Borna66
04-03-2010, 12:48 PM
چكيده :
درياي خزر بزرگترين بدنه آبي محصور در خشكي است كه با وسعت سطحي بيش از 370 ميليون متر مربع حدود 44% از آب هاي محصور در خشكي را در بر ميگيرد. باور بر اين است كه درياي خزر در بر دارنده ذخاير نفتي حدود 50 بيليون بشكه مي باشد كه وجود اين ذخاير عظيم نفتي و تعدد راههاي عبور بين قاره اي و نزديكي نسبي آن با خليج فارس بر اهميت جغرافياي سياسي و نقش استراتژيك آن افزوده است.
حدود 300 گونه از جانوران آبزي در اين دريا زندگي مي كنند كه از جمله آنها مي توان شش گونه از بهترين گونه هاي ماهيان خاوياري كه ارزش اقتصادي بالايي دارند را نام برد. تنوع زيست بوم غني منطقه شامل تالاب ها، جنگلها، رودخانه ها، دشت هاي گسترده و چراگاهها، خطوط زيباي ساحلي و دهانه رودخانه ها، موقعيت هاي مناسبي را براي اكوتوريسم فراهم كرده است كه مي توانند جاذبه هايي بالقوه براي گردشگران باشند.
فعاليت هاي انساني تاثير شديدي بر آب و هواي محلي دارند. شبكه هاي گسترده آبياري و سدها سبب فرسايش خاك و كاهش منابع آبهاي زيرزميني مي شوند كه اين مسئله هم مي تواند باعث تغيير كل رژيم آبي منطقه شود و هم دماي محلي و متعاقب آن بر توان بالقوه تبخير موثر باشد. فعاليت هاي اكتشاف نفت و گاز در درياي خزر، نه تنها باعث آلودگي آب و هوا مي شود بلكه به انتشار گازهاي گلخانه اي از جمله دي اكسيد كربن (CO2) و متان (CH4) كه موثر در افزايش دماي كره زمين هستند را نيز سبب مي شود. كارشناسان تخمين مي زنند توليد سوخت هاي فسيلي در دريا و ساحل خزر سالانه معادل 15 تا 20 ميليون تن دي اكسيد كربن منتشر مي كنند، به اين ترتيب افزايش مورد انتظار در توليد سوخت، افزايش انتشار گازهاي گلخانه اي را به دنبال خواهد داشت و به دنبال آن تغييرات اقليمي و پيامدهاي ناخوشايندي به همراه خواهد آورد كه اين تغييرات مي توانند تاثيرات مخربي همچون كاهش دسترسي به آب شيرين ، كاهش حاصلخيزي زمينهاي كشاورزي بر اثر طوفانهاي شن و به طور كل تاثيرات منفي بسياري بر فعاليت هاي اقتصادي كشورهاي حاشيه درياي خزر بگذارند.
مقدمه :
پيشرفت فن آوري و دستيابي انسان به زندگي مدرن و پيشرفته امروزي به قيمت از بين رفتن و تخريب بسياري از منابع طبيعي و انقراض نسل تعداد زيادي از گياهان و جانوران تمام شده است. اما عليرغم پيشرفت بسيار سريع و غير قابل باور دانش بشري و حتي دستيابي انسان به کرات ديگر و اطلاعات حيرت آوري که از دورترين کهکشانها بدست آورده است، هنوز کره زمين، تنها سياره قابل سکونت براي انسان و ديگر موجودات زنده به شمار مي آيد!
رشدسريع و بي مهار جمعيت بشر، بهره برداري بي وقفه از معادن، قطع درختان و نابودي جنگلها، کشتار بي رحمانه حيوانات، تخريب مراتع و پوشش هاي گياهي طبيعي زمين و تبديل آنها به مزارع، استفاده بي رويه از سموم کشاورزي، آلودگيهاي منابع آبي و هوا ناشي از فعاليت هاي صنعتي و بسياري از فعاليت هاي نامطلوب ديگر انسانها از ساليان گذشته تا امروز، چرخه زيستي خانه مشترک همه موجودات زنده، زمين را با خطر مواجه ساخته است. شايد انسان هيچ وقت مثل امروز به فکر جبران خساراتي که به محيط زيست و سياره زمين وارد ساخته و همچنين حفاظت و مراقبت از منابع طبيعي و حياتي موجود بر روي اين کره خاکي نيفتاده باشد .
