سازمان 2

[javad jan]

وظایف مدیریت
وظایف مدیریت عبارتند از: برنامه ریزی – سازمان دهی- هماهنگی – رهبری- کنترل.
1) برنامه ریزی:
یکی از وظایف مدیر تنظیم برنامه عملیاتی است که زیر نظر وی هدایت می شود. برای این منظور لازم است که هدف های سازمان معلوم و مشخص گردد و خط مشی و موازینی برای هدایت مسئولان اجرای عملیات وضع شود. از طرف دیگر، برنامه های جاری باید بر حسب اطلاعات جدید و تغییر شرایط اجرای عملیات در فواصل معین تعدیل گردد.
برنامه ریزی مستلزم تشخیص مسائل و مشکلات ، پیدا کردن طرق مختلف برای حل مسئل سازمان بررسی و تجزیه و تحلییل نتایج هر یک از طرق مزبور و انتخاب طریقه ای است که باید پیروی شود. مساله ای که با تنظیم برنامه ارتباط دارد تعییین حدود آزادی عمل و استقلال در اخذ تصمیم توسط متصدیان واحدهای تابعه دستگاه است، و همین مساله درجه تمرکز یا ورم تمرکز سازمان را تعیین می کند.
برنامه ریزی
به عنوان یکی از وظایف مدیریت، جریان برنامه ریزی شامل شناخت هدف های مذکور می شود در مورد مهارت هایی که در این مورد موثرند تصمیمگیری نقش عمده ای در امر برنامه ریزی توفیق آمیز ایفا می کند.
برنامه ریزی شامل تعیین هدف و وضع خط مشی تبدیل هدف به صورت برنامه عملیات و پیش بینی و چگونگی درباره اینکه اجرا شوند. به عبارت دیگر، برنامه ریزی براساس پیش بینی و دورنگری درباره اینکه برای برای رسیدن به هدف معینی چه کاری و چگونه در طی چه مدت زمان و بوسیله چه افرادی بایستی انجام شود استوار است.

[javad jan]

2) هماهنگی از وظایف مدیریت
یکی دیگر از وظایف مهم مدیر ایجاد موازنه و تطبیق بین وظایف متعددی است که واحدهای مختلف سازمان به منظور تامین هدف مشترک انجام می دهند. در تشکیل سازمان وظایف بین واحدهای مختلف سازمانی تقسیم می شوند ولی تقسیم وظایف بفرض اینکه با رعایت اصول طبقه بندی منطقی صورت گرفته باشد، بخودی خود تحقق هدف یا هدف های عمومی سازمان را تضمین نمی کند، زیرا این امر مستلزم برقراری تعادل و تطبیق لازم بین وظایفی است که میان واحدهای متعدد سازمان تقسیم شده است. سازمان مانند ماشینی است که هر قسمت آن وظیفه خاصی را انجام می دهد – مثل تولید نیرو، فشار ، حرارت و غیره . هم چنانکه حفظ تعادل و ارتباط منطقی بین اجزا مختلف ماشین ضروری است ، بهمین ترتیب نیز انطباق و تعادل وظایف واحدهای متعدد سازمان برای تامین هدف های مشترک لازم است. بدین جهت بعضی از نویسندگان هماهنگی را جزو وظیفه تشکیل سازمان منظور می دارند و ما از نظر اینکه هماهنگی عملیات یکی از وظایف مهم مدیر محسوب می شود آنرا جداگانه ذکر کردیم.
3) کنترل
یکی دیگر از وظایف مدیر ، برقرار کردن سیستم نظارت یا کنترل است منظور از کنترل مطابقت نتایج عملیات با هدف های اولیه و برنامه های پیش بینی شده است. مدیر سازمان باید موازینی برای ارزیابی نتایج عملیات انتخاب کند و مکانیسم کنترل را به نحوی برقرار سازد که به مجرد انحراف نتایج عملیات از هدف های پیش بینی شده زنگ خطر بصدا در آید. بدین ترتیب در صورت انحراف نتایج عملیات از هدف های پیش بینی شده ، مدیر به موقع در صدد چاره جویی و برطرف کردن علل انحراف بر میاید و در صورت لزوم هدف های اولیه و برنامه های پیش بینی شده را بر حسب تغییر شرایط تعذیل می کند.

