دوره آموزشی :آسیب شناسی ورزشی

[alamatesoall]

آسیبهای وارده به سیستم عضلا نی – وتری

عضله که در بدن بوسیله ی تاندون به استخوان ها متصل شده با انقباض خود موجب تامین قدرت لازم برای حرکت بدن می شود. که این عمل در پاسخ به دستور نخاعی یا قشر مغر صورت می گیرد. عروق خونی فراوان نقش تغذیه و ترمیم عضله را بر عهده دارند.
آسیب های عضلانی به دو گروه تقسیم میشوند:

۱ ) پارگی
۲) هماتوم


کشش بیش از حد( نیرویی که بیش از توان وقدرت کشش عضله باشد) ویا نیروی تراکمی- فشاری( که با ضربه مستقیم وقدرت زیاد عضله راه بین نیروو تکیه گاه قرار دهد ) هر دو می توانند باعث پارگی الیا ف عضلانی گردد.


پارگی عضله به دو دسته کا مل و نا کامل تقسیم بندی میشود. که در پارگی کامل تمام تارهای عضلانی آسیب دیده و بعد از آن عضله کو چکترین قدرتی برای انقباض نداشته در نتیجه حرکتی انجام نمی گیرد. ولی در پارگی نا کا مل درموارد خفیف۵ درصد فیبرهای عضله دچار مشکل می شوند که تاثیری در کار کرد عضله ویا قدرت آن ندارد. درنوع متوسط عضله قادر به حرکت می باشد ولی در حرکات فعال و غیر فعال با درد همراه می باشد.


پارگی نا کامل ازنظر مکانی یا رشته های در محیط عضله (محیطی) یا در مرکز عضله( مرکزی)را درگیر میکند. که در نوع مرکزی درد بیشتر، فقدان عملکرد عضله مشهود تر بوده ولی کبودی همیشه دیده نمی شود،در حالی که در نوع محیطی کبودی واضح دیده می شود.


مهمترین علل در پارگی عضله عبارتند از: عضله ای که قبل از شروع فعالیت گرم نشده باشد، عضله ای که بواسطه ضربه ای ضعیف شده باشد وبه وضعیت مناسبی بر نگشته باشد،عضله که بیش از حد مورد استفاده قرار گرفته وخسته باشد،عضله سفت که دامنه حرکت آن برای مفصل کم باشد، عضله که بد نبال پارگی قبلی در مسیر الیاف خود بافت غیر ارتجاعی فیبروزه را داشته باشد، عضله ای که قدرت ارتجاعی آن بر اثر سرما کم شده باشد.


علایم ونشانهای پارگی عضله بشرح زیر میباشد:

درد تشدید شده توام با حرکت ، عدم توان انجام فعالیت و جمع شدن عضله بشکل یک توده دربعد ازمحل پارگی، وجود فرورفتگی قابل لمس وعمقی در (پارگی کامل)، محدود شدن فعالیت براثردرد(ناکامل) و کبود شدن رنگ سطح پوست نیزاز دیگرعلائم میباشد.
درمان پارگی مرکزی طولانی تر از درمان پارگی محیطی می باشد و در پارگی کامل بدلیل نیاز به جراحی زمان بیشتری نیاز می باشد.
اصول کلی درمان درپارگی استراحت، یخ، فشار وبالا نگهداشتن عضو آسیب دیده(rice) می باشد.


عضله عضویست پر خون که در حالت عادی ۱۵ درصد و در هنگام فعالیت تا ۷۲ درصد از برون ده قلبی را به خود اختصاص می دهد. به عارضه ناشی از ضربه به عضله هماتوم گفته می شود که به دوصورت امکان تشکیل دارد.


۱-هماتوم داخل عضله: تجمع خون در میان تار های عضلانی در یک عضله واحد گفته می شود که می تواند سطحی یا عمیق بوده و چون داخل عضله جای وسیعی وجود ندارد در نتیجه فشار وتورم بالا می رود، که افزایش فشار به علت اختلال در خونرسانی به عضو امکان ایجاد سندروم کمپارتمان و نکروز بافت را افزایش می دهد.


