معماری باغ

[hasti-m]

مردم از داشتن محيط سبز و ايجاد باغ و باغچه در اطراف منزل لذت مي برند. ديدن مناظر سرسبز در پاركها و جاده ها زندگي را شيرين تر و لذت بخش تر مي كند. گياهان علاوه بر زيبائي اقليم را تغيير مي دهند. موقعي كه گرماي تابستان زياد است، سايه درختان به ماكمك مي كند. صدمه باد شديد در زير درختان كمتراست . درختان رطوبت هوا را زياد مي كنند و حركت هواي گرم را در بزرگراهها پائين مي آورد. علاوه بر موارد بالا با توجه به مسئله مبارزه با هواي آلوده و بهسازي محيط زيست ميتوان قبول كرد كه پرورش درختان بخصوص براي ساكنين شهرها كه وسيله‌اي براي گردش در محيط هاي طبيعي ندارند چقدر مهم است. ساختمانها و جاده هاي اسفالته در شهرها ، مردم را از ميل طبيعي وارثي خود دور كرده است. تمدن امروزي مانع از اين است كه مردم بتوانند در جنگلها و هواي آزاد گردش كنند و باين ترتيب سلامتي آنها بخطر افتاده است. امروزه بهترين كاري كه مردم در اين مورد مي توانند انجام دهند كاشت درختان و گل و چمن مي باشد. اين عمل ممكن است در اطراف ساختمان يا باغ و يا ساير اماكن عمومي و خيابانها انجام گيرد. وظيقه ملي ما ايجاب مي كند ، در محلهائي كه ميليونها نفر در آن زندگي مي كنند حتي در نقاط اسفالته يا سيمان شده ، نقاطي براي كاشت درخت و چمن تهيه كنيم . كاشت درخت و گل در مراكز شهر مشكل است ، زيرا هواي آلوده و شرايط نامتناسب زمين و خاك نامرغوب و همچنين مخارج زياد نگهداري نباتات مانع از توسعه پرورش گياهان در شهرها مي باشد. با اين دلايل كشت و كار در اين محلها به حداقل مي رسد.براي كساني كه در شهرها زندگي مي كنند، انتخاب درختاني كه نگهداري و توجه زياد لازم ندارند و درختاني كه مقاومت به آلودگي هوا را دارند مهم و ضروري است. مسئله مهم ديگري كه جلب توجه مي كند ، كمبود متخصص تعليم يافته است ، سالهاي متمادي است كه گياهان مختلف در فن طراحي و پارك سازي نقش مؤثري را دارند و اين امر بما فرصت داده است تا به زيبائي محيط كمك كنيم ولي اشكال عمده تهيه متخصص است كه بتواند از اين گياهان زيبا و متنوع استفاده كند. آرشتيك هاي طراح در بكاربردن نباتات نقش عمده اي را دارند. باين دليل است كه برنامه درسي طراحي باغ در مدارس آنقدر مورد توجه قرار گرفته است . در امريكا در سال 1970 و هزار نفر از اعضاء انجمن هاي باغباني بعد از تحصيل و گرفتن ديپلم طراحي باغ بكارهاي طراحي مشغول شدند و در سال 1972 بيست و چهار هزار نفر فارغ التحصيل شدند و در ايران چندين سال است كه انجمن هاي باغباني تشكيل شده است. علاقمندان در اين مراكز اطلاعاتي درباره فنون گلكاري و طراحي كسب مي كنند كه فقط جنبه شخصي و آماتوري دارد يعني بعداً در منزل يا باغات شخصي بهتر مي توانند كارهاي مورد نظر را انجام دهند. برنامه طراحي باغ و پاركها شامل بخش هاي زير است: بخش اول : طراحي باغ براي منازل مسكوني و انتخاب نباتات. بخش دوم طراحي پاركها و طرز ايجاد آنها و انتخاب نباتات. بخش اول : طراحي باغ براي منازل مسكوني و انتخاب نباتات در سابق طرح معمولي منازل عبارت بود از دو خيابان عمود برهم كه محوطه باغ را به چهار قسمت تقسيم مي كرد و حوض يا استخري در وسط چهارراه مي ساختند. درختان ميوه و بعضي درختان بي ثمر و سايه انداز در وسط