شناخت وضع موجود
یکی از اصلی ترین اقدامات در هر برنامه ریزی بررسی و شناخت واقعی وضع موجود است.به این معنی که لازم است وضعیت عواملی مانند امکانات مادی,منابع انسانی,نیازهای محیط اجتماعی و اقتصادی,ارزش ها,گرایش ها,مسایل و مشکلات مادی و غیر مادی و مقررات در سازمان کاملا مشخص شود تا بتوان بر اساس آنها هدف ها تعین نمود.
تعیین هدف:
دومین قدم در برنامه ریزی تعیین هدف ها برای کل سازمان و سپس برای هر یک از واحد ها به صورت کوتاه مدت,میان مدت و بلند مدت است.چون هدف ها نتایج مورد انتظار فعالیت ها را نشان میدهد بنابر این از اهمیت خاصی در برنامه ریزی برخوردار است.هر سازمان هدف های متعددی دارد که لازم هست به همه توجه کندحالا اینجا یه سوالی پیش میاد که چطور میشه بین هف های متعدد هدف مهم و ضروری رو انتخاب کرد؟مدیر ناچار هست که درباره ی هدف های سازمان به تحقیق و مطالعه بپردازد تا بتواند هدف های اصلی ,هدف های کلی,هدف های فرعی و هدف های بسیار فرعی(کالا یا خدمات)موسسه رو به ترتیب اولویت و اهمیت تعیین نماید(سلسله مراتب هدف های موسسه مشخص شود)
تعیین خط مشی ها(سیاست های کلی):
خط مشی در واقع راه رسیدن به هدف را مشان میدهد و کارکنان را برای رسیدن به آن راهنمایی میکند خط مشی که همان سیاست های کلی موسسه است,موجب میشود که مدیران مختلف وقتی با موقعیت های مشابه برخورد میکنند,انتخاب های یکسانی داشته باشند.یا به عبارت دیگر خط مشی ها چارچوب های تصمیم گیری و راهنمای عمل مدیران هستند.مثلا چنانچه خط مشی موسسه ای درباره ی استخدام این باشدکه نیروی انسانی مورد نیاز بدون توجه به جنس,نژاد و سن استخدام شود,در این چارچوب همه ی مدیران یکسان تصمیم میگیرند.
رویه ها و روش های انجام کار:
رویه ها مشخص تر از خط مشی ها هستند وجریان عملیات و طریقه ی دقیق انجام فعالیت ها را مشخص میسازند.بنابراین در رویه ها,کلیه ی اقداماتی که برای انجام یک فعالیت با طرح معینی لازم است ,تعیین میگردد و چگونگی اجرای وظایف در هر مرحله دقیقا مشخص میشود.به عنوان مثال در مورد استخدام,کلیه ی اقداماتی که شخص باید انجام دهد از قبیل آزمون,معاینات و...را رویه ی استخدام گویند.روش ها , نحوه ی اجرای جدول زمانبندی رویه ها را مشخص میکند مانند زمان مراجعه برای استخدام در مثال فوق.
مقررات و قوانین :
کلیه ی فعالیت های برنامه ریزی باید در چارچوب قواعد و قوانین مرتبط طراحی شود با یه مثال توضیح میدم مثلا اینکه در برنامه رانندگی لازم است به استفاده از کمر بند ایمنی توجه شود.
بودجه:
بودجه یکی از ابزار های مهم برنامه ریزی و کنترل در مدیریت بوده و چون ماهیتی کمی دارد ,از دقت بیشتری در امر کنترل برخوردار است.بودجه بندی یا بودجه ریزی امروزه ,مدل های پیشرفته ای مثل بودجه ی برنامه ای و بودجه بندی بر مبنای عملیات است.