مبحث 1 مقررات ملی ساختمان

[javad jan]

١-کلیات -١
٢-مفاھیم اصلی و راھنمای تدوین مقررات -١
ملی ساختمان
١-مقررات ملی ساختمان -٢-١
٢-موضوع مقررات ملی ساختمان -٢-١
٣-کاربرد مقررات ملی ساختمان -٢-١
۴-قلمرو مقررات ملی ساختمان -٢-١
۵- سازمانھای عھده دار کنترل -٢-١
۶-مأموران عھده دار کنترل -٢-١
٧-مراجع تصویب -٢-١
٨-اعتبار حرفهای و تخصصی مقررات ملی -٢-١
ساختمان
٩-حوزه شمول مقررات ملی -٢-١
ساختمان
١٠ -تدوین مقررات ملی ساختمان -٢-١
١١ -طرح کلی مقررات ملی -٢-١
ساختمان ایران
٣- شیوه نامه بخ شبندی و نگارش مباحث -١
۴-نحوه استفاده از مبحث اول -١
۵-فھرست تعاریف -١

[javad jan]

١-کلیات -١
مقررات ملی ساختمان در این مبحث » کلیهواژهھا و اصطلاحات فنی و حقوقی به کار رفته در تمامی مباحث
گردآوری شده است.اما به دلیل چاپ تدریجیمباحث مختلف مقررات ملی ساختمان، ھر مبحث، واژهھا و
اصطلاحات خود را جداگانه تھیه نموده است،لذا به منظور حفظ ھماھنگی در کل مجموعه اینمقررات، ھمه
تعاریف منتشرمیگردد. » این واژهھا در مبحث اول تحت عنوان
١ - ھدف -١-١
ھدف از تدوین این مبحث، ایجاد پایهای برای تفاھم میان دستاندرکاران صنعت ساختمان و یکسان سازی
مفاھیم در حوزه شمول مقررات ملی ساختمان میباشد.ھمچنین این مبحث منبع مناسبی بر آموزش و
ارجاع در کلیه بخشھای صنعت ساختمان خواھد بود.
از طرفی با توجه به اینکه ممکن است یک تعریف در بخشھای مختلف این صنعت بهگونهھای متفاوتی ارائه
گردند، با گردآوری آنھا در یک مجموعه، مرجعیمناسب جھت مقایسه نحوه کاربرد تعاریف در بخشھای
مختلف، برایدستاندرکاران و قانونگذاران فراھم می گردد، تا ھدف خود را از بیان یک واژه، از میان تعاریف
مختلف برای آن واژه،بیان نمایند.

٢مفاھیم اصلی و راھنمای تدوین مقررات ملی ساختمان -١
١-مقررات ملی ساختمان -٢-١
مقررات ملی ساختمان عبارت است از مجموعه:
الف-اصول و قواعد فنی که رعایت آنھا در طراحی، محاسبه، اجرا، بھرهبرداری و نگھداری ساختمانھا، به
منظور اطمینان از ایمنی، بھداشت، بھرهدھی مناسب، آسای ش و صرفه اقتصادی الزامی است.
ب-آئیننامه کنترل اجرا که حوزه شمول اصول و قواعد آن، ترتیب کنترل اجرای آنھا، حدود و اختیارات و وظائف
سازمانھای عھدهدار کنترل وترویج این اصول و قواعد در ھر مبحث را تعیین میکند.
٢-موضوع مقررات ملی ساختمان -٢-١
موضوع مقررات ملی ساختمان، عملیات ساختمانی است که به یکی از صورتھای زیر انجام میشود:
احداث:یعنی برپا کردن ساختمان در روی زمین خالی؛
بھسازی:یعنی امروزی کردن ساختمان موجود، از طریق تغییر تیغه بندی و فضاھا، نماسازی، تأسی سات
مکانیکی و برقی و یا تقویت عناصر باربر با حفظ استخوانبندی(پی و عناصر باربر)؛
بازسازی:یعنی دوباره سازی بخشھای عمدهای از ساختمان که در اثر سانحه یا فرسودگی آسیب دیدهاند؛
تغییر کاربری :یعنی تغییر نوع بھره برداری از ساختمان، که مستلزم سنج ش توانھای فضائی (معماری )،
سازهای، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی [و تأسیسات ترافیکی ] ساختمان موجود برای بھره برداری
جدید و ایجاد تغییرات لازم در معماری، سازه، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی است؛
تعمیر:یعنی تعویض اجزاء فرسوده و از کار افتاده ساختمان، گاھی ھمراه با تغییرات جزئی در فضاھا، بدون
بھسازی یا با اندکی بھسازی؛
تخریب:یعنی خراب کردن تمام یا بخشھائی از ساختمان موجود برای احداث، بھسازی، بازسازی، تغییر
کاربری، تعمیر یا آزاد کردن زمین زیر ساختمان؛
توسعه:یعنی گسترش دادن ساختمان موجود در سطح یا افزودن طبقات به آن؛
٣-کاربرد مقررات ملی ساختمان: -٢-١
مقررات ملی ساختمان، شامل اصول و قواعد فنی و آئین نامه کنترل و اجراء، سند مرجع برای اقدامات کنترلی
سازمانھا و مأموران عھده دار کنترل ساختمان می باشد .بنابراین دستگاھھا و مأموران کنترل، فعالیتھای
ساختمانی را براساس الزامات این سند بازبینی و کنترل می کنند، عوامل مسئول در فعالیتھای ساختمانی نیز
برای دریافت تأییدیه سازمانھای عھده دار کنترل، فعالیتھای خود را با الزامات این سند منطبق مینمایند.
۴-قلمرو مقررات ملی ساختمان: -٢-١
قلمرو مقررات ملی ساختمان کلیه فعالیتھای طراحی، اجرا، آزمای ش، نگھداری و بھره برداری را در بر می گیرد.
در طراحی، نقشه ھا و محاسبات در اجرا، جزئیات در حال اجرا و اجرا شده، در آزمای ش، عین آزمای ش یا گزارش
نتایج آزمای ش، در نگھداری، گزارش نگھداری، و در بھره برداری، کیفیت بھره برداری مورد بازبینی و کنترل قرار
میگیرد.