۲- هماتوم بین عضله: خروج خون از فاسیی عضله و تجمع در میان دستجات عضلانی گفته می شود. بدلیل خروج خون در فضای بین بافتی تورم موقتی بوده و به ندرت امکان افزایش فشار وجود دارد.

درمان هماتوم در ۳ روز اول شامل استراحت و سرد کردن موضع بوده تا از خونریزی مجدد جلوگیری شود سپس با گرم کردن و بانداژ الاستیک حرکات کششی و استاتیک شروع می شود.


به دنبال آسیب های عضلانی امکان تشکیل بافت فیبروز، استخوانی و توده وجود دارد.
آسیبهای تاندونی: به دسته ای از فیبرهای کلاژن متراکم که در غلافی از جنس فیبروز حاوی لوبریکانت قرار گرفته(به استثنا آشیل و کشکک) که نقش اتصال محکم عضله به استخوان را بر عهده دارد گفته می شود که بعد از ۳۰ سالگی به تدریج الاستیسیته خود را از دست می دهند.

[alamatesoall]

۱)پارگی کامل تاندون: شنیدن صدا از ناحیه آسیب دیده به همراه احساس درد، عدم توان حرکت در موضع ، تورم و کبودی به علت خونریزی که بیشتر در تاندون های دوسر، سه سر، پاتلا دیده می شود و درمان آن جراحی و گچ گرفتن می باشد./


۲) پارگی نا کامل تاندون:در قسمتی از رشته های تاندون بوجود می آید که در برخی مواقع شخص متوجه آسیب نمی شود، در موارد حاد شروع درد به دنبال حرکت خاص بوده و درمان ان استراحت، سرما درمانی و مشاوره پزشک است در حالی که در نوع مزمن عامل آسیب مشخص نیست و درد در مواقع گرم کردن یا فشار بروز کرده و درمان بانداژ حمایتی، گرما درمانی و بریس می باشد.

آسیبهای اختصاصی تاندونی و ما هیچه ای:

عضله فوق خاری به همراه ۳ عضله دیگر وظیفه نگهداری سر استخوان بازو در حفره گلفوئید را به عهده دارد در محلی نزدیک به اتصال آن به استخوان بازو به علت کمبود عروق خونی و ضعف در جریان خون تغذیه کننده در حالت ابدوکسیون بین ۸۰تا ۱۲۰ درجه تاندون عضله آسیب می بیند.التهاب در ورزش های پرتاب دیسک، وزنه برداری و … شایع بوده و فعالیت در بازه نامبرده با درد همراه است. /
درد به هنگام فعالیت شانه و چرخش بازو به سمت داخل علامتی برای التهاب تاندون عضله تحت کتفی است که بیشتر در پرتاب نیزه، بیس بال و اسمش تنیس ایجاد می شود.


در والیبال، فوتبال آمریکایی و وزنه برداری به علت ضربه مستقیم به عضله دلتوئید به صورت نادر پارگی ایجاد شده و با درد و محدودیت حرکت همراه است.


عضلات سینه ای از قفسه صدری شروع و به سطح قدامی بازو می چسبد، فشار زیاد مانند پرس سینه با ها لتر موجب آسیب در محل اتصال عضله به بازو می گردد که با درد، تورم و کبودی روی بازومشخص می شود.


عضله دوسر:

پارگی این عضله بیشتر در سر بلند آن رخ می دهد. سر بلند تاندون از سر استخوان بازو رد می شود ودر قسمت جلو به حفره مفصلی کتف می جسبد.


بیشتر در ورزشکاران ۴۰ تا ۴۵ سال پارگی در سر بلند عضله دو سر مشاهده میشود که درد اندکی در جلوی مفصل شانه احساس می شود و در پارگی تاندون توان انقباض ماهیچه وجود ندارد.


عدم توانایی در صاف کردن بازو، احساس درد در نوک آرنج همراه با فضای خالی می تواند دلیلی بر پارگی تاندون عضله سه سر باشد.
در مشاغلی که بیشتر از یک دست خود استفاده می کنند همچون: نجاری، تکنسین برق و تنیس بازان به دلیل آسیب در تاندون باز کننده ساعد با منشا فوق لقمه ای التهاب ودرد ایجاد می شود که از قرن ۱۹ میلادی به بازوی تنیس باز معروف شده و در سن ۳۵-۵۰سالگی شیوع بیشتری دارد.


