مقاله ای درباره میکروب ها

[Isooda]

آدمي و ميكروبها
دنياي ميكروب ها :
بيشتر مردم از ميكروب ها تصور ناخوشايندي دارند. واژه هاي ميكروب از دو كلمه يوناني به معني «كوچك» و «زيستن» گرفته شده و به هر جاندارذره بين گفته مي شود. حقيقت اين است كه تعداد ميكروب هاي مفيد بيشتر از انواع زيان آور است. حقيقت آن است كه زندگي انسان ها به ميكروب ها وابسته است. اما آنها بدون ... مي توانند زندگي كنند از هزاران سال پيش، نان ، چاي ، پنير، ماست ، كاكائو و ترشي ها و بسياري از محصولات غذايي به كمك ميكروب ها توليد مي شوند. دنياي ميكروب ها توليد مي شوند.




http://up.pnu-club.com/images/i30ke1hhk742e12mxkc.jpg



بيماري زايي ميكروب ها :
‌ميكروب ها براي يافتن محيط مناسب خود ممكن است وارد بدن انسان، جانوران ، گياهان و يا ميكروب هاي ديگر شوند. در اين حال ميكروب، انگلي و جانداري كه وارد آن شده ميزبان است. حضور ميكروب در بدن ميزبان، استفاده از مواد بدن ميزبان براي رشد خود و نيز توليد موادي كه براي سلول هاي ميزبان سمي است، از راههاي آسيب رساندن ميكروب هاست.

در هر بيماري ميكروبي سخت، سه مرحله ي جداگانه تشخيص داده مي شود. اول مرحله جاي گيري است كه طي آن آن ميكروب وارد بدن مي شود و خود را به جاي مناسب رشد مي رساند.اين مرحله ممكن است كوتاه يا دراز باشد. دوم مرحله حاد است كه شخص بيمارمي شود و همه ي نشانه هاي بيماري ظاهر مي شوند. در اين مرحله،مبارزه بدن ميكروب به اوج خود مي رسد. اگر بدن در اين مبارزه موفق شود، مرحله سوم پيش مي آيد كه فقاهت نام دارد. در اين مرحله بدن رفته رفته توانايي خود را باز مي يابد.
بعضي از بيماريهاي ميكروبي مرحله ي حاد ندارند. در اين گونه بيماريها، پس از آنكه علامت هاي بيماري ظاهر شد، مبارزه ميكروب و بدن به كندي صورت مي گيرد و اين مبارزه مدت ها به طول مي انجامد. در طي اين مدت نه بدن مي تواند ميكروب ها از بين ببرد و نه ميكروب، بيماري را از پاي در مي آورد. اين گونه بيماريها را فرض مي گويند. سل غالباً بيماري مزمن است. ماهها و حتي سالها مي گذرد تا بدن با ميكروب بتوانند در اين مبارزه پيروز شوند.


آغازيان :
اين جانداران موجودات ساده اي هستند كه برخي از آن تك سلولي و ميكروسكوپي اند. بعضي از اين جانداران زندگي آزاد دارند ، بعضي انگل اند، و برخي با داشتن سبزينه غذاسازي مي كنند. اين جانداران به شكل هاي مختلفي ديده مي شوند بعضي در اطراف بدن خود مژك هاي فراوان دارند. برخي فقط يك يا دو رشته دراز دارند و به كمك آن شنا مي كنند. بعضي هم كم تحرك اند.



http://up.pnu-club.com/images/a6oxroczhjojwd5574t9.jpg


در نگاه اول ممكن است به دليل جثه كوچك اين جاناران وجود آنها را پراهميت ندانيم، اما به دليل زير وجود آنها مهم است.

اين جانداران غذاي ماهها و بسياري از جانوران ساكن آب هستند.

بعضي از اقسام اين آغازيان ، پوسته هاي سختي در اطراف سلول خود دارند كه بعد از مرگ جاندار اين پوسته ها روي هم رسوب مي كنند و منابع معدني با ارزشي را مي سازند. بعضي از اين آغازيان در تهيه داروها و مواد غذايي نقش دارند. گروهي از آنها سبزينه داشته و از توليد كننده هاي محيط زيست به حساب مي آيند.

