Borna66
07-05-2009, 07:48 PM
مقدمه:
در حال حاضر، هدف از پرورش طيور تجارتي، رسيدن به بالاترين وزن نهايي و حداكثر توليد تخم مرغ به ازاي هر واحد مصرف خوراك مي باشد. بهر حال بين صفات توليدي و پاسخهاي سيستم ايمني و صفات مربوط به مقاومت به بيماريها همبستگي منفي وجود دارد. به عنوان مثال اين همبستگي منفي بين توليد و ايمني باعث مي شود كه در در سويه هاي پرتوليد عملكرد و تكامل سيستم ايمني ضعيف تر باشد. شايد يكي از عوامل ايجاد كننده همبستگي منفي بين صفات توليدي و پاسخهاي ايمني در طيور، تامين همه احتياجات فيزيولوژيكي از طريق مصرف اقلام خوراكي محدودي مانند مواد مغذي و ميزان دسترسي آنها، باشد. ژنوتيپهايي با وزن نهايي حداكثر نسبت به سويه هايي با وزن نهايي پايين تر، پاسخهاي ايمني ضعيف تري را در برابر آلودگي هاي ناشي از اي كولاي و تيتراسيون آنتي بادي سلولهاي ايمني از خود نشان مي دهند. بنابراين امروزه درآميخته هاي حاصل از سويه هاي تجارتي احتمال بروز هر نوع اختلال در پاسخهاي ايمني بيش از هر زماني احساس مي شود. علاوه بر انتخاب ژنتيكي، بعضي از عوامل غير ژنتيكي مانند غلظت مواد مغذي جيره، قادر است كه تظاهر ژنهاي مسئول پاسخهاي ايمني را از طريق ايجاد تعيير در ميزان بلوغ سيستم ايمني و همچنين ميزان آنتي بادي توليد شده در برابر عفونتها تعيير دهد.
مكانيزمهاي دفاعي در جوجه هاي گوشتي:
محيط سالن در شرايط پرورش متراكم جوجه ها، همواره شامل طيف وسيعي از ميكروارگانيزمهايي مي باشد كه بطور مستمر با سيستم ايمني در حال رقابت هستند. بطور كلي عوامل بيماريزاي مهاجم از طريق آنتي باديهاي مترشحه از نوتروفيلها و يا حاصل از ميكروبهاي غيرفعال و ضعيف شده(واكسنها) سركوب شده و نهايتا اين لاشه سلولي اين مهاجمين از طريق عمل بيگانه خواري حذف مي شوند. اين مكانيزم دفاعي براي كنترل پاوتوژنهاي خارج سلولي مانند باكتريها و همچنين در برابر عوامل بيماريزاي داخل سلولي مانند ويروسها بازدهي كاملا موثري را از خود نشان داده است. براي مقابله بر عليه عوامل بيماريزاي داخل سلولي همانند ويروسها، مكانيزم ايمني بواسطه سلول(CMI) نقش كليدي را بر عهده دارد. در اين مكانيزم با توجه به اينكه امكان از بين بردن عوامل پاتوژن از طريق ترشح آنتي بادي وجود ندارد فلذا به كمك تزريق سيتوتوكسين لنفوسيتهاي نوع تي به داخل سلول آلوده، نتيجتا تخريب سلول و از بين رفتن ويروسها امكان پذير مي گردد. سيستم ايمني در برابر ورود عوامل بيماريزا، تركيبات متنوعي را مانند پروتينهاي فاز حاد، آنزيمهاي پروتئوليتيك و هيدروليتيك، راديكالهاي اكسيژن و مشتقات نيتروژن را براي از بين بردن پاتوژنهاي مهاجم يا سلولهاي آلوده توليد مي كند.
نقش تغذيه در تعيير پاسخها سيستم ايمني:
جيره نويسي در طيور عمدتا بر اساس شاخصهاي توليدي مانند رشد، توليد تخم و بازده مصرف خوراك انجام مي شود فلذا غالبا از توجه به معيارهاي لازم براي پاسخهاي سيستم ايمني چشم پوشي مي شود چرا كه مواد مغذي همچنين بر روي تكامل سيستم ايمني و حجم آنتي بادي توليدي تاثير گذار مي باشد. در طول فاز حاد سيستم ايمني، بيشترين احتياجات تغذيه اي متوجه سنتز و آزاد شدن پروتئين فاز حاد (APS) از كبد مي گردد. براي تامين عملكرد مناسب لكوسيتها احتياجات انرژي و اسيد آمينه در اين مرحله بيش از احتياجات غذايي معمول مي باشد. اثر متقابل بين مواد مغذي متنوع و عدم توازن نسبتها و سميت اين مواد مغذي منجر به اختلال در فيزيولوژي طبيعي جوجه و متعاقبا اختلال در عملكرد سيستم ايمني مي گردد.
انرژي:
تفاوتها موجود در غلظت انرژي جيره غذايي طيور، ميزان پاسخهاي سيستم ايمني را تعيير مي دهد كه اين تعييراحتمالا از طريق تعيير در مصرف مواد مغذي موجب تاثير بر سيستم ايمني مي گردد. انرژي مصرفي موجب تنظيم فعاليت سلولهاي ايمني ، فعاليت هورمونهاي خاص مانند تيروكسين، كوتيكواستروئيدها، هورمون رشد، گلوگاگون، كاتكولاميدها مي گردد و نتيجتا تعيير در فعاليت اين عوامل بر سيستم ايمني تاثير گذار مي باشد. همچنين تفاوت در سطوح و ساختار و نوع اسيدهاي چرب جيره از طريق تعيير در ساختار غشاء سلولي و تغيير در سنتز پروستاگلندين بر روي عملكرد سيستم ايمني موثر است. با افزايش سطح چربي جيره از 3درصد به 9 درصد ميزان تلفات ناشي از آلودگي اي كولاي و مايكروباكتريوم توبركلوزيس كاهش مي يابد. هنگام افزودن 6 درصد پيه به جيره طيور، تيتر آنتي بادي بر عليه آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي بطور قابل توجهي افزايش مي يابد. گنجاندن سطوح بالايي از اسيدهاي چرب غير اشباع در جيره از طريق تحريك فعاليت ماكروفاژها باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني مي گردد.
