Borna66
06-10-2009, 09:40 PM
اينك دارم گفتاري
اينك بشنويد
اينك گوش فراسپاريد
و به ياد بسپاريد همه گفتار آشكار مرا
اي گرد آمدگان از دور و نزديك
اي خواستاران شنيدن
بشود تا در پرتو انيشه نيك
راستي و دانش نيك
براي پيشرفت همه مردمان جهان بكوشيم.
(سخنان زرتشت)
راستي بهترين خوشبختي است, خوشبخت كسي است كه خواهان خوشبختي ديگران باشد. (دعاي ايرانيان باستان)
گذشته چندين هزار ساله اين مرز و بوم كهن حكايتي است ماندگار از تاريخ پرفراز و نشيب ملتي با روحي جاودانه.
اجداد ما ايرانيان همواره در عرصه تمدن بشري يادگارهاي شگفت انگيزي از فرهنگ مادي و معنوي آفريده و سهم بالايي در تمدن جهاني داشته اند.
در اين ميان تمدن هخامنشيان كه تجلي بي بدليل آن در بناي جاودانه تخت جمشيد رخ مي نمايد منبعي الهام بخش و سرچشمه اي ماندگار در نشان دادن باورهاي ايرانيان در وسعتي به اندازه تاريخ حيات ايران قلمداد مي گردد.
اين بنا را تخت جمشيد يا قصر شاهي جمشيد پادشاه اسطوره اي ايران مي نامند كه در شاهنامه فردوسي بزرگ ساختن كاخهاي باشكوه به او كه ديو و جنها تختش را حمل مي كردند نسبت داده شده.
بر اساس سنگ نبشته هاي كشف شده نام اصلي تخت جمشيد پارسه بوده است. اروپاييان آنجا را پرسپوليس ناميده اند مركز تمدن پارس شهر پارسيان. صدف كهنسالي كه جاي جاي آن در نهايت صلابت, استواري و سكوت فرياد فرياد انساندوستي, صلح, دانش, هنر و زيبايي را به گوش جهانيان مي رساند.
عقايد مختلفي در باره تخت جمشيد وجود دارد: پايتخت, خزانه, مكاني مقدس, محل برگزاري جشنها, نوعي سازمان ملل يا مجلس بزرگان و دانشمندان.
آنگونه كه در منابع گوناگون تاريخي آمده است ساخت تخت جمشيد كه يكي از گرانبها ترين آثار تاريخي جهان است در حدود 25 قرن پيش در دامنه غربي كوه رحمت, به عبارتي ميترا يا مهر و در زمان داريوش اول هخامنشي آغاز گرديد و سپس توسط جانشينان وي با تغييراتي در بناي اوليه آن ادامه يافت.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
باستان شناسان بر اساس شواهد موجود به اين نتيجه رسيده اند كه تخت جمشيد در زمان آباداني اينگونه بوده
بر اساس خشت نبشته هاي كشف شده در تخت جمشيد در ساخت اين بناي باشكوه معماران, هنرمندان, استادكاران, كارگران, زنان و مردان بيشماري شركت داشته اند كه علاوه بر دريافت حقوق از مزاياي بيمه كاري خويش نيز استفاده مي كرده اند.
قرآن كريم در سوره كهف از پادشاهي عادل به نام ذوالقرنين ياد مي كند, او همان كورش بزرگ است كه سلسله هخامنشيان را بنياد نهاد. افلاطون فيلسوف بزرگ يونان باستان صلح دوستي, عدالت و مديريت برجسته او را به نيكي مي ستايد و از او به عنوان فرمانروايي كه تمام مردمان تحت امر خويش را حقوق مردم آزاد بخشيد ياد مي كند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
تصوير كورش بزرگ در پاسارگاد
كورش پس از فتح بابل نخستين فرمان جهاني حقوق بشر را كه از آموخته هايش از فرهنگ غني و پربار ايران باستان نشات گرفته بود به تمام جهانيان اعلام نمود. اين فرمان كه هم اكنون در موزه بريتانيا نگهداري مي شود, بر استوانه اي از گل پخته نوشته شده و همچون نگيني بر تارك فرهنگ بشري مي درخشد.
بخشي از متن منشور:
من با صلح و دوستي به بابل وارد شدم. در عين شعف و شادي مردم كاخ پادشاهان و جايگاه سلطنت را تصرف نمودم. سپاهيان بي شمار من با آرامش وارد بابل شدند. من برده داري را برانداختم, من از خرابي خانه هاي آنان مانع شدم. من نگذاشتم اهالي از هستي ساقط شوند. همه مردم را گرد آوردم و در خانه هايشان از نو مستقر نمودم. من براي همه جهانيان جامعه اي آرام مهيا نمودم.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
منم كورش, شاه شاهان, شاه سومر و آكد, شاه بابل, شاه دادگر, پسر كمبوجيه.
فرمان آزادي كورش بزرگ ( نخستين فرمان جهاني حقوق بشر)
پلكان ورودي1:
در شمال غربي تخت جمشيد پلكان ورودي همچون دستاني كه آرنج خويش را خم كرده و بر آن است تا مشتاقان خود را از زمين بلند كرده و در سينه گرم خود جاي دهد, قرار گرفته است. اين پلكان دوطرفه به طول هفت متر و به ارتفاع 111 پله است كه هركدام به ارتفاع 10 سانتي متر مي باشد. پله ها را كوتاه تر از معمول ساخته اند تا راحتي حضور و ابهت مهمانان گرانقدر و پيران فرزانه اي كه تصاويرشان با لباسهاي فاخر و بلند بر ديوارهاي تخت جمشيد نقش بسته هنگام بالا رفتن حفظ شود.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
نماي بازسازي شده پلكان ورودي تخت جمشيد در كنار تصوير كنوني آن
كاخ يا دروازه ملل2:
پس از بالا رفتن از پلكان ورودي تخت جمشيد به ورودي باشكوهي برمي خوريم كه دو گاو نر بزرگ همچون نگهباناني بر جرزهاي آن جا گرفته اند. بر اساس يكي از عقايد ايرانيان باستان, گاو اولين حيوان آفريده شده توسط اهورامزدا (خداوند جان و خرد) و همچنين سمبل بركت بوده است.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
نماي ورودي دروازه ملل
بالاي جرزها سنگ نبشته اي به سه زبان عيلامي, پارسي باستاني و بابلي حك شده:
من خشايارشاه اين بارگاه همه ملل را به توفيق اهورا مزدا ساختم.
