Borna66
06-09-2009, 05:42 PM
تشویق های مقطعی ما را به معماری ایرانی نمی رساند
http://pnu-club.com/imported/2009/06/388.jpg
چند روز پیش مدیركل تدوین ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری شهرداری تهران ازتخفیف پنج تا ۱۰ درصدی عوارض شهری برای دو گروه از ساختمان هاخبر داد؛ ساختمان هایی كه كمتر از ۴۰ درصد نمای شیشه ای داشته باشند و ساختمان هایی با نمای منطبق بر فرهنگ ایرانی- اسلامی.
چند روز پیش مدیركل تدوین ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری شهرداری تهران ازتخفیف پنج تا ۱۰ درصدی عوارض شهری برای دو گروه از ساختمان هاخبر داد؛ ساختمان هایی كه كمتر از ۴۰ درصد نمای شیشه ای داشته باشند و ساختمان هایی با نمای منطبق بر فرهنگ ایرانی- اسلامی.
فرزان شیروان بیگی در حالی از مشروط شدن صدور پروانه ساختمانی به رعایت نمای ساختمان ها براساس مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان سخن گفته بود كه هنوز نحوه اعمال و میزان جرایم ساختمان های نمای شیشه ای بالاتر از ۴۰ درصد مشخص نیست.
وضعیت آشفته معماری امروز ما با گسست از گذشته پربار معماری ایرانی- اسلامی، از یاد بردن عناصر اقلیمی در طراحی فضاها، بی توجهی به جلوه های بصری و شیفتگی به معماری غربی در حالی همچنان ادامه دارد كه فضاهای معماری یكی از مهم ترین عوامل در حفظ یا از دست رفتن توازن ذهنی و روانی انسان بویژه شهروندان كلان شهرها است.
● مقررات ملی ساختمان، جامع نیست
مدیركل تدوین ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری شهرداری تهران، در گفت وگو با «ایران»، «شرایط اقلیمی» و «زلزله خیز بودن» كشورمان را از دلایل زیر سؤال بردن نماهای شیشه ای می داند و می گوید: «تدوین مقرراتی در این زمینه از جمله وضع جریمه، دقیقاً به خاطر حفظ ایمنی مردم، صرفه جویی در مصرف انرژی و سازگاری نما با فرهنگ ایران صورت می گیرد، همچنان كه اگر اجرای نمای شیشه ای بدون اعمال سازوكارهای لازم صورت بگیرد در هنگام وقوع زلزله خود به عاملی مخرب و فاجعه بار تبدیل خواهد شد.»
شیروان بیگی در پاسخ به این سؤال كه اصلاً چرا مجوز ساخت به این قبیل ساختمان ها داده می شود تا نیاز به وضع جریمه، هم جریمه ای سمبلیك و نامشخص باشد، می گوید: «ما نمی توانیم منكر تكنولوژی جدید باشیم، ضمن این كه بسیاری از شیشه های جدید نشكن هستند و بازتابش و مقاومت آنها در برابر آفتاب منطبق با مبحث ۱۹ مقررات ساختمان است.
از طرفی برخی از این طرح ها در مسابقات معماری برنده شده اند و ما نمی توانیم از اجرای آنها جلوگیری كنیم، البته این به معنای زیر پاگذاشتن قوانین نیست. این طرح ها نیز باید ثابت كنند كه پایبند مقررات ساختمان هستند، همچنان كه در برخی طرح های اجرا شده ظاهر قضیه این است كه نما شیشه ای است اما در واقع نما از یك نوع «پلاستی گلاس» چند لایه ساخته می شود كه از تبادل حرارتی و اتلاف انرژی جلوگیری می كند.» با وجود این استدلال مقام مسئول استثناها نمی تواند ملاك عمل باشد همچنان كه امروز نماهای شیشه ای بسیاری در كلانشهرها بویژه تهران وجود دارد كه با بازتابش نور، شهر را گرم می كند و از آنجا كه بدون رعایت استانداردهای لازم اجرا شده است (بدون فنربندی های پشت شیشه و در نظر گرفتن انقباض و انبساط ساختمان)، در صورت وقوع زلزله می تواند آسیب های زیادی به شهروندان واردكند.