[javad jan]

۵- سازمانھای عھده دار کنترل: -٢-١
سازمانھای عھده دار کنترل عبارتند از : شھرداریھا در محدوده و حریم شھرھا، استانداریھا یا نمایندگان آنھا در
غیر شھرکھای واقع در خارج محدوده و حریم شھرھا، و سازمانھای مسکن و شھرسازی استانھا در شھرکھای
واقع در خارج محدوده و حریم شھرھا.
۶-مأموران عھده دار کنترل: -٢-١
مأموران عھده دار کنترل عبارتند از کارشناسانی که از طرف سازمانھای عھده دار کنترل مأمور این کار
میشوند.
مشارکت مأموران عھده دار کنترل که دارای بالاترین تجربیات اجرائی در اجرای مقررات ملی ساختمان ھستند،
در جریان تدوین و بازنگریھای مقررات، امکانپذیری عملی آن را تضمین خواھد کرد.
٧-مراجع تصویب: -٢-١
نام دارد وزارت مسکن و « اصول و قواعد فنی » مرجع تصویب بخشی از مقررات ملی ساختمان که
نام دارد، ھیئت وزیران است. « آئیننامه کنترل و اجرا » شھرسازی، و مرجع تصویب بخ ش دیگر که
٨-اعتبار حرفهای و تخصصی مقررات ملی ساختمان: -٢-١
مقررات ملی ساختمان باید حتی المقدور قبل از تصویب مراجع قانونی، اعتبار حرفه ای و تخصصی لازم را کسب
کرده باشد .به این منظور لازم است مشارکت ھمه نھادھای حرفه ای و تخصصی ذیربط از قبیل سازمانھای
نظام مھندسی ساختمان استانھا، جامعه مشاوران ایران، انجمن صنفی مھندسان معمار و شھرساز، انجمن
صنفی شرکتھای ساختمانی، انجمن صنفی شرکتھای تأسیساتی و تجھیزاتی، انجمن مھندسان محاسب،
انجمن تولیدکنندگان مصالح و لوازم ساختمانی و تجھیزاتی سایر انجمنھای مھندسی و مخصوصاً جامعه
مأموران عھده دار کنترل، در جریان تدوین مقررات به نحو گسترده و مؤثر جلب شود.
٩-حوزه شمول مقررات ملی ساختمان: -٢-١
حوزه شمول اجرای مقررات ملی ساختمان محدوده ھای جغرافیائی معین و انواعی از ساختمان است که در
جریان تدوین مقررات براساس نظرخواھی از مجامع حرفه ای ذیربط مخصوصاً سازمانھای نظام مھندسی
به تصویب « مسکن و شھرسازی » و« کشور » ساختمان استانھا پیشنھاد شده و پ س از تأیید وزارتخانه ھای
« اصول و قواعد فنی » محسوب و ضمیمه « آئیننامه کنترل اجرا » ھیئت وزیران می رسد و به عنوان جزئی از
میگردد.در مناطق جغرافیائی و انواع ساختمانھائی که در حوزه شمول قرار ندارند اجرای مقررات ملی
ساختمان جنبه پیشنھادی دارد.
١٠ -تدوین مقررات ملی ساختمان: -٢-١
» تدوین مقررات ملی ساختمان عبارت است از مجموعه بررسیھا و پژوھشھا و تبادل نظرھائی که براساس
انجام شده و پ س از تھیه پی ش نوی س اولیه مورد نظر خواھی قرار « طرح کلی مقررات ملی ساختمان ایران
گرفته و مراحل تأیید کمیته ھای تخصصی و شورای تدوین مقررات ملی ساختمان را طی کرده و حسب مورد
آماده تصویب وزیر مسکن و شھرسازی یا ھیئت وزیران میگردد.
١١ -طرح کلی مقررات ملی ساختمان ایران: -٢-١
طرح کلی مقررات ملی ساختمان ایران عبارت است از:
فھرست عناوین مباحث مختلف اصول و قواعد فنی و آئیننامه کنترل و اجراء؛ 
شیوه نامه بخ شبندی و نگارش مباحث؛ 
گردش کار تدوین؛ 
مدارک فنیو مرتبط با ھر مبحث از قبیل راھنما، تفسیر و فھرستھای بازرسی (چک لیست ھا )؛ 
*کنترل ساختمان عبارت است از مجموعه اقدامات مربوط به اعمال مقررات ملی ساختمان و نیز ضوابط و
مقررات شھرسازی