در مورد مشابه آسیب به عضلات خم کننده در بازیکنان گلف، تنیس حرفه ای، بیس بال دیده می شود که به التهاب و درد در قسمت داخلی بدن و ضعف در مچ دست منجر می شود و به بازوی گلف باز معروف است. دسته راکت مناسب با دست، سطح محکم راکت و حرکت صحیح در برخورد توپ با راکت(نقطه شیرین) می تواند از این بیماری پیشگیری کند./


انگشت چکشی در اثر آسیب به عضلات راست کننده در محل چسبیدن به آخرین قسمت انگشت بروز می کند که به علت کنده شدن قسمت اعظم تاندون از بند انتهائی، انگشت در قسمت آخر افتادگی پیدا میکند که اساس درمان مشاوره با پزشک می باشد در هندبال، والیبال، راگبی و … به علت برخورد توپ و حرکت انگشت در مسیری که جهت حرکت آن نیست به لیگامان(رباط) انگشت آسیب وارد شده و با درد و حساسیت شدید همراه است که درد صورت پارگی کامل عدم ثبات مفصلی دیده می شود./

[alamatesoall]

استخونها بافت محکم و نگهدارنده اسکلت بدن می باشند، که در کودکی به شکل غضروف هستند وکم کم با رسوب مواد معدنی به شکل استخوان در می آیند،به هم خوردن تداوم تیغه های استخوانی در اثر ضربه شکستگی نام دارد.
استخوانها به دو صورت پهن(جمجه، لگن…) و دراز(ران، درشت نی و…) طبقه بندی می شوند که ساختار استخوان متراکم از کورتکس در خارج و مدولا در مرکز تشکیل می گردد.


شکستگی ساده: ساده ترین نوع شکستگی بوده وبشکل یک خط راست ویا مایل در مسیر استخوان دیده میشود که نام دیگر آن به شرط تماس نداشتن با محیط خارج شکستگی بسته می باشد.
شکستگی ترکه ای : بیشتر در استخوانهای نرم کودکان است که خط شکستگی یکی از سطوح کرتکس را قطع کرده ولی سطح دیگر درگیر نمی باشد./


شکستگی مرکب یا شکستگی باز: عبارتست از ایجاد زخم در سطح پوست و تماس حفره ی شکستگی با سطح پوست/


شکستگی چند تکه ای:شکستگی که در آن استخوانهای شکسته شده بیشتر از دو قطعه بزرگ و کوچک است به زبان ساده استخوان خرد شده است./

شکستگیهای ناشی از خستگی یا استرس :که ضربه های مکرر و پیوسته آن را ایجاد کرده و در اثر نیروی واحد به وجود نمی آید مثلا ضربات مکرر در دونده های ماراتون و سربازان درصف رژه که موجب شکستگی بد ین نحو می گردد./

التیام شکستگی:تشکیل لخته ی خونی قدم اول در تشکیل استخوان خواهد بود. قطعات جداشده در اثر عدم خونرسانی نکروز می گردد. استئوبلاست ها و کندروبلاست ها در قسمت عمقی پریوست از یک طرف و سلول های مغز استخوان از طرف دیگرشروع به ازدیاد کرده و بافت فعالی را بوجود می آورند که با ساخت غضروف و در نهایت استخوان جدید شکستگی را درمان میکنند.

هرچه سن کمتر باشد، خونرسانی بیشتر باشد و بی حرکت باشد(بجز در موارد خاص) استخوان زودتر جوش می خورد البته در استخوان های دراز زمان بیشتری لازم می باشد.