پروتئين:
رشد غدد بورس و تيموس تسبت به ساير اندامهاي بدن طيور سريعتر انجام مي شود و بنابراين اين نكته خيلي مهم است كه در اوايل رشد سطوح مناسبي از پروتئين مورد نياز در اختيار طيور قرار گيرد. گمبود پروتئين در اين مرحله موجب رشد و توسعه نامناسب اندامهاي لنفوئيدي مي شود. چندين مقاله تحقيقاتي پيشنهاد كردند كه براي حصول به عملكرد مناسب سيستم ايمني ،در اين مرحله بايد ميزان اسيد آمينه هاي جيره بيش از حد معمول توصيه شده براي رشد باشد. بهر حال تاثير سطوح پروتئين بر تخفيف علائم بيماري بستگي به عامل و ميكروارگانيزم بيماريزا دارد. هنگام افزايش سطح پروئتين جيره از 18 يا 20 درصد به 23 درصد ميزان ابتلا به آلودگي اي كولاي به طور معني دار كاهش مي يابد. همچنين با كاهش سطح پروتئين جيره جوجه هاي مبتلا به كوكسيديوز، ميزان تلفات از 32 درصد به 8 درصد در مقايسه با تيمار شاهد كاهش مي يابد. سطوح بالاي پروتئين جيره فعاليت تريپسين دستگاه گوارش طيور را افزايش مي دهد. افزايش سطح ترشح تريپسين دستگاه گوارش متعاقبا موجب آزاد شدن سريع گوكسيدياها از اووسيت شده و باعث تشديد علائم بيماري مي گردد.
سطح مناسب ميتونين جيره باعث افزايش رشد شده و براي ايجاد حداكثر پاسخ ايمني ضروري است. متيونين همچنين براي افزايش عملكرد سلولهاي تي توليد شده از تيموس مورد نياز مي باشد. كمبود ميتونين باعث كاهش فعاليت لنفوسيتها و تحليل غده بورس و همچنين افزايش حساسيت به بيماريهاي نيوكاسل و كوكسيديوز مي شود. افزودن سيستئين باعث تحريك ايمني هورموني و سلولي مي گردد. كمبود اسيد هاي آمينه شاخداري (50-16%) مانند ايزولوسين، لوسين و والين در جيره جوجه هاي گوشتي باعث كاهش تيتر آنتي بادي بر عليه آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي مي شود. با توجه كه در ساختمان ايمنوگلوبولينها مقادير بالايي از والين و ترئونين بكار رفته است فلذا كمبود هر كدام از اين اسيد هاي آمينه پاسخهاي ايمني در جوجه هاي گوشتي را كاهش مي دهد. در جيره هاي حاوي نسبت بالاي لوسين/ والين+ ايزولوسين، به علت ايجاد اثرات آنتاگونيست بين ساختارهاي اين سه اسيد آمينه عملكرد سيستم ايمني كاهش مي يابد. سطوح بيش از حد لوسين در جيره غذايي از جذب والين و ايزولوسين ممانعت مي كند. افزايش غلظت اسيد آمينه ليزين جيره باعث بهبود هماگلوتيناسيون و تيترآگلوتينين و همچنين افزايش ايمينوگلوبينهاي جي و ام مي شود. اسي آمينه آرژنين سوبستراي مسير سنتز اكسيد نيتريك مي باشد . اين تركيب يك محصول سمي است كه در فعاليت فاگوسيتيك ماكروفاژها نقش كمكي داشته و باعث از بين رفتن باكتريها و عوامل بيماريزاي داخل سلولي مي شود.
ويتامينها:
ويتامينها به عنوان كوفاكتور مورد نياز براي فعاليتهاي متابوليكي مربوط به پاسخهاي ايمني مي باشد و بنابراين كمبود ويتامينها موجب اختلال در فعاليت سيستم ايمني مي شود. بطور كلي افزايش مقادير ويتامينها جيره غذايي طيور ميزان عملكرد سيستم ايمني را بهبود مي بخشد.
رتينول:
ويتامين رتينول نقش عمده اي در محافظت اندامهاي لنفوئيدي و همچنين بافتهاي اپتليال دارد و موجب افزايش ايمني هورموني و سلولي در طيور مي گردد. و يتامين A با فراهم كردن محيطي سالم به محافظت از غشاهاي موكوسي و منافذ طبيعي در برابر تهاجم پاتوژنها كمك مي كند. ويتامين A باعث تمايز و توسعه لنفوسيتهاي نوع B مي شود. افزايش غلظت ويتامين A در جيره باعث تغيير در تظاهر گيرنده هاي اسيد رتيونيك موجود در لنفوسيتهاي طيور مي گردد. با افزايش سطح ويتامين A ميزان عوامل سركوب كننده ايمني( هيدروكورتيزونها) كاهش مي يابد. علاوه بر اين كمبود ويتامين A موجب كراتينه شدن سلولهاي بازال( پايه اي) غده بورس و اختلال در عملكرد لنفوسيتهاي تي مي شود. بنابراين كمبود ويتامين A از طريق كاهش توليد سلولهاي لنفوسيت نوع BوT و اختلال در فاگوسيتوز و كاهش مقاومت به عفونتها منجر به عكلكرد پايين سيستم ايمني مي شود. در جيره هاي با كمبود ويتامين A افزايش احتمال شيوع و گسترش بيماريهاي مرتبط با ويروس نيوكاسل گزارش شده است. احتياجات ويتامين A در جهت به حداكثر رساندن فعاليت سيستم ايمني و به عنوان مثال افزايش وزن اندامهاي لنفوئيدي خيلي بيشتر از احتياجات همين ويتامين براي حصول به حداكثر وزن نهايي مي باشد. افزايش ميزان ويتامين A از 12850 واحد بين المللي به ميزان 42850 يا 740451 واحد بين المللي منجر به كاهش تلفات ناشي از اي كولاي و CRD در جوجه ها شده و همچنين پاكسازي عوامل بيماريزا در خون را بطور قابل توجه افزايش مي دهد. بهر حال دستيابي به اثرات مفيد سطوح بالاي ويتامين A وابسته به غلظت ساير ويتامينهاي محلول در چربي جيره غذايي مي باشد. سطوح بيش از اندازه ويتامين A در جذب ويتامينهاي Dو E تداخل ايجاد مي كند. در طي شيوع بيماري كوكسيديوز افزايش 60 واحد ويتامين A به ازاي هر جوجه در روز، ميزان تلفات را از صد در صد به صفر درصد تقليل داده است. بهر حال در جيره هاي كاربردي جوجه هاي گوشتي و مرغان مادر جوان به ترتيب بايد مقادير 4000 تا 2000 IU/kg گنجانده شود. براي به حداقل رساندن آسيبهاي ناشي از استرس و همچنين ممانعت از كاهش عملكرد ايمني، سطح ويتامين A 10 برابر مقدار معمول بايد افزايش يابد. تركيب ويتامين A(14000IU/Kg) و روي(65mg/kg) باعث افزايش رشد و ايمني سلولي و همورموني در جوجه ها مي شود.
