شیخ صفی‌الدین اردبیلی

[Borna66]

شیخ صفی‌الدین اردبیلی (۶۵۰ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DB%B6%DB%B5%DB%B0_%28%D9%82%D9%85 %D8%B1%DB%8C%29&action=edit&redlink=1)-۷۳۵ هجری (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DB%B7%DB%B3%DB%B5_%28%D9%82%D9%85 %D8%B1%DB%8C%29&action=edit&redlink=1)) نیای بزرگ دودمان صفویان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86) از بومیان ایرانی و هشتمین نسل از تبار فیروزشاه زرین‌کلاه بود. فیروزشاه نیز از بومیان ایرانی و کردتبار بود.[۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8 C%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D9%84%DB%8C #cite_note-0) که در منطقه مغان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86) نشیمن گرفته بود. زبان مادری شیخ صفی‌الدین زبان آذری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%DB%8C) (گویشی از تاتی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C)) بود[۱] (http://irantarikh.com/tarikh/safavi01.pdf) [۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8 C%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D9%84%DB%8C #cite_note-1) و اشعاری به این زبان ایرانی در کتاب صفوةالصفا (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B5%D9%81%D9%88%D8%A9%D8%A7%D9% 84%D8%B5%D9%81%D8%A7&action=edit&redlink=1) و سلسلةالنسب (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A9%D8% A7%D9%84%D9%86%D8%B3%D8%A8&action=edit&redlink=1) سروده‌است.[۳] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8 C%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D9%84%DB%8C #cite_note-2)
دودمان صفوی نام خویش را از وی گرفته بودند.او پایه‌گذار خانقاه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%82%D8%A7%D9%87) صفوی در اردبیل بود که با گذشت زمان پیروان بسیاری را به دست آورد.

زندگی

او که پیرو مذهب سنی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%86%DB%8C) [۴] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8 C%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D9%84%DB%8C #cite_note-3) بود در اردبیل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D9%84) زاده شد و در زمان خویش مورد احترام مردم بود و مردم آن سامان او را به عنوان پیر و مرشد پذیرا بودند.از او دیوانی به زبان آذری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%DB%8C) در دست است. آذری یکی از زبان‌های ایرانی و زبان بومی آذربایجان بوده‌است. شیخ صفی هم‌زمان با الجایتو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D9%88) ایلخان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9% 86&action=edit&redlink=1) مغول (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84) می‌زیست.
شیخ صفی خود پیشتر پیرو شیخ زاهد گیلانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B2%D8%A7%D9%87%D8%AF_%DA%AF %DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C) بود و دختر او فاطمه خاتون را نیز به زنی گرفته بود. زهد و ساده‌زیستی او با وجود داراییش در آن زمان نامور بود. شیوه زندگی و کاریزمای او و ناماوری خانقاهش به زودی برای او و فرزندانش پیروانی را از شام (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%85) و ترکیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87) و بخش‌های دیگر ایران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86) فراهم ساخت. پس از او پسرش شیخ صدرالدین موسی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%84% D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C) جای پدر را گرفت.


دارایی

بر پایه گزارش‌های تاریخی وی در آغاز تنها ۷ هکتار زمین داشت، ولی هنگام مرگ مالک بزرگی بود که بیست دهکده داشت.

قالی اردبیل

فرش بسیار معروفی به نام قالی اردبیل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A8% DB%8C%D9%84) که در محل مقبرهٔ وی موجود بوده هم اکنون جزو مشهورترین قالیهای موجود در جهان است که در موزهٔ ویکتوریا و آلبرت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7_% D9%88_%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA) نگهداری می‌شود.