دایره المعارف گیاهان

[KIAN~~~~]

فروكاكتوس

نام علمي:Ferucactus Latispinusخانواده:CACTACEAEنيازها: جهت حفظ رنگ سوزن ها در تابستان بايد كنار پنجره هاي رو به جنوب و يا در يك مكان گرم و آفتابي و باغچه و در زمستان در يك محيط پرنور و خنك با دمايي حدود ۵ درجه سانتي گراد قرار گيرد. از آخر مهرماه تا اوايل بهار آبياري نشود و در بهار و تابستان در فاصله بين دو آبياري خاك خشك شود و در هواي خيلي گرم گياه به اسپري آب نياز دارد. (آبياري با آب بدون املاح) خاك مناسب مخلوطي از قسمت هاي مساوي خاكبرگ و ماسه و مقدار كمي پودر استخوان، به گياه مسن در خرداد تا مردادماه مخلوطي از يك گرم سوپر فسفات و يك گرم سولفات پتاسيم مي دهند.ازدياد: كاشت بذر در اوايل بهار در دماي ۲۱ درجه سانتي گراد.

گياه سنگي

نام علمي:Lithops Pseudotruncatellaخانواده: AIZOACEAEزمان گلدهي: اواخر تابستاننيازها: مكان آفتابي، حداقل دماي مورد نياز در زمستان ۱۰-۸ درجه سانتي گراد، در تابستان در فاصله بين دو آبياري اجازه دهيد خاك كاملا خشك شود و هنگام آبياري روي برگ هاي گوشتي و سنگ مانند گياه آب نريزيد. در زمستان از آبياري خودداري كنيد. خاك مناسب مخلوطي از قسمت هاي مساوي خاك آجر (آجر نرم شده)، خاك برگ پوسيده، ماسه و مقدار كمي پودر حلزون خشك شده، سطح خاك را نيز با مقداري سنگريزه درشت بپوشانيد.ازدياد: كاشت بذر در اول بهار در حرارت ۲۱ درجه سانتي گراد، تقسيم گياه به دو قسمت كه هركدام داراي قسمتي از ساقه باشند.

گل ساق عروس

نام علمي: Echeveria glaucaخانواده: GRASSULACEAEنيازها: مكان آفتابي و هواي خنك و خشك، در فصل زمستان نياز به استراحت در دماي ۱۰-۵ درجه سانتي گراد دارد. در فاصله بين دو آبياري اجازه دهيد سطح خاك كاملاً خشك شود و روي برگها مستقيماً آب نريزيد.خاك مناسب: مخلوطي از خاك باغچه، كود دامي پوسيده، ماسه شسته و خاك رس با نسبت مساوي. از ارديبهشت تا شهريور،ماهي يك بار كود محلول با غلظت دو گرم در ليتر.ازدياد: از طريق قلمه انتهاي برگدار ساقه هايي كه بلند شده اند در حرارتي كمتر از ۱۶ درجه سانتيگراد در بهار و تابستان و كشت بذر در اوايل بهار.

[KIAN~~~~]

عروسك پشت پرده

گياهى است چند ساله با ريزوم هاى افتى ساقه افراشته به ارتفاع ۶۰- ۲۵ سانتيمتر، ساده يا در بالا منشعب، برگ ها تخم مرغى، اندكى ترك دار، در قاعده پنج تا گره اى پهن با حاشيه هاى بدون دندانه تاسينوسى و يا داراى تعدادى دندانه در پشت، سطح آن داراى كرك هاى پراكنده، كاسه گل با پوشش نمدى، در زمان ميوه دهى، پهن، به رنگ قرمز يا نارنجى. جام گل، چرخى و به رنگ سفيد چرك. ميوه سته به رنگ قرمز تا نارنجى. گياه به حالت خودرو در زمين هاى آهكى مزارع غالب نواحى اروپا، آسيا و ايران مى رويد. گل هاى آن در فاصله ماه هاى خرداد و شهريور ظاهر مى شود. ميوه و برگ بخش دارويى اين گياه را تشكيل مى دهد. ميوه هاى اين گياه سته كروى شكل و به رنگ قرمز كه داراى تعداد زيادى دانه هاى كليوى شكل زرد رنگ است. برداشت محصول از قسمت هاى هوايى گياه و ميوه هاى كاملاً رسيده انجام مى گيرد. انتشار اين گونه در فرانسه، آلمان، ايتاليا و در ايران است.

[KIAN~~~~]

كورديلين رنگارنگ

نام علمي:Cordyline Fruticosa kiwiخانواده: AGAVACEAEاين واريته داراي برگهاي پهن و كشيده و رنگارنگ (قرمز _ صورتي- كرم- سبز) مي باشد كه از پايين تا نوك ساقه را پوشانده اند.نيازها: مكان پرنور ولي دور از تابش مستقيم آفتاب، خاك سبك كه نسبتاً مرطوب نگهداشته شود. نياز به هواي مرطوب داشته و بهتر است سطح برگها در طول روز با آب اسپري شوند و هر چند روز با اسفنج و آب ولرم شستشو داده شوند تا تميز و براق شوند. هر دو سال يكبار تعويض گلدان انجام شود. حداقل دماي قابل تحمل آن ۱۳ درجه سانتيگراد است.ازدياد: از طريق قطعات ساقه كه هر يك داراي يك جوانه باشند، امكان پذير است.

