مژگان
12-09-2009, 12:46 PM
در حال حاضر، تعاریف گوناگونی از gdp سبز ارائه شده است. مفهوم gdp سبز براساس محاسبات تولید ناخالص داخلی معارف با رویکرد زیست‌محیطی ارائه شده است بدین معنی که در این مفهوم هزینه‌هائی که صرف حفظ محیط زیست و منابع طبیعی میشود،از کل تولید ناخالص داخلی کسر نموده و gdp سبز بهدست می‌آید.
ماژونگ معاون دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست دانشگاه رنمین در چین اظهار می‌دارد: اگرچه متخصصان، عقاید کاملاً متفاوتی در خصوص تعریف gdp سبز دارند اما با این حال در دو مورد توافق کلی حاصل ست:
- توجه به مسئله gdp سبز نگرشی است که ما را قادر می‌سازد به اهمیت حفظ محیط‌زیست و استفاده از روش‌های بهینه و استفاده منطقی از منابع و حفظ و نگهداری محیط‌زیست بیشتر بیاندیشیم.
- نکته دیگر آنکه توسعه پایدار بر gdp سبز و فعالیت‌هائی از این دست تأکید فراوان دارد این وظیفه‌ای است که نه تنها بر دوش نسل کنونی نهاده شده است بلکه نسل‌های آتی نیز در قبال آن مسئولند تأکید بر منابع طبیعی و زیست‌محیطی در gdp سبز موجب نمی‌شود اهمیت فعالیت‌های اقتصادی در توسعه کم‌رنگ شود.
وی در ادامه می‌افزاید: آنچه که ما را واداشته به اهمیت منابع طبیعی و محیط‌زیست بیشتر پی بریم، تأثیراتی است که این‌گونه امور می‌تواند بر حوزه توسعه اقتصادی بر جای نهد. چین به‌تدریج به توسعه سیستم‌های آماری gdp سبز توجه نموده و این رویکرد با ویژگی‌های خاص کشور چین توأم است به هر حال، ما با برخی از موانع و مشکلات مواجه هستیم به‌عنوان مثال باید از خودمان بپرسیم چگونه می‌توان قضاوت کرد تخلیه پساب‌های صنعتی یک کارخانه می‌تواند منطبق با قوانین و مقررات کشور باشد آیا ما صراحتاً می‌توانیم قوانین سختگیرانه‌تری در خصوص برخورد با متخلفان احتمالی وضع نمائیم مسائلی از این قبیل را می‌توان با تدوین برخی از قوانین و مقررات مناسب حل نمود اما مشکلی که در این میان باقی می‌ماند معضل محاسبه هزینه‌های حفظ و نگهداری محیط‌زیست و منابع طبیعی است بایستی توجه داشت خسارت‌هائی که در اثر آلودگی‌های صنعتی به سلامت انسان‌ها یا محیط‌زیست وارد میشود، آثار خود را مدت‌ها بعد نشان می‌دهد.
بدین ترتیب غیرممکن است بتوان سال مشخصی را تعیین نمود که به واسطه آلودگی صنعتی، خسارتی به محیط‌زیست وارد نیامده باشد. همچنین می‌توان گفت آلودگی ناشی از فعالیت‌های صنعتی یک شرکت ممکن است به محل استقرار آن خسارت وارد نمی‌نماید بلکه آثار سوء خود را بر محیط‌زیست بسیار دورتر از منشاء آلودگی بر جای می‌گذارد.
اثرات تخریبی پدیده آلودگی همچنین می‌تواند از سوی برخی پدیده‌های طبیعی نظیر باد و باران به‌طور فزاینده‌ای افزایش یابد. عومل نامعینی، محاسبه gdp سبز را اگر نگوئیم غیرممکن ساخته است بنابراین تا زمانی‌که نتوان این عوامل را به‌صورت کمی و دقیق بیان نمود، قادر نیستیم برآورد دقیقی از gdp سبز بهدست آوریم.
آقای ما در ادامه اظهار می‌دارد: در خصوص برآورد gdp سبز دو اقدام مقدماتی بایستی صورت گیرد:
- ما نیاز داریم سهم هر خانوار در آلودگی آب و هوا مشخص شود و میزان خسارت‌هائی را که به واسطه آلودگی آب و هوا بر هر خانوار تحمیل می‌گردد مشخص نمائیم.
- مادامی‌که تخلیه پساب‌های صنعتی از حد مجاز فراتر نرود، به محیط‌زیست لطمه‌ای وارد نمی‌شود هنگامی‌که این ظرفیت آلودگی را بهدست آوریم آنگاه خواهیم توانست حداکثر حد مجاز تخلیه پساب‌های صنعتی را مشخص نمائیم و این حد می‌تواند پایه محاسبات دولت برای تدوین مقررات قانونی در زمینه مجازات آلوده‌کنندگان محیط‌زیست محسوب شود.
- بعد از این مرحله نیازمندیم برای هریک از منابع طبیعی و محیط‌زیست خویش به‌طور آشکار و روشن، بهاء مشخصی را تعیین نمائیم پس از اینکه این اقدام صورت گرفت، آنگاه ارزش ویژه‌ای در قبال اجاره یا تجارت این منابع از استفاده‌کنندگان این منابع دریافت خواهیم نمود.