از همن روي آنرا كاخ يا دروازه همه ملل ناميده اند.
پس از عبور از ورودي دروازه ملل به سالن انتظار مي رسيم. سقف اين سالن با ارتفاعي حدود 5/16 متر بر روي ديواري خشتي و چهار ستون استوار بوده. كاملترين ستون تخت جمشيد نيز يكي از همين سه ستون است كه بازسازي شده است.
ميهمانان بر روي كرسي هاي سنگي اطراف مي نشسته اند تا اجازه ورود به بارگاه شاهي بيابند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
كرسي سنگي كاخ ملل
دو جرز درگاه شرقي كاخ ملل با دو موجود خيالي تزيين گرديده است. بال عقاب بلندپرواز كه نشان پرچم ايران باستان بوده, بدن گاو قوي هيكل كه سمبل بركت بوده و سر شاهان هخامنشي هم شاه را همچون موجودي قدرتمند كه در حال نگهباني از كشور است نشان مي دهد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
خروجي دروازه ملل
حوض سنگي3:
بزرگترين قطعه سنگ تخت جمشيد كه درون آن مانند يك حوض خالي شده 150 تن وزن دارد و در جنوب شرقي كاخ ملل قرار گرفته است. به نظر مي رسد اين حوض سنگي نوعي آب نما نيز بوده است.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
حوض سنگي تخت جمشيد
روش اتصال سنگها:
در انتهاي خيابان سپاهيان كه كاخ ملل را به كاخ ناتمام وصل مي نموده بخشي از يك ستون روي زمين افتاده است. روي اين ستون حفره هايي است كه در آن سرب مذاب مي ريختند. سرب مذاب پس از سرد شدن سخت مي شده و دو قطعه سنگ را به هم متصل مي نموده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
حفره هايي كه براي اتصال سنگها بكار مي رفته
از حفره هاي مكعبي شكل پيشاني قطعه ستونها با استفاده از مكعب هاي سربي براي هم مركز نمودن آنها استفاده مي شده.
كارگاه تخت جمشيد4:
در شمال خيابان سپاهيان دو سرستون با سر عقاب,گوش گاو و پنجه هاي شير قرار دارد. اين سرستونها در همين مكان كشف شده و بر روي پايه هايي نصب گرديده. گفته مي شود كه اين مكان كارگاه تخت جمشيد بوده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
يكي از سر ستونهاي پيدا شده در كارگاه تخت جمشيد, اين سرستون
قرار بوده بالاي يكي از ستونهاي تخت جمشيد قرار گيرد
ديوارهاي كوتاه كاهگلي:
ديوارهاي كوتاه كاهگلي در تخت جمشيد بازسازي شده اند تا بازديد كنندگان بتوانند ديوراهاي بلندي را كه روزي به جاي آنان قرار داشته به تصور درآورند.
سخنان كورش: بترسيد از خدايي كه جاودان است, كه همه چيز را مي بيند و بر همه چيز قادر است و اين نظم فساد ناپذير, از بين نرفتني و خطا ناپذير را كه يبايي و عظمت آن وصف ناپذير است را در جهان برقرار كرده است.
موزه5:
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
باستان شناسان يكي از كاخهاي تخت جمشيد را بر اساس نماي بيروني آرامگاه هاي تخت جمشيد و نقش رستم بازسازي كرده اند. اين كاخ اكنون موزه تخت جمشيد است. كليه ستونهايي كه در تخت جمشيد وجود دارند روزگاري مانند ستونهاي موزه سقفي را بالاي خود داشته اند. كساني كه مي خواهند بدانند كاخهاي تخت جمشيد قبل از تخريب چگونه بوده مي توانند از اين موزه بازديد كنند.
كاخ آپادانا6:
آپادانا در لغت به معناي بار عام يا ملاقات شاه با عموم مردم است. سالن اين كاخ توسط داريوش بزرگ و پلكان آن توسط خشايار شاه ساخته شد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
تصوير امروزي كاخ آپادانا در زير تصويري كه باستانشناسان از زمان آباداني آن حدس زده اند
زيباترين نقشهاي تخت جمشيد بر ديوارهاي پلكان شرقي اين كاخ سنگ تراشي شده است كه نشان مي دهد ايرانيان يكي از نخستين ملتهاي آشنا به علم و هنر گرافيك بوده اند.
نقش شير بالدار انسان سر كه بيانگر موجودي افسانه اي است كه كه نگهبان گنج خانه و معبد بود به شمار مي رفته.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شير بالدار انسان سر
نقش حمله شير به گاو كه نشان دهنده آمدن نوروز به همراه طلوع خورشيد در صبح نوروز بوده است.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
حمله شير به گاو
نقش افسران نيزه دار افسران را بترتيب يك در ميان در لباسهاي معروف به پارسي و مادي نشان مي دهد. افسراني كه كلاه استوانه اي بر سر دارند معروف به پارسي هستند و آنان كه كلاه نيم كره اي بر سر دارند معروف به مادي هستند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
افسران نيزه دار
نقش گل نيلوفر كه زينت بخش اكثر نقشهاي تخت جمشيد است, نماد تمدن هخامنشيان و سمبل صلح و دوستي بوده. گفته مي شود 12 گلبرگ اين گل 12 ماه سال را نشان مي دهد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
دو نما از نقش گلهاي نيلوفر تخت جمشيد
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
نقش هديه آورندگان كه در سمت چپ پلكان شرقي كاخ آپادانا سنگ تراشي شده نمايندگان 23 استان تابع پادشاهي ايران را نشان مي دهد كه در حال حمل هداياي خود مي باشند. در اين نقش بزرگان مملكتي بطور يك درميان در لباسهاي معروف به پارسي و مادي دست نماينده اول هديه آورندگان را گرفته و به سوي پادشاه راهنمايي مي كنند. اين نقش بخشي از مراسم بار پادشاهي را نمايش مي دهد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
هر گروه از نمايندگان با يك درخت سرو كه سمبل جاودانگي بوده از يكديگر جدا شده اند.