[KIAN~~~~]

سرئوس

نام علمي:Cereus Peruvianusخانواده: CACTACEAEنيازها: مكان آفتابي و گرم، در تابستان بهتر است در تراس يا حياط قرار داده شود. در فصل زمستان آبياري نگردد و دماي محيط از ۳ درجه سانتي گراد پايين تر نباشد. در تابستان در فاصله بين دو آبياري اجازه دهيد سطح خاك خشك شود و براي پاك كردن غبار و باز كردن منافذ سطح برگها گاهگاهي از اسپري آب استفاده كنيد. به گياه مسن از خرداد تا شهريور ماه هفته اي يك بار مخلوطي از يك گرم فسفات و يك گرم سولفات پتاسيم بدهيد. خاك مناسب: قسمتهاي مساوي خاكبرگ و ماسه.ازدياد: كاشت بذر در اواخر فروردين ماه در حرارت ۲۱ درجه و قلمه از ساقه هاي جانبي به طول ۲۰-۸ سانتي متر در بهار و تابستان.

[KIAN~~~~]

گیاه مسواک

چوج( Salavadora Persica (Salvadoraceae


اين درختچه از خانواه «سالوادوراسه» بوده كه در اطراف بندرعباس، ناي بند، ميناب و منطقه جاسك و چاه بهار,هند, مصر و حبشه مى رويد. برگ, ميوه, دانه, پوست و ريشه آن, مصارف درمانى دارد… علّت نامگذارى آن به درخت مسواك, اين است كه مسواكِ ساخته شده از چوب اين درختچه, لثه ها را تقويت مى كند(گياهان دارويى, دكتر على زرگرى, انتشارات دانشگاه تهران, ج3, ص352(

درختچه اي است هميشه سبز با شاخه هاي صاف و براق كم رنگ و آويزان، برگ هايش استخواني، بيضي نيزه اي به ابعاد 5/3×2/1 سانتي متر و دمبرگ آن كوتاه به طول 5 ميليمتر گل آذين آن خوشه اي باز و محوري يا انتهايي راست ميوه آن شفت كوچك سرخ رنگ مي باشد

در بندر عباس و چاه بهار به آن چوج گويند، عربى آن شجرالمسواك است ولى در كتب سنتى به آن اراك لقب داده اند ، برگهاى متقابل این گیاه گوشتى است و داراى گلهاى سفيد رنگ خوشه اى است . ميوه آن هسته اى زرد رنگ داشته و آن را كباث نامند كه در موقع نارسى سبز رنگ است ، و به آن خمط و جهاض ‍ مى گويند. از ريشه این گیاه كه چوبى است سابقا به جاى مسواك استفاده مى كردند.

گیاه مسواک

بيش از يكهزار سال است كه مسلمانان به دستور طبّ اسلامى با چوب خوشبوى اراك, مسواك مى كنند. پوسيدگى كمتر دندان مصرف كنندگان اين چوب, گروهى از محقّقان را برانگيخته تا به بررسى مواد مؤثّر شيميايى آن بپردازند و به خواصّ ضد ميكروبى و ضد پلاك آن پى ببرند.
اين چوب, حاوى ترى متيل آمين و آلكالوئيدى به نام سالوادورين است كه اثر تحريك ملايمى بر روى لثه ها دارد و مقادير زيادى از كلرورها بخصوص كلرور سديم, فلوئور, سيليكا, گوگرد, رِزين, ويتامين ث و مقادير كمترى تانن فلاونوئيد و بتاشيتوسترول آن, نقش مؤثّرى در جلوگيرى از پوسيدگى دندان دارد. ترى متيل آمين به عدم تجمّع ذرّات مواد غذايى بين دندانها كمك مى كند. كلرورها, نقش ضدّ عفونى ملايم دارند و موقعيّت فلوئور نيز واضح است. سيليكا در سفيدتر كردن دندانها رُل [/نقش] اساسى دارد. سولفور نيز ضدّ ميكروب است و ويتامين ث به طور وسيعى در عفونتهاى دهان و خونريزى, مصرف دارد و…
براساس مطالعات انجام شده در برخى از كشورها, آثار ضدّ پلاك پودر چوب اراك با بهترين فرم خمير دندانهاى تجارى, يكسان بوده و در سالهاى اخير, بعضى از كارخانه جات داروسازى, اقدام به تهيه خمير دندانهايى كه حاوى عصاره ريشه و ساقه هاى چوب اراك است, نموده اند.