شیروان بیگی در این رابطه می گوید: «قبول دارم كه مقررات ملی ساختمان هنوز جامع نیست و متأسفانه به مرحله اجرا در نیامده است. تازه یك سال است كه موافقتنامه ای میان نظام مهندسی، وزارت مسكن و شهرسازی و شورای شهر تهران به امضا رسیده و مطابق با این موافقتنامه، كنترل طراحی و اجرای ساختمان ها شروع شده است، با این وجود مقررات باید به گونه ای باشد كه كنترل (به شكل واقعی، نه روی كاغذ) در تمام مراحل از طراحی، اجرا و بهره برداری اعمال شود.»
● تشویق ها و تنبیه های پراكنده ما را به جایی نمی رساند
اما دكتر ناصر اقبالی، كارشناس برنامه ریزی شهری و استاد دانشگاه درباره ضوابط تشویقی و تنبیهی شهرداری تهران می گوید: «قطعاً تشویق ها برای احیای معماری ایران خوب است اما آنچه كه باید اصل قرار گیرد و روی آن تمركز شود «طرح جامع معماری» است. متأسفانه ما برای تهران طرح جامع معماری نداریم، در صورتی كه وجود چنین طرحی می تواند همه سازنده ها را ملزم به رعایت مفاد مقررات كند و به این ترتیب شهر از نظر شاخص های بصری چشم نواز می شود و آشفتگی فعلی در معماری كلانشهرها بویژه تهران از بین می رود. این در حالی است كه امروز شما می بینید ساختمانهای ویلایی در مجاورت برج ها و نماهای مدرن و پست مدرن در كنار نماهای سنتی قرار گرفته است و در مجموع این ناهمخوانی ها به آشفتگی فضا در شهری مثل تهران دامن زده است.»
دكتر اقبالی با بیان این كه اقدامات پراكنده تشویقی و تنبیهی نمی تواند جوابگوی مشكلات جدی معماری در كشور باشد، به لزوم احیای معماری ایران اشاره می كند و می گوید: «ما امروز در معماری مان در مسیر تمدن غرب قرار گرفته ایم و اثر پذیری های ما از غربی ها در حوزه معماری بشدت مشهود است. برای پركردن این خلأ باید رجوع دوباره ای به ریشه های فرهنگی مان داشته باشیم. البته من قبول ندارم هر آنچه كه در گذشته معماری ما اتفاق افتاده خوب است، اما در یك نگاه واقع گرایانه، معماری ایران مبتنی بر شرایط اقلیمی، بومی، مردم شناختی و اجتماعی است. امروز هم ما حق داریم ساختمان هایی مبتنی بر این فرهنگ داشته باشیم، به گونه ای كه اگر كسی از فرهنگ دیگری پا به این سرزمین بگذارد متوجه فرق و فاصله این معماری با معماری های دیگر شود.»
● آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می كرد
اما شرط احیای معماری ایران چیست مهندس محمد جواد نجفی، كارشناس ارشد معماری، شرط احیا را باور خود و داشته های فرهنگی كشور می داند: «ما باید خود را قبول داشته باشیم، چرا كه پایه گذار معماری در جهان هستیم. اگر مسجد سازه ای ازمعماری ایرانی است، كلیسا سازه ای از مسجد سازی است، همچنان كه مناره كلیسا از مسجد متأثر است و كلیسایی قدیمی تر از ۱۲۰۰ سال در جهان وجود ندارد. شما نگاه كنید با این پیشینه متأسفانه امروز درتهران ساختمان هایی با الگو برداری از معماری واتیكان ساخته می شود، جالب این جا است كه این قبیل ساختمان ها در فضای رسانه ای و تبلیغی از جمله تلویزیون حضور دارند.
من فكر می كنم نداشتن اعتماد به نفس در بین معماران جوان ما و تعریف نشدن سازوكارهای اتصال به معماری مبتنی بر فرهنگ، موانع و چالش های مهمی هستند. وقتی ما می خواهیم جایزه سال معماری را اعطا كنیم به این نگاه می كنیم كه كدام طرح مدرن تر است، توجه نمی كنیم كه آیا با اسلوب ها و مؤلفه های فرهنگی ایرانی- اسلامی همخوانی دارد یا نه.