كوله كلسيفرول:
گيرنده هاي ويتامين 1و 2 دي هيدروكسي D3 در مونوسيتهاي پريفرال شناسايي شده است. ويتامين D3 براي تمايز مونوسيتهاي اوليه و مونوسيتها به ماكروفاژها و فعاليت مناسب فاگوسيتوز و فعاليت سيتوتوكسيك سلولهاي ماكروفاژ ضروري مي باشد. در جيره هاي كه فاقد مكملهاي ويتامين D3 مي باشد به ميزان قابل ملاحضه اي عملكرد سيستم ايمني كاهش مي يابد.
توكوفرول و سلنيوم:
با بروز عفونت و يا تزريق واكسن به ويژه در شرايط استرس كه آسيبهاي ناشي از پراكسيدازها و سوپراكسيدها را به همراه دارد، فعاليت سيستم ايمني تحريك مي شود. در چنين مواقعي ويتامين E و سلنيوم جيره باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني مي شود. ويتامين E ضمن كمك به ايجاد يكپارچگي بخشهاي ليپوپروتئيني غشا سلولي باعث كاهش تعييرات اكسيداتيو و توسعه پاسخهاي ايمني سلولي مي شود. ويتامين E همچنين از طريق بهبود تكثير و افزايش لنفوسيتهاي T باعث افزايش ايمني هورموني مي گردد. سلنيوم موجود در گلوتاتيون پراكسيداز به همراه ويتامين E به عنوان يك سيستم آنتي اكسيداني باعث كاهش غلظت راديكالهاي آزاد در سلول مي شود. ويتامين E و سلنيوم نقش مهمي را در توليد لنفوسيتهاي بلاستوسيتها برعهده دارند. كمبود اين مواد مغذي باعث كاهش فعاليت فاگوسيتوزي ماكروفاژها مي شود.
علي رغم توصيه هاي NRC براي تامين ميزان 20mg/kg ويتامين E جيره، مقادير 300mg/kg ويتامين E باعث افزايش عملكرد سيستم ايمني و كاهش مرگ و مير ناشي از ابتلا به آلودگي هاي اي كولاي و بيماريهاي نيوكاسل و بيماري بورس عفوني و كوكسيديوز مي شود. افزودن مكملهاي ويتامين E به ميزان250mg/kg منجر به جلوگيري از افت توليد تخم در مرغان مادر تحت شرايط استرس گرمايي مي شود. نفش مفيد سطوح بالاي ويتامين E( بالاتر از 300mg/kg) در افزايش رشد لنفوسيتهاي T به اثبات رسيده است. در سطوح بالاي ويتامين E ميزان غلظت پروستاگلندينهاي اندامهاي لنفوئيدي كاهش يافته و موجب توقف پاسخهاي ايمني سلولي شده و متعاقبا ميزات توليد آنتي بادي را بهبود بخشيده است. در جيره هاي حاوي مكمل ويتامين E ( 200 mg در برابر 80mg) يا تركيب 300 mg ويتامين E و 1mg/kg سلنيوم افزايش يافته است. افزودن ويتامين E به ميزان 30/0 درصد جيره مرغان مادر يا تزريق 3-5/2 mg/egg به تخمهاي بارور منجر به افزايش پاسخهاي ايمني جوجه مي شود. مشابها تركيب ويتامين E در واكسن روغني نيوكاسل و بورس عفوني باعث كنترل سريعتر و همچنين تيتر آنتي بادي بالاتر نسبت به جيره هاي شاهد شده است.
اسيد اسكوربيك:
سنتز ويتامين C در جوجه هاي يكروزه و طيور بالغ تحت استرس به مقدار مناسب انجام نمي پذيرد. ويتامين C باعث افزايش پاسخهاي هورموني و سلولي و همچنين افزايش مقاومت پرندگان نسبت به آلودگيهاي ناشي از اي كولاي و مايكروباكتريوم آويوم، نيوكاسل و بيماريهاي عفوني بورس و مارك مي گردد. ويتامين C در ايفا نقش آنتي اكسيداني خود باعث استحكام غشاهاي لكوسيتها مي شود و همچنين وجود مقادير مناسب اين ويتامين باعث افزايش فعاليت فاگوسيتوزي نوتروفيلها مي گردد. در شرايط استرس گرمايي اين ويتامين از طريق تاثير بر روي كاهش سنتز گلوكوكورتيكوئيدها باعث تخفيف اثرات استرس مي گردد. با افزودن يك درصد از ويتماين C كاهش عملكرد سيستم ايمني ناشي از كوتيكواسترون و استرس گرمايي تقليل مي يابد . تفاوت در اثرات مفيد ناشي از افزودن ويتامين C در جيره را مي توان به ناپايداري اين ويتامين در بعضي از شرايط نگهداري آن مربوط دانست.
ويتامينهاي ب كمپلكس:
ويتامينهاي گروه ب بعنوان كوفاكتور آنزيمي نقش مهمي را مسيرهاي متابوليكي بر عهده دارند. از ميان ويتامينهاي گروه ب، نقش ويتامين B6 در سيستم ايمني به طور گسترده مطالعه شده است. ويتانين B6 در توسعه و حفظ بافتهاي لنفوئيدي موثر است. كمبود اين ويتامين
(95/0-48/1 mg/kg) پاسخ آنتي بادي را نسبت به آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي و توليد ايمنوگلوبينهاي IgG وIgM كاهش مي دهد. در شرايط استرس گرمايي، افزودن ويتامي B2 و B6 و أB12 اثرات مثبتي را بر عملكرد سيستم ايمني جوجه هاي گوشتي دارد.
