و به اين سان شهر مرو هم از ايران جدا شد

[Borna66]

... و به اين سان شهر مرو هم از ايران جدا شد

28 فوريه 1881 نيروهاي روسيه شهر تاريخي مرو را تصرف و ضميمه قلمرو آن كشور كردند.

مرو بارها حاكم نشين خراسان بزرگ، از شهرهاي باستاني ايران و مهد فرهنگ ايراني و احياء زبان و ادبيات فارسي بود و سامانيان بزرگترين كتابخانه عمومي را كه الگوي كتابخانه هاي امروز جهان شده است در آنجا تاسيس كرده بودند.

كتابخانه مرو در عين حال بزرگترين كانون پژوهشي قرون وسطا و نيز مركز تاليف و ترجمه و تكثير كتاب به زبان فارسي بود.

روسها قبلا بخارا و خيوه را تصرف كرده بودند. دولت وقت تهران دو واحد نظامي براي دفاع از مرو به فرماندهي دو شاهزاده قاجار روانه ساخته بود كه بين راه در حوالي قوچان، ميان اين دو شاهزاده اختلاف شخصي بروز كرد و به علت رنجش يكي از آنان از ديگري و بازگشت، ماموريت به اجرا در نيامد!.
استالين هنگام مرز بندي مجدد و ايجاد جمهوري هاي آسياي ميانه برحسب مليت و زبان محلي، مرو و بخارا را به تاجيكستان پارسي زبان نداد كه مبادا روزگاري با ايران و افغانستان، بارديگر امپراتوري ايران را تشكيل دهند.
تهران نه تنها اعتراضي به اين تقسيم بندي استالين نکرد بلکه در صدد بر نيامده تا تلفظ عاميانه « عشق آباد » را اصلاح كند و دست كم از روزنامه ها بخواهد تا آن را با رسم الخط درست « اشك آباد » بنويسند كه بناي آن مربوط به دوران اشكانيان است.