Borna66
07-05-2009, 02:35 PM
پستان گاو و مراقبت از آن (2)
ورم پستان
امروزه ورم پستان جز سه بيماري است که در گله ها ضررهاي اقتصادي فراواني به بار مي آورد. ورم پستان در تمام پستان داران وجو دارد اما به دليل استرس شيردوشي که به گاو وارد مي شود، اين بيماري بيشتر در گاو مطرح مي باشد.
ضررهاي اقتصادي ناشي از ورم پستان تنها مربوط به هزينه هاي درماني و دامپزشکي، کاهش توليد شير و بيرون ريختن شير به دليل آنتي بيوتيک درماني نبوده بلکه حذف دام مبتلا مي تواند ضرر اقتصادي بزرگي محسوب شود. ورم پستان به التهاب بافت پارانشيم غدد پستاني گفته مي شود که باعث تغييرات مرضي در غدد پستاني و تغييرات فيزيکي و شيميايي در شير مي شود. تغيير رنگ شير، لخته در شير،افزايش سلول هاي بدني و گلوبول خهاي سفيد در شير، تغييرات بافت پارانشيم غدد پستاني که با ملامسه قابل تشخيص است از تغييرات پاتولوژيک ورم پستان هستند.(1و2و3و4)
عوامل ورم پستان
عوامل ايجاد کننده ورم پستان را مي توان در سه دسته کلي تقسيم بندي نمود:
1- عوامل بيماري زاي اصلي
2- عوامل بيماري زاي فرعي
3- عوامل بيماري زاي غير معمول(7-1)
1- عوامل بيماري زاي اصلي
عوامل بيماري زاي اصلي خود به دو گروه تقسيم مي شوند.
الف- عوامل بيماري زا هاي واگيردار
ب- عوامل بيماري زا هاي محيطي(4-1)
الف- عوامل بيماري زاي واگيردار شامل استافيلوکوکوس آرئوس، استرپتوکوکوس آگالاکتيه و مايکو پلاسملا بويس مي باشد.
1- ورم پستان استافيلوکوکوس آرئوس:
استافيلوکوکوس آرئوس عامل بيماري زاي موذي بوده و کنترل آن بسيار مشکل است. اين باکتري روي لوزه، واژن و پوست سرپستانک به عنوان فلور طبيعي وجود دارد. زخم هايي که روي سرپستانک ايجاد مي شوند محلي است که اين باکتري نفوذ مي کند و پستان را مورد تهاجم قرار مي دهد.
<!--[if !vml]--> <!--[endif]--> زخم روي سرپستانک
اين باکتري هر سه فرم مزمن،تحت باليني و باليني ورم پستان را ايجاد مي کندکه فرم فوق حاد آن ورم پستان گانگرنوس ايجاد مي کند. در اين ورم پستان امکان دارد در شير خون و يا لخته ديده شود.
اگر شير ورم پستاني ايجاد شده به وسيله باکتري مذکور را به گوساله هاي ماده دهيم باکتري در دهان اين گوساله ها کلونيزه مي شود. از عادات گوساله ههاي ماده ليسيدن سرپستانک هاي يکديگر است که مي تواند منجر به ورم پستان در تليسه ها شود و کوري کارتيه ها را پيش آورد.(6-1)
<!--[if !vml]--> <!--[endif]--> کارتيه کور در سمت چپ و جلو
2- ورم پستان استرپتوکوکوس آگالاکتيه:
مخزن اصلي باکتري انسان و خوک مي باشد، به همين دليل شيوع اين نوع از ورم پستان نشان دهنده عدم رعايت موازين بهداشتي در سالن شيردوشي مي باشد و راه موثر جلوگيري از ايجاد و گسترش آن استفاده از دستکش براي تمام کارگران شيردوشي مي باشد.
دوره اين ورم پستان نسبت به ورم پستاني که اتافيلوکوکوس آرئوس ايجاد مي کند کوتاهتر بوده و بهتر به آنتي بيوتيک درماني پاسخ مي دهد.(4-1)
3- ورم پستان مايکوپلاسمايي:
اين ورم پستان نسبت به ساير عوامل واگيردار ورم پستان کمتر شايع بوده و درمان آنتي بيوتيکي آن نيز مشکل مي باشد. بيشتر در فصول سرد و مرطوب بروز مي کند و علائم به صورت ناگهاني آغاز مي شود. معمولا هر چهار کارتيه را درگير کرده و يک افت ناگهاني در توليد شير ايجاد مي نمايد که حتي مي تواند منجر به قطع شير شود. در ابتداي بيماري پستان سفت و متورم مي شود ولي با گذشت چند روز پستان آتروفي و کوچک مي شود.
