ahoo
11-30-2009, 11:03 PM
گزارش پروژة توليد SCP در پژوهشكدة مهندسي جهاد كشاورزي
پروژة توليد صنعتي پروتئين تك‌ياخته يا SCP ، يكي از پروژه‌هاي ناتمام كشور است كه به‌دلايل مالي به اتمام نرسيده است. مطلب حاضر، نگاهي گذرا به پروژة توليد صنعتي SCP دارد كه در گفتگو با مهندس زماني، عضو هيأت علمي پژوهشكده مهندسي وزارت جهادكشاورزي و مسئول اين پروژه، تهيه شده است: قبل از مطالعة گزارش زير، مطالعة مطلب ديگري در خصوص اهميت SCP براي كشور و مواد اولية مناسب آن توصيه مي‌گردد.
سابقة پروژة SCP در كشور
اين پروژه در سال 1374 به سفارش شركت تهية بذر و علوفه وزارت كشاورزي، در پژوهشكدة مهندسي جهاد سازندگي سابق آغاز شد. مرحلة آزمايشگاهي اين پروژه به مدت دو سال (تا سال 76) در دانشگاه تربيت مدرس با همكاري دكتر شجاع‌الساداتي و در قالب پايان‌نامه‌هاي كارشناسي ارشد انجام گرفت و اطلاعات حاصل از آنها، جمعآوري و سازماندهي شد. طراحي واحد پايلوت نيز تا سال 1378به‌طول انجاميد و پس از آن، كار ساخت، نصب و راه‌اندازي تجهيزات آغاز شد كه هم‌اكنون نيز در جريان است. تخصص‌هاي مختلفي در اين پروژه بهكار گرفته شدهاند كه از آن جمله مي‌توان به مهندسي مكانيك، بيوتكنولوژي، مهندسي شيمي، مهندس كنترل و ساختمان اشاره نمود.
ويژگي‌هاي فني پروژه
ظرفيتي كه براي واحد پايلوت در نظر گرفته شده است، 40 كيلوگرم محصول خشك در روز و براي واحد صنعتي اين پروژه، 40هزار تن در سال است كه به‌صورت پودر خواهد بود. نوع سيستم تخميري كه براي اين پروژه در نظر گرفته شده، سيستم تخميري پيوسته ( Continuous ) است. همچنين در طراحي تجهيزات، امكان استفاده از خوراك‌هاي مختلف نيز، پيش‌بيني شده است. بنابراين در آينده مي‌توان SCP را با خوراك‌هاي مختلف و بر اساس مزيت‌هاي نسبي هر يك از آنها در زمان‌هاي مختلف، توليد كرد. همچنين سوش‌هاي باكتريايي مورد استفاده در اين پروژه، بومي ايران هستند كه از خاك‌هاي مناطق نفت‌خيز كشور جمعآوري و غربال شدهاند.
پژوهشكدة مهندسي جهاد كشاورزي صرفاً تا مرحلة پايلوت مسئوليت دارد
هدف اين پژوهشكده، كسب تكنولوژي فرآيندهاي بيوتكنولوژيك در زمينة توليد SCP است و ساخت كارخانه در دستور كار اين پژوهشكده نيست. بنابراين توليد SCP تا مرحلة پايلوت (نيمه صنعتي) مورد توجه قرار گرفتهاست.
براي ساخت واحد پايلوت ، به‌جز خريد يكسري از ابزارهاي دقيق، مانند سنسورهاي مورد استفاده در فرمانتورها و تعدادي از پمپ‌ها، بقية تجهيزات در شركت‌هاي تابعة پژوهشكده و مؤسسة جهاد تحقيقات ساخته شد. اين تجهيزات شامل يك فرمانتور همزن‌دار 70 ليتري، يك فرمانتور Deep Jet 700 ليتري، مخازن خوراك هفتگي 4000 ليتري، مخازن خوراك هفتگي 700 ليتري، مخازن واسطه و مخزن ترموليز است كه براي از بين بردن باكتري‌ها بهكار مي‌رود. در كنار ساخت اين تجهيزات، مكاني مناسب جهت نصب تجهيزات نيز در حال ساخت است. با توجه به نياز واحد پايلوت به يك آزمايشگاه، نسبت به تأسيس يك واحد آزمايشگاه مجهز به دستگاه‌هايي چون انكوباتور، شيكر- انكوباتور و فريزر منهاي 80درجه سانتيگراد اقدام گرديده است.