البته اقسام بيماريزا هم در ميان اين گروه وجود دارد. انواعي از آن ها، باعث بروز بيماريهايي چون اسهال خوني يا مالاريا مي شوند. مبارزه با اين بيماريها هزينه هاي زيادي دارد.



http://up.pnu-club.com/images/y0s8q6dkm8dxx7bbe9un.jpg

[Isooda]

قارچ ها :
قارچ ها از مواد غذايي و نيز وس (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)ايل انسان ( مثل كاغذ، لباس، چرم و ...) استفاده مي كنند. گروهي از آنها بيماريهايي ايجاد مي كنند كه به دشواري معالجه مي شوند. اما انواع مفيدي هم دارند كه در توليد مواد غذايي و شيميايي، ايجاد طعم خوراكي ها، توليد داروها و دفع آفت هاي گياهي مؤثرند.

قارچ ها جانداراني هستند كه زماني با گياهان و زماني با آغازيان هم گروه بودند. اما امروزه دسته ي جداگانه اي محسوب مي شوند. قارچ ها سبزينه ندارند. در بين قارچ ها انواع تك سلولي فراوان است. قارچ ها در محيط هاي متفاوتي رشد مي كنند. حتي جاهايي كه ساير ميكروب ها توانايي زنده ماندن ندارند. شما مرباي كپك زده ديده ايد، در حاليكه غلظت زياد قند جلوي رشد بسياري از ميكروب ها را مي گيرد.

بررسي باكتريها :‌
ثابت كردن اينكه يك ميكروب بيماريزا است ، آسان نيست. رابرت كج (دانشمند و پزشك آلماني كه عامل بيماري سياه زخم و سل را كشف كرد و درباره وبا و مالاريا مطالعات بسيار دقيقي انجام داد) در اين مورد تحقيق فراواني كرد. او كه روشهايي براي پرورش باكتريها يافته بود،‌مي خواست بداند كه آيا بين بيماريها و باكتريها رابطه اي وجود دارد يا نه؟ وي پس از آزمايش هاي بسيار ، اصول زير را براي اثبات بيماريزا بودن يك ميكروب (از جمله باكتريها) بيان كرد:
1 – ميكروبي كه احتمالاً عام (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)ل بيماري است بايد به تعداد زياد در بدن بيمار يافت شود.
2 – اين ميكروب را بايد بتوان بدست آورد و پرورش داد
3 – ميكروب پرورش داده شده بايد بتواند در صورت وارد شدن به بدن يك فرد سالم، شبيه همان بيماري ايجاد كند.
4 – بايد امكان پرورش درباره ميكروب هم وجود داشته باشد.

باكتري ها و غذاها :
آشپزخانه يكي از مهمترين قسمت هاي هر خانه است كه همه روزه ازآن استفاده مي شود. غذاي افراد خانواده در آن جا تهيه مي شود. در اين صورت پاكيزگي ظرف ها و محيط آشپزخانه بسيار مهم است. غذاهايي هم كه در يك نوبت خورده نمي شوند، بايد از آلوده شدن دور بماند، غذاهايي كه در حال فاسد شدن باشند، مقدار زيادي باكتري دارند. علت فاسد شدن هم رشد و توليد مثل باكتريها و توليد شدن مواد زايد و سمي توسط آنها ست. آب آلوده به باكتريها نيز مي تواند باعث ايجاد بيماريهايي مثل وبا شود. ويروس ها : موجودي را در نظر مي گيريد كه نه رشد مي كند، نه غذا مي خورد و نه تنفس مي كد. اما مي تواند شبيه خودش را به وجود آورد. چنين موجودي را كه نه زنده است و نه غيرزنده . ويروس مي نامند. ويروس ها فقط به علت دارا بودن توانايي توليد مثل به جانداران شبيه اند . اما بايد دانست كه هر ويروس فقط هنگامي مي تواند توليد مثل كند كه در داخل يك سلول زنده قرار گرفته باشد. در واقع ويروس ها انگل اجباري هستند. ويروس ها چنان كوچك اند كه با ميكروسكوب هاي معمولي نمي توانيم آنها را ببينيم و براي ديدن آن ها، بايد از ميكروسكوپ هاي بسيار قوي و مخصوص استفاده كنيم.