عناصر معدني:
عناصرمعدني نقش مهمي را در عملكرد سيستم ايمني از طريق تاثير بر روي تنظيم فشار اسمزي و به عنوان كوفاكتور و كاتاليزوز آنزيمي برعهده دارد و همچنين از طريق بهبود عملكرد هورموني اعمال سيستم ايمني را تنظيم مي كند. غلظت سديم، كلر، روي، سلنيوم، منگنر، مس ، آهن و كبالت جيره پاسخهاي ايمني را تحت تاثير قرار مي دهد. بطور كلي فرمهاي معدني اين عناصر كمتر از فرمهاي آلي جذب مي شوند فلذا زماني كه عناصر معدني در جيره به فرم كليت باشد پاسخهاي ايمني بيشتر است.
سديم و كلريد:
سديم و كلر به همراه پتاسيم نقش كليدي را در ثبات توازن اسمزي مايعات داخل و خارج سلولي بر عهده دارد. كمبود نمك جيره باعث كاهش عملكرد سيستم ايمني مي شود. بطوريكه در سطوح 14/0 درصد سديم و يا 21/0 كلر تيتر آنتي بادي افزايش مي يابد. در جيره هاي حاوي مقادير كمتر از 14/0 سديم و 17/0 كلر پاسخهاي هومورال كاهش مي يابد. افزودن مقادير مناسب نمك تيتر آنتي بادي را بهبود مي بخشد. راهكار افزودن كلر به عنوان يك تعيير دهنده ايمني تحت شرايط استرس گرمايي در شرايط كنترل شده قابل توصيه مي باشد.
روي:
نقش روي در ايمني از طريق افزايش تيموسيتها و تعداد سلولهاي لنفوسيت تي و فعاليت سلولهاي دفاعي و توتروفيلها و همچنين توليد ماكروفاژها و آنتي بادي و توليد اينترفرون و كاهش نفوذپذيري سلول در مقابل ويروس مي باشد.روي همچنين براي بهبود عملكرد تيموميلين و تكثير لنفوسيتها و توليد متا آنزيمهايي مانند DNA و RNA پلي مرازها مورد نياز مي باشد. كمبود روي جيره علاوه بر كاهش توليد اينترلوكين –2 باعث حفاظت از يكپارچگي اندامهاي لنفوئيدي و عملكرد سلولهاي تي مي گردد. كمبود روي در جيره مرغان مادر، تيتر آنتي بادي نسبت به آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي را در نسل بعدي حاصل كاهش مي دهد. برعكس پس از افزودن روي به جيره پاسخ به آنتي بادي در نسل بعد افزايش مي دهد. چندين مطالعه محدود نشان داد كه با افزودن مقادير بالاتر روي(220mg/kg) در جيره هاي مرغ مادر هيچ تاثير معني داري بر روي عملكرد ايمني سلولي و هورموني وجود ندارد. تفاوت در گزارشات اينچنيني ممكن است در نتيجه تفاوت در غلظت هاي به كار رفته روي و يا اثر متقابل بين ساير مواد مغذي موجود در جيره هاي پايه مورد استفاده در آزمايشات تغذيه اي باشد. در جيره مرغ مادر افزودن روي به فرم كليت شده با ميتيونين باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني و افزايش تيتر آنتي بادي و ايمني در نسل بعد و مقاومت بر عليه سالمونلا انترويتيدس و اي كولاي خواهد گرديد.
منگنز:
منگنز نقش مهمي در توسعه و ترميم و حفاظت از بافتهاي اپيتيليال دارد. آنزيم سوپراكسيدسموتاز وابسته به منگنز در ميتوكندري موجب غير فعال شدن راديكالهاي آزاد توليد شده در داخل سلول مي گردد. فرم آلي اين مواد معدني پاسخ آنتي بادي را نسبت به عفونتهاي بيماري بورس، برونشيت عفوني و نيوكاسل در مرغان مادر افزايش مي دهد.
مس:
در طي فاز حاد سيستم ايمني، سلولهاي كبد توليد و ترشح پروتئين فاز حاد را برعهده دارند كه باعث افزايش مقاومت جوجه بر عليه آلودگيهاي عفوني مي گردد. سروپلاسمين يكي از پروتئينهاي مهم از اين گروه مي باشد كه به عنصر مس به عنوان كوفاكتور نياز دارد. سروپلاسمين از طريق از بين بردن راديكالهاي آزاد توليد شده در فاگوسيتوز باعث حفاظت پرنده مي شود. بنابراين در شرايط ابتلا به آلودگيهاي عفوني احتياجات مس افزايش مي يابد. سوپراكسيد دسموتاز وابسته به مس و روي واقع در سيتوزول باعث غير فعال شدن راديكالهاي آزاد مي شود. بطور كلي نياز به مس در هنگام بروز عفونتها نسبت به حالت معمولي افزايش مي يابد. معمولا به منظور افزايش ايمني و سلامتي جوجه ها افزودن سطوح 250-125mg مس را توصيه مي كنند. فرم كلريد مس در مقايسه با سولفات مس نقش موثرتري را براي افزايش سلامتي روده بر عهده دارد و به عنوان يك ماده ميكروب كش بر عليه آلودگيهاي اي كولاي و سالمونلا تجويز مي شود. فراهم كردن مس به فرم كليت همراه با اسيدهاي آمينه تاثيرات مثبتي را در بر دارد.
آهن:
نقش آهن در ايمني مي تواند از طريق كاهش ناگهاني در غلظت اهن در سرم در حين فاز اوليه عفونت ارزيابي شود. افزودن آهن به جيره نشان داه است كه باعث افزايش فعاليت ضد باكتريايي ماكروفاژها در كبد و طحال جوجه هاي مبتلا مي شود. ميزان سرزندگي در جوجه هاي آلوده با سالمونلا گاليناريوم همراه با افزودن 100 mg/kg آهن در جيره حاوي 200mg/kg آهن افزايش مي يابد.
