Borna66
09-08-2009, 03:29 PM
هيرومبا يك رسم سنتي و قديمي است. از ويژگي‌هاي سنتي زرتشتيان منطقه شريف‌آباد كه هنوز زرتشتيان شريف‌آبادي برگزار مي‌نمايند و همواره برآنند كه از شكوه ديرين آن چيزي كاسته نشود.
از آغاز آن مستندي در دست نيست ولي مي‌توان به اين نكته اشاره كرد كه هيرومبا يكي از جشن‌هايي است كه هنوز هم برگزاري آن مانند ساير جشن‌ها با چراغاني وآتش‌افروزي همراه است و آن را در ارتباط با جشن سده نيز مي‌دانند.
اين مراسم آتش‌افروزي در روز اشتاد ايزد و فروردين ماه برگزار مي‌شود.
چگونگي و روش برگزاري هيرومبا
در ساعات پس از نيمروز ارد ايزد و فروردين ماه، زرتشتيان شريف‌آباد به پيرهريشت مي‌روند و گروه قيذلي (قيذل نام نوعي بوته بياباني است كه در بيابان اطراف يزد مي‌رويد) در خيله‌ي مربوط به اصطلاح قيذلي‌ها مستقر مي‌شوند و افرادي‌كه نذر و نذوراتي دارند با گروه يادشده همكاري دارند.
مراسم اصلي
بامداد اشتاد ايزد، برنامه آغاز مي‌شود و جوانان به چند گروه تقيسيم شده و هر گروهي وظيفه‌اي كه از شب به آن‌ها واگذار شده را انجام مي‌دهد كه خلاصه‌ي آن به شرح زير است:
الف) گروه قيذلي‌ها به دسته‌هاي كوچكتر تقسيم مي‌شوند و هر دسته به همراه يك و يا چند فرد باسابقه كه در كار هيزم و بسته‌بندي آن وارد باشند با وسايل لازم به بيابان‌هاي اطراف پيرهريشت مي‌روند و به گردآوري بوته و هيزم مي‌پردازند و پس از بسته‌بندي و آماده‌نمودن با وسيله‌هايي (در گذشته بيشتر شتر و الاغ و اكنون با وانت و وسيله‌ي مناسب ديگر) كه برخي صاحبان نذر از قبل آماده نموده‌اند به محل آتش‌افروزي يعني شاورهرام ايزد شريف‌آباد مي‌برند.
ب) تغذيه گروه‌هاي مامور گردآوري بوته : چند نفر جوان با شير و چاي داغ و پشمك و سيروگ كه از سوي صاحبان نذر در سحرگاهان فراهم شده در بيابان به گردآورندگان بوته مي‌رسانند.
ج) برخي بانوان صاحب نذر نيز از ساعت اول بامداد به تهيه‌ي نان و سيروگ مي‌پردازند كه به موقع به جوانان رسانده شود.
د) كساني نيز كه نذر گوشتي دارند قسمتي از گوشت نذري را به خيله قيزلي برده و بقيه نيز در اختيار صاحب نذر قرار مي‌گيرد. خيلي‌ها هم تمامي گوسفند را نذر مي‌نمايند. و از اين گوشت با كمك ديگر افراد كه در خيله قيذلي هستند نهاري تهيه نموده و بين باشندگان و ميهمانان حاضر سرو مي‌شود.
آداب و رسوم چوب‌زني
پس از گردآوري بوته و هيزم، افراد مامور گروه‌هاي قيذلي به خيله‌ي قيذلي بازمي‌گردند و بعد از مدتي استراحت در ساعاتي قبل از نيمروز همه‌ي باشندگان را به خيله‌ي قيذلي‌ها دعوت مي‌نمايند. و در اينجا آناني‌كه براي اولين بار در مراسم حضور يافته‌اند و يا براي اولين بار به زيارت پيرهريشت آمده‌اند مراسم چوب‌زني درباره‌‌ي ايشان اجرا مي‌شود و قند و جعبه‌هاي شيريني كه اين افراد با خود آورده‌اند گردآوري و در آنجا با تداركاتي كه از قبل ديده شده شربت و شيريني تعارف مي‌شود. پس از چوب‌زني كه در خيله‌ي قيذلي اجرا مي‌شود، مراسم آواز و هنرنمايي و رقص و پايكوبي سنتي و محلي شروع مي‌شود. ضمن اعلام اسامي صاحبان خير، نيازمندي‌هاي سال بعد اعلام و بيلان و عملكرد يك‌ساله به اطلاع همگان مي‌رسد. سپس هر گروهي به خيله و استراحتگاه خود مي‌روند و ساعاتي را به استراحت مي‌گذرانند.
