مژگان
04-14-2010, 06:59 PM
ساختار تئوريك حسابداري و گزارشگري مالي به شرح ذيل مي باشد :
1- مفروضات حسابداري
2- خصوصيات كيفي اطلاعات مالي
حال به تشريح موارد فوق مي پردازيم .
مفروضات حسابداري
مفروضات حسابداري عبارتند از :
الف ) فرض شخصيت حسابداري
فرض مذكور بر اين اساس استوار است كه گزارشگري مالي در خصوص يك واحد حسابداري با شخصيت مشخص صورت مي پذيرد . بطور مثال در يك بنگاه اقتصادي شخصيت صاحبان آن از شخصيت بنگاه اقتصادي كاملا" مجزا مي باشد .
ب ) فرض واحد پولي
فرض مذكور بر اين اساس استوار است كه مي بايستي ميزان و حجم نتايج حاصل از فعاليت هاي اقتصادي توسط معياري كه داراي خصوصيات ثبات و تغيير ناپذيري طي زمان را داراست سنجيده شود و اين معيار واحد پول هر كشور مي باشد . البته سنجش مذكور بر اساس واحد پولي در شرايط تورمي و ركود داراي ضعف هايي مي باشد .
ج ) فرض دوره مالي
فرض مذكور بر اين اساس استوار است كه نتايج فعاليت هاي اقتصادي يك بنگاه مي بايستي جهت گزارشگري مالي ، در طول عمر آن به دوره هاي زماني قراردادي و متعدد تقسيم گردد .
د ) فرض تداوم فعاليت
فرض مذكور بر اين اساس استوار است كه فرش مي گردد در صورت عدم وجود شرايط خاص ، بنگاه اقتصادي تا مدت نا مشخصي به فعاليت خود ادامه خواهد داد .
خصوصيات كيفي اطلاعات مالي
خصوصيات كيفي اطلاعات مالي به خصيصه هايي اطلاق مي گردد كه موجب شود ارائه اطلاعات مالي براي استفاده كنندگان مفيد فايده واقع گردد . خصوصيان مذكور به شرح ذيل مي باشد :
الف ) مربوط بودن
مربوط بودن را از طريق دو خصيصه مذكور مي توان سنجيد
1 – اطلاعات مربوط يا داراي ارزش پيش‌بيني‌كنندگي و يا حائز ارزش تأييدكنندگي است
2- انتخاب خاصه
انتخاب خاصه‌اي كه قرار است در صورتهاي مالي گزارش شود بايد مبتني‌بر مربوط‌بودن آن به تصميمات اقتصادي استفاده‌كنندگان باشد
ب ) قابل اتكا بودن
براي اينكه اطلاعات مفيد باشد بايد همچنين قابل اتكا باشد . اطلاعاتي قابل‌اتكاست كه عاري از اشتباه و تمايلات جانبدارانه بااهميت باشد و به طور صادقانه معرف آن چيزي باشد كه مدعي بيان آن است يا به گونه‌اي معقول انتظار مي‌رود بيان كند .قابل اتكاء بودن را از طريق چهار خصيصه مذكور مي توان سنجيد
1- بيان صادقانه
اطلاعات بايد اثر معاملات و ساير رويدادهايي را كه ادعا مي‌كند بيانگر آن است يا به گونه‌اي معقول انتظار مي‌رود بيانگر آن باشد به‌طور صادقانه بيان كند.
2- بي طرفي
اطلاعات مندرج در صورتهاي مالي بايد بي‌طرفانه يعني عاري از تمايلات جانبدارانه باشد.
3- احتياط
احتياط عبارت است از كاربرد درجه‌اي از مراقبت كه در اعمال قضاوت براي انجام براورد در شرايط ابهام مورد نياز است به‌گونه‌اي كه درآمدها يا داراييها بيشتر از واقع و هزينه‌ها يا بدهيها كمتر از واقع ارائه نشود
4- كامل بودن
اطلاعات مندرج در صورتهاي مالي بايد باتوجه به كيفيت اهميت و ملاحظات مربوط به فزوني منافع برهزينه تهيه و ارائـه آن، كامل باشد.
ج ) قابل مقايسه بودن
استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي بايد بتوانند صورتهاي مالي واحد تجاري را طي زمان جهت تشخيص روند تغييرات در وضعيت مالي ، عملكرد مالي وانعطاف‌پذيري مالي واحد تجاري مقايسه نمايند . استفاده‌كنندگان همچنين بايد بتوانند صورتهاي مالي واحدهاي تجاري مختلف را مقايسه كنند تا وضعيت مالي ، عملكرد مالي و انعطاف‌پذيري مالي آنها را نسبت به يكديگر بسنجند . بدين‌ترتيب ضرورت دارد اثرات معاملات و ساير رويدادهاي مشابه در داخل واحد تجاري و در طول زمان براي آن واحد تجاري با ثبات رويه‌اندازه‌گيري و ارائه شود و بين واحدهاي تجاري مختلف نيز هماهنگي رويه در باب اندازه‌گيري و ارائه موضوعات مشابه رعايت گردد .