بد نيست بدانيد که جديد ترين و شايد بحراني ترين تهديد زيست محيطي عليه کره زمين، کاملا نامحسوس بوده و به چشم نمي آيد! اين تهديد ناشي از يک ماده سمي نيست! تشعشعات راديواکتيو هم نيست! بلکه در واقع موضوع به ظاهر ساده تغييرات آب و هوايي است. خطرات ناشي از اين موضوع به سختي قابل درک است و حتي ممکن است بيشتر شبيه يک شوخي به نظر برسد. اما، مسئله و نکته مهم اينجاست : در قرن آينده، سياره زمين گرمتر خواهد شد بطوريکه احتمالا طي 30 يا 40 سال آينده آب و هواي زمين بطور ميانگين 5/4 درجه سانتيگراد گرمتر از آنچه امروز است خواهد شد.
ميزان تشعشعاتي که زمين از خورشيد دريافت مي‌دارد يا فصلهاي مختلف سال ، عرض جغرافيائي و وضع هندسي مدار گردش زمين به دور خورشيد در ارتباط است و هر گونه تغييري که در شدت و ضعف اين تشعشعات روي دهد، به دگرگونيهايي در دما و فشار جو زمين منتهي مي‌گردد و در نتيجه روي آب و هواي ميهن خاکي ما اثر مي‌گذارد.
باد که بر اثر اختلاف فشار توليد مي‌گردد و هواي سرد و گرم و همچنين بخار آب را از جائي به جاي ديگر پراکنده مي‌سازد، از وضع توپوگرافي زمين به شدت متأثر است و پراکندگي قاره‌ها در شرايط اقليمي نقش آفريننده و کوهها موجبات تکائف و باروري بخار آب را فراهم مي‌سازند و اقيانوسها و درياها، شرايط اقليمي را به شدت تحت تأثير قرار مي‌دهند و همانند خازني دماي سطح زمين را در خويش ذخيره مي‌کنند و به آرامي آن را به هواي پيرامون خود منتقل مي‌سازند.
اقليم استان مازندران :
آب و هواي استان مازندران :
استان مازندران را بر اساس خصوصيات دما و بارش و توپوگرافي منطقه مي توان به دو نوع آب و هواي معتدل خزري و آب و هواي كوهستاني تقسيم كرد . آب و هواي كوهستاني خود بر دو نوع معتدل كوهستاني و سرد كوهستاني مي باشد .
1- آب و هواي معتدل خزري :
اين نوع اقليم جلگه هاي غربي و مركزي استان تا كوهپايه هاي شمالي البرز را شامل مي شود . در اين نواحي به دليل كمي فاصله كوهستان و دريا رطوبت تجمع مي يابد كه بعنوان پيامد آن مي توان بارش هاي قابل ملاحظه و دماي معتدل را ذكر كرد.
ميانگين بارندگي ساليانه در نوار ساحلي استان برابر با 977 ميليمتر است. توزيع مكاني آن از غرب به شرق با كاهش همراه است در حاليكه توزيع زماني آن وضعيتي كمابيش منظم دارد ( حداكثر بارندگي در پائيز و حداقل آن در بهار اتفاق مي افتد.)
در بررسي پارامتر درجه حرارت نيز مشاهده مي شود كه به دليل رطوبت نسبي بالا و زياد بودن تعداد روزهاي پوشيده از ابر ، دماي هوا معتدل و دامنه دمايي محدود مي باشد كه اين وضعيت منجر به تابستانهاي گرم و مرطوب و زمستانهاي معتدل با يخبندانهاي اتفاقي مي گردد .
2- الف) آب و هواي معتدل كوهستاني :
با افزايش تدريجي ارتفاع از اراضي جلگه اي به سوي دامنه هاي شمالي ارتفاعات البرز و فاصله از دريا ، تغييرات خاصي در آب و هواي استان پديدار مي گردد. در نوار ارتفاعي 1500 تا 3000 متر ، شرايط آب و هوايي كوهستاني حاكم است كه از ويژگيهاي آن مي توان كاهش ميزان بارندگي ساليانه وهمچنين كاهش متوسط درجه حرارت ماهانه را ذكر كرد . علاوه بر آن زمستانهاي سرد همراه با يخبندانهاي طولاني و تابستانهاي كوتاه نيز از ديگر مشخصات اين اقليم است .
