شده و رنگ سفید مطلوب ، حکم تازه‌ای یابد و تا مرز حرام هم برسد همانطور که اکثر فقیهان ژرف‌اندیش در کتابهای فقهی ، فضلی را تحت عنوان جامه شهرت گشوده‌اند و منظور آنان از جامه شهرت ، جامه‌ای است که انسان با پوشیدن آن انگشت نما می‌شود. همین طور برخی رنگها مثل سیاه که استفاده از آنها در حد کراهت نکوهش شده به عقیده تعدادی از فقها در مواردی مثل چادر مشکی و نیز پوشش سیاه برای عزاداری از حکم کراهت استثنا شده است.
نتیجه

پوشش انواع گوناگون جامه چه با رنگ شاد و چه غیر آن صورتی که جامه شهرت نباشد و ما به فخر فروشی و خودنمایی نباشد همچنین در تضاد و تعارض با فرهنگ مقبول و معقول جامعه نباشد از دیگاه قرآن مورد نکوهش قرار نگرفته است.



منبع : دانشنامه رشد

[moo2010]

مقدمه

در قرآن (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86) کتاب هدایت و تکامل بشر، با اشاره به هدایت تکوینی خداوند در آفرینش طبیعت، انسان را متوجه تاثیر غیر مستقیم محیط اطرافش کرده و در خلال آن به تاثیر روانی رنگها در انسان می‌نماید از جمله در آیه 69 سوره بقره به بیان تاثیر رنگ زرد پرداخته می‌فرماید "... زرد یکدست و خالص که رنگش بینندگان را شاد می‌کند." و بارزترین ویژگی آن را تولید شادی معرفی می‌کند.
خواص رنگ زرد

با توجه به آیه مذکور خواص رنگ زرد را می‌توان چنین بیان کرد.
* گرمابخشی

"انه یقول بقرة صفرآء فاقع لونها تستر الناظرین"
در این آیه "صفراء" با صفت "فاقع" آمده است. این چینش در بردارنده نکته مهمی در مورد رنگ زرد می‌باشد، زیرا فاقع از نظر لغوی به معنای زرد یکدست پررنگ و خالص می‌باشد و از دقت در معنای در آن چنین استفاده می‌شود که رنگ زرد با ویژگیهای مذکور تشابه زیادی با رنگ موی شتر دارد. زیرا اغلب، رنگ موی شتران زرد پر رنگ یکدست است. خداوند در قرآن کریم در این باره می‌فرماید:
"انما ترمی بشرر کالصفر کانه جمالت صفیر"
همانا آن (دوزخ) شراره سحابی چون کاخ پرتاب می‌کند گویی اشترانی زرد رنگند.
در آیه فوق "جمالة" جمع "جمل" به معنی شتر و "صفر" جمع صفرا به معنی زرد است.
در این آیه وجه شبه، رنگ زرد، شعله و سرعت آن می‌باشد که نتیجه چنین حالتی حرارت بخشی زیاد است. یعنی شعله‌های جهنم همانند شتران زردی هستند که از نظر تندی با سرعت زیاد به هم می‌پیچند. بنابراین حرارت بخشی یکی از خواص رنگ زرد می‌باشد.
* سرعت بخشی و نشاط آور بودن

با توجه به آیه مورد بحث "انه یقول بقرة صفراء فاقع لونها تسر الناظرین" خاصیت دوم رنگ زرد، سرعت بخشی آن می‌باشد. همان طور که در معنای "فاقع" بیان شد، رنگ زرد مورد نظر در آیه فوق، رنگ زردی با ویژگیهای خاص (یکدست، خالص، پررنگ) است. به عقیده عده‌ای چنین رنگی، منظری زیبا دارد. زیرا قرآن کریم در ادامه آیه ، با بیان "تسر الناظرین" به این امر اشاره آشکار فرموده است. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: هر کس رنگ زرد بپوشد تا زمانی که در پایش است در خوشحالی به سر می‌برد و نیز از امام علی علیه السلام نقل شده است: هر کس کفش زرد بپوشد کدورت و غصه‌اش کاهش می‌یابد.