امروز ما می توانیم براساس الگوهای معماری ایرانی، آپارتمان های ۷۰ متری بسازیم كه اندرونی و بیرونی داشته باشند، همچنان كه دنیا امروز به تقلید از گذشته معماری ما به اندرونی و بیرونی روی آورده است و شما مصادیق این موضوع را در بسیاری از ویلاهای شاخص خارج از كشور شاهدید.»
● معماری در غیاب مؤلفه های روانشناختی
یكی از معضلات معماری در كلانشهرها بویژه تهران توجه نكردن به مؤلفه های روانشناختی از جمله رنگ و همگونی بافت ها است. متأسفانه روانشناسی معماری و تأثیرات روانی- ذهنی فضاهای شهری از دید مسئولان شهری مغفول مانده است. همچنان كه پژوهشی در یكی از كشورهای خارجی نشان می دهد هرچقدر فضاهای شهری از عناصر زیبا شناختی از جمله تنوع تهی باشد، معضلات اجتماعی گسترش پیدا می كند.
● معمار ها خانه ها را نمی سازند
به نظر می رسد یكی از عناصری كه باید در طرح های آتی و مصوبات تصمیم گیران حوزه شهری موردتوجه قرار گیرد لحاظ كردن شرایط اقلیمی در ساخت و ساز ها است، همچنان كه در معماری گذشته ما، سبك ساخت و سازها در شهرهای مختلف با هم متفاوت بود و به فرض نوع معماری مناطق مركزی و كویری و تمهیداتی كه برای به كارگیری جلوه های بصری و خنثی كردن عوامل مزاحم آب و هوایی از جمله گرما و باد به كار می رفت، با خانه هایی كه در مناطق شمالی كشور ساخته می شد فرق می كرد.
شاید یكی از بزرگترین دلایل این امر (غیبت اقلیم درمعماری حال حاضر) همان نكته ای است كه مهندس نجفی به آن اشاره می كند: «خانه های امروز ما را معمارها نمی سازند، هركس سرمایه ای دستش می افتد جرقه ساختن خانه در ذهنش روشن می شود.»
http://pnu-club.com/imported/2009/06/388.jpg
چند روز پیش مدیركل تدوین ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری شهرداری تهران ازتخفیف پنج تا ۱۰ درصدی عوارض شهری برای دو گروه از ساختمان هاخبر داد؛ ساختمان هایی كه كمتر از ۴۰ درصد نمای شیشه ای داشته باشند و ساختمان هایی با نمای منطبق بر فرهنگ ایرانی- اسلامی.
چند روز پیش مدیركل تدوین ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری شهرداری تهران ازتخفیف پنج تا ۱۰ درصدی عوارض شهری برای دو گروه از ساختمان هاخبر داد؛ ساختمان هایی كه كمتر از ۴۰ درصد نمای شیشه ای داشته باشند و ساختمان هایی با نمای منطبق بر فرهنگ ایرانی- اسلامی.
فرزان شیروان بیگی در حالی از مشروط شدن صدور پروانه ساختمانی به رعایت نمای ساختمان ها براساس مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان سخن گفته بود كه هنوز نحوه اعمال و میزان جرایم ساختمان های نمای شیشه ای بالاتر از ۴۰ درصد مشخص نیست.
وضعیت آشفته معماری امروز ما با گسست از گذشته پربار معماری ایرانی- اسلامی، از یاد بردن عناصر اقلیمی در طراحی فضاها، بی توجهی به جلوه های بصری و شیفتگی به معماری غربی در حالی همچنان ادامه دارد كه فضاهای معماری یكی از مهم ترین عوامل در حفظ یا از دست رفتن توازن ذهنی و روانی انسان بویژه شهروندان كلان شهرها است.