نقش سپاه جاويدان در سمت راست پلكان شرقي كاخ آپادانابه تصوير در آمده. تعداد نفرات اين سپاه هيچ گاه كمتر از 10 هزار نبوده و هرگاه يكي از آنان كشته و يا مريض مي شده سريع يك نفر جايگزين او مي شده از همين روي آنان را سپاه جاويدان گفته اند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
سپاه جاويدان
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
نقش بزرگان ايران با گل نيلوفري در يك دست سران مملكت ايران را نشان مي دهد كه دست يكديگر را گرفته و گفتگو كنان به سمت كاخ آپادانا در حال حركتند.
نقش افرادي كه در حال آوردن فرش, صندلي و درشكه شاهي هستند كه در سمت راست پلكان شرقي كاخ آپادانا نشان داده شده است. به نظر مي رسد نقش تنها زن تخت جمشيد را بر محور مركزي چرخ اين درشكه ها مي توان ديد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
كاخ آپادانا با سقفي به بلندي حدود 20 متر بلند ترين و باشكوه ترين ساختمان تخت جمشيد است. اين كاخ داراي سه ايوان و يك سالن مركزي با 72 ستون بوده كه نشان دهنده جايگاه اين عدد در فرهنگ ايران باستان بوده. بر روي اين ستونها سرستوني به شكل گاو يا شير با وزني حدود 14 تن قرار داشته كه سقف كاخ روي آن استوار مي شده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
در وسط ديوارهاي كوتاه كاه گلي اطراف كاخ آپادانا ناودانهاي سنگي قرار دارد كه آب پشت بام را به سيستم آب زير زميني براي خروج از تخت جمشيد انتقال مي داده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
سخنان داريوش: خداي بزرگ است اهورا مزدا كه اين زمين را آفريد كه آن آسمان را آفريد كه مردم را خلق كرد و به مردم شادي داد. ميل من آن است به آنچه كه راست است. انسان دروغگو را دوست نيستم.
كاخ تچر يا آينه7:
كاخ تچر در جنوب غربي كاخ آپادانا قرار دارد و كف آن 5/2 متر از كف كاخ آپادانا بالاتر مي باشد. بر اساس سنگ نبشته اي كه بر ديوارهاي آن حك شده توسط داريوش بزرگ ساخته شده است. سنگهاي اين كاخ چنان صيقلي و براق بوده كه فرد مي توانسته تصوير خود را در آن ببيند از همين روي آنرا كاخ آينه نيز ناميده اند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
باستان شناسان بر اساس شواهد موجود به اين
نتيجه رسيده اند كه كاخ تچر در زمان آباداني اينگونه بوده
تصوير شاه بر درهاي شمالي و جنوبي نقش بسته. بر درهاي شرقي و غربي نيز شاه در حال جدال با حيوانات ديده مي شود.
كاخ هديش8:
احداث كاخ هديش توسط داريوش بزرگ شروع شده و بدست خشايارشاه به اتمام رسيد. در سنگ نبشته هاي بدست آمده هر دو كاخ هديش و تچر به هر دو نام خوانده شده اند. اين كاخ داراي سالني با 36 ستون بوده است. نقش شاه را مي توان بر درهاي كاخ هديش مشاهده نمود بطوريكه دو مستخدم چيزي شبيه چتر را بالاي سر او گرفته اند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
از شمال به جنوب كاخ هديش راه آبي زير زميني در دل سنگ كنده شده كه آب كاخ را به بيرون انتقال مي داده است.
كاخ مركزي, سه دروازه يا شورا9:
كاخ مركزي در مركز تخت جمشيد واقع شده است و داراي سه دروازه است كه توسط اردشير اول بنا گرديده است. بر بدنه درگاه شرقي كاخ نقوش شاه و ولي عهدش نشسته بر تخت و به روي دست نمايندگان ديده ميشود. نقش شاه در حال خروج از درهاي شمالي و جنوبي كاخ ديده مي شود.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
نقش گل نيلوفر رابر پاگرد درهاي كاخ مي توان ديد. سرستونهاي اين كاخ به شكل موجودي است با سر انسان و بدن حيوان. پلكان اين كاخ شبيه پلكان ورودي تخت جمشيد است كه بر بدنه آن نقش بزرگان مملكتي حك گرديده است. گفته مي شود اين كاخ محل برگزاري جلسات شاه با بزرگان بوده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpghttp://pnu-club.com/imported/mising.jpg
سنگ تعيين نوروز
در مركز اين كاخ سنگي بر روي زمين كار گذاشته شده كه گفته مي شود از آن براي تعيين نوروز و استخراج تقويم استفاده مي شده. در ديوار سرقي اين كاخ سوراخي بوده كه فقط در صبح نوروز و صبح روز اول مهر هنگام طلوع خورشيد نور را به مركز اين سنگ مي تابانده.
سنگ نبشته اي از زمان هخامنشيان بدست آمده كه نشان مي دهد ستاره شناسان ايران باستان مي توانسته اند ماه گرفتگي, خورشيد گرفتگي و محل و زمان دقيق آنرا پيش بيني كنند.
خزانه10:
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
در فاصله بين كوه و موزه تخت جمشيد ته ستونهايي است كه بر روي آنها ستونها و سقف بنايي قرار داشته است كه گفته مي شود خزانه تخت جمشيد بوده.
دو تابلو سنگي كه در اين مكان كشف شده متعلق به پلكانهاي شمالي و شرقي كاخ آپادانا بوده كه يكي را همين جا سر پا كرده اند و ديگري را به موزه ايران باستان در تهران انتقال داده اند. اين نقشها بخشي از مراسم معرفي بار عام را نشان مي دهداكنون نقش افسران نيزه دار به جاي اين نقشها ديده مي شود.
كاخ صد ستون11:
ساخت كاخ صدستون توسط خشايارشاه آغاز و بدست اردشير اول به پايان رسيد. كاخ صدستون با زيربنايي حدود 4690 متر مربع بزرگترين تالار سرپوشيده دنياي كهن بوده.