كبالت:
اثرات مفيد كبالت بر روي سيستم ايمني عمدتا مربوط به اثرات مثبت آن در سنتز پروتئين و عملكرد اندامهاي لنفوئيدي مي باشد. افزودن مكمل 10/0 يا 5/0 mg/kg (وزن بدن) عملكرد سيستم دفاعي ميزبان بر عليه عفونت يا واكسيناسيون بيماري نيوكاسل در جوجه هاي گوشتي را افزايش مي دهد
در حال حاضر، هدف از پرورش طيور تجارتي، رسيدن به بالاترين وزن نهايي و حداكثر توليد تخم مرغ به ازاي هر واحد مصرف خوراك مي باشد. بهر حال بين صفات توليدي و پاسخهاي سيستم ايمني و صفات مربوط به مقاومت به بيماريها همبستگي منفي وجود دارد. به عنوان مثال اين همبستگي منفي بين توليد و ايمني باعث مي شود كه در در سويه هاي پرتوليد عملكرد و تكامل سيستم ايمني ضعيف تر باشد. شايد يكي از عوامل ايجاد كننده همبستگي منفي بين صفات توليدي و پاسخهاي ايمني در طيور، تامين همه احتياجات فيزيولوژيكي از طريق مصرف اقلام خوراكي محدودي مانند مواد مغذي و ميزان دسترسي آنها، باشد. ژنوتيپهايي با وزن نهايي حداكثر نسبت به سويه هايي با وزن نهايي پايين تر، پاسخهاي ايمني ضعيف تري را در برابر آلودگي هاي ناشي از اي كولاي و تيتراسيون آنتي بادي سلولهاي ايمني از خود نشان مي دهند. بنابراين امروزه درآميخته هاي حاصل از سويه هاي تجارتي احتمال بروز هر نوع اختلال در پاسخهاي ايمني بيش از هر زماني احساس مي شود. علاوه بر انتخاب ژنتيكي، بعضي از عوامل غير ژنتيكي مانند غلظت مواد مغذي جيره، قادر است كه تظاهر ژنهاي مسئول پاسخهاي ايمني را از طريق ايجاد تعيير در ميزان بلوغ سيستم ايمني و همچنين ميزان آنتي بادي توليد شده در برابر عفونتها تعيير دهد.
مكانيزمهاي دفاعي در جوجه هاي گوشتي:
محيط سالن در شرايط پرورش متراكم جوجه ها، همواره شامل طيف وسيعي از ميكروارگانيزمهايي مي باشد كه بطور مستمر با سيستم ايمني در حال رقابت هستند. بطور كلي عوامل بيماريزاي مهاجم از طريق آنتي باديهاي مترشحه از نوتروفيلها و يا حاصل از ميكروبهاي غيرفعال و ضعيف شده(واكسنها) سركوب شده و نهايتا اين لاشه سلولي اين مهاجمين از طريق عمل بيگانه خواري حذف مي شوند. اين مكانيزم دفاعي براي كنترل پاوتوژنهاي خارج سلولي مانند باكتريها و همچنين در برابر عوامل بيماريزاي داخل سلولي مانند ويروسها بازدهي كاملا موثري را از خود نشان داده است. براي مقابله بر عليه عوامل بيماريزاي داخل سلولي همانند ويروسها، مكانيزم ايمني بواسطه سلول(CMI) نقش كليدي را بر عهده دارد. در اين مكانيزم با توجه به اينكه امكان از بين بردن عوامل پاتوژن از طريق ترشح آنتي بادي وجود ندارد فلذا به كمك تزريق سيتوتوكسين لنفوسيتهاي نوع تي به داخل سلول آلوده، نتيجتا تخريب سلول و از بين رفتن ويروسها امكان پذير مي گردد. سيستم ايمني در برابر ورود عوامل بيماريزا، تركيبات متنوعي را مانند پروتينهاي فاز حاد، آنزيمهاي پروتئوليتيك و هيدروليتيك، راديكالهاي اكسيژن و مشتقات نيتروژن را براي از بين بردن پاتوژنهاي مهاجم يا سلولهاي آلوده توليد مي كند.
نقش تغذيه در تعيير پاسخها سيستم ايمني:
جيره نويسي در طيور عمدتا بر اساس شاخصهاي توليدي مانند رشد، توليد تخم و بازده مصرف خوراك انجام مي شود فلذا غالبا از توجه به معيارهاي لازم براي پاسخهاي سيستم ايمني چشم پوشي مي شود چرا كه مواد مغذي همچنين بر روي تكامل سيستم ايمني و حجم آنتي بادي توليدي تاثير گذار مي باشد. در طول فاز حاد سيستم ايمني، بيشترين احتياجات تغذيه اي متوجه سنتز و آزاد شدن پروتئين فاز حاد (APS) از كبد مي گردد. براي تامين عملكرد مناسب لكوسيتها احتياجات انرژي و اسيد آمينه در اين مرحله بيش از احتياجات غذايي معمول مي باشد. اثر متقابل بين مواد مغذي متنوع و عدم توازن نسبتها و سميت اين مواد مغذي منجر به اختلال در فيزيولوژي طبيعي جوجه و متعاقبا اختلال در عملكرد سيستم ايمني مي گردد.
انرژي:
تفاوتها موجود در غلظت انرژي جيره غذايي طيور، ميزان پاسخهاي سيستم ايمني را تعيير مي دهد كه اين تعييراحتمالا از طريق تعيير در مصرف مواد مغذي موجب تاثير بر سيستم ايمني مي گردد. انرژي مصرفي موجب تنظيم فعاليت سلولهاي ايمني ، فعاليت هورمونهاي خاص مانند تيروكسين، كوتيكواستروئيدها، هورمون رشد، گلوگاگون، كاتكولاميدها مي گردد و نتيجتا تعيير در فعاليت اين عوامل بر سيستم ايمني تاثير گذار مي باشد. همچنين تفاوت در سطوح و ساختار و نوع اسيدهاي چرب جيره از طريق تعيير در ساختار غشاء سلولي و تغيير در سنتز پروستاگلندين بر روي عملكرد سيستم ايمني موثر است. با افزايش سطح چربي جيره از 3درصد به 9 درصد ميزان تلفات ناشي از آلودگي اي كولاي و مايكروباكتريوم توبركلوزيس كاهش مي يابد. هنگام افزودن 6 درصد پيه به جيره طيور، تيتر آنتي بادي بر عليه آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي بطور قابل توجهي افزايش مي يابد. گنجاندن سطوح بالايي از اسيدهاي چرب غير اشباع در جيره از طريق تحريك فعاليت ماكروفاژها باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني مي گردد.