ويروس ها را در هيچكدام از گروههاي موجودات زنده جاي نمي دهند، زيرا سلول ندارند. آن ها را «مرز ميان موجودات زنده و غير زنده» به حساب مي آورند. در ساختمان هر ويرو (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)س معمولاً يك «پوسته پروتئيني» و يك مولكول بسيار درشت از «ماده وراثتي» يافت مي شود كه خصوصيات ويروس را به وجود مي آورد. گروهي از ويروس ها مثل عامل ايدز ساختمان پيچيده تري دارند.

بيشتر ويروسها مضرند. عده ي كمي بي زيانند ولي ويروس هاي مفيد انگشت شمارند. واقعيت اين است كه مبارزه كردن با ويروس ها، سخت تراز مبارزه عليه باكتريهاست.

[Isooda]

میکروبها

همه میکروبها زیان‌آور نیستند و حتی بسیاری از آنها به ما کمک می‌کنند. پس میکروبهای بیماری‌زا چه هستند و چگونه به بدن آسیب می‌رسانند؟

میکروبهای بیماری‌زا،‌ مانند همه موجودات زنده، برای رشد و تولیدمثل به غذا احتیاج دارند. اما نمی‌توانند مانند گیاهان سبز،‌ غذای مورد نیاز را خودشان بسازند. بنابراین باید غذای خود را به طور مستقیم یا غیر‌مستقیم از دیگر موجودات‌زنده به دست آورند. از این رو،‌ می‌توان فهمید که چرا بیماری تولید می‌کنند. بیشتر میکروبهای بیماری‌زا انگل‌هستند؛‌ یعنی در بدن جانداران دیگر به سرمی‌برند و از آنها غذا به دست می‌آورند.

پس از آن که میکروبهای بیماری‌زا به جای مناسبی از بدن وارد شدند،‌ به سرعت رشد و تولیدمثل می‌کنند و اگر چیزی جلوی رشد و تولید مثل آنها را نگیرد، از راههای گوناگون به بدن آسیب می‌رسانند. یکی از راهها این است که مواد درون سلولهای بدن را به جای غذا مصرف می‌کنند. مانند انگل‌مالاریا که در گلبولهای‌قرمز رشد و تولیدمثل می‌کند و آنها را از بین می‌برد. ویروسها نیز وارد سلولهای گوناگون بدن می‌شوند و با استفاده از مواد درون آنها زیاد می‌شوند. ویروسها با این عمل، سلولها را از بین می‌برند.

راه دیگری که میکروبهای بیماری‌زا به بدن آسیب می‌رسانند، ترشح (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html) سم یا “توکسین“ است. این سم‌ها، از طریق جریان‌خون در سراسر بدن پخش می‌شود؛ ‌مانند سم میکروب‌کزاز.

اشاره شد که اغلب میکروبهای بیماری‌زا،‌ زندگی انگلی دارند و برای رشد و تولیدمثل مجبورند در بدن دیگر جانداران زندگی کنند و از آنها غذا به دست آورند،‌ پس اگر این میکروبها وارد بدن انسان نشوند و کسی را بیمار نکنند،‌ در کجا زندگی می‌کنند؟

محل اولیه‌ای که عامل بیماری‌زا در آن وجود دارد، “مخزن“ بیماری نامیده می‌شود.

بعضی از بیماریها مانند سرخک،‌ آبله،‌حصبه و اوریون، ویژه انسان است؛‌ زیرا عامل بیماری‌زا خود را فقط با شرایط بدن انسان وفق داده است. بنابراین،‌ انسان تنها مخزن این بیماریها است. از این‌رو،‌ شرط ابتلا به هر یک از این بیماریها این است که فرد سالم،‌ یا با انسان آلوده تماس پیدا کند یا در معرض تماس با مواد و یا وسائلی قرار گیرد که فرد بیمار آنها را آلوده کرده است (مانند لباس،‌ ملحفه و ظرف(.

این بیماریها فقط مخزن انسانی دارند؛‌ ولی مخزن بعضی از بیماریهای عفونی که انسان به آنها دچار می‌شود،‌ جانوران مهره‌دار هستند و عامل بیماری‌زا از این جانوران به انسان سرایت می‌کند. پس این بیماریها مخزن حیوانی دارند.
بیماریهای‌ عفونی جانوران مهره‌دار، که در شرایط طبیعی به انسان قابل انتقال هستند،‌ "بیماری‌های‌مشترک‌انسان‌ و‌حیوان" یا "زئونوز" نامیده‌می‌شوند.