2- ب) آب و هواي سرد كوهستاني :
در نوار ارتفاعي بالاتر از 3000 متر كه شامل قلل كوهستانهاي دامنه شمالي البرز مي شود ، دماي هوا به شدت كاهش يافته و يخبندانهاي طولاني ايجاد مي شود . در اين مناطق ريزش ها غالبا به صورت برف است كه در دوره طولاني سرد سال روي هم انباشته شده و تا اواسط دوره كوتاه گرم سال نيز دوام دارند . در همين مناطق و در قله كوههاي دماوند ، علم كوه و تخته سليمان شرايط ايجاد يخچالهاي كوهستاني و انباشت دائمي برف فراهم شده است .
توده هواهاي موثر بر آب و هواي مازندران :
موقعيت جغرافيايي ويژه استان مازندران بعنوان يكي از استانهاي ساحلي درياي خزرسبب شده است كه در طول سال از اثرات آب و هوايي همسايگاني چون سرزمين پهناور سيبري ، درياي مديترانه و درياي خزر و فلات مركزي ايران بهره مند شود . در طول فصول مختلف سال توده هاي هواي متعددي وارد استان ميشوند كه عمده ترين آنها به قرار زير ميباشد .
الف) دوره سرد سال :
* توده هواي قطبي قاره اي (cP) كه ورود آن به استان از طريق گسترش زبانه سيستم پرفشار سيبري بر روي شمال شرق كشور مي باشد . اين توده هوا سرد و خشك بوده و با عبور از روي درياي خزر ضمن جذب رطوبت و گرما ناپايدار گشته و سبب بارشهاي قابل توجه بويژه در فصل پاييز ( بدليل اختلاف زياد دماي آب با دماي هوا ) در استان مي شود . شدت اين بارندگي بدليل طولاني بودن مسير حركت توده هوا بر روي دريا در غرب استان بيشتر از ساير قسمتهاي استان ميباشد .
* توده هواي قطبي دريايي تعديل يافته (mP ) با منشا اقيانوس اطلس كه بعد عبور از روي جنوب اروپاي شرقي از طريق درياي سياه به شرق درياي مديترانه وارد و سپس از طريق تركيه از سمت شمال غرب وارد ايران مي شود .
* توده هواي آركتيكي قاره اي (cA ) با منشا اسكانديناوي كه بعد از عبور از روي اروپا و از دست دادن رطوبت مجددا از درياي سياه كسب رطوبت كرده واز طريق تركيه وارد نوار شمالي كشور مي شود .
ب) دوره گرم سال :
* توده هواي حاره اي دريايي تعديل يافته (mT ) با منشا آزورس (جزيره آزورس در اقيانوس اطلس) كه بعد از عبور از روي درياي مديترانه و جنوب اروپا ، به شمال كشور وارد ميشود و گاهي نيز از طريق شمال آفريقا و عربستان ، نواحي جنوب و مركز ايران را مورد تهاجم قرار ميدهد و به شمال نيز نفوذ مي كند جبهه هاي حاصل از اين توده هوا هنگام رسيدن به درياي خزر از اين دريا رطوبت كسب كرده و سبب بارندگي در سواحل جنوبي آن ميشوند . بعلاوه در اوج روزهاي گرم هنگامي كه جت استريم جنب حاره به شمال درياي خزر نقل مكان مي كند توده هواي حاره اي قاره اي (cT ) كه در مركز ايران تشكيل مي شود و بسيار گرم و خشك مي باشد شمال كشور را نيز تحت تاثير قرار مي دهد .
اقليم استان مازندران :
1- بر اساس طبقه بندي هانسن ( Hansen ) اين استان در مدار معتدله گرم قرار گرفته است .
2- به روش ضريب اعتدال ( Temperateness Index ) اين استان بسيار معتدل و فوق معتدل است (منظور از ضريب اعتدال بدست آوردن دوري يا نزديكي يك منطقه به منطقه معتدله است ) .
3- بر اساس طبقه بندي دومارتن ( De Martounne ) نواحي غربي مازندران بسيار مرطوب ، نواحي مركزي مازندران مرطوب و نواحي شرقي مازندران مديترانه اي و نواحي كوهستاني مازندران نيمه مرطوب مي باشد .