[javad jan]

رهبری
برنامه های روشن و تشکیلات منظم زمینه را برای اجرای عملیات مساعد می سازد ولی هدایت فعالیت های افرادی که با هم کار می کنند برای تحقق هدف های سازمان ضروری است. نقش مدیر در مقام رهبری شامل روابط متقابل وی با مرئوسین می گردد. اهمیت نقش رهبری از این ضرورت ناشی می شود که مدیر باید نیازمندی های روانی و اجتماعی افراد را با مقاصد سازمان وفق دهد.
مساله مهم در رهبری ، ایجاد انگیزه های موثر در کارمندان به منظور همکاری در جهت مقاصد سازمان است بفرض اینکه برنامه های دستگاه روشن و تشکیلات آن منظم باشد، مقاصد مدیر بدون تمایل کارمندان به همکاری با هم در جهت منافع عمومی سازمان تامین نمی شود. بدین جهت مهمترین وظیفه مدیر رهبری ساعی افراد و ایجاد محرک های موثر در آنان به منظور تحقق هدف های سازمان است. بی شک قدرت رهبری و دارا بودن بینش و نرمشی که برای تحریک افراد به همکاری لازم است. صف اساسی مدیر هر سازمان بشمار می رود.
وظیفه هدایت متضمن راهنمایی و نظارت بر ساعی زیر دستان در حصول به هدف های سازمانی است . تحقیقات و بررسی های که در زمینه انگیزش ، رهبری، ارتباطات و پرورش کارکنان به عمل آمده است نشان می دهد که علوم رفتاری در سال های اخیر سهم موثری در شناخت این وظیفه ایفا کرده است. در مقایسه با فرضیه کلاسیک ها راجع به انسان اقتصادی که می گوید، میزان پرداختی تنها عامل تعیین کننده کارآیی کارمند یا کارگر است نتایج حاصل از بررسی های اخیر تاکید می کند که انگیزه های گوناگون رفتاری وجود دارد که منجر به مدل های تشویقی( پیچیده تر / ساده تر) و در عین حال واضح بینانه تر می شود.
با در نظر گرفتن این واقعیت که انگیزه های متنوعی وجود دارند که لزوماً با یکدیگر هم مطابقت ندارد مدیر غالباً باید تصمیم بگیرد که در جهت ازضا کدام انگیزه کوشش به عمل خواهد آورد.

[javad jan]

اجزاءوعناصر سیستم (اصل کارائی)
منظور از اصل کارآئی تحقق هدفهای سازمان با حداقل هزینه وجلوگیری از عواقب نا مطلوب است .ظاهراکارآئی سازمان را میتوانازطریق مقایسه بازده عملیات با منا بع مصروفه(مقدار کار ،سرمایه وغیره )مورد بررسی قرار داد .بدین ترتیب ،کارائی سازمان مساوی است با نسبت بین بازده عملیاتout put ومنابع مصروفهIn put ولي اشكال قضيه در اين است که بازده فعالیت های سازمان را همیشه نمی توان بر حسب یکه قا بل سنجشی ما نندواحد پول اندازه گیری کرد. منظور از کارآئی سازمان فقط کا هش هزینه نیست ،بلکه ارضاء تمایلات ونیازمندیهای روانی کارمندان وخدمت موثر به جامعه نیز مهم است .
مخصوصا این مساله در مورد موسسات دولتی قابل توجه می باشد ،زیرا ضا بطه مهم کارائی سازمانهای عمومی درجه تاثیر خدمات آنها در تامین رفاه جامعه است که متاسفانه همیشه بصورت ارقام واعداد قابل اندازه گیری نیست .
علی رقم اشکالاتی که در انتخاب معیار سنجش کارائی (مانند سود ،هزینه واحد ،خدمت وغیره )موجود است به کارائی سازمان شرط بقا وموجودیت آن است.
خلاصه ،علمای کلاسیک مدیریت روی تقسیم کار تکیه نموده وبرای تقسیم کار وطبقه بندی منطقی وظایف مبانی خاصی ارائه شده است که در فصول بعد مورد برسی قرار خواهد گرفت .
گر چه در نظریه های کلاسیک تقسیم کاروطبقه بندی منطقی وظایف نخستین گامی است که برای تشکیل سازمان بایستی برداشته شود ولی در نظریه های مزبور به موضوع هماهنگ کردن فعالیت های تخصصی نیز توجه زیاد معطوف گردیده است واصولی چون (وحدت فرماندهی )،(حیطه نظارت)، و(تمرکز اختیارات) بیشتر در جهت تسهیل هماهنگ کردن فعالیت های تخصصی پیشنهاد شده است .