مهمترين راه کنترل اين نوع از ورم پستان جلوگيري از ورود دام آلوده به گله و رعايت بهداشت شيردوشي است.(4-1 و7)
ب- از عوامل بيماري زاي محيطي مي توان به کلي فرم ها و استرپتوکوکوس ها اشاره کرد.
کلي فرم ها شامل کلبسيلا، سيتروباکتر، انتروباکتر، پروتئوس، سودوموناس و سرشيا هستند.
استرپتوکوکوس ها شامل استرپتوکوکوس بويس، استرپتوکوکوس يوبريس، و استرپتوکوکوس ديس گالاکتيه هستند.(4-1)
انواع ورم پستان هاي محيطي در مقاله شماره 3 توضيح داده خواهد شد.
1-Radostis.o.m, Gay.c.c, Blood.d.c, Hinchcliff.k.w,2000, Veterinary Medicine,London
Smith,Bradford.p,2000,Large Animal Internal Medicine,Usa-2
3-Andrews.A.H, Blowey.R.W, Boyd.H,Eddy.R.G,2004, Bovine Medicine Disease and Husbandry of Cattle,UK,USA
4- Blowey.r.w, Weaver.a.d, 2003, Color Atlas of Diseases and Disorders of Cattle, London
5- Laura Haltia, Tuula Honkanen-Buzalski, Irina Spiridonova, Arvi Olkonen and Vesa Myllys, A study of bovine mastitis, milking procedures and management practices on 25 Estonian dairy herds, Acta Vet Scand, 2006,48,1
6-Osinqa .a, Meyer.p, Dijkstra.rg, Acute severe mastitis in cows of the Dutch-Friesian Breed, Tijdschr Dierqeneeskd, 1976 May;101(10):548-58
7-Piret Kalmus, Arvo Viltrop, Birgit Aasmäe, and Kalle Kask, Occurrence of clinical mastitis in primiparous Estonian dairy cows in different housing conditions, Acta Vet Scand. 2006; 48(1)
دکتر آرش پارساي
دکتر سيد محمد علي خلفي
دکتر محمد رضا نيکان سرشت
دکتر مونا محمد اسماعيل
ورم پستان
امروزه ورم پستان جز سه بيماري است که در گله ها ضررهاي اقتصادي فراواني به بار مي آورد. ورم پستان در تمام پستان داران وجو دارد اما به دليل استرس شيردوشي که به گاو وارد مي شود، اين بيماري بيشتر در گاو مطرح مي باشد.
ضررهاي اقتصادي ناشي از ورم پستان تنها مربوط به هزينه هاي درماني و دامپزشکي، کاهش توليد شير و بيرون ريختن شير به دليل آنتي بيوتيک درماني نبوده بلکه حذف دام مبتلا مي تواند ضرر اقتصادي بزرگي محسوب شود. ورم پستان به التهاب بافت پارانشيم غدد پستاني گفته مي شود که باعث تغييرات مرضي در غدد پستاني و تغييرات فيزيکي و شيميايي در شير مي شود. تغيير رنگ شير، لخته در شير،افزايش سلول هاي بدني و گلوبول خهاي سفيد در شير، تغييرات بافت پارانشيم غدد پستاني که با ملامسه قابل تشخيص است از تغييرات پاتولوژيک ورم پستان هستند.(1و2و3و4)
عوامل ورم پستان
عوامل ايجاد کننده ورم پستان را مي توان در سه دسته کلي تقسيم بندي نمود:
1- عوامل بيماري زاي اصلي
2- عوامل بيماري زاي فرعي
3- عوامل بيماري زاي غير معمول(7-1)
1- عوامل بيماري زاي اصلي
عوامل بيماري زاي اصلي خود به دو گروه تقسيم مي شوند.
الف- عوامل بيماري زا هاي واگيردار
ب- عوامل بيماري زا هاي محيطي(4-1)
الف- عوامل بيماري زاي واگيردار شامل استافيلوکوکوس آرئوس، استرپتوکوکوس آگالاکتيه و مايکو پلاسملا بويس مي باشد.
1- ورم پستان استافيلوکوکوس آرئوس:
استافيلوکوکوس آرئوس عامل بيماري زاي موذي بوده و کنترل آن بسيار مشکل است. اين باکتري روي لوزه، واژن و پوست سرپستانک به عنوان فلور طبيعي وجود دارد. زخم هايي که روي سرپستانک ايجاد مي شوند محلي است که اين باکتري نفوذ مي کند و پستان را مورد تهاجم قرار مي دهد.