مانع اصلي عدم پيشرفت اين پروژه، تأمين اعتبار است
مهمترين مشكل و در واقع مانع اصلي عدم پيشرفت اين پروژه، تأمين اعتبار آن است. اعتباري كه در ابتداي امر براي اين پروژه در نظر گرفته شده بود، بسيار اندك بود. همچنين حامي اصلي اين پروژه يعني شركت تهيه بذر و علوفه وزارت كشاورزي نيز پس از مدتي خود را كنار كشيد و مبالغ دريافتشده نيز در مرحلة طراحي به اتمام رسيد. پس از آن، پروژه جهت تأمين اعتبار مالي، بهعنوان پروژة ملي معرفي گرديد. در نهايت مبلغي كه به اين پروژه اختصاص يافت، 60 ميليون تومان بود كه حدود 25درصد از اين مبلغ را شركت مجري (بذر و علوفه) و 75درصد را شوراي پژوهش‌هاي علمي كشور، تقبل كردند. در حالي‌كه طبق برآورد پژوهشكدة مهندسي، مبلغي حدود 3000 ميليون ريال بهعنوان هزينههاي ريالي و 100 هزار دلار بهعنوان هزينههاي ارزي جهت اتمام پروژه نياز بود.
در حال حاضر نيز جهت تكميل واحد پايلوت، حدود 120 تا 150 ميليون تومان مورد نياز است و اين كمبود بودجه عامل اصلي عدم پيشرفت پروژه محسوب ميشود.
راهكار پيشنهادي براي رفع موانع مالي
در زمينة مشكل مالي، سعي بر اين است كه از مشاركت ساير سازمان‌ها استفاده شود. بنابراين موضوع با سازمان‌هاي مختلفي در ميان گذاشته شد كه از جمله اين سازمان‌ها مي‌توان به مركز تحقيقات امور دام وزارت جهاد كشاورزي و شركت پژوهش و فناوري پتروشيمي اشاره كرد. در نهايت نظر شركت پژوهش و فناوري پتروشيمي جهت مشاركت در اتمام اين پروژه و تأمين اعتبار مالي جلب شد و در حال حاضر نيز اين موضوع در جريان است.
ساير پروژه‌هاي پژوهشكدة مهندسي
در اين پژوهشكده، علاوه بر پروژة توليد SCP ، در زمينة توليد اسيدآمينة ليزين نيز فعاليت‌هايي صورت مي‌گيرد كه اين پروژه به موازات پروژة SCP به پيش مي‌رود. در اين زمينه سوش باكتري توليدكنندة ليزين با توجه به اطلاعات موجود، از خارج خريداري شده است. همچنين يك پروژه در زمينة خالص‌سازي ليزين در قالب پروژة كارشناسي ارشد در دانشگاه تربيت مدرس و تحت راهنمايي دكتر شجاع‌الساداتي صورت گرفته است. فعاليت‌هاي بهينه‌سازي فرآيند توليد ليزين نيز با مشاركت سازمان پژوهش‌هاي علمي و صنعتي ايران و توسط دكتر آذين انجام گرفته است كه بنابر دلايلي، اطلاعات دقيق پژوهش در اختيار پروژه قرار نگرفته است.
پروژة توليد صنعتي پروتئين تك‌ياخته يا SCP ، يكي از پروژه‌هاي ناتمام كشور است كه به‌دلايل مالي به اتمام نرسيده است. مطلب حاضر، نگاهي گذرا به پروژة توليد صنعتي SCP دارد كه در گفتگو با مهندس زماني، عضو هيأت علمي پژوهشكده مهندسي وزارت جهادكشاورزي و مسئول اين پروژه، تهيه شده است: قبل از مطالعة گزارش زير، مطالعة مطلب ديگري در خصوص اهميت SCP براي كشور و مواد اولية مناسب آن توصيه مي‌گردد.
سابقة پروژة SCP در كشور
اين پروژه در سال 1374 به سفارش شركت تهية بذر و علوفه وزارت كشاورزي، در پژوهشكدة مهندسي جهاد سازندگي سابق آغاز شد. مرحلة آزمايشگاهي اين پروژه به مدت دو سال (تا سال 76) در دانشگاه تربيت مدرس با همكاري دكتر شجاع‌الساداتي و در قالب پايان‌نامه‌هاي كارشناسي ارشد انجام گرفت و اطلاعات حاصل از آنها، جمعآوري و سازماندهي شد. طراحي واحد پايلوت نيز تا سال 1378به‌طول انجاميد و پس از آن، كار ساخت، نصب و راه‌اندازي تجهيزات آغاز شد كه هم‌اكنون نيز در جريان است. تخصص‌هاي مختلفي در اين پروژه بهكار گرفته شدهاند كه از آن جمله مي‌توان به مهندسي مكانيك، بيوتكنولوژي، مهندسي شيمي، مهندس كنترل و ساختمان اشاره نمود.
ويژگي‌هاي فني پروژه
ظرفيتي كه براي واحد پايلوت در نظر گرفته شده است، 40 كيلوگرم محصول خشك در روز و براي واحد صنعتي اين پروژه، 40هزار تن در سال است كه به‌صورت پودر خواهد بود. نوع سيستم تخميري كه براي اين پروژه در نظر گرفته شده، سيستم تخميري پيوسته ( Continuous ) است. همچنين در طراحي تجهيزات، امكان استفاده از خوراك‌هاي مختلف نيز، پيش‌بيني شده است. بنابراين در آينده مي‌توان SCP را با خوراك‌هاي مختلف و بر اساس مزيت‌هاي نسبي هر يك از آنها در زمان‌هاي مختلف، توليد كرد. همچنين سوش‌هاي باكتريايي مورد استفاده در اين پروژه، بومي ايران هستند كه از خاك‌هاي مناطق نفت‌خيز كشور جمعآوري و غربال شدهاند.