بنابراین با استناد به شواهد قرآنی و روایی مسرت بخش بودن، خاصیت دوم رنگ زرد می‌باشد و امروزه این امر برای روان شناسان نیز امری اثبات شده است و آنها معتقدند که: این رنگ علاوه بر حرارت بخشی، مظهر شادی آفرینی می‌باشد. از این رو در درمان بعضی از بیماریهای عصبی از آن استفاده می‌کنند.
* تقویت قوه جنسی

امام صادق علیه السلام می فرماید: از کفش زرد استفاده کنید زیرا در آن سه خصلت زیر است:
1- چشم را نورانی می‌کند.
2- قوه جنسی را تقویت می‌کند..
3- غم و غصه را از بین می‌برد.
تحریک کنندگی

امام باقر علیه السلام می‌فرمایند: "ما لباس زرد را در خانه می‌پوشیم." ایشان در بیان علت پوشش چنین لباسی در منزل فرموده‌اند: "همانا با زنی از قریش ازدواج کردم."
از فرمایشات امام باقر علیه السلام دو خاصیت مهم رنگ زرد استفاده می‌شود:
1- مسرت و نشاط آورد بودن
2- تحریک کنندگی.

ایشان به صراحت اهمیت و جایگاه این رنگ را در زندگی زناشویی بیان می‌کند. چون انسان موجودی است که از لحاظ فطری زیبا خلق شده و دوستدار زیبایی می‌باشد، و برای هر دو جنس، افزایش و حفظ زیبایی ظاهر همیشه جای خود را محفوظ نگه داشته و ارزش بالایی دارد. به همین علت به هر دو زن و مرد سفارش شده که جهت رعایت حقوق یکدیگر نسبت به آراستگی ظاهر کوشا باشند.

امام باقر علیه السلام در زمینه سفارش به آراستگی زنان می‌فرماید: برای زن سزاوار نیست که خود را نیاراید. و اما علی علیه السلام در حدیثی این آراستگی را مختص به همسرانشان معرفی می‌کنند و می‌فرمایند: زنهار که خود را برای مردم بیارایی و با معصیت به جنگ خدا بروی. البته تذکر امام مربوط به آرایشی است که فرد در مقابل نامحرم انجام می‌دهد در نتیجه عامل معصیت خود و دیگری می‌شود و به این روش شیطان را یاری می‌رساند.

همانطور که بیان شد، رنگها می‌توانند یک عامل برای آراستگی زن و مرد در زندگی زناشویی محسوب شوند و در تداوم روابط بین همسران نقش مهم ایفا کنند.

در همین راستا ابوخالد از سیره امام سجاد علیه السلام روایت می‌کند: " روزی به خدمت امام زین العابدین علیه السلام رسیدم و ایشان را با لباسی رنگین در اتاقی lمزین به رنگ شیری دیدم، مدت کمی در آنجا نشستم سپس جهت برگشتن بلند شدم، امام فرمود: "فردا به سوی من بیا" فردای آن روز دوباره به حضور ایشان رفتم. دیدم در منزلشان باز است و کسی در آنجا نیست امام مرا مورد خطاب قرار داد و فرمود" داخل شو" و وقتی داخل شدم دیدم اما در خانه‌ای گلی بر روی حصیر در حالی که لباس خشن به تن دارد نشسته است. اما فرمود: دیروز نزدیک به زمان عروسی بود و من به خاطر همسرم آراسته بودم"





منبع : دانشنامه رشد

[moo2010]

مقدمه

قرآن کریم (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86+%DA%A9%D8% B1%DB%8C%D9%85) به عنوان یک کتاب هدایت و تکامل بشر، با اشاره به هدایت تکوینی خداوند در آفرینش طبیعت، انسان را متوجه تاثیری که بطور غیر مستقیم از محیط اطرافش می‌گیرد، کرده و در خلال آن به تاثیر روانی رنگها در انسان از جمله رنگ قرمز در آیه 27سوره فاطر پرداخته، چنین می‌فرماید:"آیا ندیدی که خدا از آسمان، آبی فرو فرستاد و بدان میوه‌هایی با رنگ‌های گوناگون پدید آوردیم و برخی از کوهها دارای خطوط سفید و سرخ به رنگها مختلف آفریدیم".
خواص رنگ قرمز