بیماریهای مشترک انسان و حیوان به چند صورت انتقال می‌یابند:
هنگامی که قسمتهائی از بدن یک جانور آلوده برای غذا مورد استفاده انسان قرار می‌گیرد؛ مانند دچار شدن به کرم‌کدو که از راه خوردن گوشت (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html) نیمه پخته‌ گاو یا خوک آلوده ایجاد می‌شود.

گاهی حشره‌ای عامل بیماری‌زا را از طریق نیش زدن، از جانور مهره‌دار بیمار به انسان منتقل می‌کند. مانندکک که عامل انتقال میکروب طاعون از موش به انسان است. به این حشرات “ناقل“ بیماری می‌گویند؛ زیرا سبب انتقال بیماری می‌شوند. البته حشرات، از راه دیگری هم باعث انتقال بیماریها می‌شوند. برای مثال، مگس از حشراتی است که درون و بیرون بدنش اغلب آلوده به میکروب است و هنگامی که روی غذا یا ظروف غذاخوری بنشیند مقداری از میکروبها را به آنها منتقل می‌کند. به این نوع انتقال،‌ انتقال‌مکانیکی می‌گویند.

اما همانطور که اشاره شد پشه، کک، شپش و کنه به طریق دیگر سبب انتقال بیماری می‌شوند. این حشرات،‌ بیماران را نیش می‌زنند و خون آنها را می‌مکند و عامل بیماری‌زا را وارد بدن خود می‌کنند. بعد از آن وقتی که این حشرات فرد سالمی را نیش می‌زنند تعدادی (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html) از این میکروبها را به بدن او وارد می‌کنند.

کک‌ها بیماری طاعون و نوعی بیماری “تیفوس“ را منتقل می‌کنند. مگسها هم سبب انتشار بیماریهائی مانند فلج‌اطفال،‌ حصبه و مسمومیتهای‌غذائی می‌شوند. پس ناقل عامل بیماری‌زا موجود زنده‌ای است که معمولا حشره یا بندپا است.

راه دیگر انتقال عامل بیماری‌زا،‌ گازگرفتن است مانند بیماری “هاری“‌که از راه گازگرفتن سگ یا گرگ‌هار در انسان به وجود می‌آید. بیماری هاری هم از بیماریهای مشترک انسان و حیوان است.

هنگامی که جانوران مهره‌دار آلوده، عامل بیماری‌زا را از راه ادرار،‌ مدفوع یا شیر خود دفع می‌کنند، محیط‌زیست یا مواد‌غذائی مورد استفاده‌ انسان آلوده می‌شود. مثلا“ گاو آلوده به “تب مالت“، ‌از طریق شیر خود،‌ انسان را بیمار می‌کند.

مخزن بعضی از بیماریهای عفونی، طبیعت بی‌جان و بخصوص خاک است. پس این بیماریها "مخزن غیرزنده" دارند.
وقتی دوچرخه‌سواری می‌کنید،‌ ممکن است به زمین بیفتید و زانویتان زخمی شود. بعضی از میکروبهای موجود در خاک،‌ مثل میکروب بیماری کزاز،‌ از راه پوست زخمی شده، وارد بدن می‌شوند.

بعضی از عوامل بیماری‌زا خود را با زندگی در خاک و محیط خارج تطبیق می‌دهند و بعضی از آنها برای مقاومت در شرایط نامناسب محیط به "اسپور" یا "هاگ (http://www.pnu-club.com/pnu.1423.html)" تبدیل می‌شوند. هاگ مدتها زنده می‌ماند.

