اطلس زمین شناسی راه ها

[Borna66]

- بازالت دماوند:
بعد از رودخانه لار (پلور)، به سمت آمل، ميتوان بازالت هاي دماوند را در كنار رودخانه هراز ديد. رسوبات درياچه اي جوان بوجود اين باور را قوت ميبخشد كه بازالت ها توانسته اند يك سد طبيعي بر روي رودخانه هراز باشند. در اين محل بخشي از گدازه هاي ساخت بالشي دارند كه حضور چنين ساختي دور از انتظار است ولي اين احتمال وجود دارد كه بالش هاي مذكور مربوط به فوران هاي جوان تري باشند كه به درون درياچه مفروض سرازير شده اند (نگاه به سمت شمال)



__________________

[Borna66]

- آب شُرة پلور:

شرايط اقليمي پربارش و تنش هاي حاكم بر ناحيه كه با ناپيوستگي هاي گسلي و درزه شدگي شديد سنگ كربناته همراه بوده، موجب تشكيل آبخان هاي كارستي بزرگ گرديده كه سرزير آنها به صورت چشمه هايي با بدهي آبي خوب به سطح زمين هدايت ميشود. آب شُرة پلور يكي از اين پديده است كه در . . . كيلومتري پلور قرار دارد.


__________________

[Borna66]

زمين لغز لاسم:

درابتداي راه خاكي پلور- لاسم شواهدي از يك زمين لغز بزرگ وجود دارد كه حاصل لغزش رسوبات درياچه به درون رودخانه لاسم همراه با ايجاد يك سد طبيعي است. چنين به نظر ميرسد كه رسوبات درياچه اي موجود حاصل انباشت نهشته هاي دانه ريز دريك درياچه حاصل از فوران دماوند باشد ولي در ارديبهشت ماه 1364 همين رسوبات درياچه اي قديمي پس از آبگيري و لغزش، درياچه جديدي را بر روي رود لاسم ايجاد كرده اند كه تا مدت ها به زيبايي منطقه اي مي افزود.

[Borna66]

سدلار:

سدلار كه در حدود 85 كيلومتري شمال خاوري تهران قرار دارد به منظور تأمين بخشي از آب مورد نياز تهران بر روي رودخانه لار كه از سرشاخة هاي اصلي رود هراز است در سال . . . احداث گرديده است. راه ارتباطي آن از طريق جاده هراز ميباشد كه در پلور از جاده اصلي جدا و براي رسيدن تا محل سد حدود 10 كيلومتر به طرف شمال غرب ادامه مييابد.

سد لار از نوع خاكي است كه طول تاج آن حدود 1150 متر، عرض آن 8 متر و ارتفاع آن 105 متر ميباشد. تكيه گاه هاي سد بر روي دو سازند مختلف قرار دارد. تكيه گاه چپ روي روانه هاي آتشفشاني دماوند و قسمتي از رسوبات درياچه اي كهن و تكيه راست بر روي سازند آهكي لار (ژوراسيك پسين) قرار دارد.
تنش هاي زمين ساختي اثر گذار بر سنگهاي تكيه گاه و درياچه سد موجب ايجاد پهنة خرد شده و ناپيوستگي پر شمار گرديده اند كه ممكن است از نوع زون هاي برشي، انواع گسله ها و يا درز و شكاف هاي بي شمار باشند. نفوذ آب هاي فرو رو در ناپيوستگي هاي ياد شده، در انحلال سنگ هاي كربناته و ايجاد غارها و حفره هاي انحلالي نقش به سزايي داشته اند به همين لحاظ فرار آب يكي از معضلات اين سد است، چاره انديشي هاي بعمل آمده لازم ولي كافي نبوده به همين رو ميتوان شاهد چشمه هاي كارستي متعدد در پايين دست سد بود

آتشفشان دماوند:
آتشفشان دماوند كه قله نمادين فلات ايران است شاخص ترين آتشفشان چينه اي كواترنري ايران است كه قله آن 5670 متر از سطح دريا بلندي دارد. ولي بلندي آن از زمين هاي اطراف 2000-1600 متر است. دامنه كوه به وسيله جريانهاي گدازه اي مكرر كه بارها از قله و يا از مخروط هاي فرعي سرازير شده اند و همچنين با مواد آذر آواري پوشيده شده است. قطر دهانه آتشفشان در حدود 400 متر است. قسمت مركزي دهانه به وسيله درياچه اي از يخ پوشيده شده و در حاشية آن دودخان هايي وجود دارد كه زمين هاي اطراف را به رنگ زرد در آورده است.
سنگ هاي بازيك، كهن ترين روانه هاي دماوند اند كه به ويژه در نواحي پلور و تينه ديده ميشوند. بيشتر سنگهاي اين آتشفشان از نوع حد واسط و مقدار كمتري نيز از نوع اسيد هستند كه به صورت گدازه اي و آذر آواري رخنمون دارند. داده هاي مستند موجود حاكي است كه آخرين فعاليت دماوند 38500 سال پيش بوده است.


سد لار