● مقررات ملی ساختمان، جامع نیست
مدیركل تدوین ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری شهرداری تهران، در گفت وگو با «ایران»، «شرایط اقلیمی» و «زلزله خیز بودن» كشورمان را از دلایل زیر سؤال بردن نماهای شیشه ای می داند و می گوید: «تدوین مقرراتی در این زمینه از جمله وضع جریمه، دقیقاً به خاطر حفظ ایمنی مردم، صرفه جویی در مصرف انرژی و سازگاری نما با فرهنگ ایران صورت می گیرد، همچنان كه اگر اجرای نمای شیشه ای بدون اعمال سازوكارهای لازم صورت بگیرد در هنگام وقوع زلزله خود به عاملی مخرب و فاجعه بار تبدیل خواهد شد.»
شیروان بیگی در پاسخ به این سؤال كه اصلاً چرا مجوز ساخت به این قبیل ساختمان ها داده می شود تا نیاز به وضع جریمه، هم جریمه ای سمبلیك و نامشخص باشد، می گوید: «ما نمی توانیم منكر تكنولوژی جدید باشیم، ضمن این كه بسیاری از شیشه های جدید نشكن هستند و بازتابش و مقاومت آنها در برابر آفتاب منطبق با مبحث ۱۹ مقررات ساختمان است.
از طرفی برخی از این طرح ها در مسابقات معماری برنده شده اند و ما نمی توانیم از اجرای آنها جلوگیری كنیم، البته این به معنای زیر پاگذاشتن قوانین نیست. این طرح ها نیز باید ثابت كنند كه پایبند مقررات ساختمان هستند، همچنان كه در برخی طرح های اجرا شده ظاهر قضیه این است كه نما شیشه ای است اما در واقع نما از یك نوع «پلاستی گلاس» چند لایه ساخته می شود كه از تبادل حرارتی و اتلاف انرژی جلوگیری می كند.» با وجود این استدلال مقام مسئول استثناها نمی تواند ملاك عمل باشد همچنان كه امروز نماهای شیشه ای بسیاری در كلانشهرها بویژه تهران وجود دارد كه با بازتابش نور، شهر را گرم می كند و از آنجا كه بدون رعایت استانداردهای لازم اجرا شده است (بدون فنربندی های پشت شیشه و در نظر گرفتن انقباض و انبساط ساختمان)، در صورت وقوع زلزله می تواند آسیب های زیادی به شهروندان واردكند.
شیروان بیگی در این رابطه می گوید: «قبول دارم كه مقررات ملی ساختمان هنوز جامع نیست و متأسفانه به مرحله اجرا در نیامده است. تازه یك سال است كه موافقتنامه ای میان نظام مهندسی، وزارت مسكن و شهرسازی و شورای شهر تهران به امضا رسیده و مطابق با این موافقتنامه، كنترل طراحی و اجرای ساختمان ها شروع شده است، با این وجود مقررات باید به گونه ای باشد كه كنترل (به شكل واقعی، نه روی كاغذ) در تمام مراحل از طراحی، اجرا و بهره برداری اعمال شود.»
● تشویق ها و تنبیه های پراكنده ما را به جایی نمی رساند
اما دكتر ناصر اقبالی، كارشناس برنامه ریزی شهری و استاد دانشگاه درباره ضوابط تشویقی و تنبیهی شهرداری تهران می گوید: «قطعاً تشویق ها برای احیای معماری ایران خوب است اما آنچه كه باید اصل قرار گیرد و روی آن تمركز شود «طرح جامع معماری» است. متأسفانه ما برای تهران طرح جامع معماری نداریم، در صورتی كه وجود چنین طرحی می تواند همه سازنده ها را ملزم به رعایت مفاد مقررات كند و به این ترتیب شهر از نظر شاخص های بصری چشم نواز می شود و آشفتگی فعلی در معماری كلانشهرها بویژه تهران از بین می رود. این در حالی است كه امروز شما می بینید ساختمانهای ویلایی در مجاورت برج ها و نماهای مدرن و پست مدرن در كنار نماهای سنتی قرار گرفته است و در مجموع این ناهمخوانی ها به آشفتگی فضا در شهری مثل تهران دامن زده است.»