٣-شیوه نامه بخ شبندی و نگار ش مباحث -١
١-بند یا ردیف به عنوان کوچکترین واحد نگار ش مقررات: -٣-١
ھر مبحث بطور سلسله مراتبی به اجزائی تقسیم میشود کوچکترین جزء آن یک بند نامیده میشود.
ھر بند باید فقط حاوی یک حکم مستقل درباره موضوع و قلمرو خود بوده و از ھرگونه عبارت پردازی استدلالی
و تبیینی و آموزشی پرھیز نماید .در صورتیکه حکم دارای فروع یاقیودی باشد در ذیل ھمان بند به عنوان ردیف
به کمک حروف افزوده میشود.
٢-بخ شبندی: -٣-١
مجموعه ردیفھای مرتبط، یک بند، مجموعه بندھای مرتبط، یک بخ ش، مجموعه بخشھای مرتبط، یک فصل و
٣که در آن، عدد ١٧ شماره -٢-١- مجموعه فصلھای مرتبط یک مبحث را تشکیل میدھند . به عنوان مثال :بند ١٧
مبحث، عدد ١ شماره فصل، عدد ٢ شماره بخ ش و عدد ٣ شماره بند میباشد.
٣- شمارهگذاری: -٣-١
ھر بند با یک شماره متشکل از ارقام تعیین کننده ھر یک از مراتب تقسیم سلسله مراتبی مشخص
میگردد.
۴-زبان: -٣-١
زبان مقررات باید ساده، کوتاه، عاری از ھرگونه صنعت ادبی، متمرکز بر بیان حکم و دارای لحن قانونی باشد .
در نگارش باید توجه داشت که مقررات ملی در حکم سند مرجع بازبینی و کنترل است نه دستورالعمل
طراحی و اجراء یا اثبات صحت علمی یا فوائد علمی اصول و قواعد فنی.
۵-قابلیت اجراء: -٣-١
احکام مقررات ملی ساختمان باید از حیث وجود مھارتھای فنی، تجھیزات اجرائی، مصالح و لوازم و امکانات
اقتصادی قابل اجرا باشد.
۶-ھدف مندی: -٣-١
احکام مقررات ملی ساختمان باید فقط در خدمت اھداف مقرر در قانون یعنی :ایمنی، بھداشت، بھره برداری
مناسب، آسای ش و صرفه اقتصادی باشد و به چیزی غیر از این اھداف نپردازد .تھیه کنندگان پی ش نوی س
مقررات باید بتوانند ارتباط احکام پیشنھادی را با اھداف مزبور نشان دھند و این شرط یکی از شرائط تصویب
مقررات ملی ساختمان خواھد بود.
٧-قابلیت انعطاف: -٣-١
احکام مقررات ملی ساختمان علاوه بر قابلیت اجرای کلی، تفاوت امکانات عملی در مناطق مختلف کشور و بر
حسب ساختمانھا و کاربریھای مختلف را مورد نظر قرار دھند و در این خصوص از تجارب و نظرات سازمانھای
نظام مھندسی ساختمان استانھا استفاده نمایند .ھمچنین باید تدریجی بودن اجرای کامل مقررات را ملحوظ
نظر داشته باشند.

[javad jan]

٨-ارجاعات: -٣-١
احکام مقررات ملی ساختمان ممکن است به برخی از استانداردھای ملی کشور یا کشورھای دیگر و
ھمچنین آئین نامه ھا ارجاع کند .در این صورت آن قسمت از استاندارد جزئی از متن مقررات شناخته می شود.
مقررات از ارجاع به متون کتب باید پرھیز نماید.