[javad jan]

مهارتها و خصوصیات مورد نیاز مدیران
مدیران برای داشتن کارایی نیازمند دارا بودن طیفی از مهارتهای از فنی تا طراحی می باشد. اهمیت این مهارتها متناسب با سطح سازمانی متفاوت است.
چهارنوع مهم از مهارتها عبارتند از:
1- مهارتهای فنی: عبارت است از دانش وفن موجود در فعالیت ها در ارتباط با روش ها ، فرایندها و رویه ها بدین ترتیب نحوه کار کردن با ابزارها و تکنیک ها مشخص می گردد. به عنوان مثال سرپرست قسمت مکانیک باید کار کردن، با ابزار را به زیر دستان خود یاد دهد و حسابدارها روش های مشخص حسابداری را در کارشان مورد استفاده قرار می دهند.
2- مهارتهای انسانی: عبارتست از توانیی کار کردن با مردم . این مهارت یک تلاش هماهنگ کننده یک کار گروهی و خلق کردن محیطی است که در آن مردم برای بیان عقایدشان احساس امنیت و آزادی کنند .
3- مهارت های ادراکی: عبارتست از دیدن " تصور کلی" یعنی شناختت عناصر مهم در وضعیت و فهم روابط بین عناصر.
4- مهارتهای طراحی: عبارتست از توانایی حل مسایل به نفع موسسه ، به خصوص مدیران سطوح بالای سازمان باید علاوه بر دیدن مساله قادر باشند با استفاده از مهارت طراحی راه حل مشخصی برای حل مساله ارائه دهند. همانطور که در شکل ملاحظه می گردد. مهارتهای فنی در سطح سرپرستی دارای اهمیت زیاد و در سطح مدیریت میانی دارای اهمیت متوسط و در سطح مدیریت عالی دارای اهمیت کمتری است. مهارت انسانی در هر سه سطح تقریباً از اهمیت یکسانی برخوردار می باشند. مهارتهای ادراکی و طراحی در سطح مدیریت عالی دارای اهمیت زیاد در سطح مدیریت میانی دارای اهمیت متوسط و در سطح سرپرستی دارای اهمیت کم می باشند.
طبقه بندی مدیران ( مناطق مدیریت)
سازمان ادرای معمولاً از سه منطقه ، و یک منطقه عملیات ، به ترتیب زیر تشکیل می شود
1- مدیران اداری Administrative managment
باشخاصی اطلاق می گردد که خط مشی و سیاست کلی موسسه را تعیین می کنند. مشاوران عالی رتبه که ریاست کل سازمان را در تنظیم برنامه عمومی دستگاه و نظارت بر اجرای آمن کمک می کنند، در منطقه مدیریت اداری قرار دارند.
2- مدیران واسط یا اجرایی Executive management
مسئول اجرایی خط مشی و سیاست کلی سازمان هستند و در وضع خظ مشی دخالتی ندارند. بطوریکه قبلاً توضیح دادیم، در عمل تفکیک خط مشی policy از اداره Administrstion مشکل است. مدیران واسط بیشتر وظایف اجرایی را انجام می دهند، منتهی برای اجرای دستورهای مدیران اداری مجبورند که سیاست یا خط مشی اجرایی وضع کنند.
منطقه مدیریت واسط از روسای ادارات کل، ادارات و دوایر تشکیل می شود. کارمندان ستاد تخصصی و کمکی مانند بودجه، حسابداری ، کارگزینی ، تدارکات و روابط عمومی نیز در منطقه مدیریت واسط قرار دارند.
بدین ترتیب ملاحظه می شود که منطقه مدیریت واسط، برخلاف حوزه مدیریت اداری نسبتاً وسیع است.
3- مدیران سرپرست Supervisory manegement
باشخاصی اطلاق می گردد که در موسسات صنعتی با کارگران، و در سازمانهای دولتی با کارمندان مامور اجرای عملیات ، دائماً در تماس و مستقیماً مسئول عملیات آنان هستند.
کارمنان مامور اجرای عملیات – وظایف این دسته عبارت از اجرای عملیات اصلی سازمان است و هیچ گونه مسئولیت سرپرستی را بر عهده ندارد. افراد پلیس یا ماموران وصول مالیت در موسسات دولتی، و کارگزان تولیدی در بنگاه های صنعتی ، جزو کارکنان مامور اجرایی عملیات بشمار می روند.

