روانشناسی جراحی زیبایی بینی

[Borna66]

حوالی عید و سال نو خیلی‌ها به فکر می‌افتند که سال جدید را با چهره‌ای متفاوت شروع کنند. شاید به همین دلیل است که آمار جراحی پلاستیک و زیبایی در ماه‌های آخر سال افزایش چشمگیری پیدا می‌کند. شاید شما هم یکی از متقاضیان رینوپلاستی باشید ولی پیش از اینکه گوشی تلفن را بردارید و به مطب یک جراح پلاستیک تلفن کنید، ببینید آیا این جراحی برای شما واقعا مفید است. دکتر مظاهری، روانپزشک توصیه‌های جالبی برای شما دارد که می‌توانید قبل از تصمیم‌گیری نهایی، دید روشن‌تری نسبت به تصمیم خود داشته باشید.

[Borna66]

سلامت: چه افرادی بیشتر از همه به دنبال زیبایی هستند؟
▪ با توجه به بررسی‌های انجام شده که اغلب در کشورهای اروپایی و آمریکا بوده است، حدود ۲۰ درصد افرادی که جراحی زیبایی بینی انجام می‌دهند مبتلا به اختلالات روان نژندی مانند اضطراب، وسواس و افسردگی و حدود ۷۰ درصد نیز مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته و اختلال شخصیت وسواسی هستند و فقط ۱۰ درصد اعمال جراحی ناشی از حالت واقعا غیرطبیعی بینی است. از نظر سنی، اعمال جراحی زیبایی بینی بیشتر در سنین ۱۵ تا ۲۵ سال انجام می‌شود و در میان تحصیلکرده‌ها و افراد مرفه فراوان‌تر است. هر چند طبقات اجتماعی متوسط و پایین هم با وجود هزینه بالای این قبیل اعمال با تحت فشار قرار دادن خود و خانواده به این امر اقدام می‌کنند.

[Borna66]

سلامت: چند درصد از جراحی‌های بینی برای زیبایی دلایل روحی روانی دارد و چرا این جراحی رو به تزاید است؟

▪ همه ساله تعداد بسیار زیادی در ایران به خصوص تهران عمل جراحی زیبایی انجام می‌دهند که به طور عمده شامل جراحی بینی، لیپوساکشن (برداشتن چربی از نواحی گوناگون بدن) و کشیدن پوست صورت برای برطرف کردن چین و چروک است. این جراحی‌ها بیشتر برای احساس رضایت از ظاهر خود و به تعبیری افزایش اعتماد به نفس انجام می‌شود. درصد زیادی از این افراد مبتلا به اختلالات شخصیت خودشیفته و وسواسی و همچنین اختلالات اضطرابی مانند بیماری وسواس و یا اختلال افسردگی هستند. تبلیغات روزنامه‌ها و مجلات که به طور عمده همراه با عکس است نیز در ترغیب افراد موثرند.

[Borna66]

سلامت: آیا برای اعمال جراحی بینی نیاز به مشاوره روان‌پزشکی است؟
▪ بله. به‌طور قطع باید پیش از اقدام به این عمل از مشاوره یک روان‌پزشک بهره گرفت. زیرا این افراد قبل از عمل در ارتباط میان فردی دارای مشکل هستند، اغلب گوشه‌گیر و افسرده هستند، نسبت به ناراحتی‌های خود بصیرت و بینش کافی ندارند، ناراحتی خود را به اشتباه به ظاهر خود نسبت می‌دهند و با عمل جراحی زیبایی برای از بین بردن آن اشکال اقدام می‌کنند. از نظر شخصیتی نیز اغلب افرادی که جراحی زیبایی بینی انجام می‌دهند، ویژگی‌های وسواسی بارزی دارند و در درجه دوم، افراد دارای شخصیت خودشیفته که کمال‌گرایی آنها متمرکز به خود و با هدف افزایش جذابیت است، این اعمال را انجام می‌دهند.

[Borna66]

سلامت: آیا تاکنون با بیمارانی مواجه بوده‌اید که عمل جراحی بینی انجام دهند اما هنوز احساس ناخوشایندی داشته باشند؟
▪ بله. در روان‌پزشکی اختلالی به نام بدشکلی بدن وجود دارد که نوعی اختلال شبه جسمی (سوماتوفرم) است و یک احساس ذهنی مداوم درباره زشت بودن برخی از جنبه‌های ظاهر یا چهره در افراد وجود دارد، با وجود اینکه ظاهر آنها طبیعی و یا تقریبا طبیعی است. اساس این اختلال، باور یا ترس قوی بیمارگونه است از اینکه ظاهر جذابی ندارد و یا حتی نفرت‌انگیز است. این افراد بیشتر به متخصصان پوست یا جراحان پلاستیک مراجعه می‌کنند تا روان‌پزشکان. علایم این بیماری عبارتند از باور یا هذیان واضح انتساب (اغلب درباره توجه دیگران به عیب ادعایی بدن)، اجتناب از آینه و سطوح شفاف و یا برعکس، نگاه کردن بیش از حد در آینه و کوشش برای پنهان کردن نقص فرضی (با‌ آرایش یا تغییر لباس). درمان از طریق روش‌های جراحی یا درمان‌های پوستی تقریبا بدون استثنا ناموفق است. به همین علل، چنین افرادی پس از عمل نیز دچار مشکل خواهند بود و چه بسا پس از عمل جراحی، بینی آنها وضعیتی بدتر از قبل پیدا می‌کند و افسردگی آنها را افزایش می‌دهد.

[Borna66]

سلامت: آیا جراحی بینی واقعا به افزایش اعتماد به نفس کمک می‌کند؟

▪ در بعضی افراد که بینی بزرگ یا ناموزون دارند، عمل جراحی به افزایش اعتماد به نفس کمک می‌کند ولی تقریبا در بیماران نتیجه خوبی ندارد. یک سوم این بیماران خانه‌نشین می‌شوند زیرا نگران‌اند که از سوی دیگران مورد تمسخر قرار گیرند و حتی حدود یک پنجم آنها نیز اقدام به خودکشی می‌کنند. ولی به جرات می‌توان گفت که بخش عظیمی از این بیماران از رویارویی اجتماعی و شغلی دوری می‌جویند و عملکرد اجتماعی آنها کاهش می‌یابد.

[Borna66]

سلامت: از نظر شما چه افرادی برای جراحی بینی مناسب هستند؟

▪ افرادی که از نظر شخصیتی مشکلی نداشته باشند، عملکرد خانوادگی، اجتماعی و شغلی خوبی داشته باشند و بهتر از همه با تایید اطرافیان، بینی آنها ظاهر نابهنجار و ناموزونی داشته باشد و یا این عمل در تنفس آنها تاثیر مثبت داشته باشد.