نحوه استفاده از مبحث اول: -١
فھرست تعاریف از کلیه مباحث تدوین و منتشر شده گرد آوری گردیده وابتدا به ترتیب حروف الفبا و سپ س
به ترتیب شماره مبحث، مرتب شده است.
١-علایم اختصاری: -۴-١
در کنار ھر واژه مرجع یا مبحث مورد نظر آورده شده است.به عنوان مثال:آب گرم( ١٦ )یعنی این واژه در
مبحث ١۶آورده شده است.
م =مبحث
ر.ک . =رجوع کنید به

۵-فھرست تعاریف: -١
:( آب آشامیدنی ( ١۶
آبی که از مواد خارجی، به مقداری که سبب بیماری شود یا اثر زیان آور بیولوژیک داشته باشد، پاک باشد و از
نظر ترکیب فیزیکی، شیمیایی یا میکروبی با استانداردھای آب آشامیدنی، که از طرف مقامات مسئول و
قانونی بھداشتی رسماً اعلام شده، مطابقت داشته باشد.
:( آب خنککننده ( ١۴
آبی که گرمای دفع کننده گرمای سیستم تبرید را جذب و آن را به برج خنک کن یا ھر سیستم دفع کننده دیگری،
منتقل کند تا به فضای خارج دفع شود .در تأسیسات تھویه مطبوع ساختمان، حداکثر دمای این آب ۴٠ درجه
سانتیگراد ( ١٠۴ درجه فارنھایت)است.
: ( آب غیرآشامیدنی ( ١۶
آبی که برای آشامیدن، مصارف شخصی و پخت و پز، بھداشتی و مناسب نباشد.
:( آبفشان اتوماتیک ( ١
وسیلهای است که به یک سیستم آبرسانی ( شبکه آب )متصل است و ھرگاه دما از حدمعینی فراتر رود ، ب ه
طور اتوماتیک باز میشود و شروع به آب فشانی میکند .
: ( آب گرم ( ١۶
آبی که دمای آن بی ش از ۴٩ درجه سانتیگراد( ١٢٠ درجه فارنھایت)باشد.
: ( آبگرمکن ( ١۴ )و ( ١۶
ھر دستگاھی که آب مصرفی یا آشامیدنی را گرم کند و آن را به شبکه توزیع آب گرم مصرفی ساختمان
بفرستد.
:( آجر( ۵
آجر فرآورده ای ساختمانی است که در انواع رسی، شیلی و شیستی، ماسه آھکی و بتنی و شکل ھای
گوناگون تولید شده و عمدتاً در دیوار چینی، نماسازی، کرسی چینی، کف سازی و کفپوشی، سقف طاق
ضربی، شیببندی بام(ضایعات آجر)و...به مصرف میرسد.
آجر بر حسب مواد خام مورد استفاده در ساخت آن به انواع زیر تقسیم میشود:
آجر رسی، شیلی و شیستی:
آجر ھم از پخت خشت خام رسی و ھم از پخت خشت تھیه شده از شیل و شیست ، در دماھای حدود ١٠٠٠
درجه سلسیوس بدست می آید.براساس استاندارد شماره ٧ایران ، آجر رسی ساختمان ی بر حسب نوع
مصرف به گروهھای زیر تقسیم میشود:
الف)آجر معمولی :
آجری است که برای کارھای عمومی ساختمان مناسب است و استفاده از آن در ساخت اعضای غیر باربر
وصیه شده است .
ب)آجر نما:
آجری است که بدون نیاز به اندودکاری یا پوش شھای دیگر مستقیماً برای نماسازی به مصرف میرسد.
پ)آجر مھندسی:
آجری است که دارای جسم متراکم و پرمقاومت بوده و برای ساخت اعضای باربر مناسب است .این نوع آجر بر
حسب میزان مقاومت و جذب آب به سه درجه ١و ٢و ٣تقسیم میشود.
٢-آجر ماسه آھکی:
آجرھای ماسه آھکی از مخلوط ماسه سیلیسی یا سیلیکاتی (یا سنگ خرد شده یا مخلوطی از این دو و
سرباره کوره آھنگ دازی و به طور ،(FlyAsh) آھک ) ، در زیر فشار بخار آب و گرما تولید می شوند.خاکستر بادی
کلی ، دیگر ضایعات صنعتی مناسب ، برای تھیه این نوع آجرھا قابل استفاده می باشند .آجرھای ماسه آھکی
معمولاً به صورت تو پر و سوراخدار به ابعاد حدود آجر رسی یا مضاربی از آن ساخته شده و بر حسب مقاومت
فشاری دسته بندی می شوند .آجر ماسه آھکی به رنگ خاکستری است و با افزودن مواد رنگی می توان انواع
رنگی آن را نیز تولید کرد.
٣-آجر شنی:
آجر ساختمانی بتنی، نوع ی بلوک سیمانی تو پر است که از سیمان پرتلند ، سنگدانه ھای معدنی مناسب و
آب تھیه می شود.برای بھرهگیری از اثرھای ویژه، میتوان مواد دیگری نیز به آن افزود.
: ( آجر توخالی ( ١
یک واحد بنائی ازگل یا سنگ رسی که سطح برشی خالص آن در ھر صفحه موازی سطح بار برش از شصت
درصد سطح برش کل صفحه کمتر و از ھفتاد و پنج درصد آن بیشتر نباشد .
: ( آجر ( سفال)مجوف ( ١
یک واحد بنایی مجوف است که از رس پخته ، سنگ رسی ، رس نیم پخته یا ترکیبی از ھمه آنھا تشکیل شده
و دارای خانهھای موازی یکدیگر است.
: ( آزمای ش حریق استاندارد ( ٣
آزمای شیا آزمای شھای استاندارد ویژه برای شناسایی مقاومت و رفتار مصالح، فرآورده ھا، اعضاء و اجزای
ساختمانی در مقابل آت شسوزی، که مشخصات اجرایی آنھا بعداً به وسیله مقررات مربوط به خود تعیین خواھد
شد.
: ( آزمایشگاه ( ٧
آزمایشگاه مکانیک خاک واجد شرایط و مجھز ، که آزمای ش ھای موردنظر مھندس ژئوتکنیک بر روی نمونه ھای
برداشت شده در شناسایی محلی در آنجا انجام شود.
: ( آسانسور ( ١۵
وسیلهای است متشکل از کابین و معمولاً وزنه تعادل و اجزاء دیگر که با روش ھای مختلفی مسافر ( نفر )یا بار
یا ھر دو را در مسیر بین طبقات ساختمان جابجا میکند.
: ( آسانسور بار ( ١
نوعی ازآسانسورکه برای حمل بار و دارای متصدی مربوط هو افرادی که برای نقل و انتقال بار لازم اند و نیز
کسانی که از مسئولین ساختمان اجازه ویژه دارند.