دولت ممکن است این خطوط قرمز را روشن سازد و برای تخلف از هر یک از قوانین جرایم خاصی را از متخلفان یا اجاره‌کنندگان دریافت دارد این‌گونه حقوق را حتی می‌توان فروخت و یا به دیگر نیازمندان اختصاص داد بازاری که به این ترتیب به‌وجود می‌آید در آینده بهاء محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور را تعیین خواهد نمود وی می‌افزاید: بازاری کردن محیط‌زیست و شفاف ساختن مالکیت انواع منابع طبیعی می‌تواند موجب برجسته‌تر شدن نقش gdp سبز در کل تولید ناخالص داخلی کشور شود بعد از تحقق این امور تجربه ما می‌تواند الگوئی برای سایر کشورها به حساب آید تا آنها هم بتوانند جراء برنامه‌های بهره‌برداری از gdp سبز را در کشورشان مشاهده نمایند.
نروژ از سال ۱۹۸۷ سرگرم برآورد هزینه‌های استفاده از محیط‌زیست و بهره‌بردرای از منابع طبیعی خود بوده است عمده این‌گونه فعالیت‌ها متوجه برآورد خسارت‌های ناشی از آلودگی منابع زیست‌محیطی همچون منابع معدنی، بیولوژیکی، آب‌های جاری، زمین، هوا و به‌خصوص دو آلوده‌کننده مهم یعنی نیتروژن و فسفر می‌باشد.
نروژ در این زمینه یک سیستم آماری جامع تدوین نموده و این سیستم خسارت‌های ناشی از آلودگی‌های زیست‌محیطی بر ابزبان، جنگل‌ها و هوا را دربرمی‌گیرد مچنین هزینه‌های بازیافت فاضلاب‌های صنعتی و خانگی را در این سسیتم می‌توان مشاهده نمود به‌طور کلی اقدامات دولت نروژ بنیادهای منسجمی را برای محاسبه دقیق gdp سبز فراهم آورده است.
اکنون اجازه دهید نگاهی هم به یک کشور در حال توسعه بیافکنیم: مکزیک برنامه gdp سبز خود را از سال ۱۹۹۰ آغاز نمود این برنامه دربرگیرنده هزینه‌های استفاده از انواع منابع طبیعی از قبیل: آب، زمین‌های بایر، اراضی کشاورزی، جنگل، هوا و نفت می‌باشد دولت این کشور شاخص‌هائی را برای انواع این‌گونه منابع بهدست آورده است و آنان را به‌صورت کمی به پول ملی خود و ارزش مادی آنها را در gdp خود بیان نموده است.
ماهنامه اقتصاد خانواده
ماژونگ معاون دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست دانشگاه رنمین در چین اظهار می‌دارد: اگرچه متخصصان، عقاید کاملاً متفاوتی در خصوص تعریف gdp سبز دارند اما با این حال در دو مورد توافق کلی حاصل ست:
- توجه به مسئله gdp سبز نگرشی است که ما را قادر می‌سازد به اهمیت حفظ محیط‌زیست و استفاده از روش‌های بهینه و استفاده منطقی از منابع و حفظ و نگهداری محیط‌زیست بیشتر بیاندیشیم.
- نکته دیگر آنکه توسعه پایدار بر gdp سبز و فعالیت‌هائی از این دست تأکید فراوان دارد این وظیفه‌ای است که نه تنها بر دوش نسل کنونی نهاده شده است بلکه نسل‌های آتی نیز در قبال آن مسئولند تأکید بر منابع طبیعی و زیست‌محیطی در gdp سبز موجب نمی‌شود اهمیت فعالیت‌های اقتصادی در توسعه کم‌رنگ شود.
وی در ادامه می‌افزاید: آنچه که ما را واداشته به اهمیت منابع طبیعی و محیط‌زیست بیشتر پی بریم، تأثیراتی است که این‌گونه امور می‌تواند بر حوزه توسعه اقتصادی بر جای نهد. چین به‌تدریج به توسعه سیستم‌های آماری gdp سبز توجه نموده و این رویکرد با ویژگی‌های خاص کشور چین توأم است به هر حال، ما با برخی از موانع و مشکلات مواجه هستیم به‌عنوان مثال باید از خودمان بپرسیم چگونه می‌توان قضاوت کرد تخلیه پساب‌های صنعتی یک کارخانه می‌تواند منطبق با قوانین و مقررات کشور باشد آیا ما صراحتاً می‌توانیم قوانین سختگیرانه‌تری در خصوص برخورد با متخلفان احتمالی وضع نمائیم مسائلی از این قبیل را می‌توان با تدوین برخی از قوانین و مقررات مناسب حل نمود اما مشکلی که در این میان باقی می‌ماند معضل محاسبه هزینه‌های حفظ و نگهداری محیط‌زیست و منابع طبیعی است بایستی توجه داشت خسارت‌هائی که در اثر آلودگی‌های صنعتی به سلامت انسان‌ها یا محیط‌زیست وارد میشود، آثار خود را مدت‌ها بعد نشان می‌دهد.