[KIAN~~~~]

گندمی


این گیاه شبه علفی پشته ای دارای برگهایی كه پهنایشان به ۲۵ میلیمتر می رسد،می باشد.





●مشخصا ت ظاهری:
بلندی حدود ۳۰ سانتیمتر،گیاه پشته ای همیشه سبز.
●ویژگیها:
این گیاه شبه علفی پشته ای دارای برگهایی كه پهنایشان به ۲۵ میلیمتر می رسد،می باشد. این گیاهان سبزدرخشانند و در این نوع،مركزبرگ دارای یك نوارپهن شیری است كه گاهی چند نوا ر سبزنیزدرآن به چشم می خورند.رشته های زرد نازكی از مركزگیاه بیرون می زنند كه به گلهای سفید كوچك ستاره ای شكلی ختم می شوند و معمولاً به دنبالشان گیاهچه های كوچكی قرار می گیرند. وزن این گیاهچه ها باعث می شود كه رشته ها خمیده شوند و مثل ستارگانی بیرون بجهند.
●محل نگهداری:
ازبادهای شدید خشك باید دور نگه داشته شود ولی در مقابل شرایط نوری مختلف بسیارمقاومند،از آفتاب كامل تا سایه كامل.
●موارد استفاده:
این گیاهان را می توان در حاشیه یك گلجای جلوی پنجره ای كاشت.آنها به طریقی كه ازهیچ گیاه دیگری ساخته نیست از لبه های گلجای جلوی پنجره ای فرو می ریزند.
●رشد دركمپوست:
در اغلب كمپوستها رشد خوبی دارند.
●مراقبت ویژه:
برگهایی كه قهوه ای می شوند را جدا كنید.
●ازدیاد:
گیاه جالب گندمی را می توان به روشهای مختلف تكثیر كرد.گیاه مادری ساقه های بلند و رونده ای را تولید می كند كه دسته های كوچك ازبرگها را با خود حمل كرده و به شكل گیاهچه های كوچكی رشد می كنند.در این زمان گیاهچه ها می توانند با قرارگرفتن در مجاورت خاك ریشه داده و رشد كنند.برای اینكه موفقیت عمل بیشتر شود از یك گلدان با قطر دهانه ۹ سانتیمترحاوی كمپوست گلدانی با پایه پیت استفاده كنید و گیاهچه ها را روی سطح خاك گلدان بخوابانید و به آرامی فشار دهید.گیاهچه ها همچنان كه ازگیاه مادری تغذیه می شوند ریشه دادن را آغازمی كنند.زمانی كه ریشه ها به اندازه كافی رشد كرده و توسعه یافتند،می توانید ارتباط ساقه با پایه مادری را قطع كنید تا گیاه جوان به صورت مستقل به رشد ادامه دهد.
گیاهچه ها در آب نیز می توانند ریشه دهند و زمانی كه طول آنها به ۵/۷ سانتیمتررسید و ریشه ها از انتهای آنها شروع به جوانه زدن كردند می توانند در خاك قرار داده شوند.
گیاهچه ها را در شیشه دهان گشاد شفاف قرار دهید،البته دقت كنید انتهای آنها در آب قرارگیرد، زمانیكه ریشه دهی مناسب انجام شد،گیاهچه را بیرون آورده و در گلدانی با قطر دهانه ۹ سانتیمتر، حاوی كمپوست گلدانی قراردهید.گیاهچه های بوجود آمده روی پایه مادری را،می توان مستقیماً در گلدانی با قطردهانه ۹ سانتیمترو كمپوست گلدانی كاشت.البته در ابتدا انتهای گیاهچه ها را در پودر هورمون ریشه زایی فروبرده و سپس به آرامی در خاك فرو ببرید.
در تمام روشها،بهترین زمان تكثیر، فصول بهارو تابستان است و گیاهچه ها باید در دمای حدود۶۸-۶۵ درجه فارنهایت یا ۲۰- ۱۸ درجه سانتیگراد،در نور مناسب و كافی،دوراز تابش مستقیم خورشید نگهداری شوند.

[KIAN~~~~]

گل صدتومانی


تقریباً دو هزار سال قبل در چین بوته‌ای نظر مردم را به خود جلب نمود كه آن را شویو (Sho-Yo) نام نهادند.