[javad jan]

: ( آسانسور دستی ( ١

نوعی ازآسانسور باری، که با نیروی انسانی بالا و پایین میرود .
:( آسانسور کششی ( ١۵
نوعی از آسانسور که حرکت آن بر اثر اصطکاک بین سیم بکسل و شیار فلکه کش ش، به ھنگام چرخ ش آن
( ١مبحث ١۵ -١-٢- توسط سیستم محرکه انجام میشود(ر.ک. شکل ١۵
: ( آسانسور مصالح ساختمانی ( ١
وسیلهای است که توسط انرژی الکتریکی کار می کند و برای بالا و پایین بردن یا حمل و نقل بار در امتداد قائم
در محدوده یک طبقه از بنا یا سازه به کار می رود.
: ( آسانسور ھمکف ( ١
نوعی آسانسور باری که بین یک پیاده رو یا محل دیگری خارج از ساختمان و ترازھایی در داخل ساختمان که
پایینتر از آن محل باشند، کار می کند و در حدود فوقانی مسیر حرکت خود به داخل ساختمان، ایستگاھی
ندارد و برای حمل اتومبیل نیز از آن استفاده نمیشود.
: ( آسانسور ھیدرولیکی ( ١۵
در این نوع آسانسور عامل حرکت کابین، سیلندر و پیستون ھیدرولیکی است و ممکن است وزنه تعادل نیز
( ٢مبحث ١۵ -١-٢- داشته باشد و معمولاً برای ارتفاعات کم و سرعتھای کم کاربرد دارد.(ر.ک.شکل ١۵
: ( آسای ش ( ٢
تأمین راحتی جسمی و روانی مردم.
:( آگھی علائم تصویری و تابلو ( ٢٠
شامل پیام تصویری رنگ و مطالب آنھا است.
: ( آلایندهھای ھوا ( ١۴
ذرات جامد، گازھا، بوھا، دود، ذرات آب و ھرگونه ترکیبی از گازھای زیان آور، که ممکن است در ھوا باشد .
بخار آب ھمراه با ھوا آلاینده محسوب میشود.
: ( آلودگی ظاھری ( ١۶
آلودگی آب در حدی که کیفیت آن از نظر سلامتی غیربھداشتی نباشد ولی خصوصیات ظاھری آن، مانند رنگ،
طعم، بو و غیره در حدی باشد که نتوان آن را به عنوان آب آشامیدنی مناسب دانست.
: ( آلودگی غیربھداشتی ( ١۶
وارد شدن مواد زیان آور در لوله کشی توزیع آب آشامیدنی، که ممکن است آن را سمی کند یا موجب انتشار
بیماریھای ناشی از فاضلاب شود و از این طریق برای سلامتی عمومی خطر جدی ایجاد نماید.
: ( آویز ( ١۴ )و ( ١۶
وسیلهای دائمی برای آویختن لوله از یک نقطه ثابت و نگھداشتن آن در ارتفاع پی ش بینی شده ، که در این
حالت لوله امکان حرکت محدود طولی و عرضی دارد.
: ( آھک ساختمانی ( ۵
ماده چسباننده ساختمانی و به عبارت دیگر نوعی سیمان است.
: ( اتصال ( ١۴
چگونگی متصل کردن لوله به لوله ، لوله به فتینگ یا فتینگ به فتینگ ، در یک سیستم لوله کشی .اتصال
ممکن است به کمک یک قطعه واسط، یا بدون آن، باشد .
: ( اتصال ( ١۶
١-اتصال برگشت جریان:
ھر اتصالی در لولهکشی که ممکن است موجب برگشت جریان شود.
٢-اتصال فشاری:
ھر نوع اتصال که به کمک یک واشر یا خمیر آب بندی صورت گیرد و در آن دھانه یکی از لوله ھا به داخل لوله
دیگر وارد و فشرده شود.
٣-اتصال غیرمستقیم فاضلاب:
لوله فاضلاب خروجی از لوازم بھداشتی و مصرف کننده ھای دیگر که مستقیماً به لوله فاضلاب بھداشتی
ساختمان متصل نمیشود.فاضلاب از این لوله با فاصله ھوایی به داخل یک سیفون، یکی از لوازم بھداشتی،