پروتئين:
رشد غدد بورس و تيموس تسبت به ساير اندامهاي بدن طيور سريعتر انجام مي شود و بنابراين اين نكته خيلي مهم است كه در اوايل رشد سطوح مناسبي از پروتئين مورد نياز در اختيار طيور قرار گيرد. گمبود پروتئين در اين مرحله موجب رشد و توسعه نامناسب اندامهاي لنفوئيدي مي شود. چندين مقاله تحقيقاتي پيشنهاد كردند كه براي حصول به عملكرد مناسب سيستم ايمني ،در اين مرحله بايد ميزان اسيد آمينه هاي جيره بيش از حد معمول توصيه شده براي رشد باشد. بهر حال تاثير سطوح پروتئين بر تخفيف علائم بيماري بستگي به عامل و ميكروارگانيزم بيماريزا دارد. هنگام افزايش سطح پروئتين جيره از 18 يا 20 درصد به 23 درصد ميزان ابتلا به آلودگي اي كولاي به طور معني دار كاهش مي يابد. همچنين با كاهش سطح پروتئين جيره جوجه هاي مبتلا به كوكسيديوز، ميزان تلفات از 32 درصد به 8 درصد در مقايسه با تيمار شاهد كاهش مي يابد. سطوح بالاي پروتئين جيره فعاليت تريپسين دستگاه گوارش طيور را افزايش مي دهد. افزايش سطح ترشح تريپسين دستگاه گوارش متعاقبا موجب آزاد شدن سريع گوكسيدياها از اووسيت شده و باعث تشديد علائم بيماري مي گردد.
سطح مناسب ميتونين جيره باعث افزايش رشد شده و براي ايجاد حداكثر پاسخ ايمني ضروري است. متيونين همچنين براي افزايش عملكرد سلولهاي تي توليد شده از تيموس مورد نياز مي باشد. كمبود ميتونين باعث كاهش فعاليت لنفوسيتها و تحليل غده بورس و همچنين افزايش حساسيت به بيماريهاي نيوكاسل و كوكسيديوز مي شود. افزودن سيستئين باعث تحريك ايمني هورموني و سلولي مي گردد. كمبود اسيد هاي آمينه شاخداري (50-16%) مانند ايزولوسين، لوسين و والين در جيره جوجه هاي گوشتي باعث كاهش تيتر آنتي بادي بر عليه آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي مي شود. با توجه كه در ساختمان ايمنوگلوبولينها مقادير بالايي از والين و ترئونين بكار رفته است فلذا كمبود هر كدام از اين اسيد هاي آمينه پاسخهاي ايمني در جوجه هاي گوشتي را كاهش مي دهد. در جيره هاي حاوي نسبت بالاي لوسين/ والين+ ايزولوسين، به علت ايجاد اثرات آنتاگونيست بين ساختارهاي اين سه اسيد آمينه عملكرد سيستم ايمني كاهش مي يابد. سطوح بيش از حد لوسين در جيره غذايي از جذب والين و ايزولوسين ممانعت مي كند. افزايش غلظت اسيد آمينه ليزين جيره باعث بهبود هماگلوتيناسيون و تيترآگلوتينين و همچنين افزايش ايمينوگلوبينهاي جي و ام مي شود. اسي آمينه آرژنين سوبستراي مسير سنتز اكسيد نيتريك مي باشد . اين تركيب يك محصول سمي است كه در فعاليت فاگوسيتيك ماكروفاژها نقش كمكي داشته و باعث از بين رفتن باكتريها و عوامل بيماريزاي داخل سلولي مي شود.
ويتامينها:
ويتامينها به عنوان كوفاكتور مورد نياز براي فعاليتهاي متابوليكي مربوط به پاسخهاي ايمني مي باشد و بنابراين كمبود ويتامينها موجب اختلال در فعاليت سيستم ايمني مي شود. بطور كلي افزايش مقادير ويتامينها جيره غذايي طيور ميزان عملكرد سيستم ايمني را بهبود مي بخشد.
رتينول:
ويتامين رتينول نقش عمده اي در محافظت اندامهاي لنفوئيدي و همچنين بافتهاي اپتليال دارد و موجب افزايش ايمني هورموني و سلولي در طيور مي گردد. و يتامين A با فراهم كردن محيطي سالم به محافظت از غشاهاي موكوسي و منافذ طبيعي در برابر تهاجم پاتوژنها كمك مي كند. ويتامين A باعث تمايز و توسعه لنفوسيتهاي نوع B مي شود. افزايش غلظت ويتامين A در جيره باعث تغيير در تظاهر گيرنده هاي اسيد رتيونيك موجود در لنفوسيتهاي طيور مي گردد. با افزايش سطح ويتامين A ميزان عوامل سركوب كننده ايمني( هيدروكورتيزونها) كاهش مي يابد. علاوه بر اين كمبود ويتامين A موجب كراتينه شدن سلولهاي بازال( پايه اي) غده بورس و اختلال در عملكرد لنفوسيتهاي تي مي شود. بنابراين كمبود ويتامين A از طريق كاهش توليد سلولهاي لنفوسيت نوع BوT و اختلال در فاگوسيتوز و كاهش مقاومت به عفونتها منجر به عكلكرد پايين سيستم ايمني مي شود. در جيره هاي با كمبود ويتامين A افزايش احتمال شيوع و گسترش بيماريهاي مرتبط با ويروس نيوكاسل گزارش شده است. احتياجات ويتامين A در جهت به حداكثر رساندن فعاليت سيستم ايمني و به عنوان مثال افزايش وزن اندامهاي لنفوئيدي خيلي بيشتر از احتياجات همين ويتامين براي حصول به حداكثر وزن نهايي مي باشد. افزايش ميزان ويتامين A از 12850 واحد بين المللي به ميزان 42850 يا 740451 واحد بين المللي منجر به كاهش تلفات ناشي از اي كولاي و CRD در جوجه ها شده و همچنين پاكسازي عوامل بيماريزا در خون را بطور قابل توجه افزايش مي دهد. بهر حال دستيابي به اثرات مفيد سطوح بالاي ويتامين A وابسته به غلظت ساير ويتامينهاي محلول در چربي جيره غذايي مي باشد. سطوح بيش از اندازه ويتامين A در جذب ويتامينهاي Dو E تداخل ايجاد مي كند. در طي شيوع بيماري كوكسيديوز افزايش 60 واحد ويتامين A به ازاي هر جوجه در روز، ميزان تلفات را از صد در صد به صفر درصد تقليل داده است. بهر حال در جيره هاي كاربردي جوجه هاي گوشتي و مرغان مادر جوان به ترتيب بايد مقادير 4000 تا 2000 IU/kg گنجانده شود. براي به حداقل رساندن آسيبهاي ناشي از استرس و همچنين ممانعت از كاهش عملكرد ايمني، سطح ويتامين A 10 برابر مقدار معمول بايد افزايش يابد. تركيب ويتامين A(14000IU/Kg) و روي(65mg/kg) باعث افزايش رشد و ايمني سلولي و همورموني در جوجه ها مي شود.