●گل صدتومانی‌
۱) تاریخچه‌:
تقریباً دو هزار سال قبل در چین بوته‌ای نظر مردم را به خود جلب نمود كه آن را شویو (Sho-Yo) نام نهادند.این گل بسیار زیبا به مرور زمان در میان مردم چین مظهر قدرت‌، ثروت و سعادت شناخته شد و بعضی ازگونه‌های آن را مانند Paeonia lactiflora با طلا می‌سنجیدند. در قرن چهارم میلادی باغبانان چینی موفق‌شدند صدها واریته از گونه مورد اشاره را كه از نظر رنگ و عطر از تنوع زیادی برخوردار بودند، پدید آورند. باگذشت زمان شهرت این گل تمام نقاط چین را فراگرفت تا جایی كه لقب گل پادشاه را به خود اختصاص داد.سپس واریته‌های این گونه‌، شاعــران‌، نقاشــان و به طــور كلـی هنرمنـدان را به خود جلب كرد.در این ایام‌باغبانان اروپایی نیز گونه P. officinalisرا در كلیساها می‌كاشتند و از آن به عنوان گیاه دارویی و در رفع سینه‌درد استفاده می‌كردند. اواسط قرن هجدهم میلادی P. lactifloraاز چین وارد قاره اروپا شد و بی درنگ‌علاقمندان و پرورش دهندگان گل مشغول به كار شندند و طولی نكشید كه صدها نوع از این گل پدید آمد. دراوایل قرن بیستم میلادی انواع دو رگ گیری شده آن هم به دست مشتاقان گل رسید.
۲) گیاه شناسی‌
این گیاه از تیره آلاله Ranunculaceaeاز جنس په‌اونیا (Paeonia) و دارای گونه‌های بسیاری است‌. برگهای آن‌بزرگ و مركب و در بعضی از گونه‌ها چند بار بریدگی مشاهده می‌شود. گلهای این گیاه ساده‌، كم پر و پرپر است‌و گلهای آن سفید، زرد، سرخ و صورتی رنگ می‌باشد. ارتفاع این گیاه بین ۵۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر و عمر آن ۵۰سال است‌.
۳) نیاز اقلیمی و نوع نگاهداری‌:
گل صدتومانی در برابر سرما مقاوم است‌. خاك آن باید غنی‌، لومی با زهكشی مناسب باشد. این نبات آفات‌دوست است و فضای زیادی را اشغال می‌كند چرا كه از رشد تقریباً زیادی برخوردار است بنابراین به موادغذایی نیاز تقریباً زیادی دارد. در مورد این گیاه استفاده از كود كمپوست به مقدار كافی و كود سوپر فسفات به‌مقدار ۱۰۰ گرم برای هر مترمربع خاك در فصل پاییز ضروری است و زمان پخش كود ازته اوره در اوایل فصل‌بهار و مقدار آن برای هر مترمربع خاك حدود ۵۰ گرم می‌باشد. كودهای شیمیایی معمولاً از سال سوم به بعددر اطراف بوته در سطح خاك پراكنده و سپس به زیر خاك فرو برده می‌شوند. استفاده از كودهای فوق علاوه بر
اصلاح خاك‌، باعث گلدهی بیشتر این نبات می‌گردد. گل صدتومانی تا زمان گلدهی (اردیبهشت و خرداد ماه‌)به آب نیاز زیادی دارد، این نیاز در فصل زمستان كاهش می‌یابد. بوته‌های بزرگ این نبات به دلیل سنگینی آن‌باید در فصل بهار به قیم بسته شوند.
۴) تكثیر:
ازدیاد گل صدتومانی از طریق بذر، پیاز، قلمه و تقسیم بوته انجام می‌گیرد. در تقسیم بوته كه سهلترین ورایجترین روش ازدیاد است و در شهریور ماه انجام می‌گیرد. بوته‌هایی در نظر گرفته می‌شوند كه قوی‌،شاداب‌، سالم و حداقل چهار سال عمر داشته باشند. برای تقسیم بوته‌، اطراف آن را با بیل كنده‌، سپس با تكیه‌دادن بوته بر بیل‌، بوته را بلند كرده‌، خاك روی ریشه را می‌شویند و سپس در محل طوقه‌، بوته را با چاقوی‌تیزی به چندین قسمت دو الی سه جواله وجود داشته باشد. پس از حذف ریشه‌های زخمی‌، بوته‌ها به زمین‌اصلی انتقال داده می‌شوند و در فاصله‌های ۱۰۰ الی ۱۲۰ سانتیمتری در عمق مناسبی كاشته می‌شوند.استفاده از مالچ در اولین زمستان پس از كاشت برای محفوظ نگهداشتن بوته جوان از سرمای زمستان توصیه‌می‌گردد. بوته‌های كاشته شده در سال اول معمولاً ریشه كمی دارند ولی در دومین سال‌، رشد سریعتری‌می‌یابند.
۵) بیماریها و آفات‌:
از بیماریهای معروف گل صدتومانی می‌توان از سفیدك سطحی (Erysiphe ranunculi) نام برد. قارچ عامل این‌بیماری بر روی برگها، پوشش آردی سفیدرنگی ایجاد می‌كند و موجب كاهش جذب نور توسط گیاه‌، و درنتیجه باعث نقصان گلدهی‌، شادابی و طراوت آن می‌گردد. عوامل رطوبت نسبی‌، حرارت و مصرف بیش ازحد كودهای ازته تاثیر فوق‌العاده‌ای بر رشد قارچ دارند. مبارزه شیمیایی با این بیماری و استفاده از قارچ‌كشهای‌گوگردی به محض مشاهده اولین علائم آغاز می‌شود و تكرار آن ضروری است‌.
كپك خاكستری Botrytis cinerea یكی از بیماریهای قارچی است كه به گل صدتومانی آسیب می‌رساند. قارچ‌عامل این بیماری در گیاه پوشش خاكستری سست و شكننده‌ای به وجود می‌آورد. برای مبارزه با این بیماری‌،استفاده از قارچ‌كشهای مسی توصیه می‌گردد. از آفات معروف این گل می‌توان از كنه پیاز و غده Rhizoglyrnusechionpus، شته‌ها و شپشكهای آردآلو نام برد.
۶) انواع گل صدتومانی‌
معروفترین گونه این گل به گل صدتومانی بوته‌ای P. lactifloraمعروف است كه خود دارای گلهای ساده وپرپر به شرح زیر می‌باشند.
الف ) گل صدتومانی بوته‌ای ساده‌:
از معروفترین واریته‌های این گونه می‌توان از Jaan Van و Duerer و Carrare و Leeuwen نام برد كه اندازه آنها۸۰ تا ۹۰ سانتیمتر است‌. زمان گلدهی آنها اواخر خرداد و رنگ آنها سفید با پرچمهای زرد رنگ است‌. درصورتی كه انواع Hari Ai و Torpilleur و Nin Granat بین ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر قد دارند و گلهایشان قرمزرنگ است‌.
ب ) گل صدتومانی بوته‌ای پرپر:
از معروفترین واریته‌های این دسته می‌توان از Festiva maxima با ۱۰۰ سانتیمتر قد و گلهای سفید با لكه‌های‌قرمز و Martha bulloch با ۱۰۰ سانتیمتر قد و گلهای قرمز رنگ نام برد.
از انواع هیبرید گل صدتومانی كه زمان گلدهی آنها معمولاً اوایل خرداد ماه می‌باشد می‌توان به Seraphim با۶۰ سانتیمتر قد و گل ساده با پرچمهای قرمز و Chocolate soldier با ۸۰ سانتیمتر قد و گلهای نیمه پرپركوچك قرمز رنگ اشاره كرد.