اين كاخ داراي صد ستون در ده رديف ده تايي و 8 دروازه در چهار طرف, يعني دو دروازه در هر طرف بوده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
بر دروازه هاي جنوبي اين كاخ شاه بر تخت كه روي دست نمايندگان 28 قوم تابع پادشاهي است قرار دارد. بازديد كنندگان قرون گذشته تخت جمشيد كه پيشرفت تكنولوزي مانند امروز نبوده نمي توانستند تصور كنند كه انسان توانايي ساخت چنين بناي باشكوهي داشته باشد, بنابراين احداث اين بناي باشكوه را به ديو وجنهايي نسبت مي داده اند كه بر اساس آنچه فردوسي بزرگ گفته تخت پادشاهي جمشيد را حمل مي كرده اند. لذا آنها پنداشتند شاهي كه براين تختها نشسته همان جمشيد است و اين بنا را تخت جمشيد ناميده اند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شاه روي تخت (تخت جمشيد)
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
بر دروازه هاي شمالي, شاه روي صندلي آراسته اي نشسته و 100 افسر نيزه دار كه از فرماندهان لشكر ايران بوده اند در 5 رديف در زير پاي او ايستاده اند. در اصل آنها در جلو پادشاه ايستاده اند كه براي نمايش آنها بر ديوار مجبور شده اند آنها را در زير پاي او سنگ تراشي كنند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
بر دروازه هاي شرقي و غربي نيز نقش شاه در حال جدال با حيوانات حك گرديده. در كليه نقشهايي كه جدال شاه با حيوانات را به تصوير مي كشد گاه شاه با يك حيوان مانند شير يا گاو در حال نبرد است و گاه با موجودي مي جنگد كه تركيبي از اندامهاي چند حيوان مانند مانند شير, گاو, عقاب وعقرب است. آنگونه كه در شاهنامه فردوسي بزرگ آمده شايد بتوان نبرد شاه با حيوانات را نبردي بزرگ براي اثبات تواناييش براي رسيدن به تخت شاهي قلمداد نمود.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
در كنار درب غربي ايوان شمالي كاخ صدستون سنگي مكعبي شكل بر روي زمين افتاده كه نقش جهار شير و گاو به زيبايي هرچه تمامتر بر روي آن حك شده است.
كاخ يا دروازه ناتمام 12:
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
در شمال شرقي تخت جمشيد روبروي كاخ صدستون كاخي ناتمام قرار دارد. قرار بوده كاخي مانند كاخ ملل در اينجا بسازند كه ناتمام مانده. اين مكان از نظر آموزشي و دانش مهندسي حائز اهميت زيادي است به گونه اي كه مي توان دريافت كه چگونه سنگها را در كنار هم يا بر روي يكديگر قرار مي داده و نقش برجسته هاي روي آنرا بوجود مي آوردند.
ستونهاي نيمه كاره اي در داخل كاخ ناتمام قرار دارد. بر پايه يكي از اين ستونهاي نيمه كاره, دوقطعه سنگ كه بوسيله بستهاي سربي به هم اتصال داده شده ديده مي شود.
سر ستوني كه در كنار كاخ ناتمام قرار دارد روزگاري روي ستوني با ارتفاع بيش از 10 متر قرار داشته.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
آرامگاه ها 13:
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
در تخت جمشيد دو آرامگاه وجود دارد كه نماي بيروني آن شبيه به نماي خارجي كاخها مي باشد. هر آرامگاه اتاقك كوچكي است كه در دل كوه كنده شده است. در بالاي آرامگاه شاه بر تخت روي دست نمايندگان در حال نيايش در مقابل ماه و آتش يا خورشيد ديده مي شود. آرامگاه شمالي مربوط به اردشير سوم است و آرامگاه جنوبي اردشير دوم را در خود جاي داده است.
سيستم زهكشي يا آب زير زميني تخت جمشيد:
در زير تمام كاخهاي تخت جمشيد آبرو زير زميني سنگي ساخته شده كه آب باران و فاضلاب را بيرون مي برده. از راه پلكان سنگي كه در گوشه كاخ شرقي كاخ صد ستون قرار دارد مي توان به درون اين آبراه رفت.
چاه سنگي:
در دامنه كوه رحمت چاهي به حجم 574 هزار ليتر در سنگ حفر شده كه نشان از توان بالا و اراده پولادين گذشتگان ما دارد. به نظر مي رسد هدف از حفر اين چاه جلوگيري از ورود سيلاب كوهستان به درون كاخها و همچنين تامين آب آشاميدني تخت جمشيد بوده است.
سنگ نبشته ها:
از مهمترين آثار باقي مانده در تخت جمشيد سنگ نبشته ها هستند كه سند سواد و دانش ايرانيان باستان به شمار مي روند. گفته مي شود خطوط ميخي اين سنگ نبشته ها با طلاي ناب پر شده بوده. اكثر اين سنگ نبشته ها به سه زبات هستند كه اثبات مي كند تخت جمشيد بنايي بين المللي بوده است
آغاز اين سنگ نبشته ها با ستايش اهورامزدا خداوند جان و خرد سندي است به استحكام سنگ كه از خداپرستي ايرانيان باستان حكايت دارد. اين سنگ نبشته ها اثبات مي كنند كه ادعاي افرادي كه معتقدند اعراب خداپرستي را براي ما به ارمغان آوردند قابل قبول نيست.
پروردگارا اين كشور را از دروغ, دشمن و قحطي محفوظ بدار. اين يكي از جملات سنگ نبشته اي است كه به دستور داريوش بزرگ بر ديوار جنوبي تخت جمشيد حك شده است. محل اين سنگ نبشته در تصوير بازسازي شده اول متن با شماره 14 نشان داده شده است.
نقش انسان بالدار:
نقش انسان بالدار كه در دين زرتشت به آن فروهر مي گويند بخش اهورايي وجود انسان است كه پس از مرگ بسوي اهورامزدا باز مي گردد. اين انسان بالدار دست راستش را به نشانه دعا بسمت آسمان بلند كرده و در دست چپش حلقه مهرو دوستي خداوند قرار دارد. بالهاي افراشته دو طرف نشانه اعمال نيك يا همان انديشه, گفتار و كردار نيك است كه باعث تكامل انسان و پرواز او بسوي آسمان مي شود. بالهاي پايين نشانه اعمال بداست كه انسان را به زمين زده و نابود مي كند.
حلقه دور كمر او بيانگر دايره زندگي است كه انسان همواره بر روي آن در حال حركت است.هر كس خوبي كند خوبي مي بيند و هر كس بدي كند بدي خواهد ديد.
دنباله جلو بيانگر راستي هايي است مانند راستگويي, خلاقيت, دوستي, سازندگي و هر آنچه كه به پيشرفت انسان كمك مي نمايد و بايد آنها را دنبال نمود.
دنباله عقب بيانگر ناراستي هايي مانند دروغ, تقليد, كينه, ويرانگري و هر آنچه مانع پيشرفت انسان مي شود و بايد از آنه دوري جست.
اينك بشنويد
اينك گوش فراسپاريد
و به ياد بسپاريد همه گفتار آشكار مرا
اي گرد آمدگان از دور و نزديك
اي خواستاران شنيدن
بشود تا در پرتو انيشه نيك
راستي و دانش نيك
براي پيشرفت همه مردمان جهان بكوشيم.
(سخنان زرتشت)
راستي بهترين خوشبختي است, خوشبخت كسي است كه خواهان خوشبختي ديگران باشد. (دعاي ايرانيان باستان)
گذشته چندين هزار ساله اين مرز و بوم كهن حكايتي است ماندگار از تاريخ پرفراز و نشيب ملتي با روحي جاودانه.
اجداد ما ايرانيان همواره در عرصه تمدن بشري يادگارهاي شگفت انگيزي از فرهنگ مادي و معنوي آفريده و سهم بالايي در تمدن جهاني داشته اند.
در اين ميان تمدن هخامنشيان كه تجلي بي بدليل آن در بناي جاودانه تخت جمشيد رخ مي نمايد منبعي الهام بخش و سرچشمه اي ماندگار در نشان دادن باورهاي ايرانيان در وسعتي به اندازه تاريخ حيات ايران قلمداد مي گردد.
اين بنا را تخت جمشيد يا قصر شاهي جمشيد پادشاه اسطوره اي ايران مي نامند كه در شاهنامه فردوسي بزرگ ساختن كاخهاي باشكوه به او كه ديو و جنها تختش را حمل مي كردند نسبت داده شده.
بر اساس سنگ نبشته هاي كشف شده نام اصلي تخت جمشيد پارسه بوده است. اروپاييان آنجا را پرسپوليس ناميده اند مركز تمدن پارس شهر پارسيان. صدف كهنسالي كه جاي جاي آن در نهايت صلابت, استواري و سكوت فرياد فرياد انساندوستي, صلح, دانش, هنر و زيبايي را به گوش جهانيان مي رساند.
عقايد مختلفي در باره تخت جمشيد وجود دارد: پايتخت, خزانه, مكاني مقدس, محل برگزاري جشنها, نوعي سازمان ملل يا مجلس بزرگان و دانشمندان.
آنگونه كه در منابع گوناگون تاريخي آمده است ساخت تخت جمشيد كه يكي از گرانبها ترين آثار تاريخي جهان است در حدود 25 قرن پيش در دامنه غربي كوه رحمت, به عبارتي ميترا يا مهر و در زمان داريوش اول هخامنشي آغاز گرديد و سپس توسط جانشينان وي با تغييراتي در بناي اوليه آن ادامه يافت.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
باستان شناسان بر اساس شواهد موجود به اين نتيجه رسيده اند كه تخت جمشيد در زمان آباداني اينگونه بوده
بر اساس خشت نبشته هاي كشف شده در تخت جمشيد در ساخت اين بناي باشكوه معماران, هنرمندان, استادكاران, كارگران, زنان و مردان بيشماري شركت داشته اند كه علاوه بر دريافت حقوق از مزاياي بيمه كاري خويش نيز استفاده مي كرده اند.
قرآن كريم در سوره كهف از پادشاهي عادل به نام ذوالقرنين ياد مي كند, او همان كورش بزرگ است كه سلسله هخامنشيان را بنياد نهاد. افلاطون فيلسوف بزرگ يونان باستان صلح دوستي, عدالت و مديريت برجسته او را به نيكي مي ستايد و از او به عنوان فرمانروايي كه تمام مردمان تحت امر خويش را حقوق مردم آزاد بخشيد ياد مي كند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
تصوير كورش بزرگ در پاسارگاد
كورش پس از فتح بابل نخستين فرمان جهاني حقوق بشر را كه از آموخته هايش از فرهنگ غني و پربار ايران باستان نشات گرفته بود به تمام جهانيان اعلام نمود. اين فرمان كه هم اكنون در موزه بريتانيا نگهداري مي شود, بر استوانه اي از گل پخته نوشته شده و همچون نگيني بر تارك فرهنگ بشري مي درخشد.
بخشي از متن منشور:
من با صلح و دوستي به بابل وارد شدم. در عين شعف و شادي مردم كاخ پادشاهان و جايگاه سلطنت را تصرف نمودم. سپاهيان بي شمار من با آرامش وارد بابل شدند. من برده داري را برانداختم, من از خرابي خانه هاي آنان مانع شدم. من نگذاشتم اهالي از هستي ساقط شوند. همه مردم را گرد آوردم و در خانه هايشان از نو مستقر نمودم. من براي همه جهانيان جامعه اي آرام مهيا نمودم.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
منم كورش, شاه شاهان, شاه سومر و آكد, شاه بابل, شاه دادگر, پسر كمبوجيه.
فرمان آزادي كورش بزرگ ( نخستين فرمان جهاني حقوق بشر)
پلكان ورودي1:
در شمال غربي تخت جمشيد پلكان ورودي همچون دستاني كه آرنج خويش را خم كرده و بر آن است تا مشتاقان خود را از زمين بلند كرده و در سينه گرم خود جاي دهد, قرار گرفته است. اين پلكان دوطرفه به طول هفت متر و به ارتفاع 111 پله است كه هركدام به ارتفاع 10 سانتي متر مي باشد. پله ها را كوتاه تر از معمول ساخته اند تا راحتي حضور و ابهت مهمانان گرانقدر و پيران فرزانه اي كه تصاويرشان با لباسهاي فاخر و بلند بر ديوارهاي تخت جمشيد نقش بسته هنگام بالا رفتن حفظ شود.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
نماي بازسازي شده پلكان ورودي تخت جمشيد در كنار تصوير كنوني آن
كاخ يا دروازه ملل2:
پس از بالا رفتن از پلكان ورودي تخت جمشيد به ورودي باشكوهي برمي خوريم كه دو گاو نر بزرگ همچون نگهباناني بر جرزهاي آن جا گرفته اند. بر اساس يكي از عقايد ايرانيان باستان, گاو اولين حيوان آفريده شده توسط اهورامزدا (خداوند جان و خرد) و همچنين سمبل بركت بوده است.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
نماي ورودي دروازه ملل
بالاي جرزها سنگ نبشته اي به سه زبان عيلامي, پارسي باستاني و بابلي حك شده:
من خشايارشاه اين بارگاه همه ملل را به توفيق اهورا مزدا ساختم.
از همن روي آنرا كاخ يا دروازه همه ملل ناميده اند.
پس از عبور از ورودي دروازه ملل به سالن انتظار مي رسيم. سقف اين سالن با ارتفاعي حدود 5/16 متر بر روي ديواري خشتي و چهار ستون استوار بوده. كاملترين ستون تخت جمشيد نيز يكي از همين سه ستون است كه بازسازي شده است.
ميهمانان بر روي كرسي هاي سنگي اطراف مي نشسته اند تا اجازه ورود به بارگاه شاهي بيابند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
كرسي سنگي كاخ ملل
دو جرز درگاه شرقي كاخ ملل با دو موجود خيالي تزيين گرديده است. بال عقاب بلندپرواز كه نشان پرچم ايران باستان بوده, بدن گاو قوي هيكل كه سمبل بركت بوده و سر شاهان هخامنشي هم شاه را همچون موجودي قدرتمند كه در حال نگهباني از كشور است نشان مي دهد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
خروجي دروازه ملل
حوض سنگي3:
بزرگترين قطعه سنگ تخت جمشيد كه درون آن مانند يك حوض خالي شده 150 تن وزن دارد و در جنوب شرقي كاخ ملل قرار گرفته است. به نظر مي رسد اين حوض سنگي نوعي آب نما نيز بوده است.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
حوض سنگي تخت جمشيد
روش اتصال سنگها:
در انتهاي خيابان سپاهيان كه كاخ ملل را به كاخ ناتمام وصل مي نموده بخشي از يك ستون روي زمين افتاده است. روي اين ستون حفره هايي است كه در آن سرب مذاب مي ريختند. سرب مذاب پس از سرد شدن سخت مي شده و دو قطعه سنگ را به هم متصل مي نموده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
حفره هايي كه براي اتصال سنگها بكار مي رفته
از حفره هاي مكعبي شكل پيشاني قطعه ستونها با استفاده از مكعب هاي سربي براي هم مركز نمودن آنها استفاده مي شده.
كارگاه تخت جمشيد4:
در شمال خيابان سپاهيان دو سرستون با سر عقاب,گوش گاو و پنجه هاي شير قرار دارد. اين سرستونها در همين مكان كشف شده و بر روي پايه هايي نصب گرديده. گفته مي شود كه اين مكان كارگاه تخت جمشيد بوده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
يكي از سر ستونهاي پيدا شده در كارگاه تخت جمشيد, اين سرستون
قرار بوده بالاي يكي از ستونهاي تخت جمشيد قرار گيرد
ديوارهاي كوتاه كاهگلي:
ديوارهاي كوتاه كاهگلي در تخت جمشيد بازسازي شده اند تا بازديد كنندگان بتوانند ديوراهاي بلندي را كه روزي به جاي آنان قرار داشته به تصور درآورند.
سخنان كورش: بترسيد از خدايي كه جاودان است, كه همه چيز را مي بيند و بر همه چيز قادر است و اين نظم فساد ناپذير, از بين نرفتني و خطا ناپذير را كه يبايي و عظمت آن وصف ناپذير است را در جهان برقرار كرده است.
موزه5:
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
باستان شناسان يكي از كاخهاي تخت جمشيد را بر اساس نماي بيروني آرامگاه هاي تخت جمشيد و نقش رستم بازسازي كرده اند. اين كاخ اكنون موزه تخت جمشيد است. كليه ستونهايي كه در تخت جمشيد وجود دارند روزگاري مانند ستونهاي موزه سقفي را بالاي خود داشته اند. كساني كه مي خواهند بدانند كاخهاي تخت جمشيد قبل از تخريب چگونه بوده مي توانند از اين موزه بازديد كنند.
كاخ آپادانا6:
آپادانا در لغت به معناي بار عام يا ملاقات شاه با عموم مردم است. سالن اين كاخ توسط داريوش بزرگ و پلكان آن توسط خشايار شاه ساخته شد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
تصوير امروزي كاخ آپادانا در زير تصويري كه باستانشناسان از زمان آباداني آن حدس زده اند
زيباترين نقشهاي تخت جمشيد بر ديوارهاي پلكان شرقي اين كاخ سنگ تراشي شده است كه نشان مي دهد ايرانيان يكي از نخستين ملتهاي آشنا به علم و هنر گرافيك بوده اند.
نقش شير بالدار انسان سر كه بيانگر موجودي افسانه اي است كه كه نگهبان گنج خانه و معبد بود به شمار مي رفته.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شير بالدار انسان سر
نقش حمله شير به گاو كه نشان دهنده آمدن نوروز به همراه طلوع خورشيد در صبح نوروز بوده است.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
حمله شير به گاو
نقش افسران نيزه دار افسران را بترتيب يك در ميان در لباسهاي معروف به پارسي و مادي نشان مي دهد. افسراني كه كلاه استوانه اي بر سر دارند معروف به پارسي هستند و آنان كه كلاه نيم كره اي بر سر دارند معروف به مادي هستند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
افسران نيزه دار
نقش گل نيلوفر كه زينت بخش اكثر نقشهاي تخت جمشيد است, نماد تمدن هخامنشيان و سمبل صلح و دوستي بوده. گفته مي شود 12 گلبرگ اين گل 12 ماه سال را نشان مي دهد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
دو نما از نقش گلهاي نيلوفر تخت جمشيد
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
نقش هديه آورندگان كه در سمت چپ پلكان شرقي كاخ آپادانا سنگ تراشي شده نمايندگان 23 استان تابع پادشاهي ايران را نشان مي دهد كه در حال حمل هداياي خود مي باشند. در اين نقش بزرگان مملكتي بطور يك درميان در لباسهاي معروف به پارسي و مادي دست نماينده اول هديه آورندگان را گرفته و به سوي پادشاه راهنمايي مي كنند. اين نقش بخشي از مراسم بار پادشاهي را نمايش مي دهد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
هر گروه از نمايندگان با يك درخت سرو كه سمبل جاودانگي بوده از يكديگر جدا شده اند.
نقش سپاه جاويدان در سمت راست پلكان شرقي كاخ آپادانابه تصوير در آمده. تعداد نفرات اين سپاه هيچ گاه كمتر از 10 هزار نبوده و هرگاه يكي از آنان كشته و يا مريض مي شده سريع يك نفر جايگزين او مي شده از همين روي آنان را سپاه جاويدان گفته اند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
سپاه جاويدان
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
نقش بزرگان ايران با گل نيلوفري در يك دست سران مملكت ايران را نشان مي دهد كه دست يكديگر را گرفته و گفتگو كنان به سمت كاخ آپادانا در حال حركتند.
نقش افرادي كه در حال آوردن فرش, صندلي و درشكه شاهي هستند كه در سمت راست پلكان شرقي كاخ آپادانا نشان داده شده است. به نظر مي رسد نقش تنها زن تخت جمشيد را بر محور مركزي چرخ اين درشكه ها مي توان ديد.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
كاخ آپادانا با سقفي به بلندي حدود 20 متر بلند ترين و باشكوه ترين ساختمان تخت جمشيد است. اين كاخ داراي سه ايوان و يك سالن مركزي با 72 ستون بوده كه نشان دهنده جايگاه اين عدد در فرهنگ ايران باستان بوده. بر روي اين ستونها سرستوني به شكل گاو يا شير با وزني حدود 14 تن قرار داشته كه سقف كاخ روي آن استوار مي شده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
در وسط ديوارهاي كوتاه كاه گلي اطراف كاخ آپادانا ناودانهاي سنگي قرار دارد كه آب پشت بام را به سيستم آب زير زميني براي خروج از تخت جمشيد انتقال مي داده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
سخنان داريوش: خداي بزرگ است اهورا مزدا كه اين زمين را آفريد كه آن آسمان را آفريد كه مردم را خلق كرد و به مردم شادي داد. ميل من آن است به آنچه كه راست است. انسان دروغگو را دوست نيستم.
كاخ تچر يا آينه7:
كاخ تچر در جنوب غربي كاخ آپادانا قرار دارد و كف آن 5/2 متر از كف كاخ آپادانا بالاتر مي باشد. بر اساس سنگ نبشته اي كه بر ديوارهاي آن حك شده توسط داريوش بزرگ ساخته شده است. سنگهاي اين كاخ چنان صيقلي و براق بوده كه فرد مي توانسته تصوير خود را در آن ببيند از همين روي آنرا كاخ آينه نيز ناميده اند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
باستان شناسان بر اساس شواهد موجود به اين
نتيجه رسيده اند كه كاخ تچر در زمان آباداني اينگونه بوده
تصوير شاه بر درهاي شمالي و جنوبي نقش بسته. بر درهاي شرقي و غربي نيز شاه در حال جدال با حيوانات ديده مي شود.
كاخ هديش8:
احداث كاخ هديش توسط داريوش بزرگ شروع شده و بدست خشايارشاه به اتمام رسيد. در سنگ نبشته هاي بدست آمده هر دو كاخ هديش و تچر به هر دو نام خوانده شده اند. اين كاخ داراي سالني با 36 ستون بوده است. نقش شاه را مي توان بر درهاي كاخ هديش مشاهده نمود بطوريكه دو مستخدم چيزي شبيه چتر را بالاي سر او گرفته اند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
از شمال به جنوب كاخ هديش راه آبي زير زميني در دل سنگ كنده شده كه آب كاخ را به بيرون انتقال مي داده است.
كاخ مركزي, سه دروازه يا شورا9:
كاخ مركزي در مركز تخت جمشيد واقع شده است و داراي سه دروازه است كه توسط اردشير اول بنا گرديده است. بر بدنه درگاه شرقي كاخ نقوش شاه و ولي عهدش نشسته بر تخت و به روي دست نمايندگان ديده ميشود. نقش شاه در حال خروج از درهاي شمالي و جنوبي كاخ ديده مي شود.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
نقش گل نيلوفر رابر پاگرد درهاي كاخ مي توان ديد. سرستونهاي اين كاخ به شكل موجودي است با سر انسان و بدن حيوان. پلكان اين كاخ شبيه پلكان ورودي تخت جمشيد است كه بر بدنه آن نقش بزرگان مملكتي حك گرديده است. گفته مي شود اين كاخ محل برگزاري جلسات شاه با بزرگان بوده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpghttp://pnu-club.com/imported/mising.jpg
سنگ تعيين نوروز
در مركز اين كاخ سنگي بر روي زمين كار گذاشته شده كه گفته مي شود از آن براي تعيين نوروز و استخراج تقويم استفاده مي شده. در ديوار سرقي اين كاخ سوراخي بوده كه فقط در صبح نوروز و صبح روز اول مهر هنگام طلوع خورشيد نور را به مركز اين سنگ مي تابانده.
سنگ نبشته اي از زمان هخامنشيان بدست آمده كه نشان مي دهد ستاره شناسان ايران باستان مي توانسته اند ماه گرفتگي, خورشيد گرفتگي و محل و زمان دقيق آنرا پيش بيني كنند.
خزانه10:
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
در فاصله بين كوه و موزه تخت جمشيد ته ستونهايي است كه بر روي آنها ستونها و سقف بنايي قرار داشته است كه گفته مي شود خزانه تخت جمشيد بوده.
دو تابلو سنگي كه در اين مكان كشف شده متعلق به پلكانهاي شمالي و شرقي كاخ آپادانا بوده كه يكي را همين جا سر پا كرده اند و ديگري را به موزه ايران باستان در تهران انتقال داده اند. اين نقشها بخشي از مراسم معرفي بار عام را نشان مي دهداكنون نقش افسران نيزه دار به جاي اين نقشها ديده مي شود.
كاخ صد ستون11:
ساخت كاخ صدستون توسط خشايارشاه آغاز و بدست اردشير اول به پايان رسيد. كاخ صدستون با زيربنايي حدود 4690 متر مربع بزرگترين تالار سرپوشيده دنياي كهن بوده.
اين كاخ داراي صد ستون در ده رديف ده تايي و 8 دروازه در چهار طرف, يعني دو دروازه در هر طرف بوده.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
بر دروازه هاي جنوبي اين كاخ شاه بر تخت كه روي دست نمايندگان 28 قوم تابع پادشاهي است قرار دارد. بازديد كنندگان قرون گذشته تخت جمشيد كه پيشرفت تكنولوزي مانند امروز نبوده نمي توانستند تصور كنند كه انسان توانايي ساخت چنين بناي باشكوهي داشته باشد, بنابراين احداث اين بناي باشكوه را به ديو وجنهايي نسبت مي داده اند كه بر اساس آنچه فردوسي بزرگ گفته تخت پادشاهي جمشيد را حمل مي كرده اند. لذا آنها پنداشتند شاهي كه براين تختها نشسته همان جمشيد است و اين بنا را تخت جمشيد ناميده اند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
شاه روي تخت (تخت جمشيد)
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
بر دروازه هاي شمالي, شاه روي صندلي آراسته اي نشسته و 100 افسر نيزه دار كه از فرماندهان لشكر ايران بوده اند در 5 رديف در زير پاي او ايستاده اند. در اصل آنها در جلو پادشاه ايستاده اند كه براي نمايش آنها بر ديوار مجبور شده اند آنها را در زير پاي او سنگ تراشي كنند.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
بر دروازه هاي شرقي و غربي نيز نقش شاه در حال جدال با حيوانات حك گرديده. در كليه نقشهايي كه جدال شاه با حيوانات را به تصوير مي كشد گاه شاه با يك حيوان مانند شير يا گاو در حال نبرد است و گاه با موجودي مي جنگد كه تركيبي از اندامهاي چند حيوان مانند مانند شير, گاو, عقاب وعقرب است. آنگونه كه در شاهنامه فردوسي بزرگ آمده شايد بتوان نبرد شاه با حيوانات را نبردي بزرگ براي اثبات تواناييش براي رسيدن به تخت شاهي قلمداد نمود.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
در كنار درب غربي ايوان شمالي كاخ صدستون سنگي مكعبي شكل بر روي زمين افتاده كه نقش جهار شير و گاو به زيبايي هرچه تمامتر بر روي آن حك شده است.
كاخ يا دروازه ناتمام 12:
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
در شمال شرقي تخت جمشيد روبروي كاخ صدستون كاخي ناتمام قرار دارد. قرار بوده كاخي مانند كاخ ملل در اينجا بسازند كه ناتمام مانده. اين مكان از نظر آموزشي و دانش مهندسي حائز اهميت زيادي است به گونه اي كه مي توان دريافت كه چگونه سنگها را در كنار هم يا بر روي يكديگر قرار مي داده و نقش برجسته هاي روي آنرا بوجود مي آوردند.
ستونهاي نيمه كاره اي در داخل كاخ ناتمام قرار دارد. بر پايه يكي از اين ستونهاي نيمه كاره, دوقطعه سنگ كه بوسيله بستهاي سربي به هم اتصال داده شده ديده مي شود.
سر ستوني كه در كنار كاخ ناتمام قرار دارد روزگاري روي ستوني با ارتفاع بيش از 10 متر قرار داشته.
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
آرامگاه ها 13:
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
در تخت جمشيد دو آرامگاه وجود دارد كه نماي بيروني آن شبيه به نماي خارجي كاخها مي باشد. هر آرامگاه اتاقك كوچكي است كه در دل كوه كنده شده است. در بالاي آرامگاه شاه بر تخت روي دست نمايندگان در حال نيايش در مقابل ماه و آتش يا خورشيد ديده مي شود. آرامگاه شمالي مربوط به اردشير سوم است و آرامگاه جنوبي اردشير دوم را در خود جاي داده است.
سيستم زهكشي يا آب زير زميني تخت جمشيد:
در زير تمام كاخهاي تخت جمشيد آبرو زير زميني سنگي ساخته شده كه آب باران و فاضلاب را بيرون مي برده. از راه پلكان سنگي كه در گوشه كاخ شرقي كاخ صد ستون قرار دارد مي توان به درون اين آبراه رفت.
چاه سنگي:
در دامنه كوه رحمت چاهي به حجم 574 هزار ليتر در سنگ حفر شده كه نشان از توان بالا و اراده پولادين گذشتگان ما دارد. به نظر مي رسد هدف از حفر اين چاه جلوگيري از ورود سيلاب كوهستان به درون كاخها و همچنين تامين آب آشاميدني تخت جمشيد بوده است.
سنگ نبشته ها:
از مهمترين آثار باقي مانده در تخت جمشيد سنگ نبشته ها هستند كه سند سواد و دانش ايرانيان باستان به شمار مي روند. گفته مي شود خطوط ميخي اين سنگ نبشته ها با طلاي ناب پر شده بوده. اكثر اين سنگ نبشته ها به سه زبات هستند كه اثبات مي كند تخت جمشيد بنايي بين المللي بوده است
آغاز اين سنگ نبشته ها با ستايش اهورامزدا خداوند جان و خرد سندي است به استحكام سنگ كه از خداپرستي ايرانيان باستان حكايت دارد. اين سنگ نبشته ها اثبات مي كنند كه ادعاي افرادي كه معتقدند اعراب خداپرستي را براي ما به ارمغان آوردند قابل قبول نيست.
پروردگارا اين كشور را از دروغ, دشمن و قحطي محفوظ بدار. اين يكي از جملات سنگ نبشته اي است كه به دستور داريوش بزرگ بر ديوار جنوبي تخت جمشيد حك شده است. محل اين سنگ نبشته در تصوير بازسازي شده اول متن با شماره 14 نشان داده شده است.
نقش انسان بالدار:
نقش انسان بالدار كه در دين زرتشت به آن فروهر مي گويند بخش اهورايي وجود انسان است كه پس از مرگ بسوي اهورامزدا باز مي گردد. اين انسان بالدار دست راستش را به نشانه دعا بسمت آسمان بلند كرده و در دست چپش حلقه مهرو دوستي خداوند قرار دارد. بالهاي افراشته دو طرف نشانه اعمال نيك يا همان انديشه, گفتار و كردار نيك است كه باعث تكامل انسان و پرواز او بسوي آسمان مي شود. بالهاي پايين نشانه اعمال بداست كه انسان را به زمين زده و نابود مي كند.
حلقه دور كمر او بيانگر دايره زندگي است كه انسان همواره بر روي آن در حال حركت است.هر كس خوبي كند خوبي مي بيند و هر كس بدي كند بدي خواهد ديد.
دنباله جلو بيانگر راستي هايي است مانند راستگويي, خلاقيت, دوستي, سازندگي و هر آنچه كه به پيشرفت انسان كمك مي نمايد و بايد آنها را دنبال نمود.
دنباله عقب بيانگر ناراستي هايي مانند دروغ, تقليد, كينه, ويرانگري و هر آنچه مانع پيشرفت انسان مي شود و بايد از آنه دوري جست.