در برخورد با فرد مصدوم در هنگام شکستگی باید از حرکات اضافه در مورد عضو صدمه دیده پرهیز شود. عضو صدمه دیده را بی حرکت کرده لباسهای اطراف زخم یا شکستگی را باز می کنیم و از آب و صابون یا سرم فیزیولوژی برای شستشوی زخم استفاده می کنیم سپس روی زخم را با باند وگاز استریل می بندیم وبه بیمارستان انتقالش می دهیم./


سلول عضلانی با اکسیداسیون قند و چربی موجود درغذا انرژی مورد نیاز خود را تامین می کنند. در حالت عادی منابع انرژی atp ذخیره شده از قبل،فسفات از کراتینین فسفات و گلیکوژن ذخیره شده می باشد. تامین انرژی در سارکوپلاسم و در غیاب اکسیژن بوسیله cp و گلیکولیز بی هوازی صورت گرفته و موجب تجمع لاکتیک اسید و درد می شود که به کوفتگی معروف است ولی در حضور اکسیژن این عوامل در میتوکندری به آب و گاز کربنیک تبدیل می شوند /


در اثر برخورد ضربه با بدن بسته به شدت ضربه پارگی در عروق زیر جلدی حادث می شود که به آن کبودی گفته می شود، به علت خروج خون و هموگلوبین رنگ پوست در ۳ روز اول قرمز و بنفش بوده و با تبدیل به هموسیدرین و بیلی روبین صفراوی به تدریج به آبی و زرد تغییر رنگ می دهد تا بعد از ۲۵ روز اثری دیده نمی شود./


در نسوج نرم و عموما عضله با مکانیسمی مشابه هماتوم ایجاد می شود با این تفاوت که در زیر پوست یا عضله در یکی از شرایین پارگی ایجاد می شود. /

[alamatesoall]

لیگامان ها و عضلات اطراف مفصلی تضمین کننده حرکت مناسب می باشند. که در صورت وارد آمدن ضربه شدید و پارگی رباط نگهدارنده سطوح مفصلی جا به جا شده و اصطلاحا در رفتگی ایجاد می شود. زمانی که سطوح مفصلی هیچ سطح مشترکی نداشته باشند در رفتگی کامل و در غیر این صورت ناقص نام دارد و شایعترین علل ایجاد آن تروما می باشد. از عوارض آن می توان: عفونت، ضایعات نسوج نرم،نکروز استخوانی،خستگی و آرتروز زود هنگام را نام برد. برای درمان بازگرداندن به حالت نرمال و انجام حرکت لازم است مگر در مواردی مانند: پارگی لیگامان نگهدارنده مفصل، درد شدید و استخوانسازی بعد از ضربه داخل ماهیچه که نیاز به استراحت دارد./


در صورت وارد آمدن فشار بیش از حد تحمل به لیگامان های نگهدارنده مفصلی در مواقع کشیدگی یا پارگی اندک اصطلاح پیچ خوردگی(حاد به علت آسیب ناگهانی ولی مزمن در اثر فشار طولانی) بکار می رود ولی در موارد شدید که پارگی رباط بدون در رفتگی ایجاد شود رگ به رگ شدن بکار می رود.


له ییدگی مفصلیبه دنبال ضربه مستقیم به مفصل و آسیب به تمام اجزا داخلی آن نامیده می شود.


اختصاصات دررفتگی چند مفصل مهم در بدن:

شایعترین در رفتگی در ورزشکاران مختلف در رفتگی مفصل شانه است که در ۹۰ درصد موارد از نوع قدامی است. عدم تقارن و از بین رفتن گردی شانه از علایم آن بوده و باید در زمان طلایی جهت درمان ارجاع شود تا آسیب دایمی ایجاد نگردد.


در موارد زمین خوردن روی شانه بسته به شدت پارگی در سه نوع لیگامان نگهدارنده (اکرومییون و کوراکوئید به ترقوه و ذوزنقهای) درد و برجستگی در استخوان ترقوه قابلمشاهده می باشد که علامتی بر در رفتگی مفصل اخرمی و چنبری می باشد./


در عین حال که بسیار نادر است ولی در اثر ضربات مستقیم مثلا در بوکس مفصل جناغی چنبری در رفته و درد هنگام تنفس، حرکت شانه و لمس موضعی بروز میکند آنچه اهمیت دارد محافظت از عروق خونی ناحیه در برابر فشار می باشد./