قابل مقايسه بودن را از طريق دو خصيصه مذكور مي توان سنجيد
1- ثبات رويه
قابل مقايسه بودن مستلزم اين امر است كه اندازه‌گيري و ارائه اثرات مالي معاملات و ساير رويدادهاي مشابه در هر دوره حسابداري و از يك دوره به دوره بعد با ثبات رويه انجام گيرد و همچنين هماهنگي رويه توسط واحدهاي تجاري مختلف حفظ شود. اگرچه براي نيل به قابل مقايسه‌بودن، ثبات رويه لازم است اما هميشه به خودي خود كافي نيست.
2- افشاء اطلاعات
يكي از پيش شرطهاي قابل مقايسه‌بودن، افشاي رويه‌هاي حسابداري بكار رفته در تهيه صورتهاي مالي و همچنين افشاي هرگونه تغييرات در آن رويه‌ها و اثرات چنين تغييراتي مي‌باشد.
د ) قابل فهم بودن
يك خصوصيت كيفي مهم اطلاعات مندرج در صورتهاي مالي اين است كه به آساني براي استفاده‌كنندگان قابل درك باشد.
قابل فهم بودن را از طريق دو خصيصه مذكور مي توان سنجيد
1- ادغام و طبقه بندي اطلاعات
يك عامل مهم در قابل فهم بودن اطلاعات مالي نحوه ارائـه آنهاست. براي اينكه ارائـه اطلاعات مالي قابل فهم باشد لازم است كه اقلام به‌نحوي مناسب در يكديگر ادغام و طبقه‌بندي شود. اين موضوع در فصل6 تشريح مي‌شود.
2- توان استفاده كننده
اطلاعات مالي عموماً براساس اين فرض كه استفاده‌كنندگان از آگاهي معقولي در مورد فعاليتهاي تجاري و اقتصادي و نحوه حسابداري برخوردارند و اينكه مايل به مطالعه اطلاعات با تلاش معقولي هستند، تهيه مي‌شود. درعين‌حال، اطلاعات پيچيده‌اي كه جهت رفع نيازهاي تصميم‌گيري اقتصادي مربوط تلقي مي‌شود نبايد به بهانه مشكل‌بودن درك آن توسط برخي استفاده‌كنندگان از صورتهاي مالي حذف شود، گرچه اين گونه اطلاعات نيز بايد حتي‌المقدور به گونه‌اي ساده ارائه شود.
1- مفروضات حسابداري
2- خصوصيات كيفي اطلاعات مالي
حال به تشريح موارد فوق مي پردازيم .
مفروضات حسابداري
مفروضات حسابداري عبارتند از :
الف ) فرض شخصيت حسابداري
فرض مذكور بر اين اساس استوار است كه گزارشگري مالي در خصوص يك واحد حسابداري با شخصيت مشخص صورت مي پذيرد . بطور مثال در يك بنگاه اقتصادي شخصيت صاحبان آن از شخصيت بنگاه اقتصادي كاملا" مجزا مي باشد .
ب ) فرض واحد پولي
فرض مذكور بر اين اساس استوار است كه مي بايستي ميزان و حجم نتايج حاصل از فعاليت هاي اقتصادي توسط معياري كه داراي خصوصيات ثبات و تغيير ناپذيري طي زمان را داراست سنجيده شود و اين معيار واحد پول هر كشور مي باشد . البته سنجش مذكور بر اساس واحد پولي در شرايط تورمي و ركود داراي ضعف هايي مي باشد .
ج ) فرض دوره مالي
فرض مذكور بر اين اساس استوار است كه نتايج فعاليت هاي اقتصادي يك بنگاه مي بايستي جهت گزارشگري مالي ، در طول عمر آن به دوره هاي زماني قراردادي و متعدد تقسيم گردد .
د ) فرض تداوم فعاليت
فرض مذكور بر اين اساس استوار است كه فرش مي گردد در صورت عدم وجود شرايط خاص ، بنگاه اقتصادي تا مدت نا مشخصي به فعاليت خود ادامه خواهد داد .