4- بر اساس طبقه بندي دكتر كريمي ، نواحي غربي و مركزي داراي اقليمي مرطوب با تابستان گرم و زمستان كمي سرد ، نواحي شرقي نيمه مرطوب با تابستان گرم و زمستان نسبتا سرد و
درياي خزر بزرگترين بدنه آبي محصور در خشكي است كه با وسعت سطحي بيش از 370 ميليون متر مربع حدود 44% از آب هاي محصور در خشكي را در بر ميگيرد. باور بر اين است كه درياي خزر در بر دارنده ذخاير نفتي حدود 50 بيليون بشكه مي باشد كه وجود اين ذخاير عظيم نفتي و تعدد راههاي عبور بين قاره اي و نزديكي نسبي آن با خليج فارس بر اهميت جغرافياي سياسي و نقش استراتژيك آن افزوده است.
حدود 300 گونه از جانوران آبزي در اين دريا زندگي مي كنند كه از جمله آنها مي توان شش گونه از بهترين گونه هاي ماهيان خاوياري كه ارزش اقتصادي بالايي دارند را نام برد. تنوع زيست بوم غني منطقه شامل تالاب ها، جنگلها، رودخانه ها، دشت هاي گسترده و چراگاهها، خطوط زيباي ساحلي و دهانه رودخانه ها، موقعيت هاي مناسبي را براي اكوتوريسم فراهم كرده است كه مي توانند جاذبه هايي بالقوه براي گردشگران باشند.
فعاليت هاي انساني تاثير شديدي بر آب و هواي محلي دارند. شبكه هاي گسترده آبياري و سدها سبب فرسايش خاك و كاهش منابع آبهاي زيرزميني مي شوند كه اين مسئله هم مي تواند باعث تغيير كل رژيم آبي منطقه شود و هم دماي محلي و متعاقب آن بر توان بالقوه تبخير موثر باشد. فعاليت هاي اكتشاف نفت و گاز در درياي خزر، نه تنها باعث آلودگي آب و هوا مي شود بلكه به انتشار گازهاي گلخانه اي از جمله دي اكسيد كربن (CO2) و متان (CH4) كه موثر در افزايش دماي كره زمين هستند را نيز سبب مي شود. كارشناسان تخمين مي زنند توليد سوخت هاي فسيلي در دريا و ساحل خزر سالانه معادل 15 تا 20 ميليون تن دي اكسيد كربن منتشر مي كنند، به اين ترتيب افزايش مورد انتظار در توليد سوخت، افزايش انتشار گازهاي گلخانه اي را به دنبال خواهد داشت و به دنبال آن تغييرات اقليمي و پيامدهاي ناخوشايندي به همراه خواهد آورد كه اين تغييرات مي توانند تاثيرات مخربي همچون كاهش دسترسي به آب شيرين ، كاهش حاصلخيزي زمينهاي كشاورزي بر اثر طوفانهاي شن و به طور كل تاثيرات منفي بسياري بر فعاليت هاي اقتصادي كشورهاي حاشيه درياي خزر بگذارند.
مقدمه :
پيشرفت فن آوري و دستيابي انسان به زندگي مدرن و پيشرفته امروزي به قيمت از بين رفتن و تخريب بسياري از منابع طبيعي و انقراض نسل تعداد زيادي از گياهان و جانوران تمام شده است. اما عليرغم پيشرفت بسيار سريع و غير قابل باور دانش بشري و حتي دستيابي انسان به کرات ديگر و اطلاعات حيرت آوري که از دورترين کهکشانها بدست آورده است، هنوز کره زمين، تنها سياره قابل سکونت براي انسان و ديگر موجودات زنده به شمار مي آيد!
رشدسريع و بي مهار جمعيت بشر، بهره برداري بي وقفه از معادن، قطع درختان و نابودي جنگلها، کشتار بي رحمانه حيوانات، تخريب مراتع و پوشش هاي گياهي طبيعي زمين و تبديل آنها به مزارع، استفاده بي رويه از سموم کشاورزي، آلودگيهاي منابع آبي و هوا ناشي از فعاليت هاي صنعتي و بسياري از فعاليت هاي نامطلوب ديگر انسانها از ساليان گذشته تا امروز، چرخه زيستي خانه مشترک همه موجودات زنده، زمين را با خطر مواجه ساخته است. شايد انسان هيچ وقت مثل امروز به فکر جبران خساراتي که به محيط زيست و سياره زمين وارد ساخته و همچنين حفاظت و مراقبت از منابع طبيعي و حياتي موجود بر روي اين کره خاکي نيفتاده باشد .