یا ھر دریافت کنندهی فاضلاب، مانند ترنچ روی کف یا کفشوی، می ریزد.
۴-اتصال قابل انبساط:
ھر نوع اتصال که به صورت قطعه انبساط، حلقه انبساط، خم بی ش از ٩٠ درجه یا د و خم با لوله برگشت،
انقباض و انبساط لوله را امکان پذیر سازد.
۵-اتصال قابل انعطاف:
ھر نوع اتصال بین دو لوله که به یکی از آنھا امکان خم شدن یا حرکت بدھد، در حالی که لوله دیگر بدون خم
شدن و بدون حرکت باقی بماند.
۶-اتصال لحیمی بدون سرب:
٠درصد نباشد. / اتصالی که در آن مقدار سرب در مفتول لحیم کاری و در تنه کار بی ش از ٢
٧-اتصال مستقیم، در لولهکشی توزیع آب:
ھر اتصال فیزیکی بین دو شبکه لوله کشی جداگانه، که یکی از این دو شبکه لوله کشی توزیع آب آشامیدنی
باشد و دیگری لوله کشی آب، بخار، گاز، محلول ھای شیمیایی یا ھر سیال دیگر نا مطمئن از نظر بھداشتی و
ایمنی باشد و ایناتصال فیزیکی، بر اثر اختلال فشار، موجب جریان سیال از یک شبکه به شبکه دیگر شود.
٨-اتصال مکانیکی:
اتصال لوله به لوله، لوله به ف یتینگ، فیتینگ به فیتینگ، غیر از اتصال دنده ای، سرب و کنف واشر و خمیر،
لحیمی، جوشی یا سیمانی .اتصالی که در آن، قطعات در امتداد محور به ھم فشرده میشوند .گاه اتصال،
قسمتی از یک کوپلینگ یا آدابتور است.
: ( اتصال خورجینی ( ۶
نوعی اتصال تیر به ستون است که در آن تیرھا از دو طرف ستون عبور می نمایند و ھر تیر با دو نبشی از بالا و
پایین به ستون وصل میشود.
: ( اتصال زمین عملیاتی ( ١٣
(اتصال زمین برای ھدفھای عملیاتی )
اتصال به زمینی که برای کار صحیح تجھیزات لازم می باشد و یا شرایطی را فراھم می آورد که کار قابل اطمینان
تأسیسات تضمین شود .
: ( اتصال فتینگ فشاری ( ١۴
نوعی از اتصال در لوله کشی مسی با استفاده از فتینگ فشاری .این اتصال ممکن است با گشاد کردن دھانه
لوله یا به کمک یک قطعه واسط برنجی انجام گیرد.
دھانه یک سر قطعه واسط به دھانه لوله مسی فشرده می شود و دھانه سر دیگر قطعه واسط ، با پیچاندن
مھره آن به دھانه لوله، شیر یا دستگاه با اتصال دندهای، متصل میشود.
: ( اتصال لحیمی موئینگی ( ١۴
نوعی از اتصال در لوله کشی مسی ، با ذوب کردن مفتول لحیم کاری .در این اتصال لحیم ذوب می شود و با
کش ش موئینگی فاصله بین سطح خارجی انتھای نری لوله یا فتینگ و سطح داخلی انتھای مادگی لوله یا
فتینگ را پر می کند .اگر دمای ذوب مفتول لحیم کاری زیر ۴٢٧ درجه سانتیگراد ( ٨٠٠ درجه فارنھایت )باشد
لحیم کاری نرم و اگر دمای ذوب بالاتر باشد لحیمکاری سخت نامیده میشود.
( ) Δ- p اثر
اثر ثانوی بر روی برش ھا و لنگرھای اجزای قاب است که به واسطه عملکرد بارھای قائم بر روی سازه تغییر
شکل یافته ایجاد میشود.
:( اجزای جمعکننده ( ٩
اجزایی که بخشی از نیروھای اینرسی ناشی از زلزله داخل دیافراگم را به سی ستم مقاوم در برابر بارھای
جانبی منتقل میکنند.