[javad jan]

تقسیم کار بر حسب نوع عملیات ( تخصص)
در سازمانی که بر حسب نوع عملیات Functional Type of organization تشکیل می شود ، کلیه اموری که از نظر نوع عملیات با هم ارتباط و بین آنها تشابه از نظر حرفه وجود دارد. در یک واحد سازمانی متمرکز می گردند و زیر نظر مدیر قرار می گیرند بطوریکه در نمودار فوق ملاحظه می شود، کلیه امور مربوط به یکرشته عملیات مشابه Function مانند تولید یا فروش در یک اداره متمرکز شده و زیر نظر مدیر واحدی ( مانند مدیر تولید یا مدیر فروش) قرار گرفته است.
چنانچه طبقه بندی عملیات بر حسب نوع کار می باشد که باید انجام پذیرد در این صورت تخصص در سازمان توسعه و تعمیم می یابد، زیرا مدیرانی که مستقیماً زیر نظر ریاست سازمان قرار دارند هر کدام با یک نوع کار و یک رشته وظایف مشابه سرو کار دارند و بدین ترتیب سلسله مراتب سازمانی بر اساس مهارت و تخصص بوجود می آید. منتهی مزایای تقسیم کار و تخصص در صورتی در این نوع سازمان محرز و مسلم است که دامنه عملیات سازمان زیاد وسعهت نیافته باشد یا کالاهای مختلف و متعددی تولید نگردد. زیرا چنانچه حدود عملیات سازمان توسعه یابد( یا انواع و اقسام کالاهای مختلفتولید شود) در این صورت من باب مثال تمرکز کلیه امور تولیدی در یک اداره زیر نظر مدیر واحدی منطبق با مزایای تقسیم کار و تخصص نخواهد بود.

مفهوم سرپرست و سرپرستی
برای ارائه تعریف سرپرست و تعیین جایگاه او ابتدا می باید رده های مدیریت در سازمان را مورد بررسی قرار دهیم تا موقعیت سرپرستان در سازمان روشن گردد . در یک سازمان بطور کلی سه رده ( سطح ) سرپرستی وجود دارد.
1- رده مدیران عملیاتی:
این رده مدیران به طور مستقیم با کار و عملیات اصلی که هدف سازمان است در گیرند ، این گروه از مدیران ، سرپرست نامیده می شود. واژه سرپرست در برابر واژه لاتین سوپرویزور supervisor به کار گرفته شده است.
2- رده مدیران میانی:
این گروه برنامه ها و سیاست های کلی سازمان را از گروه مدیران بالاتر از خود دریافت و پس از تبدیل به برنامه های اجرایی در اختیار سرپرستان قرار می دهند.
3- رده مدیران عالی ( ارشد) سازمان:
گروه مدیران عالی کار سیاست گذاری تعیین خط مشی و سایر موارد کلان مربوط به سازمان را بر عهده دارند.
از میان مدیران سازمان، سرپرستان هستند که به طور مستقیم با کارکنان اجرایی و عملیاتی در ارتباطند و به همین علت سرپرستان را مدیران خط مقدم جبهه کار نامیده اند.
بنابراین سرپرست یک مدیر اجرایی یا عملیاتی است که هدایت و رهبری مستقیم عده ای از کارکنان را بر عهده دارند.