<!--[if !vml]--> <!--[endif]--> زخم روي سرپستانک
اين باکتري هر سه فرم مزمن،تحت باليني و باليني ورم پستان را ايجاد مي کندکه فرم فوق حاد آن ورم پستان گانگرنوس ايجاد مي کند. در اين ورم پستان امکان دارد در شير خون و يا لخته ديده شود.
اگر شير ورم پستاني ايجاد شده به وسيله باکتري مذکور را به گوساله هاي ماده دهيم باکتري در دهان اين گوساله ها کلونيزه مي شود. از عادات گوساله ههاي ماده ليسيدن سرپستانک هاي يکديگر است که مي تواند منجر به ورم پستان در تليسه ها شود و کوري کارتيه ها را پيش آورد.(6-1)
<!--[if !vml]--> <!--[endif]--> کارتيه کور در سمت چپ و جلو
2- ورم پستان استرپتوکوکوس آگالاکتيه:
مخزن اصلي باکتري انسان و خوک مي باشد، به همين دليل شيوع اين نوع از ورم پستان نشان دهنده عدم رعايت موازين بهداشتي در سالن شيردوشي مي باشد و راه موثر جلوگيري از ايجاد و گسترش آن استفاده از دستکش براي تمام کارگران شيردوشي مي باشد.
دوره اين ورم پستان نسبت به ورم پستاني که اتافيلوکوکوس آرئوس ايجاد مي کند کوتاهتر بوده و بهتر به آنتي بيوتيک درماني پاسخ مي دهد.(4-1)
3- ورم پستان مايکوپلاسمايي:
اين ورم پستان نسبت به ساير عوامل واگيردار ورم پستان کمتر شايع بوده و درمان آنتي بيوتيکي آن نيز مشکل مي باشد. بيشتر در فصول سرد و مرطوب بروز مي کند و علائم به صورت ناگهاني آغاز مي شود. معمولا هر چهار کارتيه را درگير کرده و يک افت ناگهاني در توليد شير ايجاد مي نمايد که حتي مي تواند منجر به قطع شير شود. در ابتداي بيماري پستان سفت و متورم مي شود ولي با گذشت چند روز پستان آتروفي و کوچک مي شود.
مهمترين راه کنترل اين نوع از ورم پستان جلوگيري از ورود دام آلوده به گله و رعايت بهداشت شيردوشي است.(4-1 و7)
ب- از عوامل بيماري زاي محيطي مي توان به کلي فرم ها و استرپتوکوکوس ها اشاره کرد.
کلي فرم ها شامل کلبسيلا، سيتروباکتر، انتروباکتر، پروتئوس، سودوموناس و سرشيا هستند.
استرپتوکوکوس ها شامل استرپتوکوکوس بويس، استرپتوکوکوس يوبريس، و استرپتوکوکوس ديس گالاکتيه هستند.(4-1)
انواع ورم پستان هاي محيطي در مقاله شماره 3 توضيح داده خواهد شد.
1-Radostis.o.m, Gay.c.c, Blood.d.c, Hinchcliff.k.w,2000, Veterinary Medicine,London
Smith,Bradford.p,2000,Large Animal Internal Medicine,Usa-2
3-Andrews.A.H, Blowey.R.W, Boyd.H,Eddy.R.G,2004, Bovine Medicine Disease and Husbandry of Cattle,UK,USA
4- Blowey.r.w, Weaver.a.d, 2003, Color Atlas of Diseases and Disorders of Cattle, London
5- Laura Haltia, Tuula Honkanen-Buzalski, Irina Spiridonova, Arvi Olkonen and Vesa Myllys, A study of bovine mastitis, milking procedures and management practices on 25 Estonian dairy herds, Acta Vet Scand, 2006,48,1
6-Osinqa .a, Meyer.p, Dijkstra.rg, Acute severe mastitis in cows of the Dutch-Friesian Breed, Tijdschr Dierqeneeskd, 1976 May;101(10):548-58
7-Piret Kalmus, Arvo Viltrop, Birgit Aasmäe, and Kalle Kask, Occurrence of clinical mastitis in primiparous Estonian dairy cows in different housing conditions, Acta Vet Scand. 2006; 48(1)
دکتر آرش پارساي
دکتر سيد محمد علي خلفي
دکتر محمد رضا نيکان سرشت
دکتر مونا محمد اسماعيل