زمین خوردن در وضعیتی که دست حایل بدن بوده و بازو خم است موجب دررفتگی آرنج شده که نسبتا شایع است و همیشه با شکستگی و ضایعه در بافت نرم اطراف همراه است.استخوان هلالی در مچ دست در هر دو جهت پشت و جلو در رفتگی پیدا می کند. در ۸۰ درصد موارد دررفتگی در انگشت کوچک یا شصت بروز کرده که پس از جا انداختن نیازی به بی حرکتی نمی باشد.
به علت استحکام بیشتر دررفتگی در مفاصل تحتانی کمتر از فوقانی دیده می شود که در موارد شدید مچ پا و کشکک در ورزشکاران شایع تر می باشد.


تغییر جهت حرکت پا در جهت صاف شدن ناگهانی یا ضربه مستقیم به کشکک (بیشتر در مواقع خم شدن زانو و انقباض عضله چهارسر) می تواند موجب در رفتگی کشکک به سمت خارجی،تجمع خون و پارگی لیگامان و مینیسک گردد که جاانداختن آن ساده بوده و با بی حرکت کردن مرتفع می گردد.


در رفتگی درمفصل زانو به دلیل حمایتهای شدید لیگامانی عملا غیر محتمل است ولی غضروف های هلالی(مینیسک) که میان مفصل قرار دارند به علت وارد شدن نیروی پیچشی در هنگام خم یا نیمه خم بودن مفصل پاره می شوند که نوع داخلی شایع تر بوده و به علت اشغال فضای بیشتر ایجاد علامت قفل شدگی می کند. علامت پارگی در هردو مینیسک بجز محل درد مشابه بوده و شامل تورم و قفل شدن می باشد./


ضایعاتی که موجب ابدوکسیون درشت نی روی ران میشوند دلیل پارگی لیگامان داخلی می باشند. با میزان بسیار کمتری نیروی آدوکسیون درشت نی روی ران موجب پارگی لیگامان خارجی می گردد، در این مورد عموما لیگامان در سر استخوان نازک نی دچار ضایعه شده و گاه همراه با پارگی قسمتی ازاستخوان با آن برداشته می شود.پارگی لیگامان متقاطع گاه همراه با ایندو صورت میگیرد.
نیروی ناکافی برای پاره کردن لیگامان امکان ایجاد کشیدگی در هر یک از لیگامان های داخلی و خارجی را دارد.در اثر سفتی لیگامان اسیب دیده درد، محدودیت حرکت زانو، تورم و حساسیت در لمس موضعی مشاهده می شود./

[alamatesoall]

آشنائی با کمک های اولیه

تاکی آریتمی قلبی ازشایعترین علت مرگ ناگهانی می باشد.شیوع مرگ ناگهانی در سنین ۲۰-۶۰سال بوده که در ورزش های سخت سن ابتلا پائین تر هم امکان دارد.


بالا بودن دمای بدن منجر به تاکی کاردی می گردد که مانع از خونرسانی کافی در تمرینات می شود و لزوما دما و نبض دو عامل اساسی در بررسی سلامت جسمانی قبل از تمرین باید بررسی گردند./


ریه عضوی برای تامین اکسیژن و قلب مرکز پمپاژ حامل اکسیژن برای بدن است که در صورت از کار افتادن هر کدام و عدم اکسیژن رسانی به ارگان های حیاتی طی مدت ۴-۶دقیقه سلول های مغزی میمیرند./


نحوه انجام CPR

در صورت مشاهده نداشتن نبض در مچ دست و کاروتید، عدم وجود ضربان قلب، رنگ پریدگی، سیانوز مخاط ولب ها ومیدریاز در مردمک ها باید سریعا برای انجام احیاء قلبی ریوی اقدام کرد، ابتداء فرد از نظر علائم حیاتی چک شده و در صورت نداشتن نبض می توان از یک ضربه به استرنوم برای تحریک قلب بهره برد. حتما بیمار باید از باز بودن راه هوائی مطمئن شد سر را به عقب برگردانده با خارج کردن زبان از ته حلق و گرفتن مجراهای دیگر ۴ تنفس از دهان به دهان یا بینی داده شود. در صورت نداشتن نبض کاروتید پس از گذاشتن روی سطح سخت، ماساژ در زیر جناغ را به تعداد ۱۵(همراه با۲ تهویه)در اقدام تک نفره و یا ۵ ماساژ(تک تهویه)در اقدام دو نفره باید انجام داد. /