عامل بیماری کزاز، سیاه زخم و یک نوع مسمومیت غذائی به نام "بوتولیسم" از این طریق،‌ مدتها در خاک زنده می‌ماند

[Isooda]

ميكروبها چه هستند؟
اسم ميكروبها براي اشاره به باك (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)تري ،ويروس،قارچ،و تك ياختگان ذره بيني كه مي توانند بيماري ايجاد كنند به كار مي رود خوب است بدانيد انواع مختلف ميكروب ها چيستند ، از كجا ناشي مي شوند و چگونه از بيماريزايي آنها در كودكتان جلوگيري كنيد. شستن دست يكي از مهمترين مواردي است كه با انجام آن شما و كودكتان مي توانيد هر يك از اين ميكروبها را كه منجر به عفونت و بيماري مي شوند دور شويد.

انواع ميكروبها
باكتريها موجودات ريز و تك سلولي هستند كه از محيط اطرافشان تغذيه مي كنند در بعضي موارد، اين محيط كودكتان است يا تعدادي موجود زنده ديگر.بعضي باكتريها براي بدن كودكتان مناسبند.كمك مي كنند تا سيستم گوارشي منظم كار كند و باكتريهاي مضر را از ورود به بدن مانع گردد. بعضي باكتريها براي توليد دارو و واكسن به كار مي روند. اما باكتريها هم مي توانند مشكلات (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)ي مانند كرم خوردگي دندان،عفونت مجراي ادراري با گلو درد استرپتوكوكي ايجاد كنند.

ويروسها مي توانند خارج از سلولهاي زنده ديگربراي مدت بسيار كوتاهي زندگي كنند. براي مثال،مي توانند براي مدت زمان كوتاهي روي سطوحي مانند پيشخوان يا نشيمن گاه توالت ،داخل مايعات بدن بيمار بمانند!اما سريعاً مي ميرند مگر اينكه ميزبان زنده اي فراهم گردد. زماني كه وارد بدن كودكتان مي شوند سريعاً‌منتشر مي شوند و مي توانند وي را بيمار كنند ويروسها مسئول چند بيماري جزيي مانند سرماخوردگي و نيز بيماريهاي بسيار شديد مانند آبله ياايدز مي باشند.

قارچ ها موجوداتي چند سلولي و گياه مانند هستند كه معمولاً‌در بدن فرد سالم خطرناك نيستند. از گياهان،غذاها و حيوانات موجود در محيط هاي گرم و مرطوب تغذيه مي كنند دو عفونت قارچي معمولي شامل پاي ورزشكار و عفونتهاي مخمري مي گردد.افرادي كه سيستم ايمني شان تضعيف شده است( به علت بيماري HIV يا سرطان) ممكن است عفونتهاي قارچي شديدتري را بگيرند.تك ياختگان موجودات تك سلولي مانند باكتريها هستند.رطوبت دوستند لذا عفونتهاي روده اي و ديگر بيماريهايي كه سبب مي شوند اغلب از طريق آب آلوده منتشرمي گردند.

زماني كه موجوداتي مانند باكتريها،ويروسها،قارچ (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)ها و تك ياختگان به بدن كودكتان هجوم مي آورند آماده مي شوند تا مدتي را در آنجا بمانند .اين ميكروبها تمام انرژي شان را از ميزبان دريافت مي كنند. ممكن است سلولهاي سالم را صدمه زده يا تخريب كنند. وقتي از مواد مغذي و انرژي تان استفاده مي كنند اكثراً مواد زائدي به نام سم توليد مي كنند.

بعضي سم ها باعث علائم آزار دهنده سرما خوردگي يا عفونتهاي آنفولانزا مانند تو دماغي حرف زدن،عطسه،سرفه و اسهال مي شوند. اما ساير سم ها مي توانند تب بالا،سرعت بالاي تپش قلب و حتي بيماري تهديد كننده زندگي گردند.اگر حال كودكتان خوب (http://www.pnu-club.com/pnu.1386.html)نباشد پزشك ممكن است آزمايشات خون،كشت گلو يا نمونه ادرار را انجام دهد تا تشخيص دهد كدام ميكروبها باعث بيماري كودكتان مي شوند.

[Isooda]

چگونه مي توانيم از كودكمان در برابر ميكروبها محافظت كنيم؟
به خاطر اينكه اكثر ميكروبها از طريق هوا به دنبال عطسه يا سرفه يا مايعات بدن مانند، عرق ،بزاق دهان،مني مايعات واژن يا خون شيوع مي يابند بهترين كار اين است كه كودكتان را از تماس با چنين موادي تا حد امكان دور نگهداريد.