!!حرارت بخشی و فعال بودن

خداوند متعال در قرآن کریم، از رنگ قرمز به عنوان رنگ کوهها در جاده‌های پر پیچ و خم کوهستانی تعبیر آورده و می‌فرماید: برخی از کوهها دارای خطوط سفید و سرخ به رنگها مختلف آفریدیم. که با اندکی تامل در آیه فوق به ‌جایگاه رنگ قرمز در علم زمین شناسی (http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%B9%D9%84%D9%85+%D8%B2%D9%85%DB% 8C%D9%86+%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C) پی می‌بریم زیرا کوههای سرخ رنگ منبع عظیم آتشفشانی هستند و مدام در حالت تلاطم می‌باشند. که نماد اصلی این کوهها، گرم و فعال بودن آنها است به همین علت در اثر تغییرات جغرافیایی شروع به فوران می‌کنند و در آیه37 سوره الرحمن نیز در سرخی دگرگونیهای صفحه آسمان به هنگام قیامت به این رنگ تشبیه شده است با این بیان که "پس آنگاه که آسمان شکافته شوند مانند چرمی سرخ وگلگون گردد.." "فاذا انشفت السماء فکانت وردة کالدهان" که کلمه "وردة" در این آیه به معنای گل سرخ تداعی کننده سرخی آسمان در هنگام قیامت است. که وجه شبه این تشبیه همان گرم بودن و فعال بودن زیاد است.
تحریک کنندکی

امام باقر علیه السلام از پدر بزرگوارشان نقل می‌کنند: "ایشان لباسی از جنس خز به پنجاه دینار خریدند و نیز لباسی قرمز رنگ از مصر خریده بودند و از آن دو استفاده می‌کرد و می‌فرمودند: " زیورهایی که خدا برای بندگانش پدید آورده و-نیز- روزیهای پاکیزه را چه کسی حرام گردانیده؟... آیه 32سوره اعراف" و نیز در حدیث دیگر از امام صادق علیه السلام نقل شده است که : "ایشان را در روپوشی قرمز رنگ مشاهده می‌کنند و از این پوشش امام علیه السلام تعجب می‌کنند امام آیه فوق را تلاوت کرده، می‌فرمایند: "هیچ اشکالی در پوشیدن چنین لباسی نیست".
رمز و راز نهی از رنگ قرمز در جمع

با دقت در احادیث مذکور و احادیث دیگر با چنین مضامینی استفاده می‌شود که ائمه علیهم السلام از این نوع لباسها در معرض عموم استفاده نمی‌کردند. بلکه در وقت و جای مخصوص از آنها بهره‌مند می‌شدند. چرا که، اگر غیر از این بود افراد با دیدن آنها در چنین پوشششی تعجب نمی‌کردند بلکه آن را عادی تلقی می‌کردند. از جمله امام صادق علیه السلام می‌فرماید: پوشیدن رنگ قرمز و استفاده از آن جز در عروسی و سایر مواقع مکروه است.
حکم بن عقبه از امام صادق علیه السلام نقل می‌کند: "وقتی به حضور امام رسیدم ایشان را در منزلی مزین در حالی که لباس تازه و روپوشی رنگین به تن داشت مشاهده کردم. امام علیه السلام فرمود:"در مورد رفتار من چه می گویی؟ گفتم شما را در پوشش جوانان لاابالی دیدم امام فرمود: ای حکم "زیورهایی که خدا برای بندگانش پدید آورده و-نیز- روزیهای پاکیزه را چه کسی حرام گردانیده؟... آیه 32سوره اعراف" این منزلی را که می‌بینی منزل همسرم است و من به زمان عروسی نزدیک هستم و خانه مرا خودت می‌شناسی".

و همچنین روایت است که دو نفر به سوی پیامبر صلی‌الله علیه و آله می‌روند و ایشان را در عبایی سرخ رنگ مشاهده می‌کنند آنها به پیامبر صلی‌الله علیه و آله عرض می‌کنند: ما تو را جوانمرد می‌پنداشتیم، پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمودند: من، فرزندانم و برادرم همه جوانمردیم".

که اگر در احادیث مذکور دقت نظر شود، معلوم می شود که ائمه معصومین علیهم السلام با عملکرد خود می‌خواستند بیان کنند که استفاده از رنگ قرمز به خاطر خاصیت تحریک کنندگی شدیدش در منزل و در نزد همسر خوب و ممدوح است. اما از طرفی دیگر نیز به خاطر همین صفتش و تاثیرات منفی ناشی از این ویژگی بویژه در بین افراد مجرد که باعث انگشت‌نما شدن و ایجاد مشکلات روحی و روانی از جمله زمینه فساد می‌گردد، هر چند ما چنین هدفی نداشته باشیم به همین دلیل استفاده از آن در عموم به خصوص در میان نامحرم نهی شده است.




منبع : دانشنامه رشد