[javad jan]

ضرورت آموزش سرپرستی
د رتمامی فعالیت های صنعتی ، تولیدی و خدماتی ، جایگاه و نقش سرپرستان از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا این گروه از مدیران علاوه بر اینکه حلقه ارتباطی موثری میان کارکنان و مدیران هستند می توانند فعالیت های کارکنان را در جهت هدف های سازمان نیز رهبری کنند و با استفاده صحیح و مفید از امکانات و منابع موجود موجب هماهنگی میان واحد های سازمانی شوند و نهایتاً به وسیله دستور موثر ، تقسیم کار راهنمایی و ارزش یابی و نظارت ، نیروی انسانی زیر نظر خود را به نحو مطلوبی هدایت نمایند.
برای رسیدن به نوان بالا جهت اجرای وظایف مورد اشاره قرار گرفتن سرپرست در جایگاه واقعی سمعی و بصری ، کتاب و ... بهره برد زیرا آموزش موجب رفع نیازهای علمی و فنی سرپرستان می گردد. و موقعیت آنها را در سازمان تحکیم می بخشد . بنابراین انها با افزایش دانش و آگاهی قادر خواهند بود تا جوابگوی پرسش های کارکنان خود باشند. آموزش سرپرستان به علت اهمیت رده شغلی ، تنوع مشاغل و شرایط فردی متفاوت ، از ویژگی های خاصی برخوردار است.

نقش و جایگاه سرپرست
براس سرپرستی تنها دانش کار کافی نیست، آشنایی نظری با کار و داشتن مهارت فنی شرط لازم برای سرپرستی است. سرپرست باید ضمن داشتن تسلط بر کار، روش های کار ، طرز کار ماشین ها و ابزار و وسایل را بشناسد ، انتظارات زیر دستان و مدیران را بداند و میزان اختیارات و مسئولیت های خویش را تشخیص دهد اما مهمترین انتظار از وی این است که موجب برانگیختن افراد شود.
اختیارات و مسئولیت های سرپرست
برای آشنایی بیشتر ابتدا اختیار و مسئولیت را تعریف کرده و سپس اختیارات و مسئولیت های سرپرست را مورد بررسی قرار می دهیم.
اختیار عبارت است از اجاره، قدرت و یا حق قانونی است که ( مدیریت) سازمان به فرد می دهد تا از عهده کارهایی که به او واگذار شده برآید و اما مسئولیت یعنی مورد سوال و بازخواست قرار گرفتن در مقابل اختیاراتی که به فرد واگذار شده است.
مسئولیت جنبه های مختلفی دارد مانند مسئولیت کاری، مسئولیت اخلاقی، مسئولیت اجتماعی و...
بنابراین مسئولیت کاری عبارتست از مورد سوال و بازخواست قرار گرفتن در مورد کاری است که فرد بر عهده دارد.