برخورد با ضایعات نسوج نرم
به دنبال آسیب در نسوج نرم خونریزی، تجمع و تورم، افزایش فشار بافتی و به دنبال آن درد و حساسیت ایجاد می شود. بهترین روش برای انسداد خونریزی و مهار این روند سرما درمانی با یخ، آب سرد، اسپری و … میباشد با ذکر ایم موضوع که در زخم باز نباید مستقیماّ تماس داشته باشد. لازم به ذکر است سرما درمانی در افراد با مشکل گردش خون یا اختلال حسی کنتراندیکه می باشد. فواصل سرما درمانی۱-۲ساعت بوده و در صورت مغایرت هیچ اثری ندارد. برای بازگرداندن عضو در زمان کمتر می توان برای ۳ تا ۴ بار در روز بمدت ۱۵ دقیقه از توام درمانی سرما و گرما استفاده کرد.


به منظور پیشگیری از افزایش فشار در موضع و عدم تماس مستقیم یخ در ناحیه بانداژ الاستیک خیلی موثر می باشد.
به دنبال ضایه و خروج مایع مشابه با خون در بافت تورم صورت میگیرد که برای مقابله با تورم و کبودی و کمک به خونرسانی بهتر باید عضو را بالا نگه داشت تا بازگشت لنف و مایع میان بافتی بهتر صورت گیرد مثلا پا بالاتر از تنه با زاویه ۴۵ درجه قرار گیرد.
استفاده از گرما در اثر لامپ مادون قرمز جهت رفع سفتی و ایجاد حرکت بهتر صورت می گیرد ولی در موارد حاد موجب افزایش خونریزی و تورم و بدتر شدن می شود./


در کمک های اولیه داروها و پماد ها به علت اثر تسکینی و پوشش علایم مفید نیستند تنها فراورده ضدلخته هپارینوئید یا آرنیکا کاربرد دارند.


برخورد با ضایعات نسوج سخت:

در تصادفات شدید که آسیب استخوانی محرز است بی حرکتی بیمار از اصول اولیه در حفظ او از مرگ یا فلج مخصوصا در صدمات نخاعی و گردنی می باشد.برای بی حرکت کردن استفاده از بانداژهای الاستیک، باد کردنی و … مفید می باشد مثلا برای زانو از سیلندری و یا فیکس کردن انگشت به بقیه انگشتان استفاده باید کرد./


واکسیناسین کزاز برای هر ورزشکار ضروری بوده وباید در اسرع وقت انجام گیرد. در صورت جراحت ابتدا باید با سرم فیزیولوژی یا آب و صابون آنرا ضد عفونی کرده در صورت وجود جسم خارجی به آرامی با پنس خارج کنیم استفاده از پماد و … ریسک عفونت را زیاد کرده و و به صورت دورانی از مرکز زخم به سمت بیرون آنرا تمیز و پانسمان خشک می کنیم. در صورت عمقی بودن جسم خارجی آنرا پانسمان کرده و به مرکز درمانی ارجاع می دهیم./


در تماس های بیش از حد پوستی و در اثر گرمای ناشی از اصطکاک طاول ایجاد می گردد که بیشتر درکف دست و پا بروز می یابد و در داخل آن مایع اگزودا تجمع می یابد. بهتر است برای پانسمان مایع داخل آن را تخلیه کرده و بدون کندن پوست طاول برای جلوگیری از ورود عفونت روی آنرا پوشاند.


لوازم مورد نیاز در جعبه کمک های اولیه بسته به نوع ورزش متفاوت می باشد حتما در مکان های دور از آب بهداشتی مقداری آب برای شستشو، لوازم جراحی، لوله هوا برای حفظ راه هوائی، اسپلینت و وسایل بانداژ الزامی می باشد.


www.elearnpars.org