شستن دست .شستن دست و آموزش دادن اهميت آن به كودكتان مطمئناً بهترين راه پيشگيري از بيمار شدن كودكتان مي باشد. اين كار مخصوصاً‌ پس از سرفه يا فين كردن ،دستشويي رفتن، تماس با حيوان خانگي ،پس از باغباني و پيش از ملاقات فاميل يا دوست بيمار اهميت دارد.شيوه درستي براي شستن دست وجود دارد.از آب گرم (http://www.pnu-club.com/forum.php)و صابون فراوان استفاده كنيد سپس براي حداقل 10 ثانيه (بدون آب) دستانتان را شديداً به هم بماليد.ممكن است بخواهيد آواز كوتاهي را در طول مدت اين كار امتحان كنيد «تولدت مبارك»بخوانيد تا مطمئن گرديد وقت كافي را صرف شستشو نموده ايد. دستانتان را آب بكشيد و آنها را كاملاً‌ با حوله ي تميز خشك كنيد وقتي شما و كودكتان درآشپزخانه كار مي كنيد دستانتان را قبل از خوردن يا آماده كردن غذا بشوييد. و مطمئن گرديد كه كودكتان هم چنين كاري را انجام مي دهد. با اطمينان از شيوه هاي درست نگهداري غذا (http://www.pnu-club.com/forum.php)استفاده مي كنيد مانند بكار گيري تخته هاي برش منفرد،وسايل آشپزخانه و حوله براي آماده كردن گوشت و ماكيان نپخته و از آب گرم و صابون براي تميز كردن وسايل آشپزخانه و پيشخوان استفاده نماييد .

نظافت .خوب است هر چند بار اشيايي دستي اطراف منزل را مانند اسباب بازي ، دستگيره هاي در،كليد هاي برق،لوله كشي ظرفشويي و دستگيره سيفون داخل دستشويي را نظافت نماييد.

آب و صابون به حد كافي براي نظافت كافي است اگر بخواهيد از چيز قوي تري استفاده كنيد ممكن است از صابون ضد باكتري استفاده كنيد شايدتمامي ميكروبهايي را كه مي توانند باعث بيماري شوند از بين نبرند اما مي توانند از مقدار باكتريهاي روي شي بكاهند مي توانيد از رنگبر يا حلال رقيقي كه حاوي رنگبر است استفاده كنيد اما شايد بخواهيد از آب و صابون پس از آن استفاده كنيد طوريكه بوي شديد آن بيني كودكتان را تحريك نكند.

عموماً استفاده از هر عامل تميز كننده اي كه در فروش (http://www.pnu-club.com/forum.php)گاه فروخته شود بي خطر است اما از استفاده از عوامل تميز كننده چند گانه يا اسپري ها شيميايي بر روي يك شيءخودداري نماييد چون تركيب مواد شيميايي ممكن است پوست يا چشمانتان را تحريك كند. واكسن،روش ديگر مبارزه با عفونت ناشي از ميكروبها عبارت است از مطمئن شدن از اينكه شما و كودكتان واكسيناسيون درستي داشته باشيد خصوصاً‌ اگر به كشورهاي خارج از آمريكا مسافرت مي كنيد ساير واكسيناسيون هاي سالانه مانند واكسن آنفلونزا ممكن است در صورتيكه سيستم ايمني شما يا كودكتان تضعيف شده باشد يا به ساير مشكلات مزمن مبتلا شده باشيد فكر بسيار خوبي باشد.
اگر نوجواني داريد كه از نظر جنسي فعال است مهم است بداند كه كاندوم مي تواند از عفونت پيشگيري كند چون ويروسها،باكتريها،قارچها و تك ياختگان مي توانند از طريق دهان،مقعد يا تماس جنسي منتقل شوند.همچنين تمامي نوجوانان بايد بر عليه هپاتيت B واكسينه گردند،اين بيماران اغلب از طريق تماس (http://www.pnu-club.com/forum.php) جنسي منتقل مي گردد اما مي توانند از سوزنهاي آلوده مثل سوزنهاي مورد استفاده در تاتو يا مواد مخدر نيز منتقل شوند.

با كمي پيشگيري مي توانيد ميكروبهاي مضر را از كودكتان دور كنيد