بد نيست بدانيد که جديد ترين و شايد بحراني ترين تهديد زيست محيطي عليه کره زمين، کاملا نامحسوس بوده و به چشم نمي آيد! اين تهديد ناشي از يک ماده سمي نيست! تشعشعات راديواکتيو هم نيست! بلکه در واقع موضوع به ظاهر ساده تغييرات آب و هوايي است. خطرات ناشي از اين موضوع به سختي قابل درک است و حتي ممکن است بيشتر شبيه يک شوخي به نظر برسد. اما، مسئله و نکته مهم اينجاست : در قرن آينده، سياره زمين گرمتر خواهد شد بطوريکه احتمالا طي 30 يا 40 سال آينده آب و هواي زمين بطور ميانگين 5/4 درجه سانتيگراد گرمتر از آنچه امروز است خواهد شد.
ميزان تشعشعاتي که زمين از خورشيد دريافت مي‌دارد يا فصلهاي مختلف سال ، عرض جغرافيائي و وضع هندسي مدار گردش زمين به دور خورشيد در ارتباط است و هر گونه تغييري که در شدت و ضعف اين تشعشعات روي دهد، به دگرگونيهايي در دما و فشار جو زمين منتهي مي‌گردد و در نتيجه روي آب و هواي ميهن خاکي ما اثر مي‌گذارد.
باد که بر اثر اختلاف فشار توليد مي‌گردد و هواي سرد و گرم و همچنين بخار آب را از جائي به جاي ديگر پراکنده مي‌سازد، از وضع توپوگرافي زمين به شدت متأثر است و پراکندگي قاره‌ها در شرايط اقليمي نقش آفريننده و کوهها موجبات تکائف و باروري بخار آب را فراهم مي‌سازند و اقيانوسها و درياها، شرايط اقليمي را به شدت تحت تأثير قرار مي‌دهند و همانند خازني دماي سطح زمين را در خويش ذخيره مي‌کنند و به آرامي آن را به هواي پيرامون خود منتقل مي‌سازند.
اقليم استان مازندران :
آب و هواي استان مازندران :
استان مازندران را بر اساس خصوصيات دما و بارش و توپوگرافي منطقه مي توان به دو نوع آب و هواي معتدل خزري و آب و هواي كوهستاني تقسيم كرد . آب و هواي كوهستاني خود بر دو نوع معتدل كوهستاني و سرد كوهستاني مي باشد .
1- آب و هواي معتدل خزري :
اين نوع اقليم جلگه هاي غربي و مركزي استان تا كوهپايه هاي شمالي البرز را شامل مي شود . در اين نواحي به دليل كمي فاصله كوهستان و دريا رطوبت تجمع مي يابد كه بعنوان پيامد آن مي توان بارش هاي قابل ملاحظه و دماي معتدل را ذكر كرد.
ميانگين بارندگي ساليانه در نوار ساحلي استان برابر با 977 ميليمتر است. توزيع مكاني آن از غرب به شرق با كاهش همراه است در حاليكه توزيع زماني آن وضعيتي كمابيش منظم دارد ( حداكثر بارندگي در پائيز و حداقل آن در بهار اتفاق مي افتد.)
در بررسي پارامتر درجه حرارت نيز مشاهده مي شود كه به دليل رطوبت نسبي بالا و زياد بودن تعداد روزهاي پوشيده از ابر ، دماي هوا معتدل و دامنه دمايي محدود مي باشد كه اين وضعيت منجر به تابستانهاي گرم و مرطوب و زمستانهاي معتدل با يخبندانهاي اتفاقي مي گردد .
2- الف) آب و هواي معتدل كوهستاني :
با افزايش تدريجي ارتفاع از اراضي جلگه اي به سوي دامنه هاي شمالي ارتفاعات البرز و فاصله از دريا ، تغييرات خاصي در آب و هواي استان پديدار مي گردد. در نوار ارتفاعي 1500 تا 3000 متر ، شرايط آب و هوايي كوهستاني حاكم است كه از ويژگيهاي آن مي توان كاهش ميزان بارندگي ساليانه وهمچنين كاهش متوسط درجه حرارت ماهانه را ذكر كرد . علاوه بر آن زمستانهاي سرد همراه با يخبندانهاي طولاني و تابستانهاي كوتاه نيز از ديگر مشخصات اين اقليم است .
