hasti-m
06-09-2009, 09:25 AM
محبوبیت و اهمیت فضاهای عمومی و كاركرد آن برای مردم كه علاوه بر مردم و سكنه بومی هر منطقه، ویژگی‌های آن كاراكتر خاص از شهر را به نمایش می‌گذارد و معرف آن شهر است. و از این رو در صنعت گردشگری نیز اهمیت خاصی دارد. به عنوان مثال یك گردشگر در شهری همانند پاریس، برای آشنایی با این شهر و جنبه‌های مختلف فرهنگ عمومی آن، داخل بناها و ساختمان‌های عمومی شهر نمی‌شود، بلكه در فضاهای عمومی همانند خیابان شانزه لیزه، برج ایفل و... گردش می‌كند كه از جنس فضاهای بیرونی است. فضاهای بیرونی هدف عمده تمام توریست‌ها برای آشنایی و دیدار از شاخصه‌های فرهنگی _ اجتماعی یك شهر یا منطقه است كه اینها همه در ذیل معماری منظر جای می‌گیرد و امروزه با منافع ملی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جوامع مختلف به شدت مرتبط شده است.
در حال حاضر معماری منظر در ایران چه جایگاهی دارد و متخصصان و اولیا امور تا چه حد در برنامه‌ریزی‌های مرتبط با سیمای شهری به تئوری و تكنیك‌های مرتبط با آن توجه می‌كنند؟
رشد كاربرد اصول معماری منظر در ایران اگر نگوییم در حد صفر، در حد یك است و به‌رغم اهمیت و رشد سریع این رشته در جهان، توجه به این رشته در ایران صرفاً، در سطح محافل آكادمیك و دانشگاهی مطرح است. بنابراین تنها می‌توان به فارغ التحصیلان امیدوار بود كه در آینده در این رشته تخصص لازم را كسب و كار جدی خود را به طور حرفه‌ای آغاز كنند. اما آنچه تاكنون در طراحی فضاهای بیرونی كشورمان صورت گرفته، عمدتاً توسط معمارانی انجام شده كه نه متخصص معماری منظر، كه علاقه‌مند به طبیعت بوده‌اند. از این‌رو به دلیل عدم توجه به اصول و تكنیك‌های اساسی در این رشته، در 95 درصد از پارك‌های كشور شاهد تكرار و تشابه عناصر و تزیینات هستیم. زیرا طبق تعاریف كلاسیك، پارك عبارت است از مجموعه‌ای از درختان با مسیر‌های مارپیچ و استخرها، در حالی‌كه در تعاریف و تئوری‌های جدید معماری منظر هر پارك متناسب با امكانات نیاز مخاطبانش طرحی ویژه و منحصر به فرد را ایجاب می‌كند و درست همانند یك فیلم در سینما، حرف خاصی برای مخاطب دارد و مخاطبان در این فضاها، فقط درخت و آب و چمن نمی‌بینند، بلكه رشد می‌كنند و می‌آموزند زیرا در این پارك‌ها اموری چون مرور خاطرات، دیدارهای اجتماعی با گروه‌های مختلف مردم و... امكان‌پذیر است. در معماری منظر، طراح فضای عمومی باید در یابد كه انسان‌ها و مخاطبان در هریک از فضاهای عمومی به چه چیزی نیاز دارند، این مكان در چه فضای اجتماعی _ اقتصادی واقع شده و در نهایت چگونه می‌توان آن را طراحی كرد. بنابراین معماری منظر، رشته‌ای كاملاً طبیعت‌گرا، عملكردگرا و مخاطب محور است كه به جنبه‌های تاریخی _ هویتی و خاطرات جمعی و روان شناسی و كلاً نیاز روانی مخاطبانش توجه جدی دارد. زیرا نیاز روانی مخاطب در موفقیت طراحی برای یك فضای عمومی نقش تعیین كننده‌ای دارد. یك بانك اگر معماری بدی داشته باشد، فرد برای گذران امور بانكی خود ناگزیر از مراجعه به آن است. اما یك پارك اگر بد ساخت یا بی‌ارتباط با نیازهای فرد باشد، به سرعت و به آسانی طرد و رد می‌شود. به دلیل تجارب ناخوشایند سال‌های گذشته، برخی از مسوولان و اولیا امور نیز متوجه اهمیت این رشته شده‌اند اخیراً برخی دستگاه‌های دولتی همانند شهرداری و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در سامان‌دهی و اجرای برخی پروژه‌های خود به رشته معماری منظر و روش‌های آن در اجرای این پروژه‌ها توجه كرده‌اند اما اینها همه در حد گام‌های آغازین است.
