* آتشفشان های بزرگ سبب بروز رعد و برق می شود
محققان براي نخستين بار موفق به مشاهده مستقيم ارتباط آتشفشان با وقوع رعد و برق شده‌اند. به گزارش پایگاه ملی داده‌های علوم زمین آتشفشان ها مي‌توانند سبب وقوع زلزله، ريزش بهمن و جاري شدن مواد مذاب شوند و نتايج مطالعه جديد ارتباط فوران آتشفشان ها با وقوع آذرخش را نيز اثبات مي‌كند. گروهي از محققان موسسه فناوري «نيو مكزيكو» در آمريكا براي شناسايي ارتباط فوران آتشفشان ها با وقوع رعد و برق، اقدام به نصب گيرنده‌هاي راديويي در اطراف كوه آتشفشان «آگوستاين» در نزديكي آلاسكا كردند. آتشفشان «آگوستاين» در يك جزيره غير مسكوني در خليج «كوك» واقع شده و تقريباً هر ده سال يك بار فوران مي‌كند. وقوع رعد و برق سبب ايجاد پالس هاي راديويي مي‌شود كه در صورت روشن بودن راديوي خانگي و يا راديويي خودرو نيز مي‌توان نشانه‌هاي اين پالس ها را به صورت صداهاي «هيس» مانند در لحظه وقوع آذرخش توسط اين دستگاه‌ها شنيد. دانشمندان مي‌توانند با استفاده از گيرنده‌هاي راديويي كه در نقاط مختلف كار گذاشته شده‌اند، پالس هاي راديويي آذرخش ها را دريافت كنند و از آن ها براي شناسايي محل دقيق وقوع آذرخش در يك ابر استفاده كرده و به عبارتي تصويري سه بُعدي از شكل آذرخش، درون ابر را ترسيم كنند. محققان عقيده دارند هنگام فوران آتشفشان و در لحظات اصلي اين واقعه به علت برخورداري اين ذرات از ميزان زيادي بار الكتريكي، همانند لحظه‌اي كه ابرهاي باردار با يكديگر برخورد مي‌كنند، پديده آذرخش رخ مي‌دهد. دانشمندان از مدت ها قبل به وقوع آذرخش در پي فوران هاي بزرگ آتشفشاني پي‌برده بودند اما هم‌ اكنون محققان مؤسسه فناوري «نيو مكزيكو» موفق شده‌اند فاز ابتدايي وقوع آذرخش در اين فوران ها را كه درست در دهانه آتشفشان رخ مي‌دهد، شناسايي كنند. اطلاعات جمع‌آوري شده از آتشفشان «آگوستاين» نشان مي‌دهد جرقه‌هاي بزرگي از دهانه آتشفشان به درون ستون خاكستر و غبار موجود در بالاي آتشفشان پرتاب مي‌شود و سپس درون ابري كه در بالاي آتشفشان در حال شكل‌گيري است، آذرخش رخ مي‌دهد. هنگامي كه ابر خاكستر و غبار بر فراز آتشفشان رشد كرده و ابعاد آن افزايش يابد، اين آذرخش ها مستقل از دهانه آتشفشان و درون خود اين ابر شكل مي‌گيرند. رعد و برق در ابرهاي بزرگ آتشفشاني از بسياري جهات مشابه رعد و برق هاي ايجاد شده درون طوفان هاست و از لحاظ ظاهري شاخه‌هاي متعددي دارد كه ظرف حدود نيم ثانيه در ابر آتشفشاني ايجاد مي‌شود. در اين مطالعه محققان تنها موفق به شناسايي آذرخش هايي شدند كه درون ابر آتشفشاني جابه‌جا مي‌شوند اما در گذشته گزارش هايي از برخورد آذرخش هاي مربوط به فوران هاي آتش‌فشاني با زمين، وجود داشته‌است. در سال ‪۱۹۸۰در خلال فوران آتشفشان «سنت هلنز» ، برخورد آذرخش ناشي از آتشفشان به زمين، سبب بروز آتش‌سوزي در جنگل هاي اطراف كوه شده بود. این مطالعات نشان می دهد احتمالا بين شدت فوران آتشفشان و وقوع آذرخش هاي آتشفشاني ارتباط برقرار است زيرا هر چه آتشفشان شديدتر باشد، ذرات باردار بيشتري از آن به بيرون پرتاب مي‌شوند و احتمال وقوع اين پديده افزايش مي‌يابد.

geo-afarinesh.blogfa.