بدین ترتیب غیرممکن است بتوان سال مشخصی را تعیین نمود که به واسطه آلودگی صنعتی، خسارتی به محیط‌زیست وارد نیامده باشد. همچنین می‌توان گفت آلودگی ناشی از فعالیت‌های صنعتی یک شرکت ممکن است به محل استقرار آن خسارت وارد نمی‌نماید بلکه آثار سوء خود را بر محیط‌زیست بسیار دورتر از منشاء آلودگی بر جای می‌گذارد.
اثرات تخریبی پدیده آلودگی همچنین می‌تواند از سوی برخی پدیده‌های طبیعی نظیر باد و باران به‌طور فزاینده‌ای افزایش یابد. عومل نامعینی، محاسبه gdp سبز را اگر نگوئیم غیرممکن ساخته است بنابراین تا زمانی‌که نتوان این عوامل را به‌صورت کمی و دقیق بیان نمود، قادر نیستیم برآورد دقیقی از gdp سبز بهدست آوریم.
آقای ما در ادامه اظهار می‌دارد: در خصوص برآورد gdp سبز دو اقدام مقدماتی بایستی صورت گیرد:
- ما نیاز داریم سهم هر خانوار در آلودگی آب و هوا مشخص شود و میزان خسارت‌هائی را که به واسطه آلودگی آب و هوا بر هر خانوار تحمیل می‌گردد مشخص نمائیم.
- مادامی‌که تخلیه پساب‌های صنعتی از حد مجاز فراتر نرود، به محیط‌زیست لطمه‌ای وارد نمی‌شود هنگامی‌که این ظرفیت آلودگی را بهدست آوریم آنگاه خواهیم توانست حداکثر حد مجاز تخلیه پساب‌های صنعتی را مشخص نمائیم و این حد می‌تواند پایه محاسبات دولت برای تدوین مقررات قانونی در زمینه مجازات آلوده‌کنندگان محیط‌زیست محسوب شود.
- بعد از این مرحله نیازمندیم برای هریک از منابع طبیعی و محیط‌زیست خویش به‌طور آشکار و روشن، بهاء مشخصی را تعیین نمائیم پس از اینکه این اقدام صورت گرفت، آنگاه ارزش ویژه‌ای در قبال اجاره یا تجارت این منابع از استفاده‌کنندگان این منابع دریافت خواهیم نمود.
دولت ممکن است این خطوط قرمز را روشن سازد و برای تخلف از هر یک از قوانین جرایم خاصی را از متخلفان یا اجاره‌کنندگان دریافت دارد این‌گونه حقوق را حتی می‌توان فروخت و یا به دیگر نیازمندان اختصاص داد بازاری که به این ترتیب به‌وجود می‌آید در آینده بهاء محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور را تعیین خواهد نمود وی می‌افزاید: بازاری کردن محیط‌زیست و شفاف ساختن مالکیت انواع منابع طبیعی می‌تواند موجب برجسته‌تر شدن نقش gdp سبز در کل تولید ناخالص داخلی کشور شود بعد از تحقق این امور تجربه ما می‌تواند الگوئی برای سایر کشورها به حساب آید تا آنها هم بتوانند جراء برنامه‌های بهره‌برداری از gdp سبز را در کشورشان مشاهده نمایند.
نروژ از سال ۱۹۸۷ سرگرم برآورد هزینه‌های استفاده از محیط‌زیست و بهره‌بردرای از منابع طبیعی خود بوده است عمده این‌گونه فعالیت‌ها متوجه برآورد خسارت‌های ناشی از آلودگی منابع زیست‌محیطی همچون منابع معدنی، بیولوژیکی، آب‌های جاری، زمین، هوا و به‌خصوص دو آلوده‌کننده مهم یعنی نیتروژن و فسفر می‌باشد.
نروژ در این زمینه یک سیستم آماری جامع تدوین نموده و این سیستم خسارت‌های ناشی از آلودگی‌های زیست‌محیطی بر ابزبان، جنگل‌ها و هوا را دربرمی‌گیرد مچنین هزینه‌های بازیافت فاضلاب‌های صنعتی و خانگی را در این سسیتم می‌توان مشاهده نمود به‌طور کلی اقدامات دولت نروژ بنیادهای منسجمی را برای محاسبه دقیق gdp سبز فراهم آورده است.
اکنون اجازه دهید نگاهی هم به یک کشور در حال توسعه بیافکنیم: مکزیک برنامه gdp سبز خود را از سال ۱۹۹۰ آغاز نمود این برنامه دربرگیرنده هزینه‌های استفاده از انواع منابع طبیعی از قبیل: آب، زمین‌های بایر، اراضی کشاورزی، جنگل، هوا و نفت می‌باشد دولت این کشور شاخص‌هائی را برای انواع این‌گونه منابع بهدست آورده است و آنان را به‌صورت کمی به پول ملی خود و ارزش مادی آنها را در gdp خود بیان نموده است.
ماهنامه اقتصاد خانواده