[javad jan]

:( اجزای لبه (
جزایی در امتداد لبه دیوارھا یا دیافراگمھا که با آرماتورھای طولی و عرضی تقویت شده باشند .این اجزا
میتوانند ھم ضخامت دیوارھا یا دیافراگم ھا و یا ضخیمتر از آنھا باشند .در صورت لزوم می توان در لبه ھای
بازشوھا در دیوارھا و دیافراگمھا نیز از اجزای لبه استفاده کرد.
: ( احتراق گاز ( ١٧
سوختن یا اکسیداسیون سریع گاز که معمولاً با ایجاد گرما و شعله ھمراه است.
: ( احداث ( ١٩
برپا کردن ساختمان در روی زمین خالی.
: ( احداث بنا ( ٢
ایجاد ساختمان در قطعه زمین معین.
: ( ارتفاع طبقه و بنا ( ٣
منظور از ارتفاع یک طبقه، فاصله قائم از کف تمام شده آن طبقه تا کف تمام شده طبقه بالاتر است.
ارتفاع طبقه آخر بنا، حدفاصل کف تمام شده آن طبقه تا کف تمام شده متوسط سطح بام ساختمان می باشد.
ارتفاع بنا به ارتفاع تمام طبقات یا فاصله قائم از کف زمین طبیعی تا متوسط ارتفاع بام ساختمان گفته
میشود.
: ( اضافه جریان ( ١٣
ھر جریانی که بی ش از جریان اسمی باشد .
: ( اعضاء باربر( ٣
اعضایی از ساختمان که بار مرده و زنده ساختمان را به شالودهھا انتقال می دھند.
: ( افزای ش بنا ( ٣
انجام ھرگونه عملیات ساختمانی که سطح یا حجم یک بنا را افزای ش دھد.
: ( الکترود زمین ( ١٣
یک قطعه یا قسمت ھادی یا گروھی متشکل از قطعات ھادی که در تماس بسیار نزدیکی با زمین بوده و با آن
اتصال الکتریکی برقرار میکند.
: ( الکترودھای زمین مستقل ( ١٣
از نظر الکتریکی (الکترود زمین مستقل )الکترودھایی ھستند که فاصله آنھا از ھمدیگر به قدری است که در
صورت عبور حداکثر ممکن جریان از یکی از آنھا، پتانسیل سایر الکترودھا به نحوی قابل ملاحظه تغییر نکنند .
: ( امواج صوتی ھوابرد ( ١٨
به امواج صوتی گفته می شود که محیط انتشار آن ھواست.
: ( انتھای بسته (کور) ( ١۶
که با کلاھک، درپوش یا ھر وسیله دیگری مسدود شده (Branch Discharge) انتھای شاخه افقی فاضلاب
باشد و طول آن، پ س از اتصال آخرین انشعاب فاضلاب، بی ش از ۶٠ سانتیمتر باشد.
:( اواپراتور( ۴
ر.ک.تبخیر کننده
: ( ایمنی( ٢
تأمین سلامتی و اطمینان فرد و جامعه در برابر آسیبھای احتمالی.
: ( ایمنی عمومی ( ١٢
ایمنی عبارت است از:
الف)ایمنی کلیه کارگران و افراد متفرقه که به نحوی در محیط کارگاه با عملیات ساختمانی ارتباط دارند.
ب)ایمنی کلیه افرادی که در مجاورت یا نزدیکی (تا شعاع مؤثر )کارگاه ساختمانی ، عبور و مرور، فعالیت یا
زندگی میکنند.
پ)حفاظت و مراقبت از ابنیه ، وسایل نقلیه ، تأسیسات ، تجھیزات و نظایر آن در داخل کارگاه ساختمانی یا
مجاورت آن
:( اینرسی حرارتی ( ١٩
قابلیت کلی پوسته خارجی و دیوارھای داخلی در ذخیره کردن انرژی (با جذب آن )و باز پ س دادن آن (درصورت
لزوم)برای به حداقل رسانیدن نوسان ھای دما و بار گرمایی -سرمایی در فضاھای کنترل شده ساختمان .