[KIAN~~~~]

گیاه تیتان

(Amorphophallus titanum) با پیکر غول پیکر خود با اینکه بزرگترین گل دنیا را ندارد ؛ اما بزرگترین گل آذین نامحدود در قلمرو گیاهی را دارد . اما این به چه معنی است ؟ در ظاهر، گل آذین گیاه طرحی از یک گل بزرگ را در ذهن تداعی میکند اما در واقع این به ظاهر گل , نوعی گل آذین سنبله به نام اسپادیکس (spadix) است.
در گل آذین اسپادیکس ، تعداد زیادی گل نر و ماده بروی محوری گوشتی و ضخیم مجتمع شده اند و تمام این محور گوشتی را برگکی رنگین که با آن اسپات (Spathe) می گویند احاطه می کند . اصولا تمام گونه های خانواده شیپوری (Araceae) واجد این نوع گل آذین هستند برای مثال گل آنتریوم و یا اسپاتیفیلوم واجد محور گوشتی ضخیم زرد رنگی هستند که تعداد بسیاری گل کوچک نر و ماده بر روی این محور قرار گرفته اند و اسپاتی قرمز رنگ ( در آنتریوم ) و یا سفید ( در اسپاتیفیلوم ) آن را احاطه کرده است به همین جهت تیتان, با اینکه بزرگترین گل آذین نامحدود از نوع اسپادیکس را دارد اما بزرگترین گل دنیا را ندارد ! .
در گیاه تیتان ، اسپادیکس حدود 3 متر رشد می کند و بروی این گل آذین 3 متری هزاران گل قرار می گیرند . معمولاً 3 تا 4 هفته پس از رویش جوانه ، اسپات باز می شود ، اسپات تیتان در خارج سبز رنگ است ولی در قسمت داخلی قرمز تا بنفش تیره است . اسپات چند روز بیشتر باز نمی ماند وپس از آن محور اسپادیکس در مدت 3 تا 5 روز تخریب می گردد .
گرده افشانی این گیاه نیز در نوع خود بی نظیر است . گیاه بویی مشمئز کننده مانند لاشه پوسیده حیوانات تولید می کند که باعث جلب حشرات بویژه مگسها می شود . به علت همین بو است که گیاه تیتان را گل مردگان نیز می نامند . در واقع علت ایجاد این بو ، سنتز ترکیبات گوگرد دار در محور گل اذین است . نکته مهم اینجاست که ترکیبات گوگردی به راحتی در فضا پخش نمی شوند به همین جهت گیاه تیتان حجم زیادی از کربوهیدراتها ذخیره ای خود را می سوزاند و گرما تولید می کند ؛ بر اثر این گرما که در بخشهای راسی محور به 36 تا 38 درجه نیز می رسد ترکیبات گوگرد دار تبخیر شده و در هوا پخش می شوند و می توانند تا فواصل دورتری منتقل شده و حشرات بشتری را جلب کند ، این عمل میزان گرده افشانی موفقیت آمیز را افزایش می دهد .
گلهای ماده در گیاه تیتان ابتدا باز می شوند و یک تا دو روز پس از آن گلهای نر باز می شوند ؛ این عمل باعث می شود خود لقاحی در گیاه به حداقل ممکن برسد وخزانه ژنتیکی گیاه غنی تر گردد .
اگر گرده افشانی با موفقیت صورت گیرد بروی محور , میوه ها ایجاد می گردند که با افتادن اسپات نمایان می شوند . میوه های رسیده ، قرمز ، نارنجی تا زرد هستند . رنگ میوه ها باعث جذب پرندگان می شود . پس از اینکه پرندگان میوه های تیتان را به مصرف رساندن ، بذر گیاه از طریق فضله پرنده دفع شده و به این ترتیب در محیط پراکنده می گردند .
غده زیر زمینی گیاه که گل آذین را ایجاد کرده بود ، پس از تولید بذر حجم زیادی از ذخیره غذایی و انرژی خود را از دست داده است و برای بازیافتن مجدد انرژی خود لازم است مجددا ترکیبات پر انرژی سنتز کند . اما در گیاهان که انرژی خود را از طریق خورشید و به واسطه فتوسنتز توسط برگها بدست می اورند لازم است پس از گلدهی , برگ ایجاد گردد . گیاه تیتان تنها یک برگ غول پیکر با طول حدود 6 متر ایجاد می کند که بی شباهت به یک درختچه نیست ! . برگ از غده زیر زمینی ایجاد می گردد و واجد دمبرگی قطور است , برگ به صورت منشعب با برگچه های سه قسمتی در انتهای دمبرگ تشکیل می گردند . پس از تشکیل برگ فتوسنتز اغاز شده و مواد پرانرژی سنتز شده به غده زیر زمینی رفته و در آنجا ذخیره می گردند پس از اینکه مواد به حد کافی در غده ذخیره شدند ؛ غده به مدت چهار ماه به حالت خفته درامده و پس از آن چرخه جدیدی آغاز شده و اسپادیکس جدیدی شکل می گیرد . توجه داشته باشید که ذخیره سازی مواد در غده زیرزمینی چندین سال به طول می انجامد , به همین جهت است که گل آذین گیاه را نمی توان همیشه در طبیعت مشاهده کرد ( به عقیده برخی گیاهشناسان تیتان هر 30 سال یکبار گل می دهد ! ) .
دمبرگ سبز رنگ برای جلوگیری از آسیب دیده گی خود شیوه ی جالبی را برگزیده است . گونه ای گلسنگ قهوه ای رنگ بروی دمبرگ این گیاه رشد کرده و باعث می شود رنگ سبز دمبرگ به قهوه ای تغییر یابد و دمبرگ به صورت تنه قطور درختی درآید که این باعث می شود تا حد زیادی از آسیب جانوران و تصادم آنها با دمبرگ گیاه جلوگیری کند .
تیتان بومی جنگلهای بارانی سوماترای اندونزی است و تکثیر آن در خارج از این منطقه بسیار مشکل و اکثرا ناموفق است .

[KIAN~~~~]

پرسیاوشان

شناسنامه

Polypodiaceae:تیره

Adiantum capillus veneris L.: نام لاتین
Venuss hair - Maidenhair: نام انگلیسی
پرسیاوشان - پرسیاوش: نام فارسی
شعرالارض – کربزه البیر - شعرالخنزیر : نام عربی


شرح گیاه

گیاهی پایا و دارای ریزومی خزنده به درازای 10 سانتی متر همراه با ریشه های باریک و ظریف است از ریزوم آن برگهائی به رنگ سبز دائمی به درازای 15 تا 20 سانتی متر و منتهی به دمبرگ صاف و شفاف به رنگ قهوه ای تیره خارج می شود. این دمبرگها که در فواصل نزدیک به ریزوم ، پوشیده از تار می باشند ، عموماً انشعابات فرعی فاصله دار پیدا می کنند و هر یک از آنها که در واقع یک دمبرگ فرعی به حساب می آیند به برگچه های منقسم به لوبهای برگشته ختم می شوند. اعضای تولید مثل گیاه به صورت برجستگیهای باریک و دراز و یا مدور (هاگینه) در کنارهای برگچه های متعلق به برگهای زایا ظاهر می شوند. در هر یک از هاگینه های آنها نیز چندین هاگدان جای دارد.

بخش قابل استفاده گیاه : برگ گیاه.