خصوصيات كيفي اطلاعات مالي
خصوصيات كيفي اطلاعات مالي به خصيصه هايي اطلاق مي گردد كه موجب شود ارائه اطلاعات مالي براي استفاده كنندگان مفيد فايده واقع گردد . خصوصيان مذكور به شرح ذيل مي باشد :
الف ) مربوط بودن
مربوط بودن را از طريق دو خصيصه مذكور مي توان سنجيد
1 – اطلاعات مربوط يا داراي ارزش پيش‌بيني‌كنندگي و يا حائز ارزش تأييدكنندگي است
2- انتخاب خاصه
انتخاب خاصه‌اي كه قرار است در صورتهاي مالي گزارش شود بايد مبتني‌بر مربوط‌بودن آن به تصميمات اقتصادي استفاده‌كنندگان باشد
ب ) قابل اتكا بودن
براي اينكه اطلاعات مفيد باشد بايد همچنين قابل اتكا باشد . اطلاعاتي قابل‌اتكاست كه عاري از اشتباه و تمايلات جانبدارانه بااهميت باشد و به طور صادقانه معرف آن چيزي باشد كه مدعي بيان آن است يا به گونه‌اي معقول انتظار مي‌رود بيان كند .قابل اتكاء بودن را از طريق چهار خصيصه مذكور مي توان سنجيد
1- بيان صادقانه
اطلاعات بايد اثر معاملات و ساير رويدادهايي را كه ادعا مي‌كند بيانگر آن است يا به گونه‌اي معقول انتظار مي‌رود بيانگر آن باشد به‌طور صادقانه بيان كند.
2- بي طرفي
اطلاعات مندرج در صورتهاي مالي بايد بي‌طرفانه يعني عاري از تمايلات جانبدارانه باشد.
3- احتياط
احتياط عبارت است از كاربرد درجه‌اي از مراقبت كه در اعمال قضاوت براي انجام براورد در شرايط ابهام مورد نياز است به‌گونه‌اي كه درآمدها يا داراييها بيشتر از واقع و هزينه‌ها يا بدهيها كمتر از واقع ارائه نشود
4- كامل بودن
اطلاعات مندرج در صورتهاي مالي بايد باتوجه به كيفيت اهميت و ملاحظات مربوط به فزوني منافع برهزينه تهيه و ارائـه آن، كامل باشد.
ج ) قابل مقايسه بودن
استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي بايد بتوانند صورتهاي مالي واحد تجاري را طي زمان جهت تشخيص روند تغييرات در وضعيت مالي ، عملكرد مالي وانعطاف‌پذيري مالي واحد تجاري مقايسه نمايند . استفاده‌كنندگان همچنين بايد بتوانند صورتهاي مالي واحدهاي تجاري مختلف را مقايسه كنند تا وضعيت مالي ، عملكرد مالي و انعطاف‌پذيري مالي آنها را نسبت به يكديگر بسنجند . بدين‌ترتيب ضرورت دارد اثرات معاملات و ساير رويدادهاي مشابه در داخل واحد تجاري و در طول زمان براي آن واحد تجاري با ثبات رويه‌اندازه‌گيري و ارائه شود و بين واحدهاي تجاري مختلف نيز هماهنگي رويه در باب اندازه‌گيري و ارائه موضوعات مشابه رعايت گردد .
قابل مقايسه بودن را از طريق دو خصيصه مذكور مي توان سنجيد
1- ثبات رويه
قابل مقايسه بودن مستلزم اين امر است كه اندازه‌گيري و ارائه اثرات مالي معاملات و ساير رويدادهاي مشابه در هر دوره حسابداري و از يك دوره به دوره بعد با ثبات رويه انجام گيرد و همچنين هماهنگي رويه توسط واحدهاي تجاري مختلف حفظ شود. اگرچه براي نيل به قابل مقايسه‌بودن، ثبات رويه لازم است اما هميشه به خودي خود كافي نيست.
2- افشاء اطلاعات
يكي از پيش شرطهاي قابل مقايسه‌بودن، افشاي رويه‌هاي حسابداري بكار رفته در تهيه صورتهاي مالي و همچنين افشاي هرگونه تغييرات در آن رويه‌ها و اثرات چنين تغييراتي مي‌باشد.
د ) قابل فهم بودن
يك خصوصيت كيفي مهم اطلاعات مندرج در صورتهاي مالي اين است كه به آساني براي استفاده‌كنندگان قابل درك باشد.
قابل فهم بودن را از طريق دو خصيصه مذكور مي توان سنجيد
1- ادغام و طبقه بندي اطلاعات
يك عامل مهم در قابل فهم بودن اطلاعات مالي نحوه ارائـه آنهاست. براي اينكه ارائـه اطلاعات مالي قابل فهم باشد لازم است كه اقلام به‌نحوي مناسب در يكديگر ادغام و طبقه‌بندي شود. اين موضوع در فصل6 تشريح مي‌شود.
2- توان استفاده كننده
اطلاعات مالي عموماً براساس اين فرض كه استفاده‌كنندگان از آگاهي معقولي در مورد فعاليتهاي تجاري و اقتصادي و نحوه حسابداري برخوردارند و اينكه مايل به مطالعه اطلاعات با تلاش معقولي هستند، تهيه مي‌شود. درعين‌حال، اطلاعات پيچيده‌اي كه جهت رفع نيازهاي تصميم‌گيري اقتصادي مربوط تلقي مي‌شود نبايد به بهانه مشكل‌بودن درك آن توسط برخي استفاده‌كنندگان از صورتهاي مالي حذف شود، گرچه اين گونه اطلاعات نيز بايد حتي‌المقدور به گونه‌اي ساده ارائه شود.