شکل جدید گوشه هاى خیابان، گذرگاه ها و پیاده روهایى که به عنوان پاتوق جوانان استفاده مى شود را مى توان امروزه درون دیوارهاى خانه ها پیدا کرد. آنها مدل هاى آزمایشى الکترونیک از امور واقعى هستند که به راحتى به وسیله کامپیوتر مجهز به مودم خانوادگى قابل دسترس هستند. براى بسیارى از نوجوانان، این پاتوق هاى فضاى مجازى همانند چیزهاى واقعى ارزشمند و واقعى محسوب مى شوند. اما چه چیزى نوجوانان را به دنیاى اینترنت مى کشاند؟ مزایا و مخاطرات کاوش این حوزه جدید براى آنها چیست که مى تواند سنگ بناى یک هزاره جدید باشد که آنها در آن به عنوان بزرگسالان رشد مى کنند.

براى پاسخ به این سئوالات، ابتدا باید برخى از نیازها و انگیزه هاى اساسى و به هم پیوسته جوانان را در نظر بگیریم. هیچکدام از این نیازها و انگیزه ها اطلاعات جدید و یا تکان دهنده اى نیستند. به هر صورت، این اصول اولیه و مشابه مى تواند ابزارهاى آرامش بخشى براى درک این موضوع باشد که جوانان در این سرزمین به ظاهر ناآشنا و غریب که فضاى مجازى نامیده مى شود چه کارى انجام مى دهند.

صمیمیت و احساس تعلق: طى بلوغ، انسان ها شور و هیجانى در روابط صمیمى جدید خصوصاً با جنس مخالف تجربه مى کنند آنها به دنبال دوستان و گروه هاى جدید مى گردند که در آن احساس تعلق کنند. تمام این روابط تبدیل به یک بخش مهم از کاوش فرد براى هویت فردى خودش است. در اینترنت، افراد مى توانند به راحتى با گروه هاى مختلفى از افراد با تمایلات و شخصیت هاى مختلف ارتباط برقرار کنند.

جدایى از خانواده: نوجوانان در جست وجوى هویت و روابط با گروه هاى خاص خود درصدد جدایى از والدین هستند. آنها مى خواهند مستقل باشند و به راه خودشان بروند. این یک روند هیجان انگیز است و اینترنت مکانى جذاب براى تحقق این شور و شوق ماجراجویانه و تهور آمیز است. از طرف دیگر، نوجوانان تا حدى از جدایى و تنها شدن وحشت دارند و از همه مهمتر وابستگى به مادر و پدر و خانه قدیمى داراى برخى مزایا است. موضوع جذاب در مورد اینترنت و شاید یکى از دلایلى که اینترنت تا این حد براى برخى نوجوانان وسوسه آمیز به شمار مى آید این است که اینترنت دقیقاً این تضاد را برطرف مى سازد. مى خواهید افراد جدیدى ملاقات کنید؟ کارهاى هیجان انگیز انجام دهید؟ دنیا را سیاحت کنید؟ ولى دلتان مى خواهد در خانه بمانید؟ خوب شما مى توانید هر دو کار را به طور همزمان در اینترنت انجام دهید.

تخلیه ناکامى ها: یک نظریه قدیمى در مورد بلوغ مدعى است که نوجوانى دوره «توفان و فشار» است. این نظریه شاید مقدارى احساساتى باشد اما دوران نوجوانى مطمئناً دوره ناکامى و مشکلات در زندگى است. شما با تمام این ناکامى ها و خصوصاً مسائل جنسى و پرخاشگرى که هجوم هورمون هاى جوانى آن را به اوج خود مى رسانند چه کار مى کنید؟ شما نیاز دارید که این مسائل و مشکلات را در جایى خالى کنید. اینجاست که اینترنت به کمک شما مى آید و باید گفت شما به دنیاى سهل الوصول فضاى مجازى خوش آمدید. اما به راستى پاتوق نوجوانان کجا است، در این رابطه مى توان گفت دنیاى پیچیده فضاى مجازى تقریباً به چهار مقوله تقسیم مى شود.

۱- صفحات وب: مجموعه اى از اسناد را شامل مى شود که نوجوانان مى توانند آنها را مطالعه کنند. صفحات وب مى توانند شامل تصاویر، کلیپ هاى تصویرى، صدا و موسیقى باشند. صفحات وب اساساً یک کتابخانه روى خط چندرسانه اى هستند که تقریباً هر موضوعى را که شما تصورش را مى کنید در خود جاى داده اند.