تکثیر گیاه

بهره برداری از پایه های خودروی آن همواره رفع نیاز فعلی را می نماید و حتی قابلیت صادرات را نیز دارد. در هر حال تکثیر گیاه در صورت لزوم از طریق اعضای تولید مثل این گیاه به صورت برجستگیهای باریک و دراز و یا مدور (هاگینه) در کنار برگچه های متعلق به برگهای زایا ظاهر می شوند، انجام می گیرد در هر یک از این هاگینه‌ها چندین هاگدان جای دارد که پر از هاگ می باشد. پس از برداشت محصول آنها را یا به طور طبیعی در سایه و یا در حرارت 40 تا 50 درجه سانتی گراد و به روش مصنوعی خشک می کنند.




دامنه انتشار

حلقه چاههای اطراف تهران ، پس قلعه ، شهر ری، نواحی شمال کشور، کهر رنگ در مازندران ، گرگان ، بندر گز، گیلان ، رشت : پیر بازار، نواحی شرقی و غربی کشور، کوه کهرود ، بلوچستان ، جنوب غربی ایران : شهبازان ، کشور، بیشه.

[KIAN~~~~]

گالگا

گالگا گیاهی است علفی٬ چندساله متعلق به تیره پروانه آسا (Fabaceae). منشاء اصلی پیدایش این گیاه نامشخص است ولی این گیاه در مرکز٬ غرب و جنوب اروپا گسترش زیادی دارد. از این رو برخی محققان اروپا را منشاء اصلی این گیاه می دانند.

▪ نام علمی: Galega officinalis L
▪ نام انگلیسی: Goats rue

گالگا در طب سنتی بسیاری از کشورهای اروپایی به عنوان گیاهی که باعث کاهش قند خون می شود٬ مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه نیز باعث تحریک تولید شیر در مادران شیرده می شود. از این رو در بسیاری از کشورها به همین منظور مورد استفاده قرار می گیرد و نام علف شیر یا علف شیر آور را برای آن انتخاب کرده اند.
مواد موثره موجود در پیکره رویشی این گیاه٬ قند خون را کاهش می دهد و برای درمان دیابت مورد استفاده قرار می گیرد. مصرف این گیاه نه تنها سبب افزایش متابولیسم گلوکز می شود بلکه در سوخت و ساز چربیها و پروتئین ها موثر است. به لحاظ استفاده دارویی از گالگا این گیاه در سطح کم و بیش وسیعی در کشورما کشت می گردد.

● مشخصات گیاه:
گالگا گیاهی است علفی٬ چندساله متعلق به تیره پروانه آسا (Fabaceae). منشاء اصلی پیدایش این گیاه نامشخص است ولی این گیاه در مرکز٬ غرب و جنوب اروپا گسترش زیادی دارد. از این رو برخی محققان اروپا را منشاء اصلی این گیاه می دانند.
ساقه گالگا مستقیم و توخالی و ارتفاع آن بین ۴۰ تا ۱۰۰ سانتی متر متفاوت است٬ برگ ها متناوب و چند برگچه ای است تعداد برگچه ها ۱۱ تا ۱۷ عدد است. برگچه ها نیزه ای یا بیضوی شکل به طول ۱.۵ تا ۴ سانتی متر می باشد. سطح زیرین برگچه ها٬ روشنتر از سطح رویی آن می باشد. گلها به صورت مجتمع در انتهای ساقه ی اصلی و انشعابهای جانبی آن ظاهر می شود. ساقه ی گل دهنده بلند و پوشیده از گل می باشد طول ساقه گل دهنده ۲ تا ۴ سانتی متر است. در برخی شرایط اقلیمی٬ طول آن به ۱۰سانتی متر نیز می رسد٬ گلها کوچک٬ رنگ آن بنفش مایل به ارغوانی و بندرت سفید رنگ می باشد. گلها اواخر بهار ( خرداد ) ظاهر می شوند. تعداد پرچم ها ۱۰ عدد است که مادگی رااحاطه می کنند مادگی دارای یک برچه و چند تخمک بوده و میوه آن نیـــام است.
ریشه ی آن ضخیم است و حاوی انشعاباتی فراوان است که به طور عمودی در خاک فرو می رود. میوه گالگا غلاف دارد و طول آن ۲ تا ۴ سانتی متر و ضخامت آن ۲ تا ۳ میلی متر است. داخل میوه تعدادی دانه به رنگ قهوه ای روشن وجود دارد. طول دانه ها ۴ تا ۴.۸ میلی متر و ضخامت آن ۱ تا ۱.۵ میلی متر است. دانه ها بسیار محکم است و در طول آن یک شیار کم و بیش عمیق وجود دارد مواد موثره موجود در پیکر گالگا عبارتند از : گوانیدین (Goanidin) و ترکیباتی که منشاء گوانیدینی دارند٬ مانند گالگین (Galegin) (۳ - methyl - ۲ - butenyl guanidine) و هیدروکسی گالگین که به گروه آلکالوئیدها وابسته است. پیکر رویشی همچنین حاوی مقادیر کمی فلانوئید و ساپونین و همچنین حاوی استروئیدها مانند کلسترول بتا ٬ سیستوسترول و استیگماسترول می باشد.