[javad jan]

اختیارات سرپرست
بطور کلی سرپرست در برابر بالا دستان، زیر دستان ، سایر سرپرست ها ، کار و محیط کار مسئولیت های متعددی دارد.
1- مسئولیت در برابر افراد زیر دست – آموزش ، حفاظت در برابر خطرات، هدایت و راهنمایی افراد ایجاد نظم و هماهنگی ، رهبری کارگروهی ، ایجاد انگیزه تغییر و تحول ...
2- مسئولیت در برابر بالادستان – ارائه گزارش کار به مدیران مافوق ، ایجاد هماهنگی ، پیشبرد کار و ...
3- مسئولیت در برابر سایر سرپرستان – ایجاد ارتباط و هماهنگی
4- مسئولیت در برابر کار – کمیت( مقدار) کار، کیفیت ( مرغوبیت ) کار و رعایت استانداردهای زمانی کار
5- مسئولیت در برابر محیط کار – ایجاد نظم و ترتیب نگهداری و کاربرد صحیح ماشین آلات ، نظافت محل کار و ....
ویژگی های کار سرپرست
کار سرپرست کاری جمعی است و گروهی و با کار فردی کارکنان متفاوت است . برای شناخت ویژگی های کار سرپرست ، می توان کار فردی دیگران را با کار سرپرست مقایسه کرد.
مقایسه ویژگی های کار و سرپرست افراد

کارمند( کارگر)	سرپرست
1- با ابزار ، لوازم و مواد سروکار دارد.	1- با ابزار ، افکار و طرح ها و برنامه ها سرو کار دارد.
2-تولید می کند و یا خدمات خاصی را ارائه می دهد.	2- رهبری می کند ، هدایت می کند، پرورش می دهد، نظارت می کند بوسیله دیگران کارش را انجام می دهد.
3- براساس دستور کار روشن و واضح و ساده کار را انجام می دهد.	3- کارهای گوناگون و متفاوت انجام می دهد.
4- دستور مربوط به کار خود را دنبال می کند.( دستور عمل می کند، بدون هیچ تفسیر)	4- طرح و برنامه کار جمعی کارکنان را تهیه می کند
5- فقط در برابر کار خویش مسئولیت دارد ( مسئولیت فردی)	5- در برابر کار خود و زیر دستان مسئولیت دارد.
6- کاری عادی و ثابت دارد.	6- کاری تغییر پذیر دارد.
7- وظایفش محدود و مشخص می باشد.	7- وظایف زیاد و متغییری دارد.
8- هدف، انجام کار خوب و خدمت قبل قبول است.	8- هدف ، پرورش کارکنان، ایجاد رابطه خوب و محصول مطلوب است.
9- کار را طبق برنامه انجام می دهد.	9- برنامه کار را تدوین و اجرا می کند.
10- برانگیخته می شود تا کار انجام دهد.	10- موجب انگیزش خود و دیگران می شود.

[javad jan]