هنگام غروب آفتاب همه حاضرين از پيرهريشت به شاورهرام ايزد شريف‌آباد مي‌روند و جوانان به دو دسته تقسيم شده و هر دسته دست در شانه‌ي يكديگر قرار داده و دايره‌وار مي‌ايستند. دهموبد نيز در وسط ايستاده و نام درگذشتگان و جان‌باختگان راه ميهن و ديگر روانان را با صداي بلند نام مي‌برد و خدابيامرزي داده مي‌شود و با اشاره‌ي كسي‌كه پهلوي دست دهموبد ايستاده ديگران با صداي بلند “هيرومبا” مي‌گويند.
و پس از آنكه نام همه برده شد، مراسم طوري هم‌آهنگ اجرا مي‌شود كه آهنگ صدا به‌ويژه هيرومبا تا فاصله‌ي زيادي رفته و به گوش مي‌رسد و افراد حاضر كاملا تحت‌تاثير قرار گرفته و مراسم به مراحل پاياني نزديك مي‌شود. پس از اتمام مراسم خدابيامرزي درگذشتگان، موبد شريف‌آباد ملبس به لباس سفيد با مجمري از آتش در دست، ضمن سرايش اوستا به‌همراهي دهموبدان خرمن هيزم را آتش مي‌زنند. و نور و شعله‌ي آتش گرمي خاصي به محل تجمع افراد حاضر مي‌دهد.
در بامداد روز بعد (آسمان ايزد) از هر خانه يك‌نفر با آفرينگاني در دست به محل آمده و از آتش‌بند محل در شب قبل جمع و جور نموده تا خاموش و خاكستر نشود مقداري را به منزل برده و به نشاني بركت و به اميد سالي خوش اين آتش را در تمام اتاق‌هاي منزل در حالي‌كه عود بر روي آن ريخته‌اند و بوي خوش در فضا پراكنده شده مي‌گردانند و آن‌گاه به اجاق خانه در آشپزخانه برده و در اجاق با آتش منزل هم‌پيوند مي‌نمايند و غروب همان‌روز مقداري از آتش را در مجمر ريخته و يك نفر از افراد خانواده به شاورهرام ايزد شريف‌آباد برده و هم‌پيوند آتش ورهرام مي‌نمايد.
بشود كه ما نيز با حضور خود در اين‌گونه مراسم‌هاي ديني و سنتي كه از پيشينيان به ما رسيده آن را حفظ و نگهداري نماييم و هر سال با شور و اشتياق بيشتري شركت نماييم.
سايت اينترنتي يتااهو
از آغاز آن مستندي در دست نيست ولي مي‌توان به اين نكته اشاره كرد كه هيرومبا يكي از جشن‌هايي است كه هنوز هم برگزاري آن مانند ساير جشن‌ها با چراغاني وآتش‌افروزي همراه است و آن را در ارتباط با جشن سده نيز مي‌دانند.
اين مراسم آتش‌افروزي در روز اشتاد ايزد و فروردين ماه برگزار مي‌شود.
چگونگي و روش برگزاري هيرومبا
در ساعات پس از نيمروز ارد ايزد و فروردين ماه، زرتشتيان شريف‌آباد به پيرهريشت مي‌روند و گروه قيذلي (قيذل نام نوعي بوته بياباني است كه در بيابان اطراف يزد مي‌رويد) در خيله‌ي مربوط به اصطلاح قيذلي‌ها مستقر مي‌شوند و افرادي‌كه نذر و نذوراتي دارند با گروه يادشده همكاري دارند.
مراسم اصلي
بامداد اشتاد ايزد، برنامه آغاز مي‌شود و جوانان به چند گروه تقيسيم شده و هر گروهي وظيفه‌اي كه از شب به آن‌ها واگذار شده را انجام مي‌دهد كه خلاصه‌ي آن به شرح زير است:
الف) گروه قيذلي‌ها به دسته‌هاي كوچكتر تقسيم مي‌شوند و هر دسته به همراه يك و يا چند فرد باسابقه كه در كار هيزم و بسته‌بندي آن وارد باشند با وسايل لازم به بيابان‌هاي اطراف پيرهريشت مي‌روند و به گردآوري بوته و هيزم مي‌پردازند و پس از بسته‌بندي و آماده‌نمودن با وسيله‌هايي (در گذشته بيشتر شتر و الاغ و اكنون با وانت و وسيله‌ي مناسب ديگر) كه برخي صاحبان نذر از قبل آماده نموده‌اند به محل آتش‌افروزي يعني شاورهرام ايزد شريف‌آباد مي‌برند.