۲- پست الکترونیک: ساده ترین ابزار مورد استفاده، انعطاف پذیر و قدرتمند براى ارتباطات است. پست الکترونیک چیزى بیش از یک نامه الکترونیک است که از طریق اینترنت ارسال مى شود. تبادلات سریع پست الکترونیک بیشتر شبیه به گفت وگو است. پست الکترونیک خودش تبدیل به یک فضاى روانى شده است که در آن نوجوانان با یکدیگر زندگى مى کنند. پست الکترونیک مى تواند رابطه بسیار احساسى و صمیمى به وجود آورد. افراد به صورت گروهى مى توانند با یکدیگر از طریق فهرست هاى پستى که به نام «لیست سروز» نامیده مى شوند ارتباط برقرار کنند. براى برخى افراد، ویژگى جذاب ارتباطات پست الکترونیک در این است که شما نمى توانید فرد دیگر را مشاهده کرده و یا صداى او را بشنوید. این امر مى تواند موجب شود که رابطه به نحوى مبهم تلقى شود.

۳- اتاق هاى گپ زنى: ارسال پیام فورى در اتاق هاى گپ زنى باعث مى شود که نوجوانان با یکدیگر در زمان واقعى ارتباط برقرار کنند. به عبارت دیگر هر کسى در گروه در کنار کامپیوتر خود به طور همزمان نشسته است و پیام هایى براى یکدیگر ارسال مى کنند که بر روى صفحه کامپیوتر ظاهر مى شود. هنگامى که افراد با دوست خودشان و یا گروهى از دوستان گفت وگو مى کنند هر کسى مى تواند پیام ها را بخواند. البته این امکان وجود دارد که به فرد دیگر یک پیام خصوصى ارسال کند به نحوى که افراد دیگر قادر به مشاهده آن نباشند.

در محیط هاى گپ زنى چندرسانه اى مثل بازى هاى رایانه اى، مکالمات متنى در یک اتاق بصرى رخ مى دهد و مشارکت کنندگان از شمایل هاى کوچک تصویرى به نام «شکلک» براى معرفى خودشان استفاده مى کنند. همانند پست الکترونیک که فرد قادر به مشاهده و یا شنیدن صداى فرد دیگر نیست، در اتاق هاى گپ زنى نیز یک شیوه ارتباطى گمنام و مبهم وجود دارد، خصوصاً اینکه افراد دیگر شاید حتى نام واقعى شما را هم ندانند و تنها یک شناسه کاربرى وجود دارد که آن هم شاید یک نام خیالى باشد که شما انتخاب کرده اید.

۴- تابلوهاى اعلانات: گاهى اوقات به تابلوهاى اعلانات نام هاى دیگرى از قبیل تالار، گروه هاى مباحثه و یا گروه هاى خبرى اطلاق مى شود. افراد به یک پایگاه خاص در اینترنت متصل مى شوند و پیام هایى به یکدیگر ارسال مى کنند. بى شباهت به گپ زنى، این یک گفت وگوى همزمان نیست چرا که هر زمان که شما مایل باشید مى توانید به پایگاه رفته و پیام هایى که دیگران نوشته اند را مطالعه کنید. هر گروه خبرى معمولاً به یک موضوع خاص براى گفت وگو تعلق دارد.

یوزنت، خانه اصلى گروه خبرى است که حاوى هزاران گروهى است که به هر مقوله اى که فکرش را کنید اختصاص دارند. کنفرانس تصویرى ویژگى جدیدتر فضاى مجازى است که با استفاده از دوربین ویدیویى و میکروفن افراد مى توانند به هنگام گفت وگو یکدیگر را مشاهده کرده و صداى هم را بشنوند. به هر صورت، گرانى و مشکلات فنى مربوط به کیفیت بالاى کنفرانس تصویرى براى ارتباطات در بین نوجوانان کمتر رواج دارد. احتمالاً استفاده از دوربین و میکروفن براى نوجوانان به جذابیت پاتوق کردن به شیوه هاى ناشناس و شاید خیالپردازانه در دنیاى مجازى نیست. به هر حال نکته مهمى که باید در مورد فضاى مجازى به خاطر داشت این است که قدرت فضاى مجازى در ضعف آن است.

به عبارتى همانند بسیارى از مسائل زندگى واقعى خوب و بد همیشه با هم مى آیند. کامپیوترها قسمتى از زندگى جدید محسوب مى شوند مسئله اى که خواه ما آن را پذیرفته باشیم یا نه، اما باید قبول کنیم که امروزه همه به کامپیوتر نیاز دارند و تمام نوجوانان باید احساس راحتى با آن داشته باشند تا در هزاره جدید به حیات خود ادامه دهند. نوجوانان معمولاً مى خواهند بیشتر و بیشتر اکتشاف کنند، آنها مایل نیستند که فقط گپ بزنند بلکه آنها مى خواهند فیلمنامه را خودشان بنویسند، خودشان صفحات وب خلق نمایند، تصاویر را اسکن کنند و آنها را براى دوستان خود ارسال کنند. این کارها باعث مى شود آنها نسبت به خودشان احساس خوبى داشته باشند.