دكتر اقبالی با بیان این كه اقدامات پراكنده تشویقی و تنبیهی نمی تواند جوابگوی مشكلات جدی معماری در كشور باشد، به لزوم احیای معماری ایران اشاره می كند و می گوید: «ما امروز در معماری مان در مسیر تمدن غرب قرار گرفته ایم و اثر پذیری های ما از غربی ها در حوزه معماری بشدت مشهود است. برای پركردن این خلأ باید رجوع دوباره ای به ریشه های فرهنگی مان داشته باشیم. البته من قبول ندارم هر آنچه كه در گذشته معماری ما اتفاق افتاده خوب است، اما در یك نگاه واقع گرایانه، معماری ایران مبتنی بر شرایط اقلیمی، بومی، مردم شناختی و اجتماعی است. امروز هم ما حق داریم ساختمان هایی مبتنی بر این فرهنگ داشته باشیم، به گونه ای كه اگر كسی از فرهنگ دیگری پا به این سرزمین بگذارد متوجه فرق و فاصله این معماری با معماری های دیگر شود.»
● آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می كرد
اما شرط احیای معماری ایران چیست مهندس محمد جواد نجفی، كارشناس ارشد معماری، شرط احیا را باور خود و داشته های فرهنگی كشور می داند: «ما باید خود را قبول داشته باشیم، چرا كه پایه گذار معماری در جهان هستیم. اگر مسجد سازه ای ازمعماری ایرانی است، كلیسا سازه ای از مسجد سازی است، همچنان كه مناره كلیسا از مسجد متأثر است و كلیسایی قدیمی تر از ۱۲۰۰ سال در جهان وجود ندارد. شما نگاه كنید با این پیشینه متأسفانه امروز درتهران ساختمان هایی با الگو برداری از معماری واتیكان ساخته می شود، جالب این جا است كه این قبیل ساختمان ها در فضای رسانه ای و تبلیغی از جمله تلویزیون حضور دارند.
من فكر می كنم نداشتن اعتماد به نفس در بین معماران جوان ما و تعریف نشدن سازوكارهای اتصال به معماری مبتنی بر فرهنگ، موانع و چالش های مهمی هستند. وقتی ما می خواهیم جایزه سال معماری را اعطا كنیم به این نگاه می كنیم كه كدام طرح مدرن تر است، توجه نمی كنیم كه آیا با اسلوب ها و مؤلفه های فرهنگی ایرانی- اسلامی همخوانی دارد یا نه.
امروز ما می توانیم براساس الگوهای معماری ایرانی، آپارتمان های ۷۰ متری بسازیم كه اندرونی و بیرونی داشته باشند، همچنان كه دنیا امروز به تقلید از گذشته معماری ما به اندرونی و بیرونی روی آورده است و شما مصادیق این موضوع را در بسیاری از ویلاهای شاخص خارج از كشور شاهدید.»
● معماری در غیاب مؤلفه های روانشناختی
یكی از معضلات معماری در كلانشهرها بویژه تهران توجه نكردن به مؤلفه های روانشناختی از جمله رنگ و همگونی بافت ها است. متأسفانه روانشناسی معماری و تأثیرات روانی- ذهنی فضاهای شهری از دید مسئولان شهری مغفول مانده است. همچنان كه پژوهشی در یكی از كشورهای خارجی نشان می دهد هرچقدر فضاهای شهری از عناصر زیبا شناختی از جمله تنوع تهی باشد، معضلات اجتماعی گسترش پیدا می كند.
● معمار ها خانه ها را نمی سازند
به نظر می رسد یكی از عناصری كه باید در طرح های آتی و مصوبات تصمیم گیران حوزه شهری موردتوجه قرار گیرد لحاظ كردن شرایط اقلیمی در ساخت و ساز ها است، همچنان كه در معماری گذشته ما، سبك ساخت و سازها در شهرهای مختلف با هم متفاوت بود و به فرض نوع معماری مناطق مركزی و كویری و تمهیداتی كه برای به كارگیری جلوه های بصری و خنثی كردن عوامل مزاحم آب و هوایی از جمله گرما و باد به كار می رفت، با خانه هایی كه در مناطق شمالی كشور ساخته می شد فرق می كرد.
شاید یكی از بزرگترین دلایل این امر (غیبت اقلیم درمعماری حال حاضر) همان نكته ای است كه مهندس نجفی به آن اشاره می كند: «خانه های امروز ما را معمارها نمی سازند، هركس سرمایه ای دستش می افتد جرقه ساختن خانه در ذهنش روشن می شود.»