قطعات مي كاشتند و احياناً درحاشيه هاي جلو ساختمان احداث گل كاري مي نمودند. اخيراً بعضي از خانه دارها كه مي خواهند مخارج كمتري متحمل شوند اطراف ديوار حياط را درختاني از قبيل چنار و يا كاج در يك رديف مي كارند و چند درخت سايه انداز در روي چمن و چند لكه گل در وسط چمن تهيه مي نمايند ، بخصوص گل سرخ كه از قديم در ايران مرسوم بوده است ، در هر منزلي چند بوته از آنرا مي كارند. از موقعي كه طراحي در باغهاي مدرن معمول شد ، براي تهيه نقشه جهت منازل مسكوني ابتدا از محل نقشه برداري كامل مي كنند براي اين منظور قسمتهاي زير در نقشه تعيين مي شود . 1 ـ خطوط خارجي ساختمان هائيكه در محل ساخته شده و يا در آتيه ساخته خواهد شد. 2 ـ درهاي ورودي اين ساختمان ها و تعيين قسمت هاي مختلف ساختمان از قبيل سالن پذيرائي اطاق خواب ، قسمت سرويس مثل آشپزخانه و انباره و غيره . 3 ـ تعيين ارتفاعات زمين در محل . 4 ـ تعيين موقعيت درب ورودي زمين . 5 ـ تعيين محل آنچه در زمين مورد بحث موجود است مانند تك درخت و يا درختان كهن قابل استفاده ، حلقه چاه و انبارها و غيره . 6 ـ فرم و شكل زمين و تعيين خيابانهاي اطراف آن پس از تهيه اين موقعيت ها ، نقشه حاصله را روي كاغذ با هر مقياسي كه مورد پسند است ترسيم مي كنند. خلاصه اينكه : در ورودي ماشين رو بايد دركنار ديوار باشد و اگر طول ديوار زياد باشد يك در ورودي پياده رو نيز در طرف ديگر بايد قرار گيرد. انتخاب آب نما يا حوض و يا استخر شنا بايد با نظر صاحب خانه باشد در هر صورت آب نماها بايد بيشتر در مقابل نقاط حساس ساختمان مانند سالن پذيرائي قرار گيرد ولي استخر شنا بايد تا حدودي دور از اين قسمت واقع شود. خطوط استخر بايد با خطوط جاده اصلي و ساختمان منزل هم آهنگ باشد. نقاطي كه براي نشستن در هواي آزاد انتخاب مي شود بستگي به وسعت محوطه باغ دارد اين نقاط كه به پاسيو معروف است بايد نزديك منظره آب باشد و به اطراف آنرا درختان سايه دار بگيرند. همچنين يك آلاچيق يا پركلا در صورت لزوم در طرف مشرق مي سازند و در قسمت عقب اين پركلا ، درختان را بطور انبوه مي كارند ،‌ درختان مورد استفاده عبارتند از كاتالپا و ابريشم و ارغوان و غيره . كف پركلا يا آلاچيق را بلوكهاي سيماني فرش مي كنند و يا شن و سنگهاي رنگين مي ريزند راه عبوري از آلاچيق به عمارت يا بيك جاده پياده رو كه باغ را به ساختمان وصل مي كند متصل مي نمايند. قطعات گلكاري را با خطوط منحني يا صاف در كنار پياده روها و در مجاورت خيابان ورودي تهيه مي كنند. گلهاي پاكوتاه وصل به چمن و پشت آنها درختچه هاي زينتي و بعد از درختان بلند قرار مي گيرند. بطور معمول در هر منزل در اطراف آنها بفواصل 1 ـ 5/1 متر از ديوار ، اشجار ، پابلند مانند چنار ، تبريزي ، سپيدار و كاج يا مثال آنها مي كارند. درصورتيكه زمين وسيع باشد در قسمت جنوب زمين درختاني مي كارند كه منظره جنگلي داشته باشد. به اشكال 1 و 2و 3 توجه كنيد مطالبي كه درباره طراحي باغ يا باغچه بيان شد هرچند هنوز هم معمول است ولي عده اي از طراحان نقشه هائي طرح مي كنند كه مردم را ناراضي و ناراحت مي كنند و اين نارضايتي بعلت نقشه هاي متنوع و سردر گم بدون درنظر گرفتن احتياج واقعي منزل و يا بعلت كاشت درختان نامتناسب و يا هر دوي آنها مي باشد.