این کار موجب مى شود که آنها بتوانند دوستانشان را تحت تاثیر قرار داده و جایگاه خوبى در بین هم سالان خود کسب کنند. براى بالا رفتن از نردبان اجتماعى جوانان نیاز دارند که هر چه بیشتر در مورد کامپیوترها بیاموزند کسب مهارت از خود کامپیوتر فراتر مى رود، براى مثال طراحى یک صفحه وب نیازمند داشتن مهارت در گرافیک، صفحه آرایى و نوشتن است و همانطور که یک کارى فنى محسوب مى شود در عین حال خلاقانه نیز به شمار مى آید.


• همه شما را مى شناسند
بیش از هر چیز دیگر، جوانان به این دلیل به سمت فضاى مجازى کشیده مى شوند که در آنجا مى توانند دوست پیدا کنند. آنها گروه هاى جدیدى پیدا مى کنند تا به آنها ملحق شوند یا به عبارتى آنها مکانى را پیدا مى کنند که در آن احساس تعلق کنند و هر کسى نام آنها را مى داند. خطر متداولى که در دوستى ها و باندهاى اینترنتى وجود دارد این است که آنها به نحوى مصنوعى، سطحى و زودگذر است. فضاى مجازى به حدى فراواقعى و بسیار شبیه رویاپردازى در ذهن شما به نظر مى رسد که برخى افراد حتى اگر تعهدات و احساسات قوى در آن وجود داشته باشد آن را جدى نمى گیرند.

فضاى مجازى شبیه یک برنامه تلویزیونى به شدت تعاملى است که واقعاً شما را از لحاظ احساسى درگیر مى سازد. اما این فقط یک برنامه تلویزیونى است. براى نوجوانى که به شدت نیاز به گروهى از دوستان خوب دارد، این امر مى تواند غم انگیز باشد که این دوستان اینترنتى به طور غیرمنتظره و بدون توضیح، رفتار خود را عوض کرده، توجه خود را به جاى دیگر معطوف نموده و یا کاملاً ناپدید مى شوند. تنها با یک ضربه به صفحه کلید شما ناپدید شده اید و تقریباً هیچ گونه اثرى پشت سر خود باقى نگذاشته اید. خیلى راحت مى توان خداحافظى کرد حتى شما مى توانید بدون خداحافظى نیز از آنجا خارج شوید.


• اینترنت و اعتیاد
به این دلیل که اینترنت مى تواند بسیارى از نیازهاى نوجوانان را ارضا کند در عین حال این امکان را نیز به وجود مى آورد که نوجوان به این فضاى مجازى اعتیاد پیدا کند، برخى نوجوانان همیشه کاربران اتفاقى هستند، برخى دیگر تنها در برخى موارد از اینترنت استفاده زیاد مى کنند. فردى که گرفتار اینترنت مى شود احتمالاً در زندگى واقعى خود دچار مشکلاتى است. فضاى مجازى تبدیل به یک گریزگاه و مکانى براى تخلیه مشکلات و یا حتى تقاضاى کمک است.

همانگونه که دکتر کیمبرلى یونگ، روانشناسى که به مطالعه اعتیاد به اینترنت مى پردازد، در کتاب خود به نام «گیر افتادن در شبکه» « Cough in the Net» اشاره مى کند. نوجوانانى که وسواس به اینترنت دارند شاید تبدیل به «بیمار شناخته شده» در خانواده شوند. انگشت ها به سمت آنها و به شیاطین اینترنتى اشاره مى کند در حالى که مشکلات واقعى احتمالاً در خانواده نادیده گرفته شده است. اما علائم خطر استفاده افراطى از اینترنت شامل چه مواردى است.

دکتر یونگ در کتاب خود آورده است که این علائم عبارتند از:

- انکار و دروغ گفتن در مورد میزان زمان گذرانده شده در کنار کامپیوتر و یا اینکه در حال انجام چه کارى با کامپیوتر هستند.

- خستگى مفرط و تغییر در عادات خواب مثل برخاستن از خواب در صبح زود و تا دیر وقت بیدار ماندن. (به منظور گذراندن زمان بیشترى روى خط)

- مشکلات تحصیلى، معمولاً کاهش نمرات درسى. گاهى اوقات والدین متوجه این تغییرات نمى شوند که کامپیوتر علت این امر است، چرا که آنها
فکر مى کنند که فرزندان آنها در کنار صفحه کلید در حال انجام تکالیف درسى خود هستند.

- کناره گیرى از دوستان و کاهش تمایل به تفریح و سرگرمى (دوستان و فعالیت هاى روى خط جایگزین دنیاى واقعى مى شوند).




www.bashgah.net/fa/content/show/14683