كوله كلسيفرول:
گيرنده هاي ويتامين 1و 2 دي هيدروكسي D3 در مونوسيتهاي پريفرال شناسايي شده است. ويتامين D3 براي تمايز مونوسيتهاي اوليه و مونوسيتها به ماكروفاژها و فعاليت مناسب فاگوسيتوز و فعاليت سيتوتوكسيك سلولهاي ماكروفاژ ضروري مي باشد. در جيره هاي كه فاقد مكملهاي ويتامين D3 مي باشد به ميزان قابل ملاحضه اي عملكرد سيستم ايمني كاهش مي يابد.
توكوفرول و سلنيوم:
با بروز عفونت و يا تزريق واكسن به ويژه در شرايط استرس كه آسيبهاي ناشي از پراكسيدازها و سوپراكسيدها را به همراه دارد، فعاليت سيستم ايمني تحريك مي شود. در چنين مواقعي ويتامين E و سلنيوم جيره باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني مي شود. ويتامين E ضمن كمك به ايجاد يكپارچگي بخشهاي ليپوپروتئيني غشا سلولي باعث كاهش تعييرات اكسيداتيو و توسعه پاسخهاي ايمني سلولي مي شود. ويتامين E همچنين از طريق بهبود تكثير و افزايش لنفوسيتهاي T باعث افزايش ايمني هورموني مي گردد. سلنيوم موجود در گلوتاتيون پراكسيداز به همراه ويتامين E به عنوان يك سيستم آنتي اكسيداني باعث كاهش غلظت راديكالهاي آزاد در سلول مي شود. ويتامين E و سلنيوم نقش مهمي را در توليد لنفوسيتهاي بلاستوسيتها برعهده دارند. كمبود اين مواد مغذي باعث كاهش فعاليت فاگوسيتوزي ماكروفاژها مي شود.
علي رغم توصيه هاي NRC براي تامين ميزان 20mg/kg ويتامين E جيره، مقادير 300mg/kg ويتامين E باعث افزايش عملكرد سيستم ايمني و كاهش مرگ و مير ناشي از ابتلا به آلودگي هاي اي كولاي و بيماريهاي نيوكاسل و بيماري بورس عفوني و كوكسيديوز مي شود. افزودن مكملهاي ويتامين E به ميزان250mg/kg منجر به جلوگيري از افت توليد تخم در مرغان مادر تحت شرايط استرس گرمايي مي شود. نفش مفيد سطوح بالاي ويتامين E( بالاتر از 300mg/kg) در افزايش رشد لنفوسيتهاي T به اثبات رسيده است. در سطوح بالاي ويتامين E ميزان غلظت پروستاگلندينهاي اندامهاي لنفوئيدي كاهش يافته و موجب توقف پاسخهاي ايمني سلولي شده و متعاقبا ميزات توليد آنتي بادي را بهبود بخشيده است. در جيره هاي حاوي مكمل ويتامين E ( 200 mg در برابر 80mg) يا تركيب 300 mg ويتامين E و 1mg/kg سلنيوم افزايش يافته است. افزودن ويتامين E به ميزان 30/0 درصد جيره مرغان مادر يا تزريق 3-5/2 mg/egg به تخمهاي بارور منجر به افزايش پاسخهاي ايمني جوجه مي شود. مشابها تركيب ويتامين E در واكسن روغني نيوكاسل و بورس عفوني باعث كنترل سريعتر و همچنين تيتر آنتي بادي بالاتر نسبت به جيره هاي شاهد شده است.
اسيد اسكوربيك:
سنتز ويتامين C در جوجه هاي يكروزه و طيور بالغ تحت استرس به مقدار مناسب انجام نمي پذيرد. ويتامين C باعث افزايش پاسخهاي هورموني و سلولي و همچنين افزايش مقاومت پرندگان نسبت به آلودگيهاي ناشي از اي كولاي و مايكروباكتريوم آويوم، نيوكاسل و بيماريهاي عفوني بورس و مارك مي گردد. ويتامين C در ايفا نقش آنتي اكسيداني خود باعث استحكام غشاهاي لكوسيتها مي شود و همچنين وجود مقادير مناسب اين ويتامين باعث افزايش فعاليت فاگوسيتوزي نوتروفيلها مي گردد. در شرايط استرس گرمايي اين ويتامين از طريق تاثير بر روي كاهش سنتز گلوكوكورتيكوئيدها باعث تخفيف اثرات استرس مي گردد. با افزودن يك درصد از ويتماين C كاهش عملكرد سيستم ايمني ناشي از كوتيكواسترون و استرس گرمايي تقليل مي يابد . تفاوت در اثرات مفيد ناشي از افزودن ويتامين C در جيره را مي توان به ناپايداري اين ويتامين در بعضي از شرايط نگهداري آن مربوط دانست.
ويتامينهاي ب كمپلكس:
ويتامينهاي گروه ب بعنوان كوفاكتور آنزيمي نقش مهمي را مسيرهاي متابوليكي بر عهده دارند. از ميان ويتامينهاي گروه ب، نقش ويتامين B6 در سيستم ايمني به طور گسترده مطالعه شده است. ويتانين B6 در توسعه و حفظ بافتهاي لنفوئيدي موثر است. كمبود اين ويتامين
(95/0-48/1 mg/kg) پاسخ آنتي بادي را نسبت به آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي و توليد ايمنوگلوبينهاي IgG وIgM كاهش مي دهد. در شرايط استرس گرمايي، افزودن ويتامي B2 و B6 و أB12 اثرات مثبتي را بر عملكرد سيستم ايمني جوجه هاي گوشتي دارد.