● نیازهای اکولوژیکی :
بذر گالگا در دمای ۵ تا ۲۵ درجه جوانه می زند. دمای ۳۵ درجه مانع از سبز شدن بذر می شود. گالگا در خاک های عمیق و مرطوب به خوبی می روید. کشت این گیاه در خاک های سنگین مناسب نیست و باعث کاهش عملکرد پیکر رویشی می شود.آب های ایستایی باعث خشک شدن گیاه می شود. چنانچه از خاک های اسیدی برای کشت گالگا استفاده می شود٬ مقداری آهک به آن اضافه می گردد. بررسی ها نشان می دهد گالگا با شرایطی که تغییرات روزانه درجه حرارت زیاد باشد٬ به خوبی سازگار نمی شود دمای ۲۵ درجه سانتی گراد در روز و دمای ۲۲ درجه در شب اثر مطلوبی در افزایش عملکرد پیکر رویشی گیاه دارد.

● تناوب کاشت:
گالگا راباید با غلات و گیاهان وجینی ( چغندر قند - سیب زمینی ) کشت کرد کشت توام گالگا با جو دو سر توصیه می شود و باعث افزایش عملکرد هر دو محصول می شود. پس از برداشت گالگا زمین از مقادیر مناسبی ازت برخوردار می باشد و می توان اقدام به کشت گیاهانی نمود که به ازت نیازمندند.

● مواد و عناصر غذایی مورد نیاز:
عملکرد پیکر رویشی گالگا با افزودن کودهای اکسید فسفر و اکسید پتاس٬ هر یک به مقدار ۱۲۰ کیلو گرم در هکتار٬ افزایش می یابد. نیاز گیاه به ازت از طریق تثبیت ازت در ریشه تا حدودی تامین می شود. تحقیقات نشان می دهد که ۲ عنصر فسفر و پتاس نقش عمده ای در عملکرد پیکر رویشی و مواد موثره آن دارند.

● تاریخ و فواصل کاشت:
اواسط فروردین زمان مناسبی برای کشت گالگا در زمین دائمی است. فاصله ردیف ها ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر و فاصله ۲ بوته در طول ردیف ۲۵ سانتی متر توصیه شده است. بذر مصرفی برای هر هکتار زمین ۳۰ تا ۳۵ کیلوگرم با کیفیت مطلوب است.

● روش کاشت:
بذرها بطور مستقیم در زمین اصلی به طور ردیفی کشت می گردند. پس از کشت انجام غلطک مناسبی باعث تراکم بخشی به بستر سطحی خاک می شود. بلافاصله پس از کشت باید زمین را آبیاری کرد.

● مراقبت و نگهداری:
در طول رویش گالگا٬ چند بار اقدام به برگردان کردن فاصله بین ردیف ها نمود تا نه تنها علفهای هرز از بین برد٬ بلکه تهویه ی خاک به طور مطلوب صورت گیرد و سبب افزایش عملکرد شود.
گالگا در طول رویش ممکن است به وسیله سوسک سیب زمینی مورد حمله قرار گیرد. آفات شناخته شده دیگر٬ انواع سرخرطومی ها می باشند که از حاشیه ی برگ ها تغذیه کرده و خسارت های عمده ای به محصول وارد می کنند.
بیماری قارچی نیز ممکن است به گالگا آسیب وارد سازند٬ که مهمترین آنها سفیدک و زنگ Uromyces qaleqicola می باشند. با استفاده از عملیات به زراعی مناسب می توان بیماریهای فوق را کنترل کرد.

● برداشت محصول:
پیکر رویشی گیاه گالگا در مرحله ی تمام گل از بیشترین مقدار مواد موثره برخوردار است. با داس یا ماشین برداشت٬ باید اقدام به جمع آوری برگ ها٬ گل ها و سرشاخه های جوان نمود. در سال اول یک بار ولی از سال دوم به بعد۲ و یا حتی ۳ بار می توان پیکر رویشی را برداشت نمود.
از برداشت ساقه های پائینی باید خودداری کرد زیرا باعث ضعف گیاه شده و رشد مجدد را به تعویق می اندازد. از این رو توصیه می شود گیاهان از فاصله ۴۰ سانتی متری سطح زمین برداشت شوند سپس ساقه های ضخیم و نامناسب را از بقیه ی قسمتهای مناسب جداکرد. پس از برداشت٬ باید اقدام به خشک کردن آنها نمود. از سایه یا خشک کن های الکتریکی می توان برای خشک کردن پیکر رویشی گالگا استفاده کرد. نسبت اندام تازه به خشک٬ ۵ تا ۶ به ۱ می باشد.
مقدار عملکرد پیکر رویشی تازه در سال اول رویش ۲ تا ۴ تن و از سال دوم به بعد ۴ تا ۸ تن در هکتار است.