وظایف سرپرست
وظیفه های سرپرست با توجه به نوع کار او در سازمان های گوناگون متفاوت می باشد ، ولی برخی از وظایف در کار همه سرپرستان مشترک است، در اینجا به بعضی از وظایف سرپرست اشاره می گردد:
- سرپرست در محدوده اختیارات و مسئولیت هایش عمل می کند نه فراتر از آن .
- سرپرست لازم است هدف های سازمان را بشناسد و نقش خود را در راهیابی به هدفی بیابد . تدوین برنامه اجرایی برای رسیدن به اهداف سازمان از جمله وظایف سرپرست می باشد که بهتر است با همکاری کارکنان تهیه گردد. درک درست برنامه بوسیله کارکنان به اجرای بهتر آن کمک می کند.
- ایجاد ارتباط و هماهنگی میان واحد خود و سایر واحدها از وظایف سرپرست می باشد
- سرپرست باید توانیی بهبود و تغییر پذیری در قسمت خود را داشته باشد.
- تامین و تدارک ابزارکار و آماده سازی محیط کار برای کارکنان وظیفه سرپرست می باشد.
- ارزیابی عملکرد کارکنان یکی از وظایف مهم سرپرست می باشد معیارهای ارزیابی باید برای سرپرست و کارکنان روشن و قابل قبول باشد.
- محدوده عملکرد افراد باید روشن و مشخص باشد.
- زمان بندی کارها و تعیین اهداف جزیی برای هر فرد از وظایف سرپرست می باشد.
- تهیه برنامه آموزشی براساس نیازهای افراد و اجرای آن از وظایف سرپرست می باشد.
- نظارت و مراقبت مستمر و غیر مستقیم از جمله وظایف مدیریت می باشد. نظارت بهتر است به گونه ای باشد که روحیه خودبازرسی را در افراد تقویت کند.
- سرپرست باید معیارهای مناسبی برای تشویق، پاداش ، جایزه، جریمه و تنبیه داشته باشد.
- ایجاد ارتباط مناسب با کارکنان از وظایف سرپرست می باشد.
- سرپرست الگوی رفتاری مطلوب برای کارکنان ارائه می دهد.
ویژگی های ارتباطی سرپرست:
1- همکاران خود را خوب می شناسد به تفاوت های آنها توجه نماید.
2- ارتباط میان افراد گروه همکاران را درک کرده، تحلیل می کند و به انگیزه رفتارهای فردی ، گروهی و اجتماعی می پردازد.
3- ابعاد کار را به روشنی می شناسد و در تقسیم کار با توجه به خصوصیات فردی کارکنان عمل می نماید.
4- هدف ها ، امکانات و روش ها را به خوبی می شناسد.
5- از حس تعلق سازمانی برخوردار است و در ارتباط با سازمان های دیگر خود را نماینده سازمان خویش می داند.
6- اصل تغییر و تحول و محیط پیرامون خود و افراد را به عنوان واقعیتی انکار ناپذیر می داند.
7- کار خود را دوست دارد و انجام آن لذت می برد.

[javad jan]

سلسله مراتب نیازها
آبراهام مازلو ، روان شناس آمریکایی نیازهای انسانی را به چند گروه تقسیم کرده و اعتقاد دارد که در میان نیازها سلسله مراتب خاصی وجود دراد که از نیازهای جسمی و فیزیولوژیک آغاز و به نیازهای متعالی مانند خویش یابی و خود شکوفایی می انجامد، در این نظریه شدت نیازها موجب انجام رفتار و فعالیت بر شمرده می شود و هنگامی که یم نیاز شدت پیدا کرد و ارضا گردید نیاز سطح بالاتر مطرح می گردد علیرقم فزونی و تنوع نیازهای آدمی باید دانست که :افراد با تاثیر پذیری از جامعه و تربیت اجتماعی می توانند نیازها را مهار کرده وهدایت نمایند و شرایط تعالی خود را فراهم نمایند. در اینجا سلسله مراتب نیازها براساس نظریه مارزلو ارائه می گردد.
1- نیازهای جسمی و زیستی: این نیازها در واقع نیازهای حیاتی بوده و اولین نیازهای یک موجود زنده ( ارگانیزم) است مانند نیاز به هوا ، آب و غذاو....
2- نیازهای ایمنی: این نیازها نیل به اهمیت و آرامش را در انسان نشان می دهند رها بودن از خطر در برابر بیماری ها ، حادثه در هر عامل تهدید کننده .
3- نیازهای دوستی و محبت: انسان موجودی است اجتماعی و علاقه مند به دوستی و محبت ، روابط خانوادگی و اجتماعی او بر پایه این نیاز شکل می گیرد.
4- نیاز های ارزش و احترام: انسان به عنوان موجودی اجتماعی نیاز به ارزش و اعتبار دارد ، علاقمند است دیگران برای او ارزش و احترام قائل شوند.
5- نیازهای دانستن و درک کردن: میل به آگاهی و درک محیط پیرامون، نیازها قوی در انسان است که موجب گرایش به دانش و آگاهی می گردد.
6- نیازهای زیبا شناسی: تمایل به زیبایی و زیبا دوستی نیازی است که موجب ایجاد و پرورش هنر می گردد.
7- نیازهای خود یابی و خود شکوفایی: عالی ترین سطح نیازهای انسان شناخت خویشتن ، خودآگاهی و تحقق استعدادها وتوانایی ها می باشد.