ب) تغذيه گروه‌هاي مامور گردآوري بوته : چند نفر جوان با شير و چاي داغ و پشمك و سيروگ كه از سوي صاحبان نذر در سحرگاهان فراهم شده در بيابان به گردآورندگان بوته مي‌رسانند.
ج) برخي بانوان صاحب نذر نيز از ساعت اول بامداد به تهيه‌ي نان و سيروگ مي‌پردازند كه به موقع به جوانان رسانده شود.
د) كساني نيز كه نذر گوشتي دارند قسمتي از گوشت نذري را به خيله قيزلي برده و بقيه نيز در اختيار صاحب نذر قرار مي‌گيرد. خيلي‌ها هم تمامي گوسفند را نذر مي‌نمايند. و از اين گوشت با كمك ديگر افراد كه در خيله قيذلي هستند نهاري تهيه نموده و بين باشندگان و ميهمانان حاضر سرو مي‌شود.
آداب و رسوم چوب‌زني
پس از گردآوري بوته و هيزم، افراد مامور گروه‌هاي قيذلي به خيله‌ي قيذلي بازمي‌گردند و بعد از مدتي استراحت در ساعاتي قبل از نيمروز همه‌ي باشندگان را به خيله‌ي قيذلي‌ها دعوت مي‌نمايند. و در اينجا آناني‌كه براي اولين بار در مراسم حضور يافته‌اند و يا براي اولين بار به زيارت پيرهريشت آمده‌اند مراسم چوب‌زني درباره‌‌ي ايشان اجرا مي‌شود و قند و جعبه‌هاي شيريني كه اين افراد با خود آورده‌اند گردآوري و در آنجا با تداركاتي كه از قبل ديده شده شربت و شيريني تعارف مي‌شود. پس از چوب‌زني كه در خيله‌ي قيذلي اجرا مي‌شود، مراسم آواز و هنرنمايي و رقص و پايكوبي سنتي و محلي شروع مي‌شود. ضمن اعلام اسامي صاحبان خير، نيازمندي‌هاي سال بعد اعلام و بيلان و عملكرد يك‌ساله به اطلاع همگان مي‌رسد. سپس هر گروهي به خيله و استراحتگاه خود مي‌روند و ساعاتي را به استراحت مي‌گذرانند.
هنگام غروب آفتاب همه حاضرين از پيرهريشت به شاورهرام ايزد شريف‌آباد مي‌روند و جوانان به دو دسته تقسيم شده و هر دسته دست در شانه‌ي يكديگر قرار داده و دايره‌وار مي‌ايستند. دهموبد نيز در وسط ايستاده و نام درگذشتگان و جان‌باختگان راه ميهن و ديگر روانان را با صداي بلند نام مي‌برد و خدابيامرزي داده مي‌شود و با اشاره‌ي كسي‌كه پهلوي دست دهموبد ايستاده ديگران با صداي بلند “هيرومبا” مي‌گويند.
و پس از آنكه نام همه برده شد، مراسم طوري هم‌آهنگ اجرا مي‌شود كه آهنگ صدا به‌ويژه هيرومبا تا فاصله‌ي زيادي رفته و به گوش مي‌رسد و افراد حاضر كاملا تحت‌تاثير قرار گرفته و مراسم به مراحل پاياني نزديك مي‌شود. پس از اتمام مراسم خدابيامرزي درگذشتگان، موبد شريف‌آباد ملبس به لباس سفيد با مجمري از آتش در دست، ضمن سرايش اوستا به‌همراهي دهموبدان خرمن هيزم را آتش مي‌زنند. و نور و شعله‌ي آتش گرمي خاصي به محل تجمع افراد حاضر مي‌دهد.
در بامداد روز بعد (آسمان ايزد) از هر خانه يك‌نفر با آفرينگاني در دست به محل آمده و از آتش‌بند محل در شب قبل جمع و جور نموده تا خاموش و خاكستر نشود مقداري را به منزل برده و به نشاني بركت و به اميد سالي خوش اين آتش را در تمام اتاق‌هاي منزل در حالي‌كه عود بر روي آن ريخته‌اند و بوي خوش در فضا پراكنده شده مي‌گردانند و آن‌گاه به اجاق خانه در آشپزخانه برده و در اجاق با آتش منزل هم‌پيوند مي‌نمايند و غروب همان‌روز مقداري از آتش را در مجمر ريخته و يك نفر از افراد خانواده به شاورهرام ايزد شريف‌آباد برده و هم‌پيوند آتش ورهرام مي‌نمايد.
بشود كه ما نيز با حضور خود در اين‌گونه مراسم‌هاي ديني و سنتي كه از پيشينيان به ما رسيده آن را حفظ و نگهداري نماييم و هر سال با شور و اشتياق بيشتري شركت نماييم.
سايت اينترنتي يتااهو