پژوهشكدة مهندسي جهاد كشاورزي صرفاً تا مرحلة پايلوت مسئوليت دارد
هدف اين پژوهشكده، كسب تكنولوژي فرآيندهاي بيوتكنولوژيك در زمينة توليد SCP است و ساخت كارخانه در دستور كار اين پژوهشكده نيست. بنابراين توليد SCP تا مرحلة پايلوت (نيمه صنعتي) مورد توجه قرار گرفتهاست.
براي ساخت واحد پايلوت ، به‌جز خريد يكسري از ابزارهاي دقيق، مانند سنسورهاي مورد استفاده در فرمانتورها و تعدادي از پمپ‌ها، بقية تجهيزات در شركت‌هاي تابعة پژوهشكده و مؤسسة جهاد تحقيقات ساخته شد. اين تجهيزات شامل يك فرمانتور همزن‌دار 70 ليتري، يك فرمانتور Deep Jet 700 ليتري، مخازن خوراك هفتگي 4000 ليتري، مخازن خوراك هفتگي 700 ليتري، مخازن واسطه و مخزن ترموليز است كه براي از بين بردن باكتري‌ها بهكار مي‌رود. در كنار ساخت اين تجهيزات، مكاني مناسب جهت نصب تجهيزات نيز در حال ساخت است. با توجه به نياز واحد پايلوت به يك آزمايشگاه، نسبت به تأسيس يك واحد آزمايشگاه مجهز به دستگاه‌هايي چون انكوباتور، شيكر- انكوباتور و فريزر منهاي 80درجه سانتيگراد اقدام گرديده است.
مانع اصلي عدم پيشرفت اين پروژه، تأمين اعتبار است
مهمترين مشكل و در واقع مانع اصلي عدم پيشرفت اين پروژه، تأمين اعتبار آن است. اعتباري كه در ابتداي امر براي اين پروژه در نظر گرفته شده بود، بسيار اندك بود. همچنين حامي اصلي اين پروژه يعني شركت تهيه بذر و علوفه وزارت كشاورزي نيز پس از مدتي خود را كنار كشيد و مبالغ دريافتشده نيز در مرحلة طراحي به اتمام رسيد. پس از آن، پروژه جهت تأمين اعتبار مالي، بهعنوان پروژة ملي معرفي گرديد. در نهايت مبلغي كه به اين پروژه اختصاص يافت، 60 ميليون تومان بود كه حدود 25درصد از اين مبلغ را شركت مجري (بذر و علوفه) و 75درصد را شوراي پژوهش‌هاي علمي كشور، تقبل كردند. در حالي‌كه طبق برآورد پژوهشكدة مهندسي، مبلغي حدود 3000 ميليون ريال بهعنوان هزينههاي ريالي و 100 هزار دلار بهعنوان هزينههاي ارزي جهت اتمام پروژه نياز بود.
در حال حاضر نيز جهت تكميل واحد پايلوت، حدود 120 تا 150 ميليون تومان مورد نياز است و اين كمبود بودجه عامل اصلي عدم پيشرفت پروژه محسوب ميشود.
راهكار پيشنهادي براي رفع موانع مالي
در زمينة مشكل مالي، سعي بر اين است كه از مشاركت ساير سازمان‌ها استفاده شود. بنابراين موضوع با سازمان‌هاي مختلفي در ميان گذاشته شد كه از جمله اين سازمان‌ها مي‌توان به مركز تحقيقات امور دام وزارت جهاد كشاورزي و شركت پژوهش و فناوري پتروشيمي اشاره كرد. در نهايت نظر شركت پژوهش و فناوري پتروشيمي جهت مشاركت در اتمام اين پروژه و تأمين اعتبار مالي جلب شد و در حال حاضر نيز اين موضوع در جريان است.
ساير پروژه‌هاي پژوهشكدة مهندسي
در اين پژوهشكده، علاوه بر پروژة توليد SCP ، در زمينة توليد اسيدآمينة ليزين نيز فعاليت‌هايي صورت مي‌گيرد كه اين پروژه به موازات پروژة SCP به پيش مي‌رود. در اين زمينه سوش باكتري توليدكنندة ليزين با توجه به اطلاعات موجود، از خارج خريداري شده است. همچنين يك پروژه در زمينة خالص‌سازي ليزين در قالب پروژة كارشناسي ارشد در دانشگاه تربيت مدرس و تحت راهنمايي دكتر شجاع‌الساداتي صورت گرفته است. فعاليت‌هاي بهينه‌سازي فرآيند توليد ليزين نيز با مشاركت سازمان پژوهش‌هاي علمي و صنعتي ايران و توسط دكتر آذين انجام گرفته است كه بنابر دلايلي، اطلاعات دقيق پژوهش در اختيار پروژه قرار نگرفته است.