در حال حاضر معماری منظر در ایران چه جایگاهی دارد و متخصصان و اولیا امور تا چه حد در برنامه‌ریزی‌های مرتبط با سیمای شهری به تئوری و تكنیك‌های مرتبط با آن توجه می‌كنند؟
رشد كاربرد اصول معماری منظر در ایران اگر نگوییم در حد صفر، در حد یك است و به‌رغم اهمیت و رشد سریع این رشته در جهان، توجه به این رشته در ایران صرفاً، در سطح محافل آكادمیك و دانشگاهی مطرح است. بنابراین تنها می‌توان به فارغ التحصیلان امیدوار بود كه در آینده در این رشته تخصص لازم را كسب و كار جدی خود را به طور حرفه‌ای آغاز كنند. اما آنچه تاكنون در طراحی فضاهای بیرونی كشورمان صورت گرفته، عمدتاً توسط معمارانی انجام شده كه نه متخصص معماری منظر، كه علاقه‌مند به طبیعت بوده‌اند. از این‌رو به دلیل عدم توجه به اصول و تكنیك‌های اساسی در این رشته، در 95 درصد از پارك‌های كشور شاهد تكرار و تشابه عناصر و تزیینات هستیم. زیرا طبق تعاریف كلاسیك، پارك عبارت است از مجموعه‌ای از درختان با مسیر‌های مارپیچ و استخرها، در حالی‌كه در تعاریف و تئوری‌های جدید معماری منظر هر پارك متناسب با امكانات نیاز مخاطبانش طرحی ویژه و منحصر به فرد را ایجاب می‌كند و درست همانند یك فیلم در سینما، حرف خاصی برای مخاطب دارد و مخاطبان در این فضاها، فقط درخت و آب و چمن نمی‌بینند، بلكه رشد می‌كنند و می‌آموزند زیرا در این پارك‌ها اموری چون مرور خاطرات، دیدارهای اجتماعی با گروه‌های مختلف مردم و... امكان‌پذیر است. در معماری منظر، طراح فضای عمومی باید در یابد كه انسان‌ها و مخاطبان در هریک از فضاهای عمومی به چه چیزی نیاز دارند، این مكان در چه فضای اجتماعی _ اقتصادی واقع شده و در نهایت چگونه می‌توان آن را طراحی كرد. بنابراین معماری منظر، رشته‌ای كاملاً طبیعت‌گرا، عملكردگرا و مخاطب محور است كه به جنبه‌های تاریخی _ هویتی و خاطرات جمعی و روان شناسی و كلاً نیاز روانی مخاطبانش توجه جدی دارد. زیرا نیاز روانی مخاطب در موفقیت طراحی برای یك فضای عمومی نقش تعیین كننده‌ای دارد. یك بانك اگر معماری بدی داشته باشد، فرد برای گذران امور بانكی خود ناگزیر از مراجعه به آن است. اما یك پارك اگر بد ساخت یا بی‌ارتباط با نیازهای فرد باشد، به سرعت و به آسانی طرد و رد می‌شود. به دلیل تجارب ناخوشایند سال‌های گذشته، برخی از مسوولان و اولیا امور نیز متوجه اهمیت این رشته شده‌اند اخیراً برخی دستگاه‌های دولتی همانند شهرداری و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در سامان‌دهی و اجرای برخی پروژه‌های خود به رشته معماری منظر و روش‌های آن در اجرای این پروژه‌ها توجه كرده‌اند اما اینها همه در حد گام‌های آغازین است.