گروهبندی اینرسی حرارتی کلی ساختمان با استفاده از جرم سطحی مفید ساختمان ( ر.ک. به پیوست ١مبحث
١٩ )صورت میگیرد.
:( بار وارده ( ١۶
مجموعه کلیه نیروھایی است که به تکیه گاه وارد می شود و شامل وزن لوله، سیال داخل آن، فیتینگ ھا،
شیرھا، عایق و نیز کلیه نیروھایی که بر اثر انقباض و انبساط، فشارھای استاتیکی و دینامیکی، باد، برف یا
یخبندان، و غیره به تکیهگاه وارد میشود.
:( بازارچه ( ٣
مجموعهای بنا که برای عرضه غیرمتمرکز کالاھای مختلف در نظر گرفته شده، و یک راه عبور و مرور عمومی با
حداقل ٩متر عرض را در بر میگیرد.
:( بازسازی ( ١٩
دوباره سازی بخشھای عمدهای از ساختمان که در اثر سانحه یا فرسودگی آسیب دیدهاند.
:( بازشو( ١٩
کلیه سطوح در پوسته خارجی ساختمان که برای ایجاد دسترسی، تأمین روشنایی، دید به خارج، خروج گاز
حاصل از سوخت، تھویه و تعویض ھوا ایجاد میگردند .(مثل انواع درھا، دریچه ھا، پنجره ھا، نمای شیشه ای،
نورگیرھا، ھواک شھا، دودک شھا و... )
: ( بازگردانی ھوا ( ١۴
توزیع دوباره ھوای برگشتی، که قبلاً در فضا توزیع شده است.
:( بالابر( ٣
اتاقک یا سکویی که به مکانیسم بالا و پائین شدن در مسیر قائم و ثابت مجھز باشد.
:( بالاسری( ١۵
فاصله قائم بین کف بالاترین توقف تا زیر سقف چاه آسانسور را بالاسری گویند .این فاصله برای جلوگیری از
برخورد تعمیرکاران یا اجزاء فوقانی کابین با سقف چاه پی ش بینی می شود و اندازه آن متناسب با نوع و سرعت
( آسانسور از جداول استاندارد بدست میآید.( پیوست ٢مبحث ١۵
:( بام تخت( ١٩
پوش ش نھایی ھر قسمت از ساختمان که شیبی کمتر یا مساوی ١٠ درجه نسبت به سطح افقی دارد .
بامھای تخت بخشی از پوسته خارجی ساختمان محسوب میشوند.
:( بام شیبدار( ١٩
پوش ش نھایی ساختمان که شیبی بیشتر از ١٠ درجه و کمتر از ۶٠درجه نسبت به سطح افقی دارد .در بالای
سقف شیب دار فضای خارج و در زیر آن فضای کنترل شده یا کنترل نشده قرار دارد .در صورتی که فضای زیرین
کنترل شده باشد، بام شیبدار بخشی از پوسته خارجی ساختمان محسوب میشوند.
:( بتن پوسته ( ٩
بتن قسمتی از مقطع عضو که در خارج از ق سمت محصور شده با میلگردھای عرضی، ھسته، واقع شده
باشد.
:( بخاری اتاقی با دودک ش ( ١۴
وسیله ای که با سوخت گاز، مایع یا جامد کار می کند و برای گرمای ش مستقیم اتاقی که در آن نصب شده
است، بدون کانالکشی توزیع ھوای گرم، استفاده میشود.
:( بخاری اتاقی بدون دودک ش ( ١۴
بخاری اتاقی گازسوز، که برای گرم کردن موضعی فضا به کار می رود، این دستگاه به صورت تابشی و یا
جابجایی طبیعی ھوا، یا با پروانه برقی، ھوا را گرم می کند.این دستگاه دودک ش ندارد.
:( بدنه ھادی ( ١٣
بدنهھای ھادی(فلزی)و اجزای دیگر تجھیزات الکتریکی که ھادی می باشند و می توان آنھا را لم س نمود و بطور
عادی برقدار نیستند اما در حالت وجود اتصالی، ممکن است برقدار شوند.