عناصر معدني:
عناصرمعدني نقش مهمي را در عملكرد سيستم ايمني از طريق تاثير بر روي تنظيم فشار اسمزي و به عنوان كوفاكتور و كاتاليزوز آنزيمي برعهده دارد و همچنين از طريق بهبود عملكرد هورموني اعمال سيستم ايمني را تنظيم مي كند. غلظت سديم، كلر، روي، سلنيوم، منگنر، مس ، آهن و كبالت جيره پاسخهاي ايمني را تحت تاثير قرار مي دهد. بطور كلي فرمهاي معدني اين عناصر كمتر از فرمهاي آلي جذب مي شوند فلذا زماني كه عناصر معدني در جيره به فرم كليت باشد پاسخهاي ايمني بيشتر است.
سديم و كلريد:
سديم و كلر به همراه پتاسيم نقش كليدي را در ثبات توازن اسمزي مايعات داخل و خارج سلولي بر عهده دارد. كمبود نمك جيره باعث كاهش عملكرد سيستم ايمني مي شود. بطوريكه در سطوح 14/0 درصد سديم و يا 21/0 كلر تيتر آنتي بادي افزايش مي يابد. در جيره هاي حاوي مقادير كمتر از 14/0 سديم و 17/0 كلر پاسخهاي هومورال كاهش مي يابد. افزودن مقادير مناسب نمك تيتر آنتي بادي را بهبود مي بخشد. راهكار افزودن كلر به عنوان يك تعيير دهنده ايمني تحت شرايط استرس گرمايي در شرايط كنترل شده قابل توصيه مي باشد.
روي:
نقش روي در ايمني از طريق افزايش تيموسيتها و تعداد سلولهاي لنفوسيت تي و فعاليت سلولهاي دفاعي و توتروفيلها و همچنين توليد ماكروفاژها و آنتي بادي و توليد اينترفرون و كاهش نفوذپذيري سلول در مقابل ويروس مي باشد.روي همچنين براي بهبود عملكرد تيموميلين و تكثير لنفوسيتها و توليد متا آنزيمهايي مانند DNA و RNA پلي مرازها مورد نياز مي باشد. كمبود روي جيره علاوه بر كاهش توليد اينترلوكين –2 باعث حفاظت از يكپارچگي اندامهاي لنفوئيدي و عملكرد سلولهاي تي مي گردد. كمبود روي در جيره مرغان مادر، تيتر آنتي بادي نسبت به آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي را در نسل بعدي حاصل كاهش مي دهد. برعكس پس از افزودن روي به جيره پاسخ به آنتي بادي در نسل بعد افزايش مي دهد. چندين مطالعه محدود نشان داد كه با افزودن مقادير بالاتر روي(220mg/kg) در جيره هاي مرغ مادر هيچ تاثير معني داري بر روي عملكرد ايمني سلولي و هورموني وجود ندارد. تفاوت در گزارشات اينچنيني ممكن است در نتيجه تفاوت در غلظت هاي به كار رفته روي و يا اثر متقابل بين ساير مواد مغذي موجود در جيره هاي پايه مورد استفاده در آزمايشات تغذيه اي باشد. در جيره مرغ مادر افزودن روي به فرم كليت شده با ميتيونين باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني و افزايش تيتر آنتي بادي و ايمني در نسل بعد و مقاومت بر عليه سالمونلا انترويتيدس و اي كولاي خواهد گرديد.
منگنز:
منگنز نقش مهمي در توسعه و ترميم و حفاظت از بافتهاي اپيتيليال دارد. آنزيم سوپراكسيدسموتاز وابسته به منگنز در ميتوكندري موجب غير فعال شدن راديكالهاي آزاد توليد شده در داخل سلول مي گردد. فرم آلي اين مواد معدني پاسخ آنتي بادي را نسبت به عفونتهاي بيماري بورس، برونشيت عفوني و نيوكاسل در مرغان مادر افزايش مي دهد.
مس:
در طي فاز حاد سيستم ايمني، سلولهاي كبد توليد و ترشح پروتئين فاز حاد را برعهده دارند كه باعث افزايش مقاومت جوجه بر عليه آلودگيهاي عفوني مي گردد. سروپلاسمين يكي از پروتئينهاي مهم از اين گروه مي باشد كه به عنصر مس به عنوان كوفاكتور نياز دارد. سروپلاسمين از طريق از بين بردن راديكالهاي آزاد توليد شده در فاگوسيتوز باعث حفاظت پرنده مي شود. بنابراين در شرايط ابتلا به آلودگيهاي عفوني احتياجات مس افزايش مي يابد. سوپراكسيد دسموتاز وابسته به مس و روي واقع در سيتوزول باعث غير فعال شدن راديكالهاي آزاد مي شود. بطور كلي نياز به مس در هنگام بروز عفونتها نسبت به حالت معمولي افزايش مي يابد. معمولا به منظور افزايش ايمني و سلامتي جوجه ها افزودن سطوح 250-125mg مس را توصيه مي كنند. فرم كلريد مس در مقايسه با سولفات مس نقش موثرتري را براي افزايش سلامتي روده بر عهده دارد و به عنوان يك ماده ميكروب كش بر عليه آلودگيهاي اي كولاي و سالمونلا تجويز مي شود. فراهم كردن مس به فرم كليت همراه با اسيدهاي آمينه تاثيرات مثبتي را در بر دارد.
آهن:
نقش آهن در ايمني مي تواند از طريق كاهش ناگهاني در غلظت اهن در سرم در حين فاز اوليه عفونت ارزيابي شود. افزودن آهن به جيره نشان داه است كه باعث افزايش فعاليت ضد باكتريايي ماكروفاژها در كبد و طحال جوجه هاي مبتلا مي شود. ميزان سرزندگي در جوجه هاي آلوده با سالمونلا گاليناريوم همراه با افزودن 100 mg/kg آهن در جيره حاوي 200mg/kg آهن افزايش مي يابد.
كبالت:
اثرات مفيد كبالت بر روي سيستم ايمني عمدتا مربوط به اثرات مثبت آن در سنتز پروتئين و عملكرد اندامهاي لنفوئيدي مي باشد. افزودن مكمل 10/0 يا 5/0 mg/kg (وزن بدن) عملكرد سيستم دفاعي ميزبان بر عليه عفونت يا واكسيناسيون بيماري نيوكاسل در جوجه هاي گوشتي را افزايش مي دهد