2- ب) آب و هواي سرد كوهستاني :
در نوار ارتفاعي بالاتر از 3000 متر كه شامل قلل كوهستانهاي دامنه شمالي البرز مي شود ، دماي هوا به شدت كاهش يافته و يخبندانهاي طولاني ايجاد مي شود . در اين مناطق ريزش ها غالبا به صورت برف است كه در دوره طولاني سرد سال روي هم انباشته شده و تا اواسط دوره كوتاه گرم سال نيز دوام دارند . در همين مناطق و در قله كوههاي دماوند ، علم كوه و تخته سليمان شرايط ايجاد يخچالهاي كوهستاني و انباشت دائمي برف فراهم شده است .
توده هواهاي موثر بر آب و هواي مازندران :
موقعيت جغرافيايي ويژه استان مازندران بعنوان يكي از استانهاي ساحلي درياي خزرسبب شده است كه در طول سال از اثرات آب و هوايي همسايگاني چون سرزمين پهناور سيبري ، درياي مديترانه و درياي خزر و فلات مركزي ايران بهره مند شود . در طول فصول مختلف سال توده هاي هواي متعددي وارد استان ميشوند كه عمده ترين آنها به قرار زير ميباشد .
الف) دوره سرد سال :
* توده هواي قطبي قاره اي (cP) كه ورود آن به استان از طريق گسترش زبانه سيستم پرفشار سيبري بر روي شمال شرق كشور مي باشد . اين توده هوا سرد و خشك بوده و با عبور از روي درياي خزر ضمن جذب رطوبت و گرما ناپايدار گشته و سبب بارشهاي قابل توجه بويژه در فصل پاييز ( بدليل اختلاف زياد دماي آب با دماي هوا ) در استان مي شود . شدت اين بارندگي بدليل طولاني بودن مسير حركت توده هوا بر روي دريا در غرب استان بيشتر از ساير قسمتهاي استان ميباشد .
* توده هواي قطبي دريايي تعديل يافته (mP ) با منشا اقيانوس اطلس كه بعد عبور از روي جنوب اروپاي شرقي از طريق درياي سياه به شرق درياي مديترانه وارد و سپس از طريق تركيه از سمت شمال غرب وارد ايران مي شود .
* توده هواي آركتيكي قاره اي (cA ) با منشا اسكانديناوي كه بعد از عبور از روي اروپا و از دست دادن رطوبت مجددا از درياي سياه كسب رطوبت كرده واز طريق تركيه وارد نوار شمالي كشور مي شود .
ب) دوره گرم سال :
* توده هواي حاره اي دريايي تعديل يافته (mT ) با منشا آزورس (جزيره آزورس در اقيانوس اطلس) كه بعد از عبور از روي درياي مديترانه و جنوب اروپا ، به شمال كشور وارد ميشود و گاهي نيز از طريق شمال آفريقا و عربستان ، نواحي جنوب و مركز ايران را مورد تهاجم قرار ميدهد و به شمال نيز نفوذ مي كند جبهه هاي حاصل از اين توده هوا هنگام رسيدن به درياي خزر از اين دريا رطوبت كسب كرده و سبب بارندگي در سواحل جنوبي آن ميشوند . بعلاوه در اوج روزهاي گرم هنگامي كه جت استريم جنب حاره به شمال درياي خزر نقل مكان مي كند توده هواي حاره اي قاره اي (cT ) كه در مركز ايران تشكيل مي شود و بسيار گرم و خشك مي باشد شمال كشور را نيز تحت تاثير قرار مي دهد .
اقليم استان مازندران :
1- بر اساس طبقه بندي هانسن ( Hansen ) اين استان در مدار معتدله گرم قرار گرفته است .
2- به روش ضريب اعتدال ( Temperateness Index ) اين استان بسيار معتدل و فوق معتدل است (منظور از ضريب اعتدال بدست آوردن دوري يا نزديكي يك منطقه به منطقه معتدله است ) .
3- بر اساس طبقه بندي دومارتن ( De Martounne ) نواحي غربي مازندران بسيار مرطوب ، نواحي مركزي مازندران مرطوب و نواحي شرقي مازندران مديترانه اي و نواحي كوهستاني مازندران نيمه مرطوب مي باشد .
4- بر اساس طبقه بندي دكتر كريمي ، نواحي غربي و مركزي داراي اقليمي مرطوب با تابستان گرم و زمستان كمي سرد ، نواحي شرقي نيمه مرطوب با تابستان گرم و زمستان نسبتا سرد و