آثار باستانی شوش و شوشتر

[Borna66]

هفت تپه

محوطه باستانی هفت تپه در 9 كیلومتری جنوب شرقی شوش و در مجاورت مزارع نیشكر طرح هفت تپه واقع شده است. كاوشهای این محوطه باستانی از سال 1344 تا 1357 ه. ش. در چهارده فصل توسط هیئت باستانشناسان ایرانی به سرپرستی "دكتر عزت الله نگهبان" انجام شد و آثار معماری وسیع و گسترده‌ای، شامل آرامگاه‌ها و زیگورات خشتی و یك گور جمعی، مشتمل بر 21 جسد و نیز آثار مكتوب شامل لوحه‌های گلی و یك سنگ نبشته به خط بابلی كه روشنگر بخشی تاریك از تاریخ عیلام، در فاصله سالهای 1500 تا 1300 پیش از میلاد است كشف گردید

[Borna66]

آپادانا( خوزستان)
واژۀ آپادانا به معنای بار عام است. آپادانا محل اصلی برگزاری گردهمایی ها مجامع عمومی و ضیافت های نمایند گان ملل بوده است. این كاخ از یك تالار مركزی و 3 ایوان تشكیل شده است. 3 ایوان مشابه در جوانب تالار آپادانا را در میان گرفته اند. سقف هر ایوان برفراز 12 ستون سنگی در دوردیف استوار بوده و تالار مركزی 36 ستون 20 متری دارد كه مجموعا 72 ستون سنگی باشكوه سقفی را برسر دارند.
یكی از نكات برجسته و شگفت آور در معماری آپادانا؛ سكویی است كه مجموعه كاخها بر آن بنا شده اند. در تخت جمشید مجموعه كاخ ها بر صفه ای سنگی مستقر هستند كه دامنه و امتداد كوه رحمت است. تصور كنید كه مسطح كردن و آماده ساختن محوطه ای 12 هكتاری بر روی صخره ها و كانال كشی آن چه كار عظیمی بوده است. اما در شوش كه از كوه و صخره و سنگ خبری نیست؛ شاهكار معماری دیگری به ما رخ می نماید. سكویی تقریبا به اندازه بستر سنگی مجموعه تخت جمشید باید به صورت مصنوعی آماده شود و این عملیات بزرگ را معماران هخامنشی به انجام رساندند. هسته اولیه سكوی كاخ ها تپه باستانی ایلامی است. بعد از مسطح ساختن این تپه كه كاری طاقت فرسا بوده و مدتها زمان برده، ساخت پی بنا توسط مهندسان بابلی و بر اساس سنت هزار ساله شان با خشت خام انجام گرفته است. دیواره های كاخ بر روی پی هایی از سنگریزه قرار دارد و ارتفاع صفه 15 متر است.

[Borna66]

قلعه سلاسل( شوشتر)
دژی است بسیار بزرگ که دارای حیاطهای مفصل و متعدد و سربازخانهها و طویلهها و حمامها و شبستانها و برجها و باغچهها و قورخانه و نقاره خانه و حرم خانه و آشپزخانه و قاپیهای متعدد و حوضهای بزرگ و حصار و خندق بوده‌است و اکنون تمامی عمارتهای آن تخریب شده‌اند و جز اتاقهای زیر زمینی، شوادانها و تونلهای داریون چیزی از آن نمانده‌است. متون تاریخی از وجود آن در زمان هخامنشیان حکایت می‌کنند و قلعه تا حدود ۵۰ سال پیش آباد بوده‌است. این قلعه بجز نقش دفاعی که از شهر شوشتر داشته‌است، مرکز کنترل نهر داریون و همچنین محل استقرار والی خوزستان می‌بوده. باوجود تخریب قسمت عمده این قلعه، بخش‌های باقیمانده چشمگیر و بسیار دیدنی هستند. مادام ژان دیولافوآ باستان شناس معروف اعزامی دولت فرانسه در سال ۱۸۸۱م در باره قلعه می‌گوید: «قلعه سلاسل اقامتگاه رسمی والی خوزستان است، و در روی کوهی که مانند فلات کوچکی است قرار دارد. در پای این کوه هم یکی از شعب کارون که شطیط نام دارد عبور می‌کند، و ساختمانها و استحکاماتی که از عهد ساسانیان باقی مانده‌اند آن را از طرف شهر قابل دفاع می‌سازند.»

[Borna66]

مسجد جامع شوشتر
ساخت این مسجد مربوط به صدر اسلام و دوره سیزدهمین خلیفه عباسی که در زمان امام حسن عسکری خلافت می کرده آغاز شده است. شبستان مسجد دارای 48 ستون سنگی و سقف های گنبدی بین ستونهاست. در این شبستان یک منبر چوبی و کتیبه هایی به خطوط ثلث، کوفی و نستعلیق وجود دارد. دیواره‌های خارجی مسجد نیز با ستون های سنگ تراشیده با طاق رومی بلند و بعضی نقش های لچکی در روی بعضی از ستونها است. مناره مسجد نیز 27متر بوده که اکنون فقط 17 متر آن باقیست. در وصف این مسجدَ لغت نامه دهخدا نوشته است که پس از مسجد کوفه، قبله این مسجد از